Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The influence of the deep seated geological structures on the landscape morphology of the Dunajec River catchment area, Central Carpathians, Poland and Slovakia

Wołosiewicz B.

Contemporary Trends in Geoscience

|

2018

|

Vol. 7, iss. 1

21--47

EN

The area of the Dunajec river basin includes several geological units in the Central Carpathian region at the Polish-Slovakian borderland. The paper focuses on the geomorphometric parameters of the drainage system to recognize the influence of the deep seated geological structures on the morphology of the Dunajec river basin (Central Carpathians). The study were enriched with analysis of the geological maps and lineaments extracted from Digital Elevation Model. According to the obtained results, the massive NW-SE trending fault zones play a vital role in the geological architecture of the researched area. The development of the secondary fault structures has been determined by these dislocations and the manifestation of their activity can be observed as deformations of some of the other tectonic structures along the main fault zones, especially at the folds’ axes. Additionally, the geometric and morphometric features of the drainage system have also been influenced by the activity of these deep structures. The tectonic activity represented by the level of morphological rejuvenation, visible in the light of the morphometric parameters of the streams and the drainage basins, varies greatly between the tectonic units. This diversity is caused by both the lithological and structural features of these geological units.

2

Tectonic geomorphology of the Sudetes (Central Europe) – a review and re-appraisal

Różycka M., Migoń P.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2017

|

Vol. 87, No. 4

275--300

EN

The Sudetes are a mountain range in Central Europe, which owes its emergence to the Cenozoic rejuvenation of an old Variscan orogen, subject to stresses from the Alps and the Carpathians. The gross morphological features of the Sudetes are typically explained as reflecting the superposition of the effects of long-term, rock-controlled denudation and Late Cenozoic differential uplift and subsidence. In this paper, early conceptual models, developed in the 1950s and 1960s and emphasizing alternating uplift and planation phases, are presented first. A review of more recent work focused on tectonic landforms and geomorphic indicators of tectonic movements follows, with special attention to fault-generated escarpments, valley morphology, stream longitudinal profiles, terraces and fans, drainage basin characteristics and regional geomorphometric studies. Attempts to provide a timeframe of tectonic relief differentiation are also summarized. In the closing part of the paper, the existing approaches and findings are re-evaluated in order to identify challenges and perspectives for future work. The availability of high-resolution digital terrain models creates a unique opportunity to quantify relief features and detect even the subtle topographic signatures of recent tectonics. A need to reconcile the results of geomorphological analysis with those emerging from other studies focused on faults is highlighted.

3

Morphotectonic control of the Białka drainage basin (Central Carpathians): Insights from DEM and morphometric analysis

Wołosiewicz B.

Contemporary Trends in Geoscience

|

2016

|

Vol. 5, iss. 1

61--82

EN

The Białka river valley is directly related to a deep NNW-SSE oriented fault zone. According to the results of previous morphometric analyses, the Białka drainage basin is one of the most tectonically active zones in the Central Carpathians. It is also located within an area of high seismic activity. In this study Digital Elevation Model (DEM) based, morphometric analyses were used to investigate the morphotectonic conditions of the watershed. The results reveal the relationships between the main tectonic feature and the landforms within the research area. The lineaments, as obtained from the classified aspect map, seem to coincide with the orientation of the main structures as well as the trends revealed by the theoretical Riedel-Skempton shear model. Base-level and isolong maps support the conclusion that the Białka and Biały Dunajec fault zones exert a strong influence on the morphology of the adjacent area.

4

Morfotektonika rejonu Zielonej Góry

Markiewicz A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

nr 139 (19)

81-92

PL

W niniejszej pracy przedstawiono charakterystykę soli cechsztyńskich występujących w głębszym podłożu rejonu Zielonej Góry z sugestią, iż zmiany miąższości soli są związane z działalnością lądolodów. Autor zauważa charakterystyczny związek miąższości pokładów soli ze współczesną morfologią terenu.

EN

Paper presents characteristic of Zechstein salts layers which occur in deeper foundation of Zielona Góra region. Author suggests that variation of salt thickness are connected with activity of continental glaciers and notices characteristic relation between thickness of salt layer and contemporary morphology of area surface.

5

Quaternary tectonics of the Red River Fault Zone in Vietnam - a morphotectonic approach

Zuchiewicz W., Cuong N. Q.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2/1

367-374

PL

Rozmiary czwartorzędowego, prawoskrętnego przemieszczenia sieci drenażu w wietnamskim segmencie strefy uskoku Rzeki Czerwonej wyniosły 0.4-5.3 km, śr. 1.1-2 km, a odpowiadające im prędkości uskokowania zmieniały się od 0.43-1.1 mm/rok dla poszczególnych segmentów uskoku do 5.5-7.8 mm/rok dla przemieszczenia skumulowanego. Zuskokowane terasy rzeczne i stożki napływowe zostały uformowane głównie w późnym plejstocenie i holocenie, z wyjątkiem teras najwyższych (40-50 m), wieku środkowoplejstoceńskiego.

6

Neotectonic activity of the Skawa River Fault Zone (Quter Carpathians, Poland)

Zuchiewicz W., Tokarski A. K., Świerczewska A., Cuong N. Q.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2009

|

Vol. 79, No 1

67-93

EN

The Skawa River catchment basin in the Outer Western Carpathians of Poland is situated upon morphostructures showing differentiated mobility in the Quaternary. Long profile of river channel reveals the lowest values of concavity index among the Polish Outer Carpathian rivers, pointing to low degree of river profile maturity, particularly in its middle reach coinciding with a zone of abnormally high river bed gradients. The Skawa River valley utilizes in its middle and northern reaches the Skawa River Fault Zone (SRFZ) composed of differently oriented oblique-slip faults, visible on DEM images as well-marked, rectilinear topolinea-ments. The NNW–SSE to N-S faults in the Silesian Nappe were probably reactivated in Late Pleistocene times as normal faults downthrowing their eastern sides, as shown by abnormally high position of the Weichselian Early Glacial straths on the western valley side. Such an episode of neotectonic activity (late Early Glacial times of the Last Glacial stage) has not been recognized so far in the other river valleys of the Polish segments of the Western Outer Carpathians. We conclude that some of the NNW-SSE to N–S trending faults were reactivated as strike-slip faults. This would conform to the present day stress arrangement within the Polish segment of Carpathians. Moreover, deformations of the Pleistocene straths between Osielec in the south and Wadowice-Zator areas in the north appear to indicate both pre-Weichselian and Weichselian reactivation of the Silesian and - to a lesser extent - Magura frontal thrusts. These movements continued also in the Holocene, although to a smaller extent, most probably due to moderately strong and/or strong earthquakes of magnitudes exceeding 5.5-5.7, resulting in clast fracturing within Holocene alluvium, particularly strong on the Silesian frontal thrust, and less intensive on the Carpathian marginal and Magura frontal thrusts, as well as on some faults that belong to the SRFZ. We are convinced that the record of seismically-induced clast fracturing on one of major fault zones in the Outer Carpathians should lead to revision of the hitherto-existing seismic risk assessment of this region, and particularly of the city of Kraków and other urbanized areas, as well as the planned artificial water reservoir at Świnna Poręba.

7

Topography of the Magura floor thrust and morphotectonics of the Outer West Carpathians in Poland

Zuchiewicz W., Oszczypko N.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2008

|

Vol. 78, No 2

135-149

EN

Neotectonic (Pliocene-Quaternary) elevations and depressions detected on maps of subenvelope surfaces of the topography of the Outer West Carpathians of Poland are, to a certain extent, portrayed on the map showing topography of the Magura floor thrust, particularly in the western segment of the study area. The floor thrust of the Magura Nappe is highly uneven, its position changing from 725 m a.s.l. to more than 7,000 m b.s.l. The most prominent depression is located in the medial (S of Dunajec and Poprad confluence) segment of the Polish Outer Carpathians (2-7 km b.s.l.), and its axis trends NW-SE from the eastern margin of the Mszana Dolna tectonic window to the Poprad River valley. Another, much more shallower, Jordanów depression (2 km b.s.l.) is to be found NW of the Mszana Dolna tectonic window, shortly north of the Skawa River valley. Elevated structures, in turn, include the Mszana Dolna tectonic window, Sól-Skomielna (on the west), and Limanowa (on the east) elevations of subparallel orientation. Still farther to the east, a longitudinal elevation extending between the Klęczany-Pisarzowa and Świątkowa tectonic windows is to be seen some 10-15 km south of the Magura frontal thrust. South of this area, the Magura floor thrust slopes steeply down to more than 4 km b.s.l. A comparison between the pattern of elevated and subsided structures of the Magura floor thrust and subenvelope surfaces of different orders shows that in the western part of the Polish Outer Carpathians the highest-elevated neotectonic structures (in the southern portion of that area) coincide with depressions of the Magura thrust, whereas farther north a reverse pattern becomes dominant: neotectonic elevations coincide either with the Magura frontal thrust or with elevations of its surface. This is particularly true for an area comprised between 20° and 20°30’E meridians. The origin of such relationships is difficult to explain. We infer that one of possible factors could be Pliocene-Quaternary reactivation of faults cutting the Magura floor thrust, and particularly that one, which appears to separate the western-medial segment of the Outer Carpathians from their more eastern portion.

8

Morfotektonika Wału Trzebnickiego (Śląskiego)

Markiewicz A., Winnicki J.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

nr 134 (14)

113-131

PL

Wał Trzebnicki (Śląski) jest ważnym elementem morfologicznym SW części niżu polskiego - pomiędzy dolinami rzek Nysy Łużyckiej i Prosny. Ta pozytywna forma charakteryzuje się skomplikowaną budową geologiczną piętra kenozoicznego z obecnością głębokich deformacji glacitektonicznych. Sztywne podłoże tych stref wzniesień tworzy kompleks utworów permsko-mezozoicznych monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej o naskórkowej strukturze (warunkowanej pierwotną obecnością soli cechsztyńskich). Korelacja tych "sztywnych" struktur negatywnych i pozytywnych ze strefami egzaracji i zaburzeń glacitektonicznych osadów kenozoicznych w rejonie od Mużakowa po Ostrzeszów wskazuje na ich powiązanie genetyczne. Triasowe struktury rowowe występują pod depresjami glacitektoniczno-egzaracyjnymi a pod genetycznie z nimi związanymi strefami dużych zaburzeń glacitektonicznych występuje pasmo głównie inwersyjnego zuskokowania górnego permu i triasu wieku górnokredowego i młodszego. Ta asocjacja strukturalna w połączeniu ze specyficzną podatnością soli do przemieszczeń pod wpływem m.in. dodatkowego ciepła oraz naprężeń zewnętrznych przemawia za młodym uaktywnieniem naskórkowej struktury południowej części monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej (z powstaniem m.in. kolapsów grawitacyjnych). Do tej reaktywacji tektonicznej niewątpliwie dochodziło w trakcie ruchów glacitafrogenicznych jak również w strefie czołowej lądolodów. Połączenie tych warunków z linijnym odtajaniem wiecznej zmarzliny, przy istotnym udziale wody, przyczyniło się do utworzenia dużych struktur glacitektonicznych w obrębie Wału Trzebnickiego oraz sąsiadujących z nimi od N glacidepresjami.

EN

Trzebnica (Silesian) ridge is an important morphological element of SW part of Polish Lowland - between valleys of Nysa Łużycka and Prosna rivers. This positive form has very complicated geology of Cenozoic stage with presence of deep glacitectonic deformations. Complex of Permian and Mesozoic formations of foresudetic monocline and Żary perycIine with thin-skinned structure (due to presence of Zechtein salt) makes the rigid base of these elevations. Corelation of these "rigid" negative and positive structures with zones of exaration and glacitectonic disturbances of Cenozoic sediments sic trench structures occur under glacitectonic-exaration depressions while under genetically connected zones of huge glacitectonic disturbances there is a zone of mainly inversion faulting of Upper Permian and Triassic sediments of Upper Cretaceous or younger age. This structural association together with specific susceptibility of salt for migration as a result of additional heat or outside stress, speaks about young activation of thin-skinned structure of south part of foresudetic monocline. Żary perycline and north Sudetic basin (with formation of gravity collapses among others z). This tectonic activation took place doubtlessly during the glaciafrogenic movements and in the heads of continental glaciers. Combination of such conditions and linear defrosting of permafrost, with substantial participation of water, contributed to form huge glacitectonic structures within Trzebnica Ridge and neighboring N glaci-depressions.

9

Uwagi o neotektonice Polski: wybrane przykłady

Zuchiewicz W., Badura J., Jarosiński M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2007

|

nr 425

105-127

PL

Badania neotektoniczne w Polsce koncentrują się głównie na przejawach aktywności tektonicznej w późnym neogenie i czwartorzędzie, a także mierzonych geodezyjnie współczesnych ruchach pionowych i poziomych. Do zagadnień budzących największe zainteresowanie należą: periodyczność ruchów neotektonicznych (plioceńsko-czwartorzędowych), oszacowanie parametrów neotektonicznego pola naprężeń, amplituda i tempo ruchów czwartorzędowych i współczesnych, rozwój młodych uskoków, wzajemne zależności między rozmieszczeniem aktywnych uskoków, foto- i topolineamentów a współczesną sejsmicznością, a także rola człowieka w reaktywacji stref uskokowych. Rozmiary zrzutu czwartorzędowych uskoków normalnych zmieniały się od 40-50 m i >100 m w Sudetach i na Wyżynie Lubelskiej do kilku - kilkudziesięciu metrów w Karpatach. Średnie tempo uskokowania w czwartorzędzie wyniosło 0,02-0,05 mm/rok, pozwalając zaliczyć analizowane uskoki do nieaktywnych, względnie o słabej aktywności. Do podobnych wniosków skłaniają wyniki powtarzanych kampanii pomiarowych GPS. Niektóre młode uskoki wykazywały przemieszczenia przesuwcze, a pojedyncze uskoki w Polsce środkowej miały charakter czwartorzędowych nasunięć, o amplitudzie rzędu 40-50 m. Na uaktywnienie niektórych nasunięć zewnętrznokarpackich wskazują koncentracje stanowisk zawierających spękane klasty w plejstoceńskich i holoceńskich seriach rzecznych. Epizody wzmożonej aktywności uskokowania miały miejsce we wczesnym czwartorzędzie, w interglacjale mazowieckim oraz w trakcie lub wkrótce po zakończeniu zlodowacenia odry. Niektóre z uskoków przejawiały ponadto aktywność w holocenie. Współczesna aktywność sejsmiczna wiąże się z uskokami przesuwczymi EN-WSW i NE-SW w Karpatach, a poza Karpatami - ze strefami uskokowymi układającymi się równolegle do sudeckiego uskoku brzeżnego i strefy Teisseyre'a-Tornquista. Pomiary współczesnych naprężeń metodą analizy struktur breakouts oraz szczelinowania hydraulicznego wskazują na ruch Karpat ku NE i NNE. Nacisk ten jest przenoszony na odległość kilkuset kilometrów w obręb platformy wschodnioeuropejskiej, a jego akomodacja prowadzi do systematycznego ugięcia trajektorii naprężeń od NNE-SSW w południowej części kraju do NNW-SSE na obszarze bałtyckim, gdzie nacisk Karpat jest kompensowany przez nacisk grzbietu śródatlantyckiego. W strefie transeuropejskiego szwu tektonicznego (TESZ) częste rotacje osi maksymalnej kompresji od N-S do NW-SE na różnych głębokościach otworów wiertniczych oraz pomiędzy wierceniami zdają się wskazywać na przesuwczą akomodację nacisku generowanego przez Karpaty. Wyniki testów szczelinowania hydraulicznego sugerują przewagę reżimu przesuwczego w Polsce południowo-wschodniej, natomiast w części zachodniej dominuje reżim ekstensyjny z niewielkim udziałem składowej przesuwczej.

EN

Neotectonic studies in Poland concern mainly manifestations of those tectonic movements that have been active in Late Neogene and Quaternary times, as well as geodetically measured recent vertical and horizontal crustal motions. Among problems of particular interest, the following should be listed: periodicity of neotectonic (mostly Quaternary) activity, estimation of the parametres of the neotectonic stress field, amplitudes and rates of Quaternary and recent movements, development of neotectonic troughs and young faults, mutual relationships among photolineaments, geological structures and recent seismicity, as well as the role of tectonic reactivation of fault zones due to human activity. Neotectonic faults in Poland have developed in Neogene and Quaternary times due to reactivation of Laramide or older structures, or in the Quaternary due to reactivation of Neogene faults. The size of throw of Quaternary faults changes from 40-50 m and >100 m in the Sudetes and the Lublin Upland, to several - several tens of inetres in the Carpathians. The average rate of faulting during Quaternary times has been 0.02 to 0.05 mm/yr, what enables one to include these structures into the domains of inactive or low-activity faults. A similar conclusion can be drawn from the results of repeated precise levellings and GPS campaigns. Strike-slip displacements have been postulated for some of these faults. Isolated faults in Central Poland have shown middle Quaternary thrusting of the order of 40-50 m, and some of the Outer Carpathian overthrusts tend to reveal young Quaternary activity, as indicated, among others, by concentrations of fractured pebbles within the thrust zones. Episodes of increased intensity of faulting took place in the early Quaternary, in the Mazovian (Holsteinian) Interglacial, and during or shortly after the Odranian (Drenthe) glacial stage. Some of the faults have also been active in Holocene times. Recent seismic activity is often related to strike-slip faults, which in the Carpathians trend ENE-WSW and NE-SW, whereas outside the Carpathians they are oriented parallel to the margin of the East-European Platform and the Sudetic Marginal Fault. Recent stress measurements indicate that the Carpathians are being exposed to tectonic push from the hinterland, which generates NNE-oriented compression in the eastern part of the Outer Carpathian fold-and-thrust belt. This push is transmitted farther to the north along the marginal part of the East-European Platform. Successive accommodation of this push is evidenced by systematic distortion of tectonic compression from NNE-SSW in the southern segment to NNW-SSE in the Baltic portion of the East-European Platform, where the Carpathian push is balanced with the North Atlantic ridge push. Within the Trans-European Suture Zone, frequent stress rotations between N-S and NW-SE in vertical borehole sections and among boreholes suggest a discrete strike-slip accommodation of the Carpathian push. Dominance of strike-slip fault stress regime was constrained by hydraulic fracturing tests in boreholes located in SE Poland, while in western Poland extensional stress regime with some amount of strike-slip component prevails.

10

Morfometria sudeckiego uskoku brzeżnego między Złotym Stokiem a Dobromierzem

Badura J., Zuchiewicz W., Górecki A., Sroka W., Przybylski B.

Przegląd Geologiczny

|

2003

|

Vol. 51, nr 12

1048-1057

PL

Analizie morfometrycznej poddano południowy, 77 km długości odcinek sudeckiego uskoku brzeżnego (SUB) na obszarze Polski. Badano zarówno parametry skarpy uskokowej, jak również wskaźniki morfometryczne 149 małych zlewni usytuowanych u podnóża skarpy, a także zestawiono cyfrowy model terenu. Wydzielono sześć segmentów SUB o odmiennej orientacji, zróżnicowanych cechach budowy geologicznej i wykazujących specyficzne parametry rzeźby. Wyniki analiz morfometrycznych prowadzą do wniosku, że najbardziej przydatnymi parametrami w opisie skarpy SUB są wskaźniki krętości czoła masywu górskiego oraz szerokości dna - wysokości zboczy, podczas gdy maksymalne deniwelacje zlewni, wskaźnik rzeźby oraz wskaźnik wydłużenia najlepiej charakteryzują cechy zlewni usytuowanych o podnóża czoła masywu górskiego Sudetów. Wartości wszystkich wymienionych parametrów sugerują, że segment sowiogórski (3) SUB ujawnia wartości zbliżone do typowych dla młodych skarp uskoków normalnych. Do podobnych wniosków prowadzi analiza cyfrowego modelu terenu, wykazującego dwupoziomowy układ trójkątnych lic progów uskokowych, wynikający najprawdopodobniej z dwóch etapów młodego wypiętrzania. Segmenty 1 i 4 zaznaczają się znacznie słabiej.

EN

Morphometric analyses allow us to infer that the most useful parameters to characterise the SMF scarp are the mountain front sinuosity and valley floor width/valley height ratio, whereas the maximum basin relief relief ratio (i.e., mean basin slope), and basin elongation ratio describe best small drainage basins located at the foot of the scarp. All these parameters clearly indicate that segment 3 of the SMF reveals properties that do not differ much from those typical for young, moderately active normal fault scarps described from elsewhere. This hypothesis is supported by the results of studies of digital elevation models of the fault zone which portray very well a two-tier arrangement of triangular facets, resulting from at least two episodes of recent uplift.

11

Młode procesy tektoniczne w strefie uskoku Dien Bien Phu (NW Wietnam) w świetle wstępnych wyników badań osadów czwartorzędowych

Zuchiewicz W., Quoc Cuong N., Bluszcz A., Michalik M.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

Vol. 50, nr 10/1

861-870

PL

Strefa współcześnie lewoprzesuwczego uskoku Dien Bien Phu (DBP), o orientacji NNE-SSW do N-S, jest jest jednym z najbardziej aktywnych uskoków sejsmotektonicznych w Indochinach. W NW Wietnamie uskok ten, 160 km długości i 6-10 km szerokości, przecina skały osadowe i metamorficzne wieku późnoproterozoicznego, paleozoicznego i mezozoicznego, a także paleozoiczne i górnotriasowe granitoidy. Wzdłuż DBP występuje 5 niewielkich basenów typu pull-apart (od północy: Pa Tan, Chan Nua, Lai Chau, Muong Pon oraz Dien Bien Phu), spośród których przeanalizowano szczegółowo dwa największe, tj. Lai Chau i Dien Bien Phu. Oba baseny są obramowane przez uskoki lewoprzesuwcze i lewoprzesuwczo-normalne, wywołujące ugięcie i przemieszczenie sieci drenażu, obecność licznych grzbietów zagradzających (shutter ridges), jak również zuskokowanie tarasów i stożków napływowych. Na obecność normalnej składowej ruchu uskokowego wskazują: trójkątne lica progów uskokowych, wysoko wzniesione tarasy skalno-osadowe w przełomowych odcinkach dolin, zawieszone doliny oraz wysokie i niewyrównane spadki koryt rzecznych. Minimalne rozmiary przemieszczeń lewoprzesuwczych wynoszą od 6-8 m do 20-50 m dla dolin holoceńskich oraz 2-2,5 km dla dolin środkowo-późnoplejstoceńskich w różnych segmentach uskoku. Miąższość osadów czwartorzędowych zmienia się od kilku--, kilkunastu metrów w Lai Chau do blisko 130 m w basenie Dien Bien Phu. W basenie Lai Chau osady tarasu średniego (23 m) rzeki Nam Na (stanowisko most Muong Te) zostały wydatowane techniką OSL-SAR na 26-45 ka. Osady te zostały przecięte uskokiem normalnym o zrzucie ok. 12 m w ciągu ostatnich 13 tys. lat i przykryte przez gliny stokowe, 8-12 m grubości, z kilkoma poziomami klinów koluwialnych z poziomami ostrokrawędzistego gruzu, a utworzonymi przypuszczalnie dzięki epizodom palesejsmicznym po dacie 13 ka. Kontakt między utworami stokowymi a piaskowcami i mułowcami triasu również ma charakter uskoku normalnego. W basenie Dien Bien Phu aluwia tarasów wczesno-środkowoholoceńskich zostały wydatowane OSL-SAR na 6,5-7 ka, podczas gdy najmłodsze pokrywy aluwialne zostały zdeponowane 1,8-2,7 ka oraz niemal współcześnie. Aluwia górnoplejstoceńskich stożków napływowych na wschodnim obramowaniu basenu są pocięte serią spękań oraz drobnych uskoków o orientacji zbieżnej z orientacją strefy DBP (N20oE). Przemieszczone tarasy i stożki napływowe pozwalają sądzić, iż minimalne tempo ruchu lewoprzesuwczego wynosiło 0,6-2 mm/rok w holocenie oraz 2-4 mm/rok w środkowym i późnym plejstocenie. Natomiast tempo holoceńskich ruchów wypiętrzających zmieniało się od 1 mm rocznie w rejonie Lai Chau do 0,4-0,6 mm/rok na zachód od Dien Bien Phu. Długoterminowe, średnie prędkości czwartorzędowych ruchów podnoszących są trudne do oszacowania; przekraczały one jednak wartość 0,05 mm/rok.

EN

The Dien Bien Phu (DBP) fault zone, oriented NNE to N, is one of the most seismically active fault zones in Indochina. In NW Vietnam, this zone is 160 km long and 6-10 km wide, cutting through sedimentary and metamorphic rocks of the Late Proterozoic, Palaeozoic and Mesozoic age, as well as Palaeozoic and Upper Triassic granitoids. Along the DBP fault zone there occur relatively small, narrow pull-apart basins (from the north: Pa Tan, Chan-Nua, Lai Chau, Muong Pon, and Dien Bien Phu), the two largest of which (Lai Chau and Dien Bien Phu) have been studied in detail. Both are bounded by sinistral and sinistral-normal faults, responsible for offset and deflected drainage, presence of numerous shutter ridges and displaced terraces, and alluvial fans. The normal component of motion is testified to by well-preserved triangular facets on fault scarps, highly elevated straths in river watergaps, overhanging tributary valleys, as well as high and uneven river-bed gradients. Our observations indicate a minimum recent sinistral offset ranging from 6-8 m to 20-50 m for Holocene valleys to 2-2.5 km for middle-late Pleistocene valleys in different fault segments. The thickness of Quaternary sediments varies from a few to a dozen or so metres in Lai Chau to a few tens or even 130 m in DBP basin. In the Lai Chau basin, the middle terrace (23 m) alluvia of Nam Na River at Muong Te bridge, shortly north of the confluence with Song Da, have been OSL-SAR (optically-stimulated luminescence; single aliquot regenerative dose technique) dated to 26-45 ka. These sediments were normal-faulted by some 12 m after 13 ka, and mantled by vari-coloured slope loams, 8-12 m thick, containing colluvial wedges composed of angular debris. These wedges were probably formed due to at least two palafoseismic events postdating 14-13 ka. The contact between slope sediments and Triassic bedrock is along a normal fault (N10°W, 78E), accompanied by 0.3-0.35-m-wide fault gouge. In the Dien Bien Phu basin, in turn, alluvium of the upper Holocene terrace has been OSL-SAR dated to 6.5-7 ka, whereas the younger terrace sediments give ages of 1.8-2.7 ka. Displaced terraces and alluvial fans allow us to suppose that the sinistral and sinistral-normal faults bounding narrow pull-apart basins in the southern portion of the DBP fault reveal minimum rates of left-lateral strike-slip ranging from 0.6 to 2 mm/yr in Holocene and 2-4 mm/yr in middle-late Pleistocene times, whereas rates of Holocene uplift tend to attain 1 mm/yr north of Lai Chau and 0.4-0.6 mm/yr west of Dien Bien Phu. Long-term, average Quaternary uplift rates are difficult to estimate, the minimum values certainly exceeding 0.05 mm/yr.

12

Neotectonics, morphotectonics, seismotectonics - state of research and perspectives for the future: introduction

Zuchiewicz W.

Folia Quaternaria

|

2002

|

nr 73

5-12

EN

The papers presented in this volume of Folia Quaternaria constitute an important part of proceedings of the IV Conference "Neotectonics of Poland" which was organized in 2001 in Kraków by the Neotectonics Commission, Committee for Quaternary Research, Polish Academy of Sciences. The basic theme of the conference, repeated in the title of this contribution, was to explore possibilities of a summary of neotectonic, morphotectonic, and seismotectonic studies hitherto conducted in different structural units of Poland. It is a good opportunity at this moment to give a short review of basic definitions used by the above disciplines, which cross the borders between structural geology, geophysics, and geomorphology.

13

Morphotectonics of the Gorce Mountains, Western Outer Carpathians

Forma A., Zuchiewicz W.

Folia Quaternaria

|

2002

|

nr 73

69-78

EN

The Gorce Mts., situated in the medial segment of the Polish Outer West Carpathians, comprise two submeridional and one subparallel neotectonic elevations. Morphological features of the highest mountain ranges show properties of advanced maturity, whereas the radial pattern of deeply-cut V-shaped valleys of high and strongly diversified gradients, as well as convex and convex-concave slope profiles, together with the presence of overhanging valleys testify to young uplift. Drainage basins of the 4th order show basin elongation ratios typical for intensely uplifted regions, similarly as the stream length-gradient indices (SL), whilst the thickness of the belt of no erosion is moderate and does not exceed 80 m.

14

Morfotektonika uskoku rzeki Lo w rejonie Tam Dao (północny Wietnam): próba prognozy sejsmicznej

Quoc Cuong N., Zuchiewicz W.

Przegląd Geologiczny

|

2001

|

Vol. 49 nr 10

885-893

PL

Podjęto próbę określenia wieku reliktowych lodowców skalnych na stokach Ślęży na Przedgórzu Sudeckim. W tym celu metodą OSL (luminescencji stymulowanej optycznie) pojedynczych porcji (SAR) datowano dwie serie piasków wodnolodowcowych, włączonych przez aktywny lodowiec skalny do jego osadów. Ponadto metodą radiowęglową datowano torf, odwiercony w spągu wypełnienia zagłębienia wytopiskowego. Datowanie osadów mineralnych metodą OSL wykazało wiek 189+/-19, 387+/-50 oraz 264+/-33 tys. lat BP, natomiast datowanie torfu wiek 10270+/-150 lat BP. Daty OSL potwierdzają jedynie odrzański wiek piasków wodnolodowcowych. Jednocześnie wiek torfu, cechy rzeźby i dostępne dane dotyczące pozycji stratygraficznej reliktowych lodowców skalnych wskazują, że ostatnia faza ich aktywności miała miejsce podczas ostatniego zlodowacenia, nie wykluczając możliwości wcześniejszej wielokrotnej reaktywacji tych form. Na podstawie przesłanek stratygraficznych można uznać, że ostatnia faza aktywności lodowców skalnych prawdopodobnie miała miejsce po maksimum sedymentacji lessu w górnym plenivistulianie, a nie później, niż w młodszym dryasie.

EN

The Lo River Fault near Tarn Dao. northern Vietnam, is a young right-lateral normal fault that has been active throughout the Quaternary. The rates of dextral slip range from 1 to 2 mm/yi; whereas those of uplift can be estimated roughly at 0.1-1 mm vi: The drainage deflection and arrangement of shutter ridges suggest 1.5-2.0 km of dextral offset during the past 1-2 m.v, and the height of the youngest faceted spurs averages at 1/0 m. The analysis of morphometric parameters of the mountain front at Tarn Dao indicates that this segment shows properties typical for nearly rectilinear, young normal scarps that belong to class 1 or 11 of relative lecuniw activity and that are capable of generating potentially strong earthquakes in the future.