Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Industrial open-air museums in Poland – adaptation to the expectations and requirements of a modern audience

Drożdż-Szczybura Małgorzata

Architecturae et Artibus

|

2022

|

Vol. 14, no. 2

29--40

EN

The subject of open-air museums has been and continues to be extensively researched in Poland. The world’s first open- -air museum called ‘Skansen’ was established in 1891 on the Stockholm island of Djurgården. The oldest open-air museum in Poland, the Teodora and Izydor Gulgowski Kashubian Ethnographic Park in Wdzydze Kiszewskie, was founded in 1906. Initially, open-air museums presented exclusively heritage facilities related to rural culture. Gradually, the exhibitions were supplemented with examples of small-town, worker, manor and industrial buildings. Over time, industrial open-air museums began to be established. Open-air museums can be divided into three categories. The first comprises displays of ethnographic items with the focus on folk culture. The second category comprises museums of technology and industry. In the third group there are ethnographic museums with separate sections of industrial exhibitions as well as museums displaying industrial equipment and machinery against the background of ethnographic heritage facilities. The aim of this treatise is to present the diversity of Polish open-air industrial museums, classify them, present their activities, evaluate them and discuss the conditions to be met so that open-air industrial museums can be recognised as a tourist product. Polish museums of technology and industry in the open air or with industrial outdoor exhibitions can be divided into museums related to sailing, shipbuilding and fishing, military, aviation, railway, firefighting, road building, beekeeping and mining, and others. The financial standing of outdoor museums of technology and industry varies, but is usually bad. In order to make open-air museums profitable it is necessary to modernise their offer. Since the traditional, static model of presenting museum resources is the least attractive nowadays, it is necessary to shift away from passive displays towards active dissemination.

PL

Tematyka muzeów na wolnym powietrzu była i jest w Polsce przedmiotem szerokich badań. Pierwsze w świecie muzeum na wolnym powietrzu o nazwie „Skansen” powstało w 1891 r. na sztokholmskiej wyspie Djurgården. Najstarsze muzeum na wolnym powietrzu w Polsce, Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich, został założony w 1906 r. Początkowo muzea na wolnym powietrzu prezentowały wyłącznie zabytkowe obiekty związane z kulturą wiejską. Stopniowo ekspozycje uzupełniano o przykłady budownictwa małomiasteczkowego, robotniczego, dworskiego i przemysłowego. Z czasem zaczęto tworzyć przemysłowe muzea na wolnym powietrzu. Muzea na wolnym powietrzu można podzielić na trzy kategorie. Pierwsza z nich to ekspozycje obiektów etnograficznych, skupione na kulturze ludowej. Drugą kategorię stanowią muzea techniki i przemysłu. W trzeciej grupie znajdują się muzea etnograficzne, w których wydzielone są kwartały ekspozycji przemysłowych czy też muzea prezentujące urządzenia i maszyny przemysłowe na tle zabytków etnograficznych. Celem pracy jest przedstawienie różnorodności polskich przemysłowych muzeów na wolnym powietrzu, dokonanie ich klasyfikacji, prezentacja realizowanych działań oraz ocena i podanie warunków pozwalających na uznanie przemysłowych muzeów na wolnym powietrzu za produkt turystyczny. Polskie muzea techniki i przemysłu na wolnym powietrzu czy też posiadające przemysłowe ekspozycje plenerowe można podzielić na muzea: związanie z żeglugą i przemysłem okrętowym, rybołówstwa, wojskowe, lotnictwa, kolejnictwa, pożarnictwa, drogownictwa, pszczelarstwa, górnictwa, inne. Muzea techniki i przemysłu na wolnym powietrzu są w różnej, najczęściej złej kondycji finansowej. Niezbędnym warunkiem uzyskania dochodowości przez muzea na wolnym powietrzu jest uwspółcześnienie ich oferty. Tradycyjny, statyczny model prezentowania zasobów jest dziś najmniej atrakcyjny. Konieczne jest odejście od biernego udostępniania na rzecz czynnego upowszechniania.

2

Relacje między ekspozycją a tłem krajobrazowym w muzeach na wolnym powietrzu na przykładzie Wielkopolskiego Parku Etnograficznego

Raszeja E., Skóra A.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2016

|

T. 1

131--148

PL

Tło krajobrazowe ma wpływ na estetykę oraz percepcję ekspozycji w muzeach typu skansenowskiego. Artykuł przedstawia wyniki badań nad otoczeniem krajobrazowym Wielkopolskiego Parku Etnograficznego, zlokalizowanego nad Jeziorem Lednickim, ok. 30 km na zachód od Poznania. Jest to muzeum na wolnym powietrzu prezentujące zabudowę wiejską z XVIII i XIX wieku, a jego układ przestrzenny nawiązuje do rozplanowania wsi owalnicowej. Muzeum jest powiązane funkcjonalnie z rezerwatem archeologicznym znajdującym się na wyspie Ostrów Lednicki, w miejscu prawdopodobnego chrztu Mieszka I. Podjęte badania objęły analizę relacji krajobrazowych między ekspozycją a jej tłem oraz określenie granic widoczności. Zbadano powiązania kompozycyjne między wystawą a otaczającym otwartym krajobrazem rolniczym. Przeprowadzono również waloryzację elementów znajdujących się w obrębie tła krajobrazowego oraz zbadano dynamikę jego przekształceń. Z przeprowadzonych badań wynika, że powiązania widokowe między ekspozycją muzeum a jej tłem krajobrazowym są w znacznym stopniu zakłócone. Elementem degradującym jest nowopowstająca zabudowa mieszkaniowa w sąsiadującej z muzeum wsi Dziekanowice. Istnieje konieczność ochrony obszarów znajdujących się poza granicami własnościowymi muzeum, czyli kształtowania tła krajobrazowego w granicach widoczności. Implikuje to wymóg stworzenia odpowiednich form i instrumentów ochrony, w tym odpowiednich zapisów w planach miejscowych.

EN

Landscape background affects aesthetics and perception of exhibitions in open-air museums. The article presents results of the research concerning the surroundings of the Wielkopolski Park Etnograficzny (Wielkopolski Etnographic Park) located on Lake Lednickie, approx. 30 km west of Poznań. It is an open-air museum presenting rural buildings from the eighteenth and nineteenth centuries. Spatial arrangement of the exhibition refers to the layout ofthe oval shape village. The museum is functionally related with the archaeological reservelocated on the Ostrów Lednicki island, the probable site of the baptism of Mieszko I. The study includes an analysis of the relations between the museum exhibition and its background. The aim was to define the limits of surrounded landscape in terms of its visibility. The research examined the compositional relationships between the exhibition and its context. The indexation of elements located within the landscape background was carried out and the dynamics of its transformation was described. The study shows that the relationships between the museum exhibition and its landscape background are greatly disturbed. The newly emerging residential development, in the adjacent village, is degrading the surroundings. There is a need to protect areas beyond the limits of museum propertyborders. Thelandscape backgroundshould be identified within the limits of visibility. It has beenconcludedthat appropriate forms and instruments of lawprotection have to be established, including relevant provisions in local master plans in order to provide adequate landscape management.

3

Różnorodność współczesnych form ochrony wiejskiej i małomiasteczkowej architektury drewnianej w Polsce

Szot-Radziszewska E.

Budownictwo i Architektura

|

2015

|

Vol. 14, nr 3

161--171

PL

W pracy omawiam, ujęte w ramy prawne, współczesne formy ochrony zabytków drewnianych w Polsce, takie jak wpis do ewidencji lub rejestru zabytków, ochrona w muzeum na wolnym powietrzu (skansenie), uznanie za pomnik historii, utworzenie parku kulturowego. Wskazuję na tragiczny stan ochrony i zachowania zasobów tej części dziedzictwa. Przybliżam ideę muzealnictwa skansenowskiego w Polsce i specyfikę ochrony budownictwa drewnianego w skansenach, jako dotychczas najbardziej racjonalną i skuteczną. Podaję pozytywne przykłady ochrony poprzez zagospodarowanie i adaptację zabytków in situ do nowej funkcji – kulturalnej, dydaktycznej, muzealnej i innych. Podkreślam też rolę edukacji i partycypacji społeczeństwa w ochronie budownictwa ludowego. Drewniana architektura ludowa stanowi jedynie 11% wszystkich obiektów wpisanych do rejestru zabytków. W tej sytuacji, w świetle polskiego prawa, zdecydowana większość zabytków drewnianych nie może być chroniona, gdyż znajduje się poza tym rejestrem. Konieczne więc są szybkie uregulowania prawne i kompleksowe działania w zakresie rozpoznania i inwentaryzacji rzeczywistych zasobów budownictwa drewnianego oraz programy jego skutecznej ochrony. Szansą zachowania jak największej części drewnianego budownictwa wiejskiego i małomiasteczkowego jest coraz większe zróżnicowanie form ochrony i adaptacji zabytków pozostających w terenie przy współpracy i pomocy merytorycznej służb konserwatorskich i muzealnych oraz wsparciu finansowym władz. W pracy przedstawiam konkretne propozycje rozwiązań tego problemu.

EN

In this paper I discuss the modern forms of preservation of wooden historical monuments, included in the legal framework, such as protection via an entry in the records or monuments’ list, protection in open-air museum, being declared historical monument, protection via creation of a cultural park. I am pointing out the tragic state of the protection and conservation of the resources of this part of heritage. I discuss in wider scope the idea of open-air museum in Poland and the specificity of preservation of wooden monuments in the open-air museums as being the most rational and effective so far. I show positive protection examples via making use of and adaptation of the monument to the new function- cultural, educational or museum. I also emphasize the role of education and society participation in the protection of rural architecture. The wooden architecture is only 11% of all monuments registered in monuments’ list. In this situation, according to Polish law, the vast majority of monuments, not mentioned in the registry, cannot be protected. It is necessary to quickly create comprehensive regulatory framework and take action in the field of identification and inventory of wooden architecture as well as creating effective preservation programs. There is a chance to preserve the significant part of heritage by further diversification of forms of protection and adaptation in cooperation and substantive assistance of conservation department and museums as well as financial support of the governments. I present specific proposals of solutions to this problem.