The aim of the study was to assess from economic point of view a triticale with pea mixture cultivation in ecological production system. Field experiments carried out in the years 2014-2016 in a split-plot design, in 4 replications. The mixtures differentiated of percentage of pea (40, 60, 80%) were compared. The highest production value was obtained from the cultivation of a mixture of triticale with a 40% share of legume crop (2282 zl·ha-1), which was the result of a higher yield level of this mixture. The lowest production value was obtained from growing the mixture with the highest (80%) share of pea (2091 zl·ha-1). The highest level of direct costs was generated by the mixture of triticale with the highest percentage of pea. The highest level of direct surplus was ensured by the mixture with the 40% share of pea. This ratio was higher than the surplus obtained from cultivation of the mixture with 40 and 60% share of legumes by respectively: 7 and 30%.
PL
Celem badań była ocena ekonomiczna uprawy mieszanki grochu z pszenżytem jarym o zróżnicowanym udziale nasion komponentów przy wysiewie, w ekologicznym systemie gospodarowania. Doświadczenia polowe przeprowadzono w latach 2014-2016 w układzie split-plot, w 4 powtórzeniach, na glebie kompleksu żytniego dobrego. Porównywano mieszanki grochu z pszenżytem jarym o zróżnicowanym udziale rośliny strączkowej (40, 60 i 80%). Najwyższą wartość produkcji uzyskano z uprawy mieszanki pszenżyta z 40% udziałem rośliny strączkowej, co było efektem wyższego poziomu plonu tej mieszanki. Natomiast najniższą wartość produkcji uzyskano z uprawy mieszanki z najwyższym (80%) udziałem grochu. Największy poziom kosztów bezpośrednich generowała mieszanka pszenżyta z najwyższym udziałem rośliny strączkowej, co wynikało z wyższego udziału kosztów materiału siewnego przeznaczonego do uprawy tej mieszanki. Najwyższy poziom nadwyżki bezpośredniej, określającej poziom pokrycia kosztów bezpośrednich wartością produkcji (bez dopłat) zapewniła uprawa mieszanki z najniższym udziałem grochu (1745 zł·ha-1). Wskaźnik ten był wyższy od nadwyżki uzyskanej z uprawy mieszanki z 40 i 60% udziałem rośliny strączkowej odpowiednio o: 7 i 30%.
The objective of the paper was to determine the elements of economic assessment of multiflora rose cultivation as an energy plant. A one - factor field experiment carried out in Mydlniki near Krakow in the years 2009-2013 was the object of the research. The impact of two doses of irradiation with laser beams of seedlings on the economic efficiency of multiflora rose cultivation was investigated. As a result of the research, it was stated that extensive cultivation of multiflora rose is economically profitable. The cost of seedlings (57.5%) constituted the highest share in costs of setting a plantation. A gross margin with a direct payment for one year long plantation was similar to the analogous value calculated for energy willow. Cultivation of multiflora rose may be an alternative for cultivation of energy willow especially on poor sandy soils.
PL
Cel pracy obejmował określenie elementów oceny ekonomicznej uprawy róży wielokwiatowej jako rośliny energetycznej. W latach 2009-2013 przeprowadzono jednoczynnikowe doświadczenie polowe w Mydlnikach k. Krakowa. Badano wpływ dwóch dawek naświetlania promieniami lasera sadzonek róży wielokwiatowej na plon, wartość energetyczną i efektywność ekonomiczną róży wielokwiatowej. W wyniku badań stwierdzono, iż ekstensywna uprawa róży wielokwiatowej jest opłacalna. Największy udział w kosztach założenia plantacji stanowił koszt sadzonek. Nadwyżka bezpośrednia z dopłatą wliczona dla jednego roku trwania plantacji była zbliżona do analogicznej wartości wyliczonej dla wierzby energetycznej. Uprawa róży wielokwiatowej może być alternatywą dla uprawy wierzby energetycznej, zwłaszcza na glebach piaszczystych kompleksów żytnich.
The study was conducted in 2007 with the inquiry method in 30 farms which specialised in livestock production based on own grasslands and participated in the Rural Development Programme in the years 2004-2006. The mean farm area was 19.69 ha (from 2.2 ha to182.0 ha) and farms were divided into 4 groups: 1–10; 10–20; 20–50 and >50 ha. The share of permanent grasslands was 53.8% on average. The crop structure was subject to the production of bulk feeds and feed grain (oats), cereal mixtures, triticale and barley. The mean share of cereals was 78.5 %, root crops – 9.4 % and legumes – 2.1 %. The highest livestock (cattle, pigs, horses, poultry) density (mean of 0.5 LU per ha of agricultural land) was in farms from the group of 20–50 ha. Both the farm investments in fixed assets and average direct costs of plant and animal production were low. The revenue from agricultural production was medium to low. The proportion of subsidies from the RDP was high (17%). Gross margin in farms was medium and low. Its value per 1 ha of agricultural land (AL) and per capita increased with the increase of farm surface area (except for a group of 20.1–50.0 ha). The effectiveness of fixed assets was high, its index ranged from 0.39 to 0.58 with a mean of 0.43. Only 23% of surveyed farms had a chance of further development.
PL
Badania przeprowadzono w 2007 r., metodą wywiadu kierowanego, w 30 gospodarstwach rolnych w woj. mazowieckim, ukierunkowanych na produkcję zwierzęcą opartą na własnych użytkach zielonych i uczestniczących w programach PROW. Gospodarstwa o powierzchni od 2,16 do 182,03 ha (śr. 19,69 ha), podzielono na 4 grupy obszarowe: 1,0–10,0 ha; 10,1–20,0 ha; 20,1–50,0 ha i >50,0 ha. Udział trwałych użytków zielonych w strukturze użytków rolnych wynosił średnio 53,79%. Struktura zasiewów podporządkowana była produkcji pasz objętościowych i ziarna paszowego (owsa), mieszanek zbożowych, pszenżyta i jęczmienia. Udział zbóż wynosił średnio 78,54%, okopowych 9,41%, strączkowych 2,05%. Chowano bydło, trzodę chlewną, konie, drób. Największa obsada zwierząt na ha UR była w gospodarstwach z grupy 20–50 ha (0,78 DJP), średnio wynosiła 0,53 DJP na ha UR. Poziom zainwestowania gospodarstw w środki trwałe oraz poziom kosztów bezpośrednich produkcji roślinnej i zwierzęcej były niskie. Średnie i niskie były też wartości przychodów z produkcji rolniczej. Dużą ich część (ok. 17%) stanowiły subwencje z PROW. Wartość nadwyżki bezpośredniej gospodarstw na ha UR zwiększała się wraz ze zwiększaniem się powierzchni gospodarstwa (z wyjątkiem gospodarstw z grupy 20,1–50,0 ha), natomiast w przeliczeniu na osobę wzrastała. Efektywność środków trwałych była wysoka. Wskaźnik efektywności wahał się od 0,39 do 0,58, średnio 0,43. Nie wszystkie badane gospodarstwa rolne mają szansę dalszego rozwoju i koniecznych inwestycji. W badanej grupie takich gospodarstw było ok. 23%.
Celem pracy było określenie efektywności produkcji w badanych gospodarstwach ekologicznych. Zakres pracy obejmował gospodarstwa o kierunku produkcji roślinnym, zwierzęcym i mieszanym. Badaniami objęto łącznie 30 gospodarstw położonych w województwie małopolskim. Badania przeprowadzono w formie wywiadu kierowanego. Na etapie analizy wyników gospodarstwa te zostały pogrupowane według kierunku produkcji. Średnio dla wszystkich gospodarstw wskaźnik nadwyżki bezpośredniej był na poziomie 85,80 tys. PLN.gosp.-1, zaś w poszczególnych grupach mieścił się w przedziale od 43,00 do 109,17 tys. PLN. gosp.-1. Po uwzględnieniu uzyskanej wartości nadwyżki bezpośredniej oraz subwencji unijnych w badanych obiektach efektywność jednego hektara użytków rolnych wyniosła 8,72 tys. PLN. Uzyskane wyniki pozwalają wnioskować, iż istotną rolę w efektywności prowadzonej ekologicznej produkcji rolniczej odgrywają subwencje unijne. Sumując otrzymane dopłaty bezpośrednie oraz dopłaty do produkcji ekologicznej gospodarstwo otrzymywało ok. 14 tys. PLN przy średniej powierzchni gospodarowania 11,55 ha UR.
EN
The objective of the paper was to determine the production efficiency in the researched ecological farms. The paper scope covered plant, animal and mixed production farms. 30 farms located in the Małopolskie region were covered by the research. The research was carried out in the form of a guided survey. At the stage of the results analysis, the farms were grouped according to the production orientation. On average, for all farms, the rate of the standard gross margin was on the level of PLN 85.80 thousand.farm.-1, whereas in particular groups it was between PLN 43.00 to PLN 109.17 thousand.farm-1. Upon including the obtained value of the standard gross margin and the EU funds in the researched objects, the efficiency of one hectare of arable lands was PLN 8.72 thousand. The obtained results allow to assume that EU funds play a significant role in ecological agricultural production. In total, a farm obtained direct funds and funds for ecological production in the amount of approx. PLN 14 thousand at an average area of farming of 11.55 ha of AL.
Badania przeprowadzono w latach 2004-2008 w ekologicznych łąkarskich gospodarstwach rolnych. Powierzchnia gospodarstw wynosiła od 3 do 300 ha (średnio 45,60 ha), a poziom ich zainwestowania w środki trwałe był niski i średni w stosunku do średniego zainwestowania gospodarstw w Polsce. Nadwyżka bezpośrednia w większości z nich miała w latach badań wyraźną tendencję zwyżkową, zarówno w przeliczeniu na ha UR, jak i na osobę zatrudnioną w gospodarstwie. Czynnikiem istotnie wpływającym na wyniki ekonomiczne tych gospodarstw były dotacje, które stanowiły średnio 39,6% nadwyżki bezpośredniej. W okresie badań ich rola nie wykazywała tendencji zniżkowych. Najkorzystniejsze wyniki ekonomiczne uzyskiwały gospodarstwa nastawione na produkcję mleka i bydła opasowego. Ważnym czynnikiem była mleczność chowanych krów. Gospodarstwa, w których mleczność krów była większa niż 4000 l·szt.-¹ uzyskiwały większą nadwyżkę bezpośrednią. Dobre, a nawet lepsze wyniki ekonomiczne w przeliczeniu na osobę (ok. 65 000 zł), uzyskały gospodarstwa o większej powierzchni UR i niewielkich zasobach pracy, chowające bydło ras mięsnych, jednak w przeliczeniu na ha UR nadwyżka bezpośrednia była w nich mniejsza (ok. 2 000 zł). Wielkość stada wpływała dodatnio na nadwyżkę bezpośrednią w przeliczeniu na osobę i była większa w gospodarstwach utrzymujących więcej niż 10 krów (zakup do chowu jałówek lepszej jakości hodowlanej oraz efekt skali produkcji). W tej grupie znajdowały się też gospodarstwa nastawione na chów bydła mięsnego. Nie zaobserwowano zależności między liczbą krów a wielkością nadwyżki bezpośredniej na ha UR. Wraz ze zwiększaniem się liczby krów w gospodarstwie ich mleczność wzrastała i w gospodarstwach chowających mniej niż 10 krów wynosiła 3518 l, natomiast w gospodarstwach utrzymujących więcej niż 10 sztuk ok. 3923 l od sztuki.
EN
Studies in meadow organic farms were carried out in the years 2004-2008. Surface area of farms varied from 3 to 300 ha (mean 45.60 ha) and the investment in fixed assets was low to medium in relation to the country mean. Gross margin in most farms showed a distinct increasing trend in the study years when calculated both per ha AL and per person employed in a farm. Subsidies which constituted 39.6% of the gross margin were the factor significantly affecting economic results of these farms. Their importance did not decrease during the study period. Best economic results were obtained in farms oriented to milk and slaughter cattle production. Milk efficiency of bred cows was an important factor. Farms in which the efficiency exceeded 4000 l a head obtained higher gross margin. Good or even better economic results calculated per person (c. 65 000 zlotys) were obtained in farms of larger surface areas of AL, small labour resources and breeding slaughter cattle but the gross margin calculated per ha AL was smaller there (c. 2000 zlotys). Herd size positively correlated with the gross margin calculated per person which was higher in farms breeding more than 10 cows (purchase of better quality heifers and the effect of production scale). Farms oriented to slaughter cattle breeding were also in this group of farms. No relationship was found between the number of cows and the gross margin calculated per ha AL. Milk efficiency increased with increasing number of cows in farms. I farms breeding less than 10 cows the milk efficiency was 3518 l a head while in those that kept more than 10 cows the efficiency amounted 3923 l a head.
W pracy określona została wartość nadwyżki bezpośredniej oraz wyposażenie techniczne gospodarstw rolnych. Dokonano także oceny nakładów bezpośrednich i produkcji końcowej brutto w badanych obiektach. Badania dotyczyły 30 gospodarstw powiatu miechowskiego. Średnia wartość nadwyżki bezpośredniej z produkcji roślinnej wyniosła 1,68 tys. PLN*ha-1. Natomiast z produkcji zwierzęcej jedynie 1,03 tys. PLN*ha-1 UR.
EN
The study presents the value of standard gross margin as well as technical infrastructure of agricultural farms. Assessment of direct inputs and gross final production in the researched objects was carried out. The research covered 30 farms of miechowski powiat. Average value of standard gross margin from plant production was 1.68 thousand of PLN*ha-1. Whereas, from animal production only 1.03 thousand PLN*ha-1 of arable land.
Badaniami objęto 10 gospodarstw rolnych zrzeszonych w sadowniczej grupie producenckiej. Średnia powierzchnia użytków rolnych w badanych obiektach wyniosła 7,71 ha. Za cel pracy przyjęto określenie efektywności gospodarowania, w oparciu o wskaźnik nadwyżki bezpośredniej oraz produkcji końcowej brutto. Uzyskane wyniki wykazały, iż średnio na 1 ha UR wartość uzyskanej nadwyżki bezpośredniej w każdym z badanych gospodarstw przekroczyła 10 tys. zł. W przeliczeniu na jedną roboczogodzinę przypadało średnio 0,03 tys. zł produkcji końcowej brutto. Wyposażenie parku maszynowego było zgodne z kierunkiem prowadzonej produkcji rolniczej.
EN
The research covered 10 farms united in fruit-growing manufacturers' group. Average arable land area in the examined farms reached 7.71 ha. In the scope of this work, the researchers chose to determine management efficiency on the basis of direct surplus index and gross end production index. Obtained results proved that, on average per 1 ha of arable land (AL), the value of acquired direct surplus in each of the examined farms exceeded 10 thousand PLN. On average, there was 0.03 thousand PLN of gross end production per one man-hour. Possessed stock of machines corresponded to the orientation of carried out agricultural production.
The paper contains an attempt to determine the economic size of 147 examined farms, at the same time taking into account the European Union subventions acquired in the scope of the so-called direct payments (financed by European Guarantee Fund). The scope of work covered farms located within Southern Poland. Obtained results allow to conclude that the production direction may be a determinant of acquired direct surplus value. Received direct subsidies reaching 7.63-17.67 thousand PLN*farm-1 allow to compensate for the values of incurred direct outlays.
PL
W pracy podjęto próbę określenia ekonomicznej wielkości 147 badanych gospodarstw rolnych, uwzględniając przy tym subwencje unijne uzyskane w ramach tzw. płatności bezpośrednich (finansowanych z Europejskiego Funduszu Gwarancji). Przedmiotem pracy objęto gospodarstwa zlokalizowanych na terenie Polski Południowej. Uzyskane wyniki pozwalają wnioskować, iż kierunek produkcji może być determinantą uzyskanej wartości nadwyżki bezpośredniej. Pozyskiwane dopłaty bezpośrednie na poziomie 7,63-17,67 tys.zł*gosp.-1 pozwalają rekompensować wartość ponoszonych nakładów bezpośrednich.
Przedstawiono poziom oraz docelowe wykorzystanie funduszy unijnych na zakup maszyn i narzędzi w gospodarstwach rolniczych. Jako zmienną grupującą przyjęto lokalizację badanych obiektów. Wartości obliczonych wskaźników potwierdzają występowanie zróżnicowania poziomu wykorzystaniu funduszy w gospodarstwach w zależności od ich lokalizacji. Zakup poszczególnych maszyn był ściśle związany z prowadzoną działalnością rolniczą i był współfinansowany ze środków unijnych.
EN
The study deals with the level and destined usage of the EU funds for purchasing of machines and implements by the farms. Localization of objects was assumed as an assembling variable. The values of calculated indices confirm the occurrence of differentiated level of using funds by the farms depending on their localization. Purchases of particular machines were closely connected with the direction of realized agricultural production and cofinanced from the EU funds.
Celem pracy było określenie wielkości, wartości i struktury środków materiałowych pochodzenia wewnętrznego (np. materiał siewny, pasze) oraz zewnętrznego (np. nawozy, środki ochrony roślin) bezpośrednio zużytych w produkcji gospodarstw. Nakłady te analizowano w odniesieniu do wartości produkcji globalnej oraz nadwyżki bezpośredniej. Do obliczeń wykorzystano 116 wniosków składanych przez małopolskich rolników do ARiMR w celu uzyskania pomocy finansowej z przeznaczeniem na rozwój gospodarstw. Badane obiekty podzielono na 8 grup według liczby uprawianych grup roślin technologicznie jednorodnych, która decydowała o stopniu uproszczenia. Koszty bezpośrednie średnio wynosiły 4,62 tys. złźha-1 UR. Najwyższe, poniosły gospodarstwa należące do grupy o III stopniu uproszczenia, zaś najniższe - obiekty o najwyższym (I) stopniu uproszczenia produkcji roślinnej. Przeprowadzono również analizę statystyczną wykorzystując program STATISTICA v.8.0.
EN
The study aimed at determination of the amount, value and structure of the material means of internal origin (e.g. sowing material, feeds), and those from outside (e.g. the fertilizers, crop protection chemicals), directly used in production on the farms. These inputs were analysed in relation to the value of global production and the direct surplus. Calculations were based on 116 applications of local farmers submitted to the ARiMR (Agency for Development and Modernization of Agriculture) in order to getting financial support provided for development of the farms. Surveyed objects were divided into 8 groups according to the number of cultivated crops of similar technology, what decided on the stage of simplification. Average direct costs amounted to 4.62 thousand PLN per 1 ha AL. The highest costs were born by the farms included into group of the 3rd simplification degree, whereas the lowest - by the objects of the 1st simplification degree in crop production. Statistical analysis was carried out using STATISTICA v.8 programme.
W pracy określono warunki gospodarowania w wybranych gospodarstwach powyżej 70 ha UR w woj. małopolskim. Dokonano analizy wskaźników charakteryzujących produkcję rolniczą oraz wyposażenie obiektów w park maszynowy. Uzyskana średnia wartość nadwyżki bezpośredniej na poziomie 3,50 tys.zł*ha-1UR w odniesieniu do średniej powierzeni użytków rolnych tj. 168,0 ha UR pozwala wnioskować, iż badane gospodarstwa cechowała produkcja wysokotowarowa.
EN
The work determines management conditions in selected farms exceeding 70 ha of arable land in Małopolskie (Lesser Poland) Voivodship. The research involved analysis of indexes characteristic for farm production and possession of machine stock in the observed objects. Obtained mean direct surplus value at the level of 3.50 thousand PLN*ha-1 of arable land with reference to average area of arable land, that is 168.0 ha, allows to conclude that the examined farms are characterised by high commodity production.
Badania przeprowadzono w latach 2005-2007 metodą ankietową. Dane uzyskano z 34 wybranych ekologicznych gospodarstw rolnych. Celem pracy było określenie kierunków działalności rolniczej badanych gospodarstw ekologicznych w latach 2005-2007, za pomocą standardowej nadwyżki bezpośredniej "2006", przyjętej jako główne kryterium oceny ekonomicznej gospodarstwa. Wartość nadwyżki bezpośredniej wykazuje tendencję zwyżkową, zarówno na ha UR, jak i osobę stale zatrudnioną w gospodarstwie. Jedynie susza 2006 r. spowodowała załamanie tego trendu w gospodarstwach kilku województw. Średnio nadwyżka bezpośrednia z omawianych trzech lat, wyniosła 3083 zł/ha UR i 33930 zł/osobę stale pracującą w gospodarstwie i wahała się od 1975 zł/ha UR w woj. podkarpackim do 3743 zł/ha UR w woj. podlaskim i od 17332 zł w małopolskim do 54394 zł/osobę w pomorskim. Ogólnie najkorzystniejszy był rok 2007, a najmniej korzystny 2006. Nadwyżka bezpośrednia z/ha UR obniża się średnio wraz ze wzrostem obszaru gospodarstwa. I odwrotnie - w przeliczeniu na osobę stale zatrudnioną - wzrasta wraz ze wzrostem obszaru gospodarstwa. Według klasyfikacji UE wśród badanych gospodarstw rolnych wydzielono 5 typów ogólnych (z 9 wydzielanych w UE), 7 typów podstawowych (z 17 w UE) i 10 - szczegółowych (z 50 w UE). Określono również klasy wielkości produkcji w Europejskich Jednostkach Wielkości (ESU), wg której każde gospodarstwo zaliczane jest do jednej z IX klas. Z typów ogólnych 44% gospodarstw zakwalifikowano do typu 4 (specjalizujące się w chowie zwierząt żywionych w systemie wypasowym) i zaliczono do VII klasy - średnio dużych (ESU 29,3). Z kolei 41% gospodarstw typu podstawowego zaliczono do typu 41 (bydło mleczne), te z klasy średnio dużych (31,2 ESU). Z 10 typów szczegółowych najwięcej gospodarstw zaliczono do typu 411 (krowy mleczne), z klasy średnio duże (ESU 31,2).
EN
Studies were carried out in the years 2005-2007 with the questionnaire method. Data were obtained from 34 selected ecological farms. The paper was aimed at estimating agricultural trends in studied farms in the years 205-2007 with the Standard Gross Margin Method "2006" adopted as the main criterion of economic evaluation of farms. Gross margin showed an increasing trend when calculated both per ha of croplands and per person employed in a farm. Drought in the year 2006 slumped this trend in farms from several voivodeships. Mean gross margin from the three years under study was 3083 zł/ha croplands and 33930 zł/person permanently employed in a farm and ranged from 1975 zł/ha croplands in podkarpackie province to 3743 zł/ha in podlaskie province and from 17332 zł/person in małopolskie province to 54394 zł/person in pomorskie province. In general, the most favourable was the year 2007 and the least - 2006. Gross margin calculated per ha of croplands decreased with the increased farm size; that calculated per permanently employed person increased in the same direction. According to the EU classification 5 general types (out of 9 used in the EU), 7 basic types (out of 17 in the EU) and 10 detailed types (out of 50 European ones) were distinguished among studied farms. Classes of production were also estimated in the European Size Units, acc. to which every farm is counted to one of IX classes. 44% of farms were counted to type 4 of the general types (specialized in breeding animals fed in the grazing system) and classified to the VII size class of moderately large farms (ESU 29.3). 41% of the basic types farms were counted to the 41 type (dairy cattle) of the moderately large class (ESU 31.2) and out of 10 detailed types most farms were counted to type 411 (dairy cows) of the moderately large class (ESU 31.2).
W pracy przedstawiono analizę technicznego uzbrojenia procesu pracy w gospodarstwach rodzinnych w odniesieniu do uzyskiwanej nadwyżki bezpośredniej. Badaniami objęto 42 gospodarstwa rodzinne. Uzyskane wyniki przedstawiono metodą tabelaryczno opisową. Przeprowadzona analiza wykazała wpływ wyposażenia technicznego gospodarstw na uzyskiwaną nadwyżkę bezpośrednią.
EN
The paper presents the analysis of the technical development of the working process in family farms in relation to the direct surplus gained. Forty-two family farms were investigated. The results obtained have been presented using tabular and descriptive methods. The analysis performed has shown the effect of farm equipment on the direct surplus gained.
Za podstawę analizy przyjęto dwa mierniki służące do klasyfikacji gospodarstw rolnych tj. wartość nadwyżki bezpośredniej uzyskanej z produkcji rolniczej oraz jej intensywność organizacji. Stwierdzono, iż istnieje zależność pomiędzy tymi miernikami jak również w odniesieniu ich do wskaźników charakteryzujących park maszynowy. Najkorzystniejsze wartości analizowanych zmiennych oraz ich wzajemne relacje odnotowano w grupie gospodarstw w z przedziału 6,1-10 ha UR.
EN
Two measures used in farm classifications have been taken as the basis of the analysis, that is the value of direct surplus obtained from agricultural production, and its organisation intensity. It has been found that there is a relationship between these measures, as with their reference to indexes that characterise machine stock. Most advantageous values of the analysed variables and their interrelations were observed in the group of farms sized from 6.1 to 10 ha of arable land.
Badania, metodą ankietową, przeprowadzono w 2004 r. w 39 ekologicznych gospodarstwach łąkarskich na terenie 9 województw naszego kraju (kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie i wielkopolskie). Powierzchnia badanych gospodarstw wahała się od 3,13 ha do 319,42 ha (średnio 38,49 ha). Postawiono hipotezę roboczą, że w takich gospodarstwach istnieje możliwość produkcji zdrowej żywności dopuszczalnej przyrodniczo (ekologicznie), akceptowanej społecznie i efektywnej ekonomicznie. Dokonano wstępnej klasyfikacji gospodarstw, wg zasad klasyfikacji w krajach Unii Europejskiej. Określono typy rolnicze ogólne, podstawowe i szczegółowe badanej grupy gospodarstw, oraz klasy ich wielkości ekonomicznej. Omawiane gospodarstwa charakteryzowały się średnimi i niskimi wartościami przychodów z produkcji rolniczej. Przychody z produkcji zwierzęcej stanowiły ok. 90% całej wartości przychodów. Oznacza to, że gospodarstwa te nastawione były na produkcję zwierzęcą, głównie na chów bydła mlecznego. Nadwyżka bezpośrednia gospodarstw (różnica między kosztami bezpośrednimi a przychodami) ukształtowała się, zarówno na 1 ha UR, jak i na 1 osobę w pełni zatrudnioną w gospodarstwie, na średnim i niskim poziomie. Wartość nadwyżki na 1 ha UR wzrastała w gospodarstwach o powierzchni od 1 do 20 ha UR, a następnie zmniejszała się w grupie gospodarstw powyżej 50 ha. Natomiast wartość nadwyżki w przeliczeniu na 1 osobę wzrastała w gospodarstwach o powierzchni od 1 ha do 30 ha UR. Ogólnie można powiedzieć, że koszty ponoszone na produkcję rolniczą w badanych gospodarstwach ekologicznych nie zawsze były rekompensowane dochodami z produkcji ekologicznej w zadowalającym stopniu.
EN
The study performed with a questionnaire method was carried out in 2004 in 39 meadow organic farms (with certificate) in 9 provinces of our country (kujawsko-pomorskie, lubuskie, małopolskie, mazowieckie, opolskie, podkarpackie, podlaskie, pomorskie and wielkopolskie). The area of analysed farms ranged from 3.13 to 319.42 ha (mean area - 38.49 ha). Working hypothesis was that there is a possibility in such farms to produce healthy food which is biologically (ecologically) permissible, socially acceptable and economically effective. Preliminary classification of organic farms was made according to the principles of classification adopted in the EU countries. General, basic and detailed agricultural types of the studied group of farms and their size classes were given. Studied farms had medium to low incomes from agricultural production. The incomes from plant production contributed in 10% and those from animal production - in 90% to the total income. It means that the farms were oriented to animal, mainly to dairy cattle production. Gross margin of farms (the difference between direct costs and incomes) was medium to low when calculated both per 1 ha of croplands and per capita (full time employment). The gross margin per 1 ha increased in farms of an area from 1 to 20 ha and then decreased in a group of farms above 50 ha. Per capita gross margin increased in farms of an area from 1 to 30 ha. Generally, the costs of production in studied organic farms were not always satisfactorily compensated by the incomes from ecological production.
Zakładając, iż posiadanie odpowiedniej wiedzy jak i umiejętności (zdobytych podczas procesu kształcenia) jest jednym z niezbędnych czynników mających wpływ na trafność podejmowanych decyzji przez osoby zarządzające gospodarstwem podjęto próbę określenia tego wpływu. Zważywszy na zróżnicowanie regionalne polskiego rolnictwa w porównaniu powyższych zależności uwzględniono lokalizację badanych gospodarstw. Zakresem pracy objęto obiekty z woj. małopolskiego oraz z wielkopolskiego. Regiony te różnią się pod względem struktury agrarnej i ukierunkowania produkcji. Uzyskane wyniki potwierdzają istnienie relacji i powiązań pomiędzy czynnikiem wykształcenia a osiąganymi wskaźnikami ekonomiczno-produkcyjnymi gospodarstw.
EN
Assuming that possession of suitable knowledge and skills (acquired during education process) is one of the requisite factors affecting accuracy of decisions being made by people managing farms, the researchers made an attempt to determine this impact. Due to regional diversification of Polish agriculture, they took into account locations of examined farms when comparing the abovementioned relations. The scope of the research covered farms located both in Małopolskie and Wielkopolskie Voivodeships. These regions differ from point of view of agricultural structure and orientation of production. Obtained results confirm relation and links between educational factor and economic-production indicators being reached by farms.
Oceniono możliwości zrównoważonego rozwoju gospodarstw różniących się kierunkiem produkcji, powierzchnią i jakością gleb. W latach 2001-2003 badaniami objęto 48 gospodarstw. Stwierdzono, że gospodarstwa o powierzchni około 37 ha UR specjalizujące się w produkcji mleka lub tuczu trzody były efektywne ekonomicznie, stwarzały jednak zagrożenia środowiskowe spowodowane nadmiarem azotu i fosforu. Gospodarstwa prowadzące wyłącznie produkcję roślinną o powierzchni około 100 ha jedynie na lepszych glebach zapewniały zadowalające dochody. Zagrożenia ekologiczne związane z takim gospodarowaniem, to: zwiększone zużycie chemicznych środków ochrony roślin oraz ograniczona bioróżnorodność (transformacja TUZ na grunty orne, wąski asortyment gatunków uprawianych roślin).
EN
Conditions of sustainable development of specialised farms were evaluated. The farms were different in regard to profile of agricultural production, farm area and quality of agricultural area. 48 farms were analysed in 2001-2003. It was shown that farms (average farm area - 37 ha) specialised in milk or pork production were economically efficient. However nitrogen and phosphorus surpluses noted in theses farms might create potential danger for natural environment. Farms specialised in crop production with area of about 100 ha were economically efficient only on good soils. The following dangers connected with such type of farming can be distinguished: high use of chemical pesticides and low level of biodiversity (conversion of grasslands into arable lands, limited quantity of cultivated crops).
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono analizę wybranych technologii stosowanych w produkcji roślinnej w aspekcie zrównoważonego rozwoju. Wyniki badań wykazały, że jest możliwe stosowanie technologii przyjaznych środowisku jeżeli zostanie opracowany system bodźców ekonomicznych stymulujących ich rozwój. Technologie te charakteryzują się relatywnie niskim poziomem kosztów bezpośrednich przy zachowaniu korzystnego wskaźnika opłacalności produkcji.
EN
Selected technologies applied in field crop production were analysed in aspect of susteinable development of agriculture. The results showed that the use of environmentally friendly technologies in crop production may be expected when the system of adequate economic motivations will be developed to stimulate them. The technologies are characterized by direct financial inputs on relatively low level at maintained advantageous index of production profitability.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.