Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przegląd metod przygotowania mieszanin wzorcowych dla kontroli procesu nawaniania

Lisman Szymon, Huszał Anna

Nafta-Gaz

|

2021

|

R. 77, nr 9

607--612

PL

Nawanianie, podobnie jak wiele innych procesów technologicznych, jest procesem stale ewoluującym. Dzięki szybko rozwijającej się technologii realizacji tego procesu pojawiają się coraz doskonalsze narzędzia służące do jego realizacji, wliczając w to również nadzór nad nim. Obecnie w Polsce proces nawaniania jest ustabilizowany i prowadzony na odpowiednio wysokim poziomie. Przyjęte zostały międzynarodowe standardy w tym zakresie. Jednym z ważniejszych wymagań dotyczących jakości gazów ziemnych dostarczanych odbiorcom z sieci rozdzielczej, gwarantującym ich bezpieczne użytkowanie, jest zapewnienie właściwego poziomu nawonienia, który będzie umożliwiał wykrycie niekontrolowanych upływów gazów z sieci rozdzielczej, instalacji i urządzeń gazowych. Zmienność stężenia środka nawaniającego w sieci gazowej jest wielkością dynamiczną, towarzyszącą stale procesowi nawaniania. Stąd wynika potrzeba stałego nadzoru metrologicznego nad przebiegiem procesu, m.in. przez pomiary stężenia środka nawaniającego. W ostatnich latach w przemyśle gazowniczym obserwuje się tendencję do prowadzenia coraz dokładniejszej kontroli procesu nawaniania metodami analitycznymi, w tym zwłaszcza metodą chromatografii gazowej. Podstawowym warunkiem uzyskiwania dokładnych wyników pomiarów wykonywanych metodami porównawczymi (do których zalicza się chromatografia gazowa), wymagającymi kalibracji lub wzorcowania urządzeń pomiarowych, jest stosowanie wzorców o odpowiedniej jakości metrologicznej. W celu uzyskania wyniku odznaczającego się możliwie jak najniższą niepewnością niezbędne jest wręcz stosowanie gazowych mieszanin wzorcowych środka nawaniającego o jak najwyższej tolerancji analitycznej. Jakość i stabilność gazów wzorcowych uzależniona jest od wielu różnorodnych czynników, takich jak czystość składników stosowanych do ich wytworzenia, szczelność instalacji służącej do ich wytwarzania czy rodzaj samej metody wytwarzania. W praktyce gazowe mieszaniny wzorcowe otrzymywane są przy zastosowaniu technik statycznych, dynamicznych lub mieszanych. Niniejszy artykuł przybliża różne metody sporządzania mieszanin wzorcowych jednego ze środków nawaniających, stosowanych m.in. w Polsce, jakim jest tetrahydrotiofen (THT). Opisano również wyniki przeprowadzonych w Zakładzie Nawaniania Paliw Gazowych Instytutu Nafty i Gazu – Państwowego Instytutu Badawczego badań stabilności składu mieszanin wzorcowych THT wykonywanych metodą własną. Pozwoliły one określić minimalny okres przechowywania i użytkowania wzorców bez pogorszenia się ich jakości.

EN

Odorization, like many other technological processes, is a constantly evolving process. Thanks to the rapidly developing technology of its implementation, there are more and more perfect tools for the implementation of this process, including its supervision. Currently, the odorization process in Poland is stabilized and carried out at a sufficiently high level. International standards in this area have been adopted. One of the most important requirements concerning the quality of natural gases supplied to customers from the distribution network, guaranteeing their safe use, is to ensure the proper level of odorization, which will enable detection of uncontrolled gas leaks from the distribution network, gas installations and devices. Variability of odorant concentration in a gas network is a dynamic value that constantly accompanies the odorization process. Hence the need for constant metrological monitoring of the process course, e.g. by measuring the concentration of odorant. In recent years, there has been a strong tendency in the gas industry towards more precise control of the odorization process by analytical methods, especially gas chromatography. The basic condition for obtaining accurate results of measurements performed with comparative methods, requiring rating or calibration of measuring devices, is the use of standards of appropriate metrological quality. In order to obtain measurement results with the lowest possible uncertainty, it is even necessary to use standard gas mixtures for gas odorization with the highest analytical tolerance. The quality and stability of reference gases depends on many different factors, such as the purity of the ingredients used to produce them, the tightness of the installation used for their production or the type of the production method itself. In practice, standard gas mixtures are obtained using static, dynamic or mixed techniques. The article below presents the different methods of preparing standard mixtures of one of the odorants, also used in Poland – tetrahydrothiophene (THT). It also describes the results of the study of the composition stability of THT standard mixtures, carried out by the own method, at the Gas Fuel Odorization Department of the Oil and Gas Institute – National Research Institute. They allowed to define the minimum period of storage and use of these standards without any changes of their quality.

2

Przegląd czynników wpływających na skuteczność nawaniania gazu

Huszał Anna

Nafta-Gaz

|

2021

|

R. 77, nr 8

553--560

PL

Nawanianie, podobnie jak wiele innych procesów technologicznych, jest procesem stale ewoluującym. Obecnie w Polsce proces nawaniania jest ustabilizowany i prowadzony na odpowiednio wysokim poziomie. Przyjęte zostały międzynarodowe standardy w tym zakresie. Jednym z ważniejszych wymagań dotyczących jakości gazów ziemnych dostarczanych odbiorcom z sieci rozdzielczej, gwarantującym bezpieczne użytkowanie, jest zapewnienie właściwego poziomu nawonienia, który będzie umożliwiał wykrycie niekontrolowanych upływów gazów z sieci rozdzielczej, instalacji i urządzeń gazowych. Stężenie środka nawaniającego w miejscu jego dozowania powinno być tak dobrane, aby na końcu przewodu, u użytkownika, zagwarantować intensywność zapachu gazu w stopniu „wyraźnie wyczuwalnym”. Zmienność stężenia środka nawaniającego w sieci gazowej jest wielkością dynamiczną, towarzyszącą stale procesowi nawaniania. Stąd wynika potrzeba stałego nadzoru metrologicznego nad przebiegiem tego procesu (przez pomiary stężenia środka nawaniającego i intensywności zapachu gazu), jak również weryfikowania ulegających okresowym zmianom wartości minimalnych stężeń środka nawaniającego w gazie dla odpowiednich grup gazów ziemnych oraz poszczególnych gazociągów na podstawie doświadczeń eksploatacyjnych i pomiarów terenowych. Weryfikacja taka pozwala na ustalenie optymalnego dla każdej z badanych grup gazów ziemnych stężenia środka nawaniającego w gazie, a przez to na optymalizowanie kosztów procesu nawaniania gazu przy jednoczesnym zapewnieniu wymaganej prawnie jego jakości (w Polsce: stopnia intensywności zapachu). Poniższy artykuł przybliża problem zależności skuteczności nawaniania gazu w sieci gazowej od różnych czynników, w tym zwłaszcza jej parametrów czy nawet samego składu gazu. Identyfikacja tych czynników pozwala na lepsze zaplanowanie procesu i jego skuteczną realizację, co w końcowym efekcie zapewnia bezpieczeństwo użytkownikom gazu.

EN

Due to rapid advancement in technology, the odorization process in Poland seems to be increasingly stabilized in practice and conducted at a sufficiently high level. International standards are adopted in this regard. One of the most important requirements for the natural gases quality delivered to customers from a distribution network, guaranteeing their safe use is ensuring an appropriate odorization level, allowing to detect the uncontrolled gas leakages from the distribution network, installation and gas appliances. The odorant concentration in its dosing point should ensure the intensity of the gas odor at the “clearly perceptible” level at the network end point. The odorant concentration variability in the gas network is a dynamic value, constantly accompanying the odorizing process. In consequence constant metrological supervision over the process is needed (what might be done by measuring the odorant concentration and gas odor intensity). Also, verification of undergoing periodic changes in the value of the minimum concentration of odorant in the gas for the respective groups of natural gases and various gas pipelines based on operational experience and field measurements is required. Such verification allows to determine the optimal concentration of odorant for each group of natural gases and furthermore allows to optimize the cost of gas odorization process while ensuring its legally required quality described as odor intensity. This article presents the problem of the dependence of the network gas odorization effectiveness on various factors, especially network parameters or even the gas composition itself. Their identification allows to better plan the process and ensure its effective implementation, which ultimately ensures safety for gas users.

3

Nawanianie paliw gazowych gwarancją ich bezpiecznego użytkowania

Huszał A.

Nafta-Gaz

|

2017

|

R. 73, nr 11

878--886

PL

Nawanianie podobnie jak wiele innych procesów technologicznych stale ewoluuje. Dzięki szybko rozwijającej się technologii pojawiają się coraz doskonalsze narzędzia służące do realizacji tego procesu, wliczając w to również nadzór nad nim. Stały rozwój w obszarze nawaniania jest bardziej efektywny, jeżeli istnieje ścisła współpraca między przemysłem gazowniczym dbającym na co dzień o bezpieczeństwo użytkowania gazów sieciowych (co gwarantuje oczywiście ich nawanianie) i nauką zapewniającą narzędzia i ułatwiającą ich aplikacje. Obecnie w Polsce proces nawaniania jest ustabilizowany oraz prowadzony na odpowiednio wysokim poziomie. Przyjęte zostały międzynarodowe standardy w tym zakresie. Artykuł przybliża historię nawaniania gazów, ze szczególnym uwzględnieniem warunków krajowych.

EN

Due to rapid advancement in technology, more and more precise apparatuses are being developed to aid odorization, including the supervision of the process. Stable progress in odorization is more effective through close cooperation between the gas industry, which ensures safe use of the gas mains – obviously including its odorization – and science which provides the tools and facilitates the process. Currently, the deodorization process in Poland seems to be stabilized in practice and conducted at a sufficiently high level. International standards are adopted in this regard. The following article discusses the history of gas odorization, in particular domestic conditions.

4

Zastosowanie Gasodor® S-Free® w europejskich systemach nawaniania paliw gazowych w odniesieniu do powszechnie stosowanych nawaniaczy siarkowych

Huszał A.

Nafta-Gaz

|

2015

|

R. 71, nr 10

761--767

PL

Celem prowadzonych przez Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy badań nad możliwością mieszania strumieni gazów nawonionych środkami o odmiennej charakterystyce zapachowej było określenie, spowodowanych mieszaniem, zmian efektywności nawonienia wybranych gazów ziemnych. Badaniom poddano gazy nawonione przy użyciu powszechnie stosowanego w systemach gazowniczych środka zawierającego w swoim składzie siarkę (tetrahydrotiofen – THT) oraz alternatywnego bezsiarkowego środka nawaniającego o nazwie Gasodor® S-Free®. Badania laboratoryjne objęły szereg prób odorymetrycznych jakości zapachu ww. mieszanin gazów, prowadzonych w zależności od rodzaju stosowanego środka nawaniającego, stężeń nawaniaczy w gazie oraz rodzaju nawanianego gazu. Do określenia zmian skuteczności nawonienia zmieszanych strumieni gazów posłużyła analiza porównawcza efektu ich nawonienia w stosunku do nawonienia tych samych gazów za pomocą powszechnie stosowanego w Europie THT. W wyniku realizacji pracy scharakteryzowano zmiany jakości zapachowej mieszanin gazów ziemnych nawonionych różnymi środkami nawaniającymi, w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa ich użytkowania.

EN

The aim of the Oil and Gas Institute – National Research Institute studies, on the blending possibility of natural gas streams odorized with different odorants was to determine changes in the odor efficiency of selected natural gas mixtures. The research was conducted using gases odorized with sulfurous odorant commonly used in gas systems (tetrahydrothiophene – THT) and a sulfur-free alternative odorant called Gasodor® S-Free®. Laboratory studies included a series of odorimetry quality tests of aforementioned gas mixtures carried out depending on: the type of used gas odorants, odorants concentrations and the type of odorized natural gas. To determine changes in the odorizing efficiency of the mixed gas streams, comparative analysis of odorizing effect compared to the same gas odorization was applied using THT which is commonly used in Europe. As a result of studies the changes in the odor quality of natural gas mixtures, odorized by various means, was characterized, in the context of ensuring the safety of their use.

5

Zmiany składu wodnych roztworów nadtlenku wodoru w procesach absorpcji tetrahydrotiofenu z gazu

Huszał A.

Nafta-Gaz

|

2014

|

R. 70, nr 8

528--533

PL

Wyniki prowadzonych przez INiG-PIB badań nad opracowaniem skutecznej metody „mokrej” usuwania tetrahydrotiofenu (THT) z gazu nawonionego wskazały na nadtlenek wodoru jako najbardziej efektywny utleniacz THT w procesach jego chemicznej absorpcji z gazu. Oceny skuteczności H2O2 w tych procesach można dokonać jedynie na podstawie analizy wyników badań laboratoryjnych oraz prób wykonanych w skali wielkolaboratoryjnej, ćwierćtechnicznej bądź w docelowych instalacjach pilotażowych. W celu określenia skuteczności opracowywanej metody chemisorpcji THT z gazu przeprowadzono szereg badań, obejmujących m.in. ocenę stopnia chłonności wodnych roztworów nadtlenku wodoru w stosunku do THT, zdolności sorpcyjnej roztworów H2O2 w zależności od składu roztworu absorpcyjnego i temperatury prowadzenia procesu czy też prezentowaną w niniejszym artykule ocenę zmian składu roztworów nadtlenku wodoru towarzyszących procesowi.

EN

The results of (Oil and Gas Institute) researches conducted to develop the effective "wet" method of tetrahydrothiophene (THT) removal from odorized natural gas, indicated hydrogen peroxide as the most effective THT oxidant in chemical absorption processes. The effectiveness of H2O2 in these processes can be done only on the basis of the results of laboratory tests and trials carried out in a laboratory and quarter-target scale, or in a pilot plant. In order to determine the efficacy of THT chemisorptions methods a number of studies were performed involving i.a. assessing the absorption level of hydrogen peroxide solutions for THT, the influence of absorbing solutions and process temperature changes on their sorption capacity or presented in this article, assessment of changes in the composition of hydrogen peroxide solutions accompanying the process.