Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Octan izopentylu : dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Soćko R., Czerczak S.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2001

|

Nr 3 (29)

185--196

PL

Octan izopentylu jest jednym z izomerów octanu n-pentylu. Octan izopentylu jest bezbarwną cieczą o charakterystycznym bananowym zapachu stosowaną jako rozpuszczalnik nitrocelulozy, celuloidu, żywic, tłuszczów, wosków oraz używaną jako substancja aromatyczna w przemyśle cukierniczym i mydlarskim, a także w przemyśle perfumeryjnym. Octan izopentylu dobrze się wchłania przez drogi oddechowe i z przewodu pokarmowego. Może wchłaniać się również przez nieuszkodzoną skórę. W organizmie ulega hydrolizie do alkoholu izopentylu i kwasu octowego. Pary octanu izopentylu działają drażniąco na śluzówki oczu oraz na błonę śluzową górnych dróg oddechowych. Działanie drażniące na oczy wykazano u ludzi, kiedy związek podawano przez 3 ÷ 5 min, o stężeniu 1596 mg/m³. Narażenie drogą inhalacyjną powoduje ponadto senność, bóle głowy, ból gardła i zmęczenie. Większe stężenia octanu izopentylu wykazują działanie narkotyczne, a także mogą powodować zaczerwienienie i suchość skóry. Na podstawie wyników badań na zwierzętach wykazano także działanie drażniące par i postaci ciekłej octanu izopentylu na oczy. Wartość NDS octanu izopentylu ustalono na podstawie wartości RD50 dla tego związku, którą na podstawie wyników badań na myszach ustalono na poziomie 5612 mg/m³. Dla substancji o działaniu drażniącym wartość NDS może znajdować się w przedziale od 0,01 do 0,1 RD50, a wartość NDS w przedziale od 56,12 do 561,2 mg/m³. Ze względu na podobną siłę działania drażniącego octanu izopentylu i octanu n-pentylu sugeruje się przyjęcie takiej wartości NDS octanu izopentylu, jaka obowiązuje aktualnie w Polsce dla octanu n-pentylu, tj. na poziomie 250 mg/m³. Wartość ta mieści się w powyższym przedziale i jest zbliżona do wartości normatywu obowiązującego w innych państwach, w tym również w Unii Europejskiej. Wartość NDSCh proponuje się ustalić na poziomie 500 mg/m³ (dwa razy wartość NDS) ze względu na działanie drażniące związku.

EN

Isoamyl acetate is an isomer of pentyl acetate. Isoamyl acetate is a colorurless, flammable liquid with a banana or pear-like odour. Isoamyl acetate is employed as a solvent and is used in perfumes and flavourings. Banana oil (pear oil), a commercial mixture of amyl acetate isomers, has found wide use as a solvent in lacquers and other products containing cellulose esters. The acute toxicity of isoamyl acetate for laboratory animals is low by all routes of administration. The subcutaneous LD5o for rabbit is 17500 mg/kg, and the oral LD50 for the rat is 16600 mg/kg. The liquid and vapour phases of isoamyl acetate are iritating to the eyes, skin and mucous membranes. Narcotic effects occur at high concentrations. It probably does not accumulate. Animal experiments suggest that isoamyl acetate readily reacts with water in the body to form isoamyl alcohol and acetic acid, which are excreted in the urine. In setting the MAC value, the results of an acute irritation study (RD50 concentration which produces a 50% reduction in breath rate in mice exposed for 10 min. was 5612 mg/m3) were considered. Because of the above data, the MAC value for isoamyl acetate was established at 250 mg/m3 and the value of STEL at 500 mg/m3.

2

Kaptan : dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Ludwicki J. K., Struciński P.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2001

|

Nr 3 (29)

137--156

PL

Kaptan N-(trichlorometylotio)-cykloheks-4-en-1,2-dikarboksyimid) jest niesystemicznym fungicydem o działaniu kontaktowym, przeznaczonym do opryskiwania roślin i zaprawiania nasion. Jest stosowany zapobiegawczo w ochronie ziemniaka, upraw sadowniczych, warzywnych, wikliny i roślin ozdobnych przed chorobami grzybowymi. W dostępnej literaturze nie ma doniesień dotyczących ostrego zatrucia kaptanem u ludzi. Brakuje też danych umożliwiających ustalenie zależności dawka-efekt u osób narażonych zawodowo. Kaptan przy ostrym narażeniu na jego pyły może wywołać podrażnienie skóry i górnych dróg oddechowych oraz zaczerwienienie i łzawienie oczu. Po narażeniu przewlekłym mogą wystąpić alergiczne zmiany skóry. Wyniki badań epidemiologicznych przeprowadzonych w USA wskazują na możliwość występowania słabej korelacji między występowaniem białaczek u mężczyzn pochodzenia latynoskiego oraz rakiem prostaty u Afroamerykanów a narażeniem na kaptan. Kaptan jest związkiem wykazującym niewielką toksyczność ostrą u różnych gatunków zwierząt laboratoryjnych. Wartości LD50 dla gryzoni po podaniu kaptanu per os wynoszą od 7000 do 15000 mg/kg m.c. Bydło i owce są bardziej wrażliwe na toksyczne działanie fungicydu. Wartość LD50 po dermalnym podaniu u królika wynosi powyżej 4500 mg/kg m.c., zaś wartość LC50 po 2-godzinnym narażeniu gryzoni na pył kaptanu wynosi powyżej 4500 mg/m³. W jedno- i trzypokoleniowych badaniach na szczurach wyznaczono wartość NOEL równą 12,5 mg/kg m.c./dzień. Działanie mutagenne kaptanu zostało wykazane w wielu doświadczeniach, głównie z wykorzystaniem modeli bakteryjnych, bez aktywacji frakcją mikrosomalną wątroby. W badaniach na hodowlach komórkowych wykazano zdolność kaptanu do wywoływania aberracji chromosomowych, wzrost częstości wymiany chromatyd siostrzanych czy mutacji punktowych, nie stwierdzono natomiast nieplanowej syntezy DNA. Wyniki testów gospodarza pośredniego oraz badań in vivo na zwierzętach laboratoryjnych nie są jednoznaczne. Działanie rakotwórcze kaptanu u zwierząt laboratoryjnych zostało wykazane w jednym badaniu na myszach, u których po podawaniu przez 80 tygodni kaptanu w diecie obserwowano zwiększenie częstości występowania zmian nowotworowych dwunastnicy. Wyniki badań działania embriotoksycznego i teratogennego kaptanu wskazują, że w pewnych modelach doświadczalnych związek ten może wykazywać taką aktywność w stosunku do niektórych gatunków zwierząt laboratoryjnych. Brakuje jednak jednoznacznych dowodów pozwalających na stwierdzenie, że związek ten jest teratogenem. Kaptan łatwo wchłania się przez układ pokarmowy i drogi oddechowe. Ulega szybkiemu metabolizmowi i jest wydalany głównie z moczem. Jednym z produktów jego przemiany jest wysoce reaktywny chemicznie tiofosgen. Proponowaną wartość NDS na poziomie 5 mg/m³ ustalono na podstawie wyników jedno- i trzypokoleniowych wyników badań na szczurach, w których wyznaczono wartość NOEL równą 12,5 mg/kg m.c./dzień (efekt krytyczny spadek tempa przyrostu masy ciała w stosunku do grupy odniesienia). Wartość ta pozostaje w zgodzie z wartościami obowiązującymi w innych państwach europejskich i USA.

EN

1,2,3,6-Tetrahydro-N-(trichloromethylthio)-phtalimide (captan) is a nonsystemic phtalimide fungicide used to control a wide range of fungal diseases of many fruit, ornamental, and vegetable (including potatoes) crops. In available scientific literature there are no records on acute poisonings in humans. There are also no data allowing estimation of the dose-effect relationship in occupationally exposed workers. Acute exposure to captan dust may cause an irritation of the eyes, skin and upper respiratory tract while chronic exposure is responsible for developing skin sensitization and dermatitis. The epidemiological studies performed in 1988-1992 in California, USA, showed weak correlation between exposure to captan and leukemia in Hispanic males and prostate cancer in black males. The rodents oral LD50 values for captan ranges from 7000 to 15000 mg/kg b.w., indicating very low acute toxicity. Sheep and, to a lesser degree, cattle are much more susceptible to captan. The dermal LD50 for rabbit is more than 4500 mg/kg b.w. The inhalation LC50 (2 hours) values for rodents are greater than 4500 mg/m3. The results of 1- and 3-generation rat studies allowed to establish the NOEL value (based on the decreased mean body weights as an end-point) at the level of 12.5 mg/kg x day. Captan demonstrated the ability to induce gene mutations, usually in bacterial tests without metabolic activation but most evidence indicates that it is not mutagenic in intact higher animals. Captan induced chromosomal aberrations, sister chromatid exchange and mutations at several loci, but not unscheduled DNA synthesis, in cultured mammalian cells. Host-mediated assays and in vivo experiments have provided both positive and negative results. Carcinogenic potential of the fungicide has been evidenced in one strain of mice, inducing duodenal tumours. No evidence of carcinogenicity was found in numerous other studies. Captan has shown little, if any, embryotoxic or teratogenic potential in mice or rats at maternally tolerated doses. Results obtained in tests with other species were considered inconclusive. The weight of evidence suggests that captan does not produce birth defects.Captan is readily absorbed from the gastrointestinal tract as well as by inhalation. It is rapidly metabolized and excreted primarily in the urine. One of biotransformation pathways of captan leads to formation of chemically active thiophosgene The proposed maximum exposure limit (MAC) - 5 mg/m3 is based on the NOEL value (12.5 mg/kg b.w. x day) derived from long-term (1- and 3-generation) feeding studies on rats. It is in accordance with MAC values binding in other European countries (including EU) and in the USA.

3

Metylohydrazyna : dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Starek A.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2000

|

Nr 2 (24)

23--32

PL

Metylohydrazyna jest bezbarwną cieczą o zapachu amoniaku. Jest stosowana jako komponent płynnych paliw rakietowych, paliw do silników odrzutowych oraz w przemyśle chemicznym i farmaceutycznym jako silny reduktor, środek antykorozyjny i komponent do syntezy leków. Brak jest danych dotyczących skutków zdrowotnych u ludzi narażonych na działanie metylohydrazyny, natomiast istnieją dane doświadczalne wskazujące na hemolityczne i met-hemoglobinotwórcze działanie tej substancji oraz silne działanie drażniące na błony śluzowe. Związek ten można sklasyfikować jako substancję toksyczną. Ponadto metylohydrazyna działa mutagennie i rakotwórczo na zwierzęta. Biorąc pod uwagę najmniejsze stężenie efektywne metylohydrazyny, wynoszące 0,35 mg/m3 w doświadczeniu 6-miesięcznym, obliczono wartość NDS, przyjmując to stężenie za wartość LOAEL oraz ustalając łączny współczynnik niepewności na poziomie 18. Zaproponowano wartość NDS wynoszącą 0,02 mg/m3 oraz arbitralnie przyjęto wartość NDSP równą 0,10 mg/m3. Jednocześnie zaproponowano zaznaczenie wchłaniania substancji przez skórę literami Sk.

EN

Methyl hydrazine is a clear, colourless liquid with an ammonialike odour. It is used in missile propellants, as a solvent, and as a chemical intermediate. No studies on the toxicity of methyl hydrazine in humans have been published. Animal studies indicate that it has toxic, mutagenic and carcinogenic potentials. The LOAEL (lowest observed adverse effect level) of 0.35 mg/m3 for rat (body weight reductions) as well as monkey and dog (haemolytic anaemia) in a 6-month inhalation study, was converted to 0.02 mg/m3 recommended as the MAC value. The OEL Expert Group recommends also the MAC-STEL of 0.1 mg/m". A skin notation (Sk) is recommended because systemie toxicity has been observed after dermal absorption of methyl hydrazine in rabbits, guinea pigs, hamsters, rats, and dogs. Parenteral administration of methyl hydrazine caused reproductive disorders and developmental toxicity in animals, so Ft notation is also recommended.

4

2,6-Dimetyloheptan-4-on : dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Sapota A., Ligocka D.

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

|

2000

|

Nr 1 (23)

115--133

PL

2,6-Dimetyloheptan-4-on (dwuizobutylowy keton, DIBK) jest słabo lotną cieczą, nie-rozpuszczalną w wodzie, o temperaturze wrzenia 168 °C. Stosowany jest głównie jako rozpuszczalnik nitrocelulozy, farb i lakierów, powłok i żywic syntetycznych itp. Nieznana jest liczba osób narażonych zawodowo na ten związek. Z wyników badań na ochotnikach i z danych doświadczalnych na zwierzętach wynika, że związek wchłania się do ustroju przez płuca, głównie w postaci par. Opierając się na dyrektywie Rady Wspólnoty Europejskiej, można zaliczyć DIBK do kategorii związków szkodliwych. Wartość LD50 po dożołądkowym podaniu u szczura wynosi 5,8 g/kg. W badaniach toksyczności ostrej wykazano działanie drażniące tego związku u myszy, objawiające się zmniejszeniem częstości oddechów. DIBK w warunkach ostrej ekspozycji działa również na OUN, co wykazano badając myszy behawioralnym testem utrzymania się na powierzchni wody. W obydwu powyższych przypadkach wykazano zależność typu dawka-efekt. Na podstawie wyników badań podprzewlekłych na szczurach i świnkach morskich wykazano, że pary DIBK o stężeniu 9603 mg/m3 powodują uszkodzenie wątroby w postaci przyćmienia miąższowego i zmiany w płucach w postaci umiarkowanego przekrwienia. Ekspozycja na DIBK o mniejszym stężeniu powodowała obniżenie masy ciała i zmiany masy wątroby i nerek. Wartość NDS związku można ustalić na podstawie wyników badań ostrego działania drażniącego u zwierząt, uwzględniając wartość RD50. Uzyskana wartość 166,5 mg/m stanowi 1/10 RDso- Ekspozycja zwierząt na DIBK o stężeniu 728 mg/m3 nie wywołała żadnych efektów szkodliwego działania tego związku. Wartość tę przyjęto za NOAEL. W testach przeprowadzonych na komórkach bakterii, drożdży oraz ssaków nie stwierdzono działania mutagennego 2,6-dimetyloheptan-4-onu. Uwzględniając wartość NOAEL oraz brak danych dotyczących ekspozycji przewlekłej, do ustalenia wartości NDS przyjęto arbitralnie współczynnik bezpieczeństwa równy 5 i uzyskano wartość 145,6 mg/m3. Obydwie obliczone wartości są zbliżone do stężenia uznanego przez badanych ochotników jako nieuciążliwe. Proponowana wartość 150 mg/m3 powinna zabezpieczyć pracowników zawodowo narażonych na DIBK przed zwiększonym ryzykiem drażniącego działania na błonę śluzową oczu, nosa i gardła. Zaproponowaną wartość NDSCh - 300 mg/m3 - ustalono na podstawie progu działania drażniącego DIBK określonego w wyniku badań na ochotnikach.

EN

Diisobutyl ketone is a water-clear liąuid of Iow volatility that has a mild, ethereal odour. It is used as a solvent for synthetic resins, coating compounds, nitrocellulose, lacąuers, and rubber. It is also used in organie syntheses. Diisobutyl ketone is an irritant to the eyes, skin and upper respiratory tract. In setting the MAC value, the results of Alaire's study (RD50 - 1665 mg/m3) and subchronic exposure of mice and guinea pigs (NOAEL - 728 mg/m3) were considered. In human response studies on three volunteers, a 3-hour exposure at 291mg/m3 diisobutyl ketone caused slight irritation to the eyes, nose, and throat. The concentration of 145 mg/m3 was considered. The OEL Expert Group recommended the MAC of 150 mg/m3 for diisobutyl ketone and, considering its irrita-tive effects the MAC-STEL of 300 mg/m3 and (I) notation.