Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przegląd obecnie istniejących instalacji LNG na świecie, aspekty techniczne pojedynczej stacji oraz prognozowanie zużycia gazu. Część 2 - obliczenia

Cieślik Tomasz, Narloch Piotr, Żero Andrzej

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2024

|

Nr 2

2--7

PL

Jednym z warunków prawidłowego zarządzania pracą sieci wyspowej zasilanej z stacji regazyfikacji LNG jest planowanie dostaw opartych o prognozy zużycia. Na podstawie zgromadzonych danych atmosferycznych oraz zużycia gazu z wybranej stacji na przestrzeni dwóch lat określono wpływ czynników atmosferycznych na konsumpcję gazu ziemnego za pomocą sztucznych sieci neuronowych. Wyznaczono wpływ miesiąca oraz dnia (parametr sztuczny) na konsumpcję gazu. Wyznaczono model sieci neuronowych dający najlepsze dopasowania za pomocą współczynnika korelacji.

EN

One of the conditions for proper management of the islanded network supplied by LNG regasification stations is planning deliveries based on consumption forecasts. Based on collected meteorological data and gas consumption from a selected station over a two-year period, the impact of atmospheric factors on natural gas consumption was determined using artificial neural networks. The influence of the month and day (artificial parameter) on gas consumption was identified. A neural network model was developed to achieve the best fits using correlation coefficients.

2

Transformacja krajowego rynku gazu ziemnego – aspekty strukturalne i regulacyjne

Pikus Paweł, Korda-Burza Aneta, Szurlej Adam

Rynek Energii

|

2020

|

Nr 4

3--9

PL

W artykule przedstawiono główne zmiany na krajowym rynku gazu ziemnego. Mając na uwadze, że niezwykle istotnym dla stabilności funkcjonowania i dalszego rozwoju krajowego rynku gazu ziemnego jest otoczenie regulacyjne, w artykule szczegółowo przeanalizowano najważniejsze zmiany architektury prawnej, jakie miały miejsce w ciągu ostatniej dekady. W dalszej części artykułu przybliżono wpływ instytucji europejskich na kształtowanie się krajowego otoczenia regulacyjnego dla sektora gazu ziemnego. Wskazano na dynamikę prawa i konieczność jego dostosowania do stanu rozwoju rynku i planów strategicznych sektora w zakresie stworzenia hubu gazowego i transfor-macji energetycznej. Scharakteryzowano główne uwarunkowania krajowego rynku gazu ziemnego, począwszy od dynamiki zużycia gazu ziemnego, a także zmian w zakresie dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego, ze szczególnym uwzględnieniem rosnącej roli LNG w strukturze importu gazu do Polski. Zauważono, że segmentem rynku gazu zimnego, który będzie się najszybciej rozwijać, będzie wykorzystanie gazu na cele energetyczne. Przedstawiono dane potwierdzające rosnące znaczenie udziału energii elektrycznej wytworzonej z gazu ziemnego w krajowym bilansie produkcji energii elektrycznej w ciągu ostatnich lat. Przybliżono, jak przedstawiał się ten kierunek wykorzystania gazu na tle wybranych krajów UE.

EN

The paper presents the main changes on the domestic natural gas market. Bearing in mind that the regulatory environment is extremely important for the stability of operation and further development of the domestic natural gas market, the article analyses in detail most important changes in the legal architecture that have been implemented during last decade. Article presents also the impact of European institutions on the shaping of the national regulatory environment for the natural gas sector. The dynamics of the law and the need of adapting it the market development level and strategic plans for the sector such as creating gas hub and transformation of energy system, were underlined. Main characteristics of the domestic natural gas market are presented, starting from the dynamics of natural gas consumption, as well as changes in the diversification of natural gas supplies, with particular emphasis on the growing role of LNG in the structure of gas imports to Poland. It was noted that the segment of gas market that will develop rapidly, will be the use of gas for energy production. Data confirming the growing importance of the share of electricity generated from natural gas in the national balance of electricity production in recent years has been presented. The production of energy from natural gas in different EU countries has been compared.

3

Rynek gazu ziemnego na Ukrainie – wybrane aspekty

Boiko Oleksandr, Łaciak Mariusz, Szurlej Adam

Rynek Energii

|

2020

|

Nr 3

16--22

PL

W artykule przedstawiono główne zmiany na ukraińskim rynku gazu ziemnego od czasu uzyskania jej niepodległości. Przeanalizowano stan i rozmieszczenie zasobów gazu, a także wielkość zużycia oraz jego wydobycia w latach 1991-2018. W dalszej części artykułu przybliżono sieć gazociągów przesyłowych w Ukrainie jaką jedną z istotnych dróg tranzytu rosyjskiego gazu ziemnego do państw europejskich, w tym konsekwencje umowy z końca 2019 r., dotyczące zachowania roli Ukrainy jako kraju tranzytowego. Scharakteryzowano zmieniające się w ciągu ostatnich lat trendy w zakresie wydobycia, importu i zużycia gazu ziemnego Przybliżono zmianę cen gazu ziemnego na rynku wewnętrznym dla poszczególnych grup konsumentów gazu ziemnego oraz czynniki mające wpływ na kształtowanie się cen gazu. Na zakończenie przedstawiono obecny stan PMG Ukrainy oraz koszty usługi magazynowania gazu ziemnego.

EN

This paper presents the main changes on the Ukrainian natural gas market since its independence. It analyses the condition and distribution of gas resources, as well as the volume of gas consumption and production between 1991 and 2018. Later on in the paper, it discusses the network of transmission pipelines in Ukraine as one of the important routes for the transit of Russian natural gas to European countries, including the consequences of the agreement in late 2019, concerning the preservation of the role of Ukraine as a transit country. The latest trends in natural gas production, import and consumption have been characterised as well. The paper provides with an insight into the evolution of natural gas prices in the internal market for specific groups of natural gas consumers and factors influencing gas prices. Finally, the current status of Ukraine's UGS facilities and the costs of natural gas storage services are presented.

4

The role of underground gas storage facilities in the continuous supply of natural gas to domestic recipients based on the example of the Visegrad Group

Skrzyński Tomasz

Polityka Energetyczna

|

2020

|

T. 23, z. 3

21--40

EN

Underground gas storage facilities play an important part in the maintenance of balance between the constantly imported raw material and variable gas demand in the discussed part of Europe. They also allow for more the efficient operation of businesses which exploit this raw material in this part of Europe and operators of power lines. The following issues will be discussed in the article: types, capacity, location and variability of the filling level of underground gas storage facilities in Poland, the Czech Republic, Hungary, and Slovakia; similarities and differences in the policy of natural gas storage between individual Visegrad Group countries; the influence of these differences on the situation in the gas market; the influence of the planned further reconstruction of the natural gas storage facilities system on the energy security of individual countries which belong to the Visegrad Group. Concern for UGSF is one of the conditions of expansion of transmission pipelines to the north and south, increase of LNG import within the Visegrad Group, or the creation of a gas hub in Poland – initiatives aimed at, among others, securing the continuity of supplies to domestic users. However, the current and planned investments indirectly indicate that in the policies of the governments of the Visegrad Group countries, UGSF are supposed to soon play a much smaller role than many researchers would expect. An intensive expansion of UGSF is very unlikely. The scale of the state’s effect on the role of storage facilities in supplying gas to users depends on the level of the state’s control over the companies managing UGSF.

PL

W omawianej części Europy podziemne magazyny gazu pełnią ważną rolę w utrzymywaniu równowagi pomiędzy stale importowanym surowcem a zmiennym zapotrzebowaniem na gaz. Umożliwiają także bardziej wydajną pracę przedsiębiorcom wydobywającym ten surowiec w omawianej części Europy oraz operatorom linii przesyłowych. W artykule omówione zostały następujące zagadnienia: rodzaje, pojemność, rozmieszczenie i zmienność poziomu zapełnienia podziemnych magazynów gazu na terenie Polski, Czech, Węgier i Słowacji; podobieństwa i różnice polityki odnośnie do magazynowania gazu ziemnego między poszczególnymi państwami Grupy Wyszehradzkiej; wpływ tych różnic na sytuację na rynku gazowym; wpływ, jaki dla bezpieczeństwa energetycznego poszczególnych państw – członków Grupy Wyszehradzkiej będzie miała planowana dalsza rozbudowa systemu magazynów gazu ziemnego. Troska o PMG jest jednym z warunków rozbudowy gazociągów przesyłowych w kierunku północnym i południowym, wzrostu możliwości importu NLG na teren Visegrad Group czy stworzenia w Polsce hubu gazowego – inicjatyw mających na celu m.in. zabezpieczenie ciągłości dostaw do odbiorców krajowych. Obecne i planowane inwestycje pośrednio wskazują jednak, że w polityce władz państw Grupy Wyszehradzkiej, PMG mają w najbliższej przyszłości pełnić wyraźnie mniejszą rolę niż przewiduje wielu badaczy. Mało prawdopodobny jest wariant intensywnej rozbudowy PMG. Skala wpływu państwa na rolę magazynów w dostarczaniu surowca do odbiorców jest uzależniona od stopnia jego kontroli nad firmami zarządzającymi PMG.

5

Wybrane aspekty zarządzania portfelem na zliberalizowanym rynku gazu ziemnego

Lelonek Tomasz

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2019

|

Nr 2

47--52

PL

W artykule przedstawiono wybrane elementy problematyki zarządzania portfelem zakupowym gazu ziemnego oraz uwarunkowania rynkowe wpływające na ten obszar na rynkach zliberalizowanych. Omówiony został łańcuch dostaw gazu ziemnego, zmienne zapotrzebowanie odbiorców końcowych na gaz oraz dostępne narzędzia rynkowe pozwalające na zakup paliwa gazowego na rynkach hurtowych. W artykule zaproponowano oraz omówiono poszczególne główne elementy składające się na zaproponowany sposób zarządzania portfelem gazu ziemnego.

EN

The article presents selected elements of the natural gas portfolio management as well as key market factors affecting portfolio management on the liberalized natural gas markets. Author describes natural gas supply chain, variable demand of end customers and available market tools allowing the purchase of gas on wholesale markets. The article proposes and describes model of natural gas portfolio management.

6

Analiza wpływu społecznego terminalu LNG w Świnoujściu

Chłopińska E., Ława M.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2017

|

R. 18, nr 12

1478--1483, CD

PL

Celem artykułu było wskazanie korzyści wynikających z budowy terminalu LNG w Świnoujściu w obrębie województwa zachodniopomorskiego. W szczególności zaprezentowany został wpływ realizacji przedsięwzięcia w kategoriach korzyści społecznych. Scharakteryzowano inicjatywy realizowane na rzecz miasta Świnoujście oraz regionu, które są niezwykle ważne z punktu widzenia wartości wynikających ze społecznej odpowiedzialności podjętej inwestycji – nie tylko pod kątem technicznym, ale jej skali i funkcjonalności. Poruszono również kluczowe kwestie wynikające przede wszystkim z unikatowego charakteru przedsięwzięcia dotyczące turystyki, rozwoju wiedzy oraz bezpieczeństwa. Wskazano na poszanowanie przyrody i środowiska naturalnego miasta i okolic co jest integralnym elementem wartości projektu.

EN

The aim of the article was to indicate the benefits of the construction of the LNG terminal in Świnoujście within the Zachodniopomorskie voivodship. In particular, the impact of the implementation of the project in terms of social benefits was presented. The initiatives realized for the city of Świnoujście and the region, which are extremely important from the point of view of values resulting from the social responsibility of the investment undertaken - not only from a technical point of view but its scale and functionality, have been characterized. Key issues have also been raised, mainly due to the unique nature of the project, including tourism, knowledge development and security. It was indicated respect for the nature and environment of the city and its surroundings, which is an integral part of the value of the project.

7

Wpływ dostaw LNG na rozwój krajowego rynku gazu ziemnego

Blacharski T., Biały R., Kaliski M., Stachowiak B., Szurlej A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 95

253--263

PL

Po oddaniu do eksploatacji terminalu LNG w Świnoujściu Polska stała się aktywnym uczestnikiem globalnego, dynamicznie rozwijającego się rynku gazu skroplonego (LNG). W artykule przybliżono najważniejsze zmiany na europejskim rynku gazu ziemnego – zwrócono uwagę na spadek zapotrzebowania, ograniczenie wydobycia oraz przedstawiono kierunki zaopatrzenia w gaz ziemny. Następnie podjęto próbę oszacowania wpływu realizowanych inwestycji po stronie podażowej globalnego rynku LNG na europejski rynek gazowy. W tym kontekście istotne wydają się działania podejmowane w USA, gdyż już w 2016 r. przybyły z tego kraju do UE dwie dostawy LNG. Nie bez znaczenia dla europejskiego rynku gazu jest również realizowany w Japonii plan powrotu do energetyki jądrowej. Kraj ten jest największym importerem LNG na świecie, dlatego też znaczne ograniczenie importu gazu skroplonego może mieć przełożenie także na europejski rynek gazu. W dalszej części artykułu skoncentrowano się na szansach jakie wiążą się z dostawami LNG do Polski oraz przybliżono plany dalszych inwestycji w zakresie rozbudowy krajowej infrastruktury LNG. jak przedstawiono w artykule, w ciągu ostatnich lat zaobserwowano zasadnicze obniżenie się cen lNG oraz zmniejszenie zróżnicowania pomiędzy tymi cenami w poszczególnych krajach, będących importerami LNG. Przedstawiono przykładowe kierunki, gdzie może zostać zagospodarowane LNG w kraju.

EN

Thanks to commissioning of LNG terminal in Świnoujscie, Poland has become an active participant of global, rapidly developing market of liquefied natural gas (LNG). in the article the most important changes on the European gas market were analyzed. The stress was put on decline in demand, decrease in extraction and directions of natural gas supplies. Attempt was made to estimate the influence of investments that are implemented in the global LNG production area on the European gas market. in this context, what seems to be important is tha in 2016 two deliveries of LNG came to the EU from the USA. What is more turning again toward nuclear power in Japan seems to play a vital role, as Japan is the biggest importer of LNG, and substantial reduction of lNG import to this country may bring changes on the European natural gas market. Further in the article opportunities that are associated with deliveries of LNG to Poland were presented as well as plans of investments in the field of Polish LNG infrastructure. As shown in this article, in the recent years a noticeable decline of lNG prices and reduction of the differentiation between the prices in countries importing LNG was observed. Finally, potential directions where LNG can be used in Poland were shown.

8

Czy gaz ziemny będzie paliwem konkurencyjnym?

Szurlej A., Ruszel M., Olkuski T.

Rynek Energii

|

2015

|

Nr 5

3--10

PL

Głównym celem artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na tytułowe pytanie. W tym też celu została przeprowadzona analiza, ukazująca złożone uwarunkowania krajowego rynku gazu ziemnego oraz pozytywne zmiany na tym rynku. Porównanie dynamiki rozwoju krajowego rynku gazu ze zdecydowaną większością rynków krajów UE w ostatnich latach wypada korzystnie dla polskiego rynku. Dla oceny konkurencyjności gazu ziemnego w przyszłości niezbędne było przybliżenie najważniejszych relacji na rynku gazu skroplonego (LNG) ponieważ w najbliższych latach, te dostawy w dużej mierze mogą przesądzić o przewadze konkurencyjnej paliw gazowych. Mając na uwadze dominujący udział dostaw gazu z importu w artykule szczególną rolę poświęcono uwarunkowaniom geopolitycznym rynku gazu ziemnego. W dalszej części podjęto analizę kosztów importu gazu ziemnego, w tym LNG do wybranych krajów UE oraz Japonii oraz cen paliw gazowych dla odbiorców finalnych (gospodarstwa domowe oraz odbiorcy przemysłowi). Artykuł kończy się podsumowaniem, w którym przedstawiono najważniejsze wnioski.

EN

The paper mainly tries to answer the title question. To this end, an analysis was carried out, showing the complex conditions of the domestic natural gas market and positive developments on this market. When comparing the dynamics of domestic gas market with a large majority of EU national markets in recent years, Poland’s market holds a positive record. To assess the competitiveness of natural gas in the future, it was necessary to explain the most important relations on the LNG market, since in the coming years these supplies may largely decide upon the competitive advantage of gaseous fuels. Having in mind the dominant market share of imported gas supplies, particular attention was given to the geopolitical context of the natural gas market. Further in the paper, the costs of natural gas imports were analysed, including the imports of LNG to selected EU countries and Japan, as well as the prices of gaseous fuels for end customers (households and industrial customers). The paper closes with a summary that outlines the main conclusions.

9

Liberalizacja rynku gazu ziemnego w Polsce – największe wyzwania oraz bariery dostępu do rynku hurtowego

Klimczak D.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2014

|

R. 17, Nr 4 (192)

4--6

EN

Few years ago the process of liberalization of the gas market in Poland has been started. Despite of media hype there is still a lot of barriers that prevent the release of wholesale and retail market. On the one hand you can say about the blockade of the access of formal and legal reasons, on the other hand there are problems strictly connected to business. The article discussed the main barriers and challenges that lie not only against market participants, but also by regulators and legislators. According to the market participants, the biggest problems faced by them in the wholesale gas market in Poland are: • formal and legal restrictions, including problems associated with gas import such as the need to maintain mandatory reserves of natural gas and diversify sources of gas • Lack of available storage capacity and cross-border capacity In addition, the summary presents issues that will have to be resolved in wholesale natural gas in the upcoming years.

PL

Kilka lat temu został zapoczątkowany proces liberalizacji rynku gazu w Polsce. Pomimo wielu głośnych i medialnych zapowiedzi wciąż istnieje wiele barier uniemożliwiających uwolnienie rynku hurtowego i detalicznego. Z jednej strony można mówić o blokadzie dostępu z przyczyn formalno-prawnych, z drugiej natomiast o problemach stricte technicznych. W artykule zostały poruszone główne bariery i wyzwania jakie stoją nie tylko przed uczestnikami rynku, ale również przed regulatorami i ustawodawcami. W ocenie rynku, do największych problemów z jakimi spotykają się uczestnicy hurtowego i detalicznego rynku gazu w Polsce należą: • Obostrzenia formalno-prawne, w tym m.in. problemy związane z samodzielnym importem paliwa gazowego takimi jak konieczność utrzymywania obowiązkowych zapasów gazu ziemnego i dywersyfikacji źródeł pochodzenia • Aspekty techniczne (brak dostępnych zdolności magazynowych oraz przepustowości transgranicznych) Sukces liberalizacji rynku gazu zależy od aktywności poszczególnych przedsiębiorstw zajmujących się zakupem i sprzedażą paliwa gazowego, natomiast zniesienie barier technicznych oraz formalno-prawnych dostępu do rynku hurtowego i detalicznego leży w gestii Urzędu Regulacji Energetyki oraz Ministerstwa Gospodarki.

10

DUAL-FUEL – koncepcja oraz strategia nowego produktu na detalicznym rynku gazu

Klimczak D.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2014

|

R. 17, Nr 10 (198)

8--11

EN

The liberalization of the gas market, which has begun several years ago, had a direct impact on the range of products at the retail market. Currently, the largest gas supplier in Poland - PGNiG, is under pressure. The concept of multi-utility, which is slowly noticeable on the Polish energy market, was developed on western markets many years ago. One of the idea is to transform utilities into ‘supermarkets’ specialized in offering a wide range of goods and services - from electricity and gas to telecommunication services. The purpose of this article is to present product called dual-fuel - sale of natural gas and electricity on one bill.

PL

Liberalizacja rynku gazu, która rozpoczęła się kilka lat temu, miała również wpływ na ofertę produktową na rynku detalicznym gazu. Obecnie monopol największego sprzedawcy gazu w Polsce tj. PGNiG, zaczyna być podkopywany przez niezależnych sprzedawców. Koncepcja multi-utility, która powoli jest zauważalna na rynku polskim od wielu lat jest rozwijana na rynkach dojrzałych. Jednym z jej idei jest przekształcenie przedsiębiorstw wysoko wyspecjalizowanych w koncerny sprzedające szeroką gamę usług i towarów – od energii elektrycznej i gazu po usługi telekomunikacyjne kończąc. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie produktu dual-fuel, czyli sprzedaży gazu ziemnego i energii elektrycznej na jednym rachunku, a wpisującego się w koncepcję multi-utility.

11

Zmiany krajowego ustawodawstwa a rozwój rynku gazu ziemnego

Iwicki K., Janusz P., Szurlej A.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2013

|

R. 16, Nr 11 (187)

9--14

PL

W artykule przedstawiono główne uwarunkowania rynku gazu ziemnego w Polsce. W ciągu ostatnich lat w przeciwieństwie do większości rynków europejskich, na krajowym rynku gazu ziemnego zauważalny jest wzrost zużycia błękitnego paliwa. Podjęto próbę oszacowania wpływu zmian otoczenia regulacyjnego na dalszy rozwój krajowego rynku.

EN

The paper presents key aspects of the natural gas market in Poland. In contrast to most of European countries, there is a substantial increase in natural gas consumption observed in the recent years. An analysis of the impact of changes in the regulatory framework on further development of the domestic natural gas market was carried out.

12

Wyzwania dla producentów nawozów mineralnych w kontekście liberalizacji krajowego rynku gazu ziemnego

Gross-Gołacka E., Lubiewa-Wielżyński W., Sikora A. P., Szurlej A., Biały R.

Przemysł Chemiczny

|

2013

|

T. 92, nr 8

1393-1398

13

Natural gas and the transformation of the energy sector in the Netherlands

Frączek P., Kaliski M., Siemek P.

Archives of Mining Sciences

|

2013

|

Vol. 58, no. 3

789--804

EN

The aim of this paper is to discuss the conditions for the modernization of the energy sector in the Netherlands following the discovery of natural gas deposits in the country and a rapidly growing importance of this fuel. Hence the paper presents the essence of the model of transition management in the energy sector. It also shows the nature of changes in the structure of primary energy sources in the Netherlands and the decisive factors that led to the prominent role of natural gas in this country. These considerations formed the basis for discussion on the contemporary energy policy in the Netherlands.

PL

Celem opracowania jest omówienie uwarunkowań modernizacji sektora energii w Holandii związanych z odkryciem złóż gazu ziemnego w tym kraju oraz szybkim zwiększeniem znaczenia tego paliwa. Dla realizacji tego celu przedstawiono istotę modelu zarządzania zmianą w sektorze energii. Pokazano istotę zmian struktury źródeł energii pierwotnej w Holandii oraz na czynniki decydujące na zwiększenie znaczenia gazu ziemnego w tym kraju. Rozważania te były podstawą do omówienia współczesnej polityki energetycznej w Holandii.

14

Analysis of the current state and tendencies on the natural gas market and gas storage in Europe on the background of the situation in Poland

Kosowski P.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2013

|

Vol. 30, no. 1

151--160

EN

The present state and tendencies of the natural gas market and gas storage in Europe areaddressed in this paper and compared to the situation in Poland. The European countries are presented in view of their natural gas production, import and export vs. consumption (total and per capita) and the consumer structure. The changing consumption level is assessed as a function of the consumer's structure and quantity of consumption. This has a direct influence on the demand for natural gas storage. The author also characterizes the gas storage market in Europe, accounting for the existing and planned investments, with special emphasis on storage capacity, injection and withdrawal capacity, and also types of storages. The characteristic was based on, among others, the consumption level, home production and import in particular countries.

15

Perspektywy gazu z łupków w Polsce

Kryzia D., Gawlik L.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2012

|

nr 82

5-20

PL

Polska jest obecnie postrzegana jako jeden z czołowych potentatów obszarów występowania niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego, w tym zwłaszcza gazu w łupkach (ang. shale gas). Według oszacowań amerykańskiej agencji EIA (U.S. Energy Information Administration) zasoby tego gazu stawiają Polskę na jedenastym miejscu światowego rankingu. Opublikowany w marcu 2012 r. raport Państwowego Instytutu Geologicznego (PIG) nie jest tak optymistyczny, niemniej jednak w Polsce kontynuowane są prace poszukiwawczo-rozpoznawcze, które mają doprowadzić do udokumentowania faktycznych zasobów gazu ziemnego w tego typu formacjach. Artykuł ma charakter przeglądowy i kompiluje najistotniejsze doniesienia naukowe mające istotny wpływ na perspektywy rozwoju gazu z łupków w Polsce. Zwrócono uwagę na dynamiczny rozwój techniki i technologii eksploatacji, jaki obserwuje się w Ameryce Północnej, co już obecnie zmienia światowy rynek gazu. Omówiono szanse, jakie może dać przemysłowa eksploatacja tego surowca dla rozwoju gospodarki Polski. Wskazano, że wydobycie gazu z łupków może zmienić strukturę wytwarzania energii elektrycznej, a także podnieść bezpieczeństwo energetyczne kraju. Scharakteryzowano bariery utrudniające szybką realizację prac poszukiwawczych niezbędnych dla udokumentowania zasobów. Wysokie koszty wierceń - zarówno na etapie poszukiwania i rozpoznawania, jak również wfazie eksploatacji - stanowią jeden z najistotniejszych problemów rozwoju wydobycia gazu z łupków. Rozważono kwestie dotyczące ekonomiki wydobycia gazu ziemnego z łupków. Przedyskutowano kierunki zagospodarowania możliwych do wydobycia ilości gazu, analizując m.in. możliwości jego eksportu. Poruszono problem braku odpowiedniej infrastruktury gazowej. Omówiono najczęściej padające argumenty ze strony przeciwników eksploatacji gazu ziemnego ze złóż łupkowych: o charakterze ekologicznym, ekonomicznym, społecznym i prawym, odnosząc się do niektórych z nich. W podsumowaniu podkreślono, że chociaż przyszły rozwój wydobycia gazu z łupków w Polsce stanowi szansę dla rozwoju kraju, to wciąż jego eksploatacja pozostaje niepewna i do momentu potwierdzenia faktycznych zasobów tego surowca - stanowi znak zapytania.

EN

Poland is now seen as one of the most promising areas where unconventional gas deposits occur, particularly shale gas. According to the U.S. agency EIA, the reserves of that gas rank Poland at eleventh place in the world. Recent Polish estimates are not as optimistic, but Poland has undertaken intensive geological and exploratory surveys that will lead to geological documentation of resources and reserves of this fuel. This article presents a review of the situation and compiles the most relevant scientific reports with a significant impact on the prospects for shale gas development in Poland. It has been noted that the dramatic development of exploitation technology observed recently in the U.S. has already changed the world gas market. The opportunities which the industrial exploitation of shale gas may bring to the Polish economy are discussed. The article states that shale gas exploitation may change the structure of electricity production and increase the energy security of the country. The authors characterize the barriers that hinder the rapid completion of exploration necessary to document the resources. The high cost of drilling at the stage of exploration and during the operational phase is one of the most important challenges of developing gas production from shale. The article considers issues relating to the economics of natural gas from shale deposits. It shows the possible consumption channels of the exploited gas volumes, analyzing, among other things, the possibility of shale gas exports. The research also highlights the lack of proper infrastructure. The arguments most frequently raised by the opponents of shale gas exploitation from the ecological, economic, social, and legal perspectives are cited with commentary. The summary points out that while the future development of shale gas production in Poland is promising, it remains uncertain.

16

Uwarunkowania wprowadzenia rozliczeń sprzedaży gazu w jednostkach energii w Polsce

Kaliski M., Sikora S., Szurlej A., Janusz P.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

nr 178 wyd. konferencyjne

9--17

PL

Poprzez odpowiednią politykę gospodarczą i kształtowanie mechanizmów rynkowych zapewniamy sobie bezpieczeństwo energetyczne. Niemniej jednak należy pamiętać, że w tej kwestii ważną rolę odgrywa również gruntowna wiedza o zapotrzebowaniu na energię i o jej dostawach. Dostarczanie szczegółowych i wiarygodnych danych z kolejnych części łańcucha od produkcji do konsumpcji, wymaga istnienia odpowiednich mechanizmów bilansowania, raportowania i rozliczania. Ponieważ obszar badań statystycznych w energetyce jest bardzo obszerny Unia Europejska dąży do ujednolicenia systemu jednostek. Pozwoli to na szybsze kompletowanie i dostarczanie podstawowych statystyk dla każdego nośnika energii. Ponieważ pierwotne nośniki energii bywają przekształcane w inne paliwa i mają różne charakterystyki jakościowe, bardzo często przydatna jest prezentacja danych ilościowych w jednostkach energii. Pozwala to również analizować wydajność konwersji paliw i udział w dostawach paliw z różnych źródeł. W artykule szczególną uwagę poświęcono gazowi ziemnemu. Omówiono unijne i krajowe ramy prawne, które przykładają szczególną uwagę na sposób rozliczania gazu ziemnego. Na ich podstawie przedstawiono zakres niezbędnych zmian na polskim rynku gazu ziemnego, które pozwolą na dostosowanie obowiązujących przepisów. W całej koncepcji ujednolicenia jednostek rozliczania gazu ziemnego, ważnym jest, aby podawane wielkości można było łatwo przeliczyć na inne jednostki i porównać miedzy sobą.

EN

The energy security is provided through the appropriate economic policy and development of market mechanisms. Nevertheless, in this case very important rule also play deep knowledge of the demand for energy and its supply. Detailed and reliable data, from production to consumption, requires to provide adequate mechanism for balancing, reporting, and accounting. Since the area of statistical research in the energy sector is very wide, the European Union aims to standardize the unit system. It will allow for faster data collecting and submission of each energy sources. Since the fuel trend to be converted to other fuels and have different quality characteristic, mostly the data base in energy units is very useful. It also allows to analyze the efficiency of fuel conversion and the relative importance of economic contribution of fuels from different sources. In the article special attention is given to natural gas. Authors discussed the EU and domestic legal framework, which pay particular attention to the way for accounting of natural gas trade. It helped to assess the range of changes which are necessary to implemented for Polish gas market, and it will allow for adjustment of existing EU legislation.

17

Wpływ shale gas na rynek gazu ziemnego w Polsce

Siemek J., Kaliski M., Rychlicki S., Janusz P., Sikora S., Szurlej A.

Rynek Energii

|

2011

|

Nr 5

118-124

PL

W artykule przedstawiono doświadczenia Ameryki Północnej w zakresie poszukiwania, eksploatacji i wykorzystania niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego typu shale gas, na krajowy rynek gazu ziemnego. Zwrócono uwagę na dynamiczny wzrost pozyskania gazu ze złóż niekonwencjonalnych oraz jego wpływ na kształtowanie się ceny tego surowca w USA, a także implikacje tego projektu na trendy w obrocie gazem ziemnym w ujęciu globalnym. Przybliżono realizację projektu poszukiwań gazu w złożach niekonwencjonalnych w Polsce oraz przedstawiono wstępną ocenę możli-wych kierunków zagospodarowania tego surowca.

EN

The article deals with experiences of shale gas exploration, extraction and management in North America. The authors emphasized the dynamics development of gas production from shale gas deposits and an impact of shale gas on gas prices in USA, as well as the implications of US shale gas development project on a global basis. The authors describe the status of shale gas development in Poland, and present a preliminary assessment of the development directions.

18

Analiza rynku gazu ziemnego w Polsce w latach 2003–2009 i prognozy na lata 2010–2012

Kosowski P., Stopa J., Rychlicki S.

Nafta-Gaz

|

2010

|

R. 66, nr 11

993-999

PL

W artykule przedstawiono historyczne dane dotyczące zużycia, importu oraz krajowej produkcji gazu ziemnego w latach 2003-2009; na ich podstawie przeprowadzono analizę, podczas której zbadano dynamikę poszczególnych zmiennych oraz ich wspołzależności. Zużycie gazu ziemnego w Polsce, oprocz trendu wzrostowego, charakteryzuje się bardzo silną sezonowością. Szczyt zużycia przypada na miesiące zimowe, a minimalne wartości - na miesiące letnie, co jest ściśle związane z temperaturami panującymi w tym czasie na terenie Polski. Na tle zużycia gazu ziemnego produkcja krajowa charakteryzuje się stabilnym przebiegiem i niewielką zmiennością. Import rośnie w okresie zwiększonej konsumpcji (niskie temperatury) i maleje w okresie zmniejszonego zużycia (wysokie temperatury). Zmienność dostaw z importu jest jednak znacznie ograniczona, co wynika z realizacji umów - a zwłaszcza obowiązku odbioru minimalnych ilości rocznych i letnich (klauzule take-or-pay) - oraz parametrów technicznych sieci przesyłowej. W artykule dokonano rownież dekompozycji miesięcznych wielkości zużycia gazu (szeregu czasowego), w celu wyodrębnienia trendu, wahań sezonowych i losowych. Przeanalizowano także wpływ temperatury na wielkość zużycia, importu oraz krajowej produkcji gazu ziemnego. Przedstawiono prognozę zużycia gazu ziemnego na lata 2010-2012 z wykorzystaniem metody ARIMA.

EN

The historical data on consumption, import and domestic production of natural gas in the years 2003–2009 was presented in the article and an analysis was conducted, which examined the dynamics of individual variables and their interdependence. Gas consumption in Poland, in comparison with other European countries is relatively small. In addition to a weak upward trend, it is characterized by a very strong seasonality. Peak of consumption occurs in the winter months and the minimum value in the summer months, which is closely related to the temperatures prevailing at that time on Polish territory. Against the background of natural gas consumption, domestic production is characterized by a stable flow and low volatility. Import rises in the period of increased consumption (low temperatures) and decreases during the period of reduced consumption (high temperatures). Variability of supply of imported natural gas is significantly reduced, due to the implementation of the trade agreements, in particular the obligation to accept the minimum annual and summer amounts (clauses "take-or-pay") and the technical parameters of the transmission network. The article also presents the decomposition of the monthly volumes of gas consumption (time series) in order to identify the trend, seasonal and random fluctuations. The impact of temperature on consumption was also analyzed. The article presents the forecast of natural gas consumption for 2010–2012 using the ARIMA method, which can be successfully used to predict short-term consumption of natural gas, transmission pipeline capacity utilization, and the necessary level of working volume of underground gas storage sites, indispensable to regulate the seasonal fluctuations in consumption. Prepared forecasts indicate a growth in consumption in the coming years, which can further be strengthened as a result of development of electricity production based on natural gas.

19

The deregulation of natural gas markets and its consequences for gas recipients in the EU

Frączek P., Kaliski M.

Archives of Mining Sciences

|

2009

|

Vol. 54, no 4

739-752

EN

Nowadays, activities aimed at introducing market mechanisms into the infrastructural branches of the economy or regulating their operations are considered to be necessary. The aim of such activities is to prevent an abuse of market position as well as lead to an effective allocation of resources, which is one of the ways to boost market competitiveness. The paper discusses the main conditions for the liberalization of gas industry with a particular emphasis on the changes in its functioning in the following years. The main results of liberalization of natural gas market are presented as well as the results of this reform for gas industry recipients.

PL

W ostatnich dekadach XX wieku i w początku XXI wieku największy wpływ na funkcjonowanie rynku gazu ziemnego miało wprowadzenie liberalizacji (deregulacji) tej branży. Jej celem było stworzenie globalnego rynku gazu, na którym każdy uczestnik będzie mógł kupować lub sprzedawać każdą jego ilość, wszędzie, w każdym kraju i w dowolnym momencie. Efektem tych zmian była m.in. likwidacja niedoboru gazu na rozwiniętych rynkach gazu, zmniejszenie marży przedsiębiorstw gazowniczych, obniżenie cen gazu i poprawa obsługi klientów korzystających z usług przedsiębiorstw gazowniczych, eliminowanie z rynku dostawców, którzy w porównaniu z wynikami konkurentów, nie zdołali obniżyć kosztów dostawy ani ograniczyć tempa wzrostu cen. Liberalizacja gazownictwa wiąże się z dwoma rodzajami zmian: o obszary branży, gdzie istnieje monopol naturalny (sieci przesyłowe i dystrybucyjne oraz magazyny gazu), są poddawane regulacji chroniącej uczestników rynku przed nadmiernymi cenami oraz uniemożliwiającej osiąganie przez monopol nadmiernych zysków, o w tych obszarach branży, w których możliwe jest wykorzystywanie mechanizmów rynkowych (wydobycie, handel), ogranicza się stosowanie instrumentów regulujących i tworzy warunki do zaistnienia konkurencji. Deregulacja sektora umożliwia nowym dostawcom wejście na rynek gazu poprzez dodatkowy import lub jego wydobycie przez nowe podmioty. Wejście nowych dostawców pozwala na wprowadzenie konkurencji między podmiotami działającymi na danym rynku. Warunkiem deregulacji jest stopniowe upowszechnienie zasady dostępu stron trzecich (TPA - Third Part Acces) do sieci gazowych stanowiących własność działającego na danym terenie przedsiębiorstwa dystrybucyjnego. Stosowanie tej zasady oznacza, że uprawnieni odbiorcy mogą kupować gaz u dowolnie wybranego dostawcy, operator gazociągu musi zaś na zlecenie dostawcy przesłać gaz do odbiorcy. Wprowadzenie zasady TPA wymusza konkurencję wśród dostawców walczących o możliwość sprzedaży gazu ze swych źródeł, a w konsekwencji prowadzi do obniżenia cen gazu dla klientów finalnych. Warunkiem powstania i rozwoju konkurencyjnego rynku jest także możliwość pozyskania gazu przez nowych uczestników rynku. Jest to możliwe dzięki wymuszeniu oddania dostępu do zasobów gazu przez dotychczasowego monopolistę lub przez stworzenie warunków jego pozyskania z innych rynków poprzez gazociągi przesyłowe lub dostawy LNG1. Pojawienie się nowych dostawców oznaczało konieczność ograniczenia roli dotychczasowych, tradycyjnych dostawców gazu. Do uelastycznienia rynku gazu przyczyniło się także ograniczenie przez państwo znaczenia kontraktów długoterminowych na dostawę gazu zawartych na podstawie formuły "bierz lub płać" (take or pay)2. Pierwotnie zawierano je na wiele lat jako uzasadnienie celowości budowy oraz gwarancję finansowania infrastruktury gazowniczej. Zmiany te pozwoliły na częściowe odejście od kontraktów długoterminowych i stopniowe zastępowanie ich kontraktami średnio- i krótkoterminowymi. Likwidacja lub ograniczenie udziału dostaw gazu opartych na kontraktach bierz lub płać w całkowitym zapotrzebowaniu na to paliwo pozwala na realizację dostaw gazu przez niezależnych dostawców. Mimo olbrzymiej roli regulacji i deregulacji gazownictwa dla konkurencyjności gospodarek poszczególne kraje UE są w bardzo różnym zakresie zaangażowane we wprowadzanie liberalnych zmian. Według ostatniego raportu Komisji Europejskiej większość krajów unijnych jest zaawansowana w działaniach służących wydzieleniu operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych, choć w dalszym ciągu nie obserwuje się znaczących korzyści tych działań dla klientów końcowych. Przejawem powolnego postępu zmian liberalizacyjnych w krajach UE jest niewielka skala zmian dostawców przez odbiorców krajów członkowskich. W wielu krajach UE, mimo formalnego uwolnienia rynku, obserwuje się opóźnienia w liberalizacji rynku gazu. Przejawem tego jest brak zmian dostawców. Brak ten wiąże się z tym, że zmiana dostawcy jest postrzegana przez odbiorców energii jako skomplikowany proces. Z tego względu wielu klientów nie korzysta z tej zmiany, mimo że w rzeczywistości jest to łatwiejsze niż obawy klientów. Należy oczekiwać, że Komisja Europejska wymusi dokończenie liberalizacji branży gazowniczej. Kraje, które nie dokończą zmian, będą narażone na postępowanie wyjaśniające przed Komisją Europejską oraz na płacenie kar za zaniedbania. Również propozycje wprowadzania nowych wymogów unijnych związanych z tzw. trzecim pakietem energetycznym zakładają dalsze prowadzenie działań liberalizujących rynek gazu ziemnego w krajach UE.

20

Perspektywiczne segmenty krajowego rynku gazu ziemnego

Kaliski M., Szurlej A.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2008

|

T. 25, z. 2

349-358

PL

W artykule przedstawiono główne uwarunkowania rynku gazu ziemnego w kraju; zwrócono uwagę na rolę gazu ziemnego w bilansie energii pierwotnej kraju i porównano ją z innymi krajami UE. Przedstawiono strukturę dostaw gazu ziemnego do kraju w ostatnich latach oraz plany na przyszłość w tym zakresie. Przedstawiono perspektywiczne segmenty rynku gazu w Polsce.

EN

The main conditionings of the Poland's natural gas market are presented in the paper. Attention was drawn to the role of natural gas in the Poland's primary energy balanced as compared to other EU countries. The structures of recent natural gas deliveries ad plans for the future are discussed. The perspective segments of gas market in Poland are outlined.