Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena ryzyka związanego z występowaniem substancji chemicznych na stanowiskach pracy: metody bezpomiarowe w bazie CHEMPYŁ

Dobrzyńska E., Pośniak M.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 4

633--638

PL

Niebezpieczne substancje chemiczne są jednymi z najpowszechniej występujących w środowisku pracy czynników szkodliwych dla zdrowia. Pracodawca powinien stosować metody zapewniające przeprowadzenie oceny ryzyka związanego z narażeniem inhalacyjnym, dermalnym, a także możliwością wystąpienia wypadku wynikającego z obecności niebezpiecznych substancji chemicznych, takich jak pożar lub wybuch. Dostosowanie się do tych wymagań w znacznym stopniu umożliwiają modele bezpomiarowe do oceny ryzyka. Metody te, dostępne w języku polskim stanowić mogą istotne wsparcie w ocenie ryzyka związanego z występowaniem substancji chemicznych na stanowiskach pracy. Opisano metody bezpomiarowe dostępne w języku polskim, w tym znajdujące się w bazie CHEMPYŁ.

EN

A review, with 26 refs., of methods for assessing risks associated with inhalation, dermal exposure and the possibility of accidents arising from the presence of hazardous chem. substances, such as fire or explosion in workplace.

2

Kryteria oceny narażenia zawodowego na niebezpieczne substancje farmaceutyczne

Galwas M., Pośniak M.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2007

|

Nr 2 (52)

5--16

PL

Pracownicy zatrudnieni w przemyśle farmaceutycznym mogą być narażeni na substancje wykazujące działanie lecznicze. Narażenie zawodowe na substancje farmaceutyczne może być jednak niebezpieczne dla zdrowia pracowników. Problem stanowi brak odpowiednich wartości progowych oraz metod oznaczania, które są niezbędne do oceny narażenia inhalacyjnego i dermalnego na substancje farmaceutyczne. W artykule przedstawiono kryteria oceny narażania na substancje farmaceutyczne. Klasyfikacja została zaproponowana na podstawie analizy danych toksykologicznych, a także klasyfikacji proponowanych przez NIOSH, IACP i IPCS. Przedstawiono również zalecenia dotyczące warunków pracy mające na celu minimalizację lub eliminację narażenia pracowników na substancje farmaceutyczne.

EN

Workers in the pharmaceutical industry are exposed to active substances designed to produce therapeutic effects. Even so, occupational exposure to pharmaceutical substances can be associated with a risk of an adverse health effect. The main problem is the absence of adequate exposure control limits and methods of measuring assessment of dermal and inhalation hazards caused by pharmaceutical ingredients. This article provides a review of the classification criteria for exposure assessment related to an analysis of toxicological data and to existing classifications of active pharmaceuticals proposed by NIOSH, IACP and IPCS. The recommendations for minimizing or eliminating occupational exposure to pharmaceutical substances are presented.

3

Dimetyloamina

Piotrowski J. K., Subdys J.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2000

|

Nr 4 (26)

55--68

PL

Dimetyloamina (DMA) jest gazem otrzymywanym z metanolu i amoniaku lub przez katalityczną hydrogenację nitrozodimetyloaminy. Znalazła zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu - jest wykorzystywana jako przyspieszacz w procesie wulkanizacji, w garbarstwie, w produkcji mydła, jako rozpuszczalnik w preparatyce farmaceutycznej i w przemyśle tekstylnym (ACGIH, 1991). DMA może być szkodliwa dla ludzi i zwierząt narażonych drogą inhalacyjną lub przez skórę. Skutkiem jej działania mogą być oparzenia chemiczne skóry i oczu. Dimetyloamina ma działanie drażniące i żrące na oczy oraz skórę zwierząt. W teście skórnym u świnek morskich wykazano jej działanie uczulające (ACGIH, 1991). DL50 po podaniu per os wynosi: dla szczurów ok. 700 mg/kg m.c., dla myszy ponad 300 mg/kg m.c., dla świnek morskich i królików 240 mg/kg m.c. Letalne stężenie w powietrzu (LC50) badano u myszy i szczurów przy rozpiętości czasu narażenia od 2 do 6 godzin. Otrzymane wyniki były mało zróżnicowane: od 8 do 8,5 g/m3. W warunkach 6-godzinnego ostrego narażenia inhalacyjnego na zróżnicowane stężenia DMA, od stężeń letalnych do mniejszych od 10800 do 1080 mg/m3 (6000 600 ppm), obserwowano zmiany w układzie oddechowym i wątrobie, zależne od stężenia. Stwierdzono także, że DMA o stężeniach 4500 + 10800 mg/m3 (2500 -f 6000 ppm) działa toksycznie na oczy zwierząt. Wartość RD50 ustalono na poziomie 920 mg/m3 (511 ppm) dla myszy i 1031 mg/m3 (573 ppm) dla szczurów (,Steinhagen, 1982). W trakcie innego eksperymentu myszy poddawano działaniu inhalacyjnemu DMA o stężeniu równym RD50 (511 ppm, 920 mg/m3) przez 5 dni, 6 godzin dziennie. Masa ciała badanych myszy spadła o 10-^15% w stosunku do masy ciała osobników z grupy kontrolnej. W większości przypadków masa ciała powracała jednak do normy po upływie 3 dni. Dimetyloamina działała żrąco na nabłonek węchowy i oddechowy (Buckley i in., 1984). W trakcie narażenia przewlekłego inhalacyjnego na DMA o stężeniach: 0; 18; 90 i 315 mg/m3 (0; 10; 50 i 175 ppm; przez 12 miesięcy) obserwowano zmiany w przewodach nosowych, zależne od wielkości stężenia. Po 12- miesięcznym narażeniu na najmniejsze stężenie - 18 mg/m3 (10 ppm) - stwierdzono nieznaczne ubytki w węchowych komórkach czuciowych i ich aksonach w nerwie węchowym zarówno u myszy, jak i u szczurów (Buckley i in., 1984). bWykazano, że dimetyloamina wchłania się szybko (t 14 = 8 min) i z dużą wydajnością (82%) z przewodu pokarmowego ludzi. Wydala się z moczem w czasie t Vi = 6 7 godzin, z klirensem równym 190 ml/min (Zhang i in., 1994). Na podstawie eksperymentu z narażeniem przewlekłym na zwierzętach, z którego zaczerpnięto stężenie zinterpretowane jako wartość LOAEL (18 mg/m3, 10 ppm), obliczono wartość NDS, stosując współczynnik niepewności'dla przejścia z wartości LOAEL do NOAEL. Nie wprowadzono współczynnika niepewności dla przejścia międzygatunkowego, gdyż budowa górnych dróg oddechowych szczurów powoduje, że gatunek ten jest szczególnie wrażliwy na zanik komórek węchowych w warunkach narażenia inhalacyjnego. Zaproponowano wartość NDS na poziomie 9 mg/m3. Zawartość NDSCh przyjęto jedną pięćdziesiątą wartości RD50, czyli 18 mg/m3.

EN

A review was made of the toxicological data presented in the literature, aiming at a verification of the TLV for dimethylamine. The DL50 (per os) amounts to 240 + 700 mg/kg b.w. depending on animal species. LC50 was in the range of 8 -5- 8,5 g/m3. In acute toxicity studies effects were seen in the pulmonary system and in the liver, as well as in the eyes RD50 values were around 1000 mg/m3. In chronic inhalatory experiments (18, 90 and 315 mg/m3) concentration-related changes were seen in the nasal passages, namely respiratory epithelium and olfactory epithelium. Basing on these data, the concentration of 18 mg/m3 was accepted as the LOAEL. For the calculation of the TLV value, the latter concentration was divided by a factor of 2, reflecting the likely ratio NOAEL/LOAEL.

4

Dietylobenzen : mieszanina izomerów

Rydzyński K.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2000

|

Nr 4 (26)

45--51

PL

Dietylobenzen jest bezbarwnym, lotnym płynem o charakterystycznym zapachu benzenu, który występuje zazwyczaj jako mieszanina izomerów o-, m-,p- (1,2-, 1,3- i 1,4-) dietylobenzenów. Dietylobenzen jest stosowany przede wszystkim jako rozpuszczalnik organiczny, a także w produkcji diwinylobenzenu i naftalenu oraz w trawieniu bezproszkowym w przemyśle elektronicznym. Istniejące wyniki badań przeprowadzonych na zwierzętach i obserwacje ludzi narażonych na ten związek wskazują, że dietylobenzen jest substancją chemiczną o małej toksyczności ostrej, niezależnie od drogi podania. Związek jest klasyfikowany jako substancja o łagodnym działaniu drażniącym na oczy i skórę. W dostępnej literaturze brak informacji dotyczących skutków genotoksycznych, rakotwórczych oraz wpływu na rozrodczość dietylobenzenu. W opublikowanych w latach 90. pracach wykazano, że dietylobenzen ma - niezależnie od drogi podania (drogą dożołądkową, dootrzewnowo, inhalacyjnie) - działanie neurotoksyczne na ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy szczura. Za skutek ten jest odpowiedzialny metabolit, powstający z 1,2-dietylobenzenu i 1,2- diacetylobenzenu. Narażenie inhalacyjne 9-tygodniowych szczurów rasy Wistar na dietylobenzen (handlowa mieszanina izomerów) o stężeniach: 0; 500; 700 lub 900 ppm (0; 2500; 3500 i 4500 mg/m3) przez 6 h dziennie, 5 dni w tygodniu i przez 18 tygodni wywoływało zależny od dawki spadek szybkości przewodzenia we włóknach ruchowych i czuciowych nerwu ogonowego. Zmiany te cofały si ę w czasie 8 tygodni od zakończenia narażenia. Obserwowane skutki neurofizjologiczne po dawce 500 ppm (2500 mg/m3) były miernie nasilone i można tę dawkę przyjąć za wartość LOEL. Proponowana wartość NDS dla dietylobenzenu wynosi 100 mg/m3 i została wyprowadzona z wartości 2500 mg/m3 jako stężenie LOEL w doświadczeniu subchronicznym na zwierzętach. Zastosowany współczynnik bezpieczeństwa, wynoszący 25, stanowi iloczyn współczynników, w których uwzględniono potencjalne różnice wrażliwości u ludzi oraz brak danych dotyczących toksykokinetyki u człowieka i brak danych z doświadczeń chronicznych, a także korektę z wartości LOEL na wartość NOAEL. Istnieją przesłanki, że dietylobenzen wchłania się przez skórę, dlatego proponuje się oznaczenie go literami Sk. Nie ma podstaw do ustalenia wartości DSB.

EN

Diethyl benzene is a colorless, volatile liquid with a benzene odour. Diethyl benzene is an irritant to the skin and mucous membranes and it appears to have acute and possibly chronic effects on the central nervous system (CNS). The LOEL - 2500 mg/m3 (lowest observed effect level) was adopted as the minimum concentration, which produced neurotoxin effect in animal studies. Given these data, the MAC value was calculated at 100 mg/m3. According to the irritant effect of diethyl benzene, and its comparison with ethyl benzene, the MAC-STEL of 400 mg/m3 and the skin notation (Sk) is recommended.

5

Acetanilid – pyły : dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Zapor L., Puchalska H.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2000

|

Nr 1 (23)

5--22

PL

Acetanilid jest bezbarwnym, bezzapachowym ciałem stałym, występującym w postaci płatków, łusek lub proszku. Jest otrzymywany głównie w reakcjach aniliny z kwasem lub bezwodnikiem octowym. Stosuje się go przede wszystkim w przemyśle farmaceutycznym do produkcji środków przeciwbólowych i sulfonamidów oraz do produkcji barwników organicznych, kamfory syntetycznej, do stabilizacji nadtlenku wodoru i estrów celulozy. Używa się go także jako dodatku do lakierów celulozowych. Acetanilid do organizmu wchłania się z przewodu pokarmowego przez drogi oddechowe i skórę. Ryzyko wystąpienia szkodliwych skutków zdrowotnych jest głównie związane z narażeniem inhalacyjnym na działanie pyłów acetanilidu. Zarówno w warunkach ostrego, jak i przewlekłego narażenia na acetanilid, układem krytycznym - tak u zwierząt, jak i u ludzi -jest układ krwiotwórczy, a krytycznym skutkiem zdrowotnym - methemoglobinemia i sulfhemoglobinemia. Wartość LD50 dla szczura przy podaniu dożołądkowym wynosi 800 mg/kg. Zgodnie z klasyfikacją substancji, według kryteriów podanych w załączniku nr 2. dyrektywy nr 92/32/EEC (7), acetanilid jest związkiem szkodliwym. Nie znaleziono danych wskazujących na działanie rakotwórcze, mutagenne, teratogenne i embriotoksyczne acetanilidu oraz dotyczących jego wpływu na rozrodczość. W organizmie acetanilid jest metabolizowany do produktów odznaczających się większą aktywnością biologiczną niż substancja macierzysta (4-hydroksyacetanilid, 2-hydro-ksyacetanilid, 4-aminofenol, 2-aminofenol). W Polsce i na świecie nie został ustalony dopuszczalny poziom narażenia zawodowego dla acetanilidu. Zapotrzebowanie na normatyw higieniczny dla tego związku w Polsce zgłosili przedstawiciele przemysłu farmaceutycznego w ankiecie Głównego Inspektora Pracy. Przy ustalaniu wartości NDS dla acetanilidu przyjęto za podstawę wartość najmniejszej dawki toksycznej (TDLo) dla człowieka, która wynosi 14 mg/kg/dzień przy której obserwowano zaburzenia oddechowe i zmiany we krwi. Zaproponowano ustalenie wartości NDS na poziomie 6 mg/m3. Nie ma podstaw merytorycznych do ustalenia wartości NDSCh i DSB.

EN

Acetanilide forms odourless, colourless crystal scales but can also be obtained as a white powder. It is used mainly as an antipyretic and analgesic. It can also be applied to the manufacture of dye compounds. Other possible uses of acetanilide include a stabiliser for peroxide solutions, rubber accelerator, and additive to cellulose ester varnishes. Acetanilide is absorbed from the gastrointestinal tract, respiratory tract and through intact skin. Specific changes resulting from acute and chronić effects of exposure to acetanilide in animals and humans arę blood destruction and methemoglobin or sulfhemoglobin formation. Occupational exposure to acetanilide is due mainly to dust inhalation. No reliable data arę available on the effects of chronić inhalation exposure to acetanilide dust in humans or ex-perimental animals. The MAC value is calculated on the basis of the TDLo -value for mań: 14 mg/kg/day, which has been adopted as LOAEL (lowest observed adverse effect level). At this dose, breathing difficulties and blood changes were observed. According to the above data, the MAC value for acetanilide was established at 6 mg/m3. No MAC-STEL value has been determined for this compound.