Separated and combined electron beam irradiation (as a sterilization procedure) and plastic deformation effects on the average molar mass of ultra-high molecular weight polyethylene (UHMW-PE) were studied. It was found, that both irradiation and deformation have a different impact on the polymer structure. With the growing irradiation dose the mass-average molar mass (Mω) of the polymer soluble fraction reduces and the amount of insoluble fraction (gel) increases. On the other hand, the plastic deformation of UHMW-PE alone may be considered as not involving any destruction of polymer macromolecules. The combined effect of these factors leads to different results in comparison to their separate action and depends on the sequence of the destructive impacts on the polymer. However independently of the sequence of both external factors their synergetic effect is observed for the degradation of UHMW-PE.
PL
Badano wpływ sterylizacji metodą napromieniania strumieniem elektronów oraz deformacji plastycznej (zgniatania, rys. 1) polietylenu ultrawielkocząsteczkowego (UHMW-PE), stosowanego do wytwarzania panewek endoprotez stawu biodrowego, na masę molową polimeru. Stwierdzono, że sterylizacja wpływa na utleniającą destrukcję makrocząsteczek polimeru, której stopień zależy od użytej dawki promieniowania (zmniejszenie masy molowej masowo średniej). Procesowi temu towarzyszy sieciowanie makrocząsteczek (wzrost udziału frakcji nierozpuszczalnej). Z kolei sama deformacja plastyczna wydaje się nie mieć wyraźnego wpływu na proces degradacji. Tymczasem łączne zastosowanie obydwu czynników zewnętrznych prowadzi do odmiennych efektów, dodatkowo zależnych od kolejności ich oddziaływania. W każdym wariancie oddziaływań zewnętrznych, w którym stosowana była sterylizacja radiacyjna strumieniem elektronów (niezależnie od kolejności stosowanych oddziaływań jak też w przypadku braku deformacji), następowała wyraźna destrukcja polimeru, prowadząca do zmniejszenia jego masy molowej z poziomu ok. 1000 kg/mol odpowiadającego próbce bazowej do wartości nie przekraczającej 200 kg/mol. Towarzyszące temu zmniejszenie polidyspersyjności z wartości ok. 10 do wartości 2-4 świadczy, że degradacji ulegały przede wszystkim nieusieciowane (rozpuszczalne) frakcje polimerowe o najdłuższych łańcuchach. Wyniki badań prowadzą także do wniosku, że odkształcenia plastyczne UHMW-PE zastosowane po jego sterylizacji radiacyjnej przyczyniają się w mniejszym stopniu do degradacji i sieciowania makrołańcuchów polimeru, niż w przypadku odwrotnej kolejności działania tych czynników. Jednak w obydwu przypadkach obserwuje się synergizm współdziałania obu czynników zewnętrznych na procesy destrukcyjne makrołańcuchów polietylenowych.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.