Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Międzymorenowa formacja dolnopowiślańska na tle budowy osadów plejstoceńskich Pomorza Nadwiślańskiego i jej rozwój w młodszym plejstocenie

Makowska A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 437

59-123

PL

W artykule zaprezentowano wyniki wieloletnich badań międzymorenowej formacji dolnopowiślańskiej, rozciągającej się na obszarze Pomorza Nadwiślańskiego wzdłuż Doliny Dolnej Wisły, od Kotliny Toruńskiej po Zalew Wiślany. Badania przeprowadzono na podstawie analiz profili wierceń kartograficzno-badawczych dla map geologicznych. Osady międzymorenowe powstawały w czasie od schyłku zlodowacenia warty, przez interglacjał eemski, po glacjalną część zlodowacenia toruńskiego. Leżą one na glinach zwałowych zlodowacenia warty i są przykryte glinami zwałowymi zlodowacenia toruńskiego (starszego z dwóch zlodowaceń wisły). W składzie formacji wyróżniono wiele kompleksów litologiczno-genetycznych, obejmujących osady jezior peryglacjalnych, zastoiskowych, dolinne oraz deltowe osady rzeczne i jeziorne, a także osady morskie poziomu tychnowskiego. Litologię oraz genezę formacji przedstawiono na tle starszych i młodszych od niej osadów plejstoceńskich. Omówiono także rozwój procesów paleogeograficznych w czasie sedymentacji osadów formacji dolnopowiślańskiej.

EN

The paper presents the results of many-years' studies on the intermorainic Lower Vistula Formation that extends in Vistula Pomerania along the Lower Vistula river valley from the Toruń Valley to Vistula Lagoon. The researches were based on data from mapping-exploratory boreholes drilled for the construction of geological maps. The intermorainic deposits accumulated from the end-Wartanian Glaciation through the Eemian Interglacial to the glacial part of the Torunian Glaciation. They overlie Wartanian tills and are overlain by tills of the Torunian Glaciation (the older one of the two Vistulian glaciations). The formation includes a number of lithological-genetic complexes comprising deposits of periglacial and ice-dammed lakes, fluvial and lacustrine deposits on deltas, as well as marine deposits of the Tychnowy horizon. The lithology and origin of the formation is presented against the background of older and younger Pleistocene deposits. Development of palaeogeographical processes during deposition of the Lower Vistula Formation is also discussed.

2

Paleogeografia rejonu Prabuty-Susz (dolne Powiśle) przed, w czasie i po transgresji morza tychnowskiego oraz zawartość malakologiczna osadów

Makowska A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

nr 398

25-67

PL

Na podstawie profili sześciu kartograficznych otworów wiertniczych z rejonu Prabuty-Susz wykonano rekonstrukcję rozwoju procesów zachodzących tu w plejstocenie i związanych z tym przemian krajobrazu. Pierwotnym impulsem tych procesów były ruchy neotektoniczne. W plejstocenie przedeemskim, w czasie zlodowaceń południowo- i środkowopolskich oraz w interglacjale mazowieckim, zachodziły procesy niszczące, które wpływały na usuwanie lub zmniejszanie miąższości serii osadowych. Najpełniejszy rozwój zjawisk zaznaczył się w interglacjale eemskim i w anaglacjalnej części zlodowacenia toruńskiego. Nastąpił wtedy rozwój dolin rzecznych, transgresja, pełnia rozwoju i regresja morza tychnowskiego, a następnie wielokrotny rozwój zbiorników jeziornych i ich zasypywanie przez osady delt rzecznych. Miało to miejsce u schyłku interglacjału oraz w czasie kolejnych, falowych ociepleń (amersfoort-brorup, odderade i ocieplenia młodsze) i ochłodzeń klimatu, aż po nasunięcie się lądolodu zlodowacenia toruńskiego. W interglacjale krastudzkim miała miejsce sedymentacja rzeczna i jeziorna. Później nastąpiły dwa kolejne nasunięcia lądolodu w czasie zlodowacenia Wisły.

EN

Data from 6 mapping boreholes, drilled in the Prabuty-Susz area, enabled a reconstruction of processes which occurred during the Pleistocene, and resulting changes in the landscape of that area. The original impulse for these processes were neotectonic movements. During the South and Middle Polish Glaciations and the Mazovian Interglacial, erosional processes took place, leading to a removal of deposits or decreasing their thicknesses. The strongest development of such events occurred in the Eemian Interglacial and during the anaglacial period of the Toruń Glaciation. A development of river valleys, as well as transgression and regression of the Tychnowy Sea, took place at that time. It was followed by repeated development of lakes which were filled with river delta deposits at the decline of the interglacial and during the following warmings (Amersfoort-Brorup, Odderade and later warmings) and coolings, until the Toruń ice-sheet advance. Fluvial and lacustrine sedimentation dominated during the Krastudy Interglacial. Afterwards, another two advances of the Vistulian ice sheet occurred.

3

Osady morza tychnowskiego na tle budowy kompleksu plejstoceńskiego w nowych profilach wiertniczych z rejonu Prabuty-Susz na dolnym Powiślu

Makowska A., Kabulski P., Uniejewska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2001

|

nr 398

69-84

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań nad osadami eemskiego morza tychnowskiego, napotkanymi w kilku nowych profilach otworów wiertniczych z rejonu Prabuty-Susz. Omówiono pozycję stratygraficzną tych osadów w nawiązaniu do budowy całego, przewierconego kompleksu plejstoceńskiego oraz jego bezpośredniego podłoża. W kompleksie plejstoceńskim znajdują się zarówno dobrze wykształcone osady eemskie, nad którymi bezpośrednio leżą osady z ociepleń brorupu, odderade oraz prawdopodobnie oerel, jak też i osady starsze oraz młodsze od interglacjału eemskiego, zawierające po kilka poziomów glin zwałowych, rozdzielonych seriami międzymorenowymi. Wśród tych ostatnich występują m.in. osady, które można zaliczyć do interglacjału krastudzkiego.

EN

The paper deals with deposits of the Eemian Tychnowy Sea, encountered in some new boreholes from the Prabuty-Susz area. Their stratigraphical position, with regard to both the whole Pleistocene complex and its immediate basement, is discussed herein. The Pleistocene complex includes both well developed Eemian deposits, directly overlain by sediments of the Brorup, Odderade and presumed Oerel warmings and deposits older and younger than Eemian, each one containing several till horizons with intervening intermorainic series. The latter include, among others, deposits that can be assigned to the Krastudy Interglacial.

4

Czwartorzęd i jego podłoże na Wzniesieniu Elbląskim w aspekcie historii plejstoceńskiego Bałtyku

Makowska A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

1999

|

nr 386

59-132

PL

W opracowaniu przedstawiono wyniki wieloletnich badań geologicznych prowadzonych na Wzniesieniu Elbląskim w ramach prac kartograficznych do map przeglądowych i szczegółowych. Kilkanaście otworów wiertniczych wykonanych do tych map stało się podstawą do rozpoznania wgłębnej budowy geologicznej Wzniesienia Elbląskiego. Stwierdzono, że jest to wysoczyzna zbudowana z osadów plejstoceńskich, powstałych w okresie od interglacjału podlaskiego po schyłek zlodowacenia wisły, częściowo przekształcona przez procesy glacitektoniczne, które miały miejsce w czasie nasuwania się dwu kolejnych lądolodów tego zlodowacenia. Wśród niezaburzonych, jak też zaburzonych glacitektonicznie osadów, znajduje się wiele odrębnych poziomów morskich świadczących o tym, że w młodszym plejstocenie obszar Wzniesienia Elbląskiego znajdował się wielokrotnie i w różnym czasie, w zasięgu formującej się na północy niecki plejstoceńskiego Bałtyku.

EN

This paper presents results of many years geological investigation carried out for mapping of the Elbląg Elevation on general and detail scale. A dozen or so boreholes that were drilled for the need of mapping became a basis applicable to the recognition of deep geological structure of the Elbląg Elevation. It was found that the Elbląg Elevation is a plateau made up of Pleistocene deposits ranging in age from the Podlasian Interglacial through the close of the Vistulian Glaciation; in part, it is reworked by glaciotectonic processes that were active at the time of invasion of the two consecutive ice-sheets of this glaciation. Glaciotectonically undisturbed sediments as well as those disturbed contain a number of distinct marine horizons giving evidence that in the Younger Pleistocene the area of the Elbląg Elevation was repeatedly and at different times situated within the extent of the Pleistocene Baltic Sea depression that was developing in the north.