Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

1 Harazin B.

1 2001

Znaleziono wyników: 1

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: najwyższe dopuszczalne natężenia

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Drgania mechaniczne. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych narażenia zawodowego

Harazin B.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

2001

Nr 1 (27)

177--211

Drgania mechaniczne (wibracje) są szkodliwym czynnikiem fizycznych występującym dość powszechnie w środowisku pracy. Przy nadmiernym obciążeniu organizmu mogą doprowadzić do rozwoju procesu chorobowego o niespecyficznym charakterze. Niepożądane objawy w stanie zdrowia pojawiają się po upływie kilku do kilkunastu lat od rozpoczęcia pracy w narażeniu na ten czynnik. Charakter i lokalizacja skutków zdrowotnych są zależne od miejsca wnikania i rozprzestrzeniania się wibracji w organizmie, co stanowiło podstawę do umownego podziału drgań mechanicznych na drgania o ogólnym działaniu na organizm człowieka, nazywane krótko drganiami ogólnymi i drgania działające na organizm człowieka przez kończyny górne, powszechnie zwane drganiami miejscowymi. Drgania miejscowe są przekazywane do organizmu przez ręce bezpośrednio z trzymanych narzędzi wibracyjnych lub pośrednio, z elementów obrabianych na urządzeniach drgających. Ręczne narzędzia wibracyjne zaczęto wprowadzać do procesów produkcyjnych na przełomie XIX i XX wieku. Na początku zastosowano je w przemyśle wydobywczym, tj. w kopalniach i kamieniołomach, a następnie w budownictwie, hutnictwie, przemyśle maszynowym i stoczniowym. Pierwsze doniesienie o ujemnym działaniu wibracji miejscowej na organizm przedstawił w 1911 r. włoski lekarz G. Loriga. Działanie to objawiało się napadowym blednięciem palców rąk, znanym jako tzw. objaw Raynauda. Dolegliwość ta występowała w znacznie większym procencie u górników posługujących się ręcznymi narzędziami wibracyjnymi w porównaniu do populacji generalnej. W latach 40. pojawiły się doniesienia o występowaniu zaburzeń w kończynach górnych wśród innych zawodowych grup operatorów ręcznych narzędzi wibracyjnych, a zwłaszcza u szlifierzy, oczyszczaczy, nitowaczy i polerowaczy. W latach 60. ukazało się wiele prac o nadmiernym występowaniu objawu Raynauda u leśników posługujących się pilarkami. Doniesienia te zwróciły uwagę na szkodliwość działania wibracji miejscowych wytwarzanych przez zmechanizowane narzędzia wibracyjne trzymane lub prowadzone rękami i na konieczność ochrony narażonych pracowników przez określenie i przestrzeganie granicznie dopuszczalnych ekspozycji oraz stosowanie odpowiedniej prewencji. Drgania ogólne działają na całe ciało człowieka, wnikając do organizmu z powierzchni, na której pracownik stoi lub siedzi. W pozycji stojącej drgania ogólne wnikają do organizmu tylko przez stopy z drgającej podłogi lub podestu. W pozycji siedzącej drgania mogą wnikać jednocześnie z podłoża przez stopy, z siedziska i z oparcia siedziska. Wibracje ogólne pojawiły się w wyniku rozwoju różnorodnych środków transportu lądowego, wodnego i powietrznego oraz maszyn roboczych: rolniczych, drogowych, budowlanych itp. Jednocześnie, wraz z rozwojem techniki, drgania ogólne powstawały jako uboczne skutki pracy maszyn i urządzeń stacjonarnych montowanych w pomieszczeniach fabrycznych. Przeciążenie organizmu drganiami ogólnymi przyczynia się do rozwoju nieswoistych procesów chorobowych. Zaburzenia obejmują obwodowy i ośrodkowy układ nerwowy, układ naczyniowy, wewnątrzwydzielniczy, kostno-stawowy i mięśniowy oraz trawienny i rozrodczy. Rejestrowane są także zaburzenia czynności narządu wzroku, słuchu, równowagi czucia dotyku i temperatury. Ustalenie granicznych wartości drgań mechanicznych bezpiecznych dla zdrowia pracowników jest przedmiotem dyskusji i badań, zarówno doświadczalnych, jak i epidemiologicznych. Badania te są prowadzone oddzielnie dla drgań działających na człowieka przez kończyny górne i oddzielnie dla drgań ogólnych przenoszonych do organizmu przez stopy, pośladki, plecy i boki. Dotychczasowe najwyższe dopuszczalne natężenia(NDN) wibracji ustalane były w większej mierze na podstawie wyników badań doświadczalnych nad reakcjami człowieka na drgania niż na podstawie oceny skutków zdrowotnych wywołanych narażeniem na drgania w środowisku pracy. Wyniki badań epidemiologicznych obarczone są wpływem wielu dodatkowych czynników nie uwzględnianych w normatywach, a przyczyniających się do modyfikacji rozwoju niespecyficznych zmian powibracyjnych w organizmie. Nie został do końca zdefiniowany wpływ tych dodatkowych czynników, w tym: zmiennej ekspozycji na drgania, znacznego zróżnicowania widmowego sygnałów drganiowych generowanych przez źródła wibracji, środowiskowych warunków mikro- klimatycznych, współobecności innych szkodliwych czynników, sposobu wykonywania pracy decydującego o stopniu rozprzestrzeniania się drgań w organizmie, obciążenia fizycznego i psychicznego, a także stanu zdrowia narażonego pracownika. Wymienione czynniki, nie ujmowane w sposób ilościowy przy określaniu wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) drgań mechanicznych, mogą w różny sposób wpływać na stopień i szybkość rozwoju ujemnych zmian zdrowotnych. Fakt ten uważany jest za główną przyczynę znacznych nieraz rozbieżności między wynikami badań skutków zdrowotnych a ustalanym w aktach normatywnych ryzykiem zawodowym związanym z narażeniem pracowników na wibracje. Znaczny postęp wiedzy w ciągu ostatniej dekady, wynikający z intensyfikacji prowadzonych badań laboratoryjnych i epidemiologicznych, wymusza konieczność zarówno częstszej weryfikacji metod wartościowania wyników pomiarowych i metod oceny narażenia, jak też ustalania nowych wartości NDN, coraz bardziej powiązanych ze skutkami zdrowotnymi u narażonych pracowników. Obecne krajowe normy higieniczne zawierają wartości najwyższych dopuszczalnych natężeń (NDN) drgań mechanicznych ustalone na podstawie wielkości proponowanych w normach ISO z lat 70. i 80. Weryfikacja obecnych norm polskich, opracowanych w latach 1988-1989, jest konieczna z następujących powodów: Występowania niejednoznaczności w interpretacji wyników pomiarowych i ocenie stopnia narażenia pra-cownika na wibracje na skutek przyjęcia wielu wartości NDN, a mianowicie: trzech dopuszczalnych ważonych częstotliwościowo wartości przyspieszeń dla drgań miejscowych i sześciu dopuszczalnych ważonych częstotliwościowo wartości przyspieszeń dla drgań ogólnych, a także dwóch różnych ciągów dopuszczalnych wartości skutecznych przyspieszeń drgań ogólnych ustanowionych dla tercjowych pasm częstotliwości. Ustalenia wartość NDN drgań mechanicznych w powiązaniu z wartościami współczynnika szczytu sygnału wibracyjnego, bez potwierdzenia przyjętych zależności z wynikami badań doświadczalnych i epidemiologicznych przedstawianych w piśmiennictwie. Przyjęcia wartości granicznie dozwolonych natężeń (NDN) drgań bądź to zawyżonych w przypadku drgań mechanicznych o działaniu ogólnym - bądź zaniżonych - w przypadku drgań działających na człowieka przez kończyny górne, w porównaniu do wartości podawanych obecnie w piśmiennictwie. Braku w krajowych normatywach higienicznych wytycznych dotyczących postępowania profilaktycznego. Przedsięwzięcia w zakresie profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej były zalecane w poprzednich krajowych normach higienicznych. Zalecenia profilaktyczne są podawane zarówno w normach higienicznych ustanawianych i publikowanych przez Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), jak też w normach Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO).

Whole-body vibration is generated by industrial lorries, mining vehicles, long distance lorries, construction vehicles and public transport. Hand-arm vibration is generated by different hand vibrating tools as grinder, chain saw, hammer drill, pneumatic hammer, pneumatic rammer, nailer and so on. Excessive human exposure to whole-body vibration or to hand-arm vibration in the occupational environment evokes a number of non-specific adverse health effects. Ailments and disease symptoms appear within several or a dozen or so years of occupational exposure. The mechanisms of injury from vibration constitute a very complex phenomenon. On the one hand, human reaction depends on the vibration stimulus parameters, vibration exposure patterns and other environmental factors accompanying vibration. On the other hand, it depends on physical properties of the exposed organism, its susceptibility and general health status. Health disturbances affect the nervous, circulatory, sensory and musculoskeletal systems in the upper extremities. In case of whole-body vibration especially common are disturbances of the lumbar spine. Threshold limit values (TLVs) were prepared on the basis of the analysis of: similar drafts prepared in the other countries, drafts of standards of the International Organization for Standardization prepared by the TC 108/SC4 Committee, TLV drafts discussed in the European Union Commission, literature on the criteria of assessment of health effects in the exposed workers and own results of experimental studies. The new two projects are based on the 8-hour energy-equivalent vector sum of frequency-weighted acceleration sum, i.e. the room-sum of squares of the acceleration values for the three axes: X, Y and Z defined in the ISO 2631 -1 -1997 standard (whole-body vibration) or in the ISO 5349 standard (hand-arm vibration).