Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wybrane zagadnienia ochrony dziedzictwa kulturowego zespołu architektonicznego Jaszowiec w Ustroniu

Radziewicz-Winnicki Rafał

Builder

|

2024

|

R.28, nr 3

11--15

PL

Artykuł przedstawia obecną sytuację zespołu wypoczynkowego w Ustroniu Jaszowcu. Po okresie prosperity ośrodków wczasowych będących we władaniu przedsiębiorstw państwowych nastał okres prywatyzacji i przekształceń. Zaprojektowany kompleksowo w latach sześćdziesiątych zespół architektoniczny w wyniku braku ochrony prawnej oraz jednolitej wizji władz samorządowych został poddany miejscowym działaniom inwestorów prywatnych. Zagrażają one spójności założenia i zdaniem autora należy podjąć zdecydowane działania zapobiegające postępującej dezintegracji zespołu architektonicznego. Celem artykułu jest określenie kierunków ochrony wartości kulturowych Jaszowca. Najważniejsze postulaty to pilna potrzeba wykonania Studium Rewitalizacji i Rozwoju Dzielnicy Wczasowej oraz wpis zespołu do rejestru zabytków.

EN

The article outlines the current situation of the resort complex in Ustroń Jaszowiec. After a period of prosperity of holiday resorts owned by state enterprises, a period of privatization and transformation has followed. The architectural complex was designed comprehensively in the 1960s. In case of the lack of legal protection and a unified vision of local authorities, the complex has been subjected to local actions of private investors. They threaten the coherence of the assumption and, according to the author, decisive actions should be taken to prevent the progressive disintegration of the architectural complex. The aim of the article is to formulate guidelines for the protection of the Jaszowiec cultural values. The most important demands are the urgent need to carry out a Study on the Revitalization and Development of the Holiday District and the entry of the complex into the register of monuments.

2

Podziemia kolegiaty w Wiślicy: eksperyment architektoniczno-inżynierski dla statycznego i przeciwwilgociowego zabezpieczenia unikalnych reliktów zabytkowych budowli sakralnych

Karczmarczyk Stanisław, Przygodzki Dominik

Wiadomości Konserwatorskie

|

2023

|

Nr 73

57--69

PL

Wiślica jest szczególnym miejscem o wyjątkowo bogatym zasobie architektury i sztuki średniowiecznej, którego unikatowy charakter oraz znaczenie naukowe, artystyczne, historyczne, edukacyjne i tożsamościowe stało się powodem przyjęcia szczególnych rozwiązań w zakresie zabezpieczenia, konserwacji i publicznej prezentacji. Szeroki zakres prac archeologicznych, badawczych oraz ratowniczych w rejonie kolegiaty wiślickiej przyczynił się do ukierunkowania rozważań nad formą udostępnienia ich wyników przyszłym badaczom i społeczeństwu.

EN

Wiślica is a special place with an exceptionally rich stock of medieval architecture and art, whose unique character and academic, artistic, historical, educational and identity significance have given rise to the adoption of dedicated solutions in preservation, conservation and public presentation. The wide range of archaeological, research and rescue work in the vicinity of the Wiślica collegiate church has helped to direct a discussion of the form in which their results will be made available to future researchers and the public.

3

Troyes – the wooden beauty of the sixteenth century

Kurek Jan

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 55

385--408

EN

Troyes – a city on the Seine – was an important point on the pilgrimage route to Santiago de Compostela in the Middle Ages and was consumed by fire several times. However, the city was rebuilt – both in stone and in the more cost- and material-efficient so-called half-timber technology. Many of these houses still survive today, forming, as in Reims, the valuable historical and architectural heritage of Champagne, another important city in the region, and as in Rouen in Normandy. History has thankfully spared many of the half-timbered (colombage) houses of Troyes. Today, they are of particular concern to conservators, who work to help save them and adapt them to modern needs.

PL

Troyes – miasto nad Sekwaną – w średniowieczu ważny punkt na pielgrzymkowym szlaku do Santiago de Compostela, kilka razy płonęło. Miasto jednak odbudowano – tak w kamieniu jak i w oszczędniejszej kosztowo i materiałowo technologii tzw. muru pruskiego. Wiele z tych domów przetrwało do dziś, będąc podobnie jak w Reims, cennym historycznym – architektonicznym dziedzictwem Szampanii, innym ważnym mieście regionu oraz w Rouen w Normandii. Przemiany dziejowe oszczędziły wiele szachulcowych (colombage) domów Troyes. Dziś są one przedmiotem szczególnej troski konserwatorów zabytków, pomagających w ich ratowaniu i adaptacji do współczesnych potrzeb.

4

Fire protection in religious monuments: On the example of Notre-Dame de Paris and the CATHEDRAL of St. Peter and St. Paul in Nantes, France

Paszkowski Zbigniew W., Balcerzak Magdalena

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 54

7--30

EN

The cases of the fires of Notre-Dame in Paris and St Peter and St Paul in Nantes present the effects of the gradual neglect of monument conservation and their impact on a decrease in safety. The causes and consequences of the fires were described. Differences in the methods of technical protection and reconstruction after a fire have been specified. It was reported that in the Cathedral in Nantes, the wooden truss was replaced with a concrete one, whereas in Notre-Dame the original truss will be recreated. The need to select fire protection and reconstruction methods on a case-by case basis and use comprehensive fire-resistance systems was indicated.

PL

Studium przypadków pożarów katedry Notre-Dame w Paryżu oraz katedry św. Piotra i Pawła w Nantes przedstawia skutki stopniowego zaniedbywania konserwacji zabytków i obniżania bezpieczeństwa ich zachowania. Opisano przyczyny oraz następstwa pożarów. Wskazano na różnice sposobów technicznego zabezpieczenia i rekonstrukcji uszkodzonych elementów. Wskazano, że w katedrze Św. Piotra i Pawła drewnianą konstrukcję dachu zastąpiono betonową, gdy w Notre Dame odtworzona zostanie oryginalna więźba. Wskazano na konieczność stosowania kompleksowych systemów ochrony pożarowej oraz indywidualnego doboru sposobów ochrony pożarowej i rekonstrukcji po pożarze. Słowa kluczowe:

5

Uregulowania prawne dotyczące prowadzenia robót budowlanych w obiektach zabytkowych

Mazur Małgorzata

Materiały Budowlane

|

2023

|

nr 12

109--112

6

Drewniana architektura sakralna powiatu gliwickiego - przegląd, zagrożenia i drogi ochrony

Serdyńska Joanna

Builder

|

2023

|

R.27, nr 11

48--50

PL

Przedmiotem artykułu są drewniane kościoły powiatu gliwickiego. Rozwijające się od czasów średniowiecznych budownictwo drewniane ukształtowało zasadniczy schemat kompozycyjno-przestrzenny tych budowli, który przesądził o ich typologicznej odrębności, walorach estetycznych oraz cechach regionalnych i ponadregionalnych. Praca stanowi studium bazujące na analizie materiałów źródłowych oraz obserwacjach przeprowadzonych na miejscu. Jej celem jest charakterystyka, opis kondycji oraz wskazanie najważniejszych zagrożeń oraz dróg ochrony tych bezcennych obiektów. Zdaniem autorki chronić należy nie tylko same budynki, ale również wiedzę i umiejętności budowlane oraz sam przemysł drzewny.

EN

The subject of the article are the wooden churches of the Gliwice poviat. Timber construction, developed in the Middle Ages, shaped the basic compositional and spatial scheme of these buildings, which determined their typological distinctiveness, aesthetic values and regional and supra-regional features. The work is a study based on an analysis of source materials and on-site observations. Its aim is to characterise the churches and their present condition, as well as to indicate the main factors that threaten their existence and suggest ways of their protection. In the author’s view, it is not just the buildings that should be preserved, but also construction knowledge and skills, as well as the wood industry itself.

7

Remont zabytku - kiedy wymagane jest pozwolenie na budowę

Trzebnicki Witold

Budownictwo i Prawo

|

2023

|

R. 26, nr 2

37--38

PL

To, że budynek został wpisany do gminnej ewidencji zabytków, nie oznacza jeszcze, że inwestor, aby przeprowadzić remont takiego obiektu, musi uzyskiwać pozwolenie na budowę dla robót, które z mocy samych przepisów Prawa budowlanego co do zasady zwolnione są z tego obowiązku. Inaczej jednak sprawa wygląda w przypadku wpisania obiektu do rejestru zabytków. W takiej sytuacji uzyskanie pozwolenia na budowę jest obligatoryjne.

EN

The fact that the building has been entered in the municipal register of monuments does not mean that the investor, in order to carry out renovations of such a building, must obtain a building permit for works which, under the provisions of the Construction Law, are generally exempt from this obligation. However, the situation is different in the case of entering the object into the register of monuments. In such a situation, obtaining a building permit is mandatory.

8

Dziedzictwo architektury Górnego Śląska II połowy XX wieku - problemy konserwatorskie i perspektywy badawcze

Żmudzińska-Nowak Magdalena

Builder

|

2022

|

R.26, nr 6

34--36

PL

Artykuł porusza tematykę dziedzictwa architektury Górnego Śląska II połowy XX wieku jako problemu badawczego i konserwatorskiego. Celem publikacji jest charakterystyka architektury Górnego Śląska tego okresu w szerszym kontekście rozwoju architektury w Polsce oraz wydobycie głównych problemów związanych z jej ochroną. Tekst składa się z dwóch części. W części pierwszej przedstawiono ogólną charakterystykę okresu II połowy XX wieku w rozwoju architektury w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem Górnego Śląska. Omówiono także wybrane zagadnienia ochrony architektury powojennej oraz problemy z nią związane, w tym: brak całościowej wiedzy na temat zasobów architektonicznych tego okresu, trudności związane z ich waloryzacją czy niska świadomość społeczna w zakresie ich wartości. Część druga zawiera omówienie przykładów działań podejmowanych przez autorkę w ramach współpracy pomiędzy Wydziałem Architektury Politechniki Śląskiej a Instytutem Dokumentacji Architektury Biblioteki Śląskiej. Wspólne działania mają na celu dokumentację i ochronę dziedzictwa (materialnego i niematerialnego) Górnego Śląska w zakresie architektury oraz urbanistyki. Wypracowana metodyka interdyscyplinarnych działań, realizowana z sukcesem od blisko dziesięciu lat, może stać się uniwersalnym modelem postępowania w tym zakresie.

EN

The article deals with the subject of the architectural heritage of Upper Silesia of the second half of the 20th century in terms research and conservation problem. The aim of the publication is to characterize the architecture of Upper Silesia of that period within the broader context of Polish architecture development, and to highlight the main problems related to its protection. The text consists of two parts. The first part presents a general description of the period of the second half of the 20th century in the development of architecture in Poland, particularly emphasizing the Upper Silesian facilities. Selected issues of the protection of post-war architecture and related problems were also discussed, including: the lack of comprehensive knowledge about the architecture of this period, difficulties related to its valorization and low social awareness of its values. The second part contains a discussion of examples of activities undertaken by the author within the cooperation between the Faculty of Architecture of the Silesian University of Technology and the Institute of Architecture Documentation of the Silesian Library in Katowice. Joint activities are focused on documentation and protection of the heritage (tangible and intangible) of Upper Silesia in the field of architecture and town planning. The methodology of interdisciplinary activities, successfully implemented for nearly ten years, may become a universal model for this field development.

9

Podziemia kolegiaty w Wiślicy: unikalne relikty średniowiecznej sztuki architektonicznej. Problematyka ich zabezpieczenia, konserwacji i ekspozycji

Kołodziejczyk Katarzyna, Przygodzki Dominik

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 66

156--171

PL

Wiślica jest szczególnym miejscem, o wyjątkowo bogatym zasobie architektury i sztuki średniowiecznej. Jej unikalny charakter oraz znaczenie naukowe, artystyczne, historyczne, edukacyjne i tożsamościowe stało się powodem przyjęcia szczególnych rozwiązań w zakresie zabezpieczenia, konserwacji i publicznej prezentacji. Szeroki zakres prac archeologicznych, badawczych i ratowniczych w rejonie kolegiaty wiślickiej przyczynił się do ukierunkowania rozważań nad formą udostępnienia ich wyników przyszłym badaczom i społeczeństwu. Dziedzictwo kulturowe wymaga wiarygodnej projekcji w świadomości ogólnej i indywidualnego odbiorcy, czyli takiej ekspozycji, która pozwala na interpretację przeszłości na podstawie czytelnej granicy pomiędzy autentyzmem materii a naukowo budowanym „modelem historycznej rzeczywistości”. To właśnie materia dzieła sztuki, jej wybór, sposób ukształtowania wyrażają stosunek autora, twórcy, do materii świata i bytu człowieka. Czy współcześnie nie utraciliśmy spójności wzajemnie dopełniających się materii z formą i treścią dzieła sztuki?

EN

Wiślica is a unique place, endowed with exceptionally rich medieval art and architecture assets. Its unique character and importance for science, arts, history, education, and identity of the place has become a reason for adopting specific solutions in terms of protection, conservation, and public presentation. A wide range of archaeological, research, and rescue works in the area of the collegiate church in Wiślica has contributed to channeling the deliberations regarding the manner of sharing their results with future scholars and society. Cultural heritage requires a credible projection in the awareness of the general public, as well as of an individual recipient, which boils down to an exposition which would allow to interpret the past on the basis of a legible border between the authenticity of matter and scientifically constructed model of historical reality. It is the matter of a work of art, its choice, the way it is formed that express the attitude of its author and creator to the matter of the world and the existence of man. Have we not lost the coherence of mutually complementary matter, form, and content of a work of art today?

10

Pseudokonserwatorskie praktyki 2 poł. XX wieku i ich obecne konsekwencje na wybranych przykładach cerkwi drewnianych Zamojszczyzny

Adamczyk-Bomersbach Teresa

Builder

|

2021

|

R.25, nr 7

58--61

PL

Tekst porusza problem podejścia oraz metod i sposobów działań prowadzonych przy dawnych drewnianych cerkwiach Zamojszczyzny w 2 poł. XX wieku oraz współcześnie. Prezentuje szereg działań wykonanych szczególnie w latach 70-80. XX wieku, a podyktowanych głównie względami użytkowymi czy ekonomicznymi, bez uszanowania tradycyjnej formy czy detalu, których konsekwencją była utrata w mniejszym lub większym stopniu walorów artystycznych oraz charakterystycznego „klimatu”. A także prace XXI-wieczne, prowadzone z konserwatorską starannością i uwzględnieniem tychże walorów. Opiera się o wyniki autorskich badań prowadzonych od końca XX wieku do czasów obecnych.

EN

The text addresses the problem of the approach, methods and ways of activities carried out at the former wooden orthodox churches of the Zamość region in the second half of the 20th century and today. It presents a number of activities performed especially in the 1970s and 1980s, dictated mainly by utility or economic reasons, without respecting the traditional form or detail, the consequence of which was the loss, to a greater or lesser extent, of artistic values and the characteristic "climate". And also the works of the 21st century, carried out with care and attention to these values. It is based on the results of original research conducted from the end of the 20th century to the present day.

11

Problemy kształtowania kolorystyki elewacji zabytkowych wrocławskich kamienic mieszczańskich przełomu XIX i XX w. - analiza na wybranych przykładach

Pierścionek Barbara

Builder

|

2021

|

R.25, nr 12

52--57

PL

W artykule poruszono tematykę rewaloryzacji wrocławskich kamienic, głównie o rodowodzie XIX-wiecznym. Obecnie jednym z istotnych problemów konserwatorskich jest kolor fasad budynków, szczególnie tynkowanych, często znacznie odbiegający od pierwotnej kolorystyki obiektów. Autorka zwróciła uwagę na odrestaurowane w przeciągu ostatnich lat elewacje kamienic zlokalizowanych w bliskim sąsiedztwie wrocławskiego Starego Miasta oraz dawnych przedmieść: Odrzańskiego, Piaskowego i Oławskiego, którym przywrócono dawną świetność. W wielu obiektach z sukcesem odtworzono oraz wyeksponowano detal architektoniczny i pierwotną fakturę materiału, a także kolorystykę, popartą rzetelnymi badaniami struktury tynku. Są także przykłady „nowych” aranżacji historycznych elewacji. Zwartą niegdyś zabudowę kwartałową już od czasów powojennych zaczęto uzupełniać plombami, mniej lub bardziej udanymi w formie oraz pod względem kolorystycznym, często bez wzięcia pod uwagę uwarunkowań historycznych oraz kontekstu miejsca. W artykule zostaną omówione wybrane przykłady kamienic mieszczańskich, objęte masterplanem dzielnicy Nadodrze, odrestaurowane w pierwszych latach realizacji tzw. Programu stu kamienic.

EN

The subject matter concerning revalorisation of tenement houses in Wroclaw, mainly of 19th-century origin, was raised in the paper. Nowadays, one of the crucial preservation problems is the facade colour, particularly of plastered buildings, which often differs considerably from their original colour scheme. The author focused on restored facades of tenement houses near the Old Town of Wroclaw and its old-time Przedmieście Odrzańskie, Piaskowe and Oławskie estates, which reverted to their former glory. The architectural details, original texture of the building material and colour scheme were successfully recreated and exposed. Their recreation was based on thorough plaster structure research. However, there are many examples of „new” arrangements of historical facades. Since the post-war years the old city’s quarter development was filled with infill buildings, more or less successful in form and colour scheme, often without considering historical conditions and location characteristics. In the paper selected tenement houses subsumed in the masterplan area of the Nadodrze estate and renovated in the first years of the “One Hundred Tenement Houses Programme” were discussed.

12

Prace konserwatorskie i badania archeologiczno-architektoniczne przeprowadzone w katedrze wrocławskiej w latach 1946-2011 na tle powojennej doktryny konserwatorskiej

Pierścionek Barbara

Builder

|

2021

|

R.25, nr 12

26--31

PL

W artykule przedstawiono zarys procesu odbudowy katedry wrocławskiej po II wojnie światowej na tle ówczesnych problemów technicznych oraz praktyki i doktryny konserwatorskiej związanej z odbudową obiektów monumentalnych wzniesionych w miastach europejskich, a zniszczonych w znacznym stopniu, czyli ok. 70 procentach tkanki zabytkowej. Zakres dat obejmuje dwa okresy odbudowy katedry: pierwszy, prowadzony przez Marcina Bukowskiego, oraz drugi, związany z konserwacją formy zewnętrznej budowli. Prace były wówczas koordynowane przez prof. Edmunda Małachowicza i trwały blisko 40 lat, nadając budowli obecny kształt. Celem niniejszej pracy jest analiza podejścia konserwatorskiego do zagadnień restytucji budowli obiektu obydwu architektów. Została przeprowadzona na podstawie badań literaturowych, analizy autorskich projektów, materiałów ikonograficznych oraz badań in situ tkanki obiektu. W 2022 r. przypadnie 70. rocznica rekonsekracji katedry po odbudowie, jednak proces rewaloryzacji obiektu, głównie jego wnętrza, trwa nadal. W ostatnich latach w architekturze są widoczne działania prowadzące do odbudowy i restytucji obiektów historycznych, uwzględniające w różnym stopniu wartość autentyzmu ich substancji zabytkowej - wartość omawianą w podstawowych dokumentach doktrynalnych, m.in.: w Karcie Ateńskiej z 1931 r., Karcie Weneckiej z 1964 r. oraz Dokumencie z Nara o autentyzmie z roku 1994. Fakt ten skłania do refleksji: czy dziś wartość autentyzmu traktowana w konserwatorstwie jako priorytet nadal stanowi główną wytyczną do prac na obiektach zabytkowych, czy jednak przez lata postulat ten traci na aktualności?

EN

The article presents an outline of the process of the reconstruction of the Wroclaw cathedral after World War II against the background of the technical problems of the time and the conservation practice and doctrine connected with the reconstruction of monumental objects erected in European cities and destroyed to a considerable degree, i.e. about 70 per cent of the historic fabric. The range of dates covers two periods of the cathedral's reconstruction. The first one was led by Marcin Bukowski, and the second was connected with the conservation of the external form of the building. The work was then coordinated by Prof. Edmund Małachowicz and had taken nearly 40 years, before giving the building its present shape. The aim of this paper is to analyse the conservator's approach to the restitution of the building by the two architects. It was carried out on the basis of literature research, analysis of the authors' projects, iconographic materials and in situ studies of the fabric of the building. The year 2022 will mark the 70th anniversary of the cathedral's renewed dedication after its reconstruction, but the process of the object's revalorisation, mainly of its interior, is still taking place. In recent years, reconstruction and restoration of historical buildings with architectural measures has emphasized the value of authenticity of their historic substance. The value was referred to in basic doctrinal documents such as: The Athens Charter of 1931, the Venice Charter of 1964, and the Nara Document on Authenticity of 1994. This fact prompts a reflection: Is the value of authenticity being treated as a priority in conservation - the main guideline for work on historic buildings, or has this postulate become less relevant over the years?

13

Conservation aspects of cast-iron platform shelters on the example of Vistula Pomerania railway stations

Kwasek Michał

Architectus

|

2021

|

Nr 1 (65)

49--58

EN

Cast-iron shelters were used in the 19th century as cheaper alternatives to large platform halls. Nevertheless, they were aesthetically distinguish-able from later riveted solutions. Because of their durability and continuous utility, they were not the subject of disassembly, as numerous transport infrastructure objects have been in recent decades. This article aims to indicate proper conservation practices during construction works on cast-iron platform shelters. Nowadays, most frequently, they take place during the modernization of railroad stations. As presented in this text, the approach to conservation procedures can be significantly different. The paper investigates technical and architectural solutions of selected instances of cast-iron platform shelters in Vistula Pomerania. Some references to foreign designs are also presented. The analysis of literature and archival documentation of the project, as well as the field studies, enabled us to formulate conclusions – recommendations for the proper procedure in respect of this type of object. Cast-iron platform shelters ought to be preserved as the unique remnant of 19th-century architecture. It is recommended to use an adequately selected material during the works and to restore the artistic qualities of cast-iron structures by restoring their original paintings. The author also refers to the realization of new roofing created in the preserved historical objects’ closest vicinity. Based on the illustrated instances, he recommends efforts to maintain consistency between new or reconstructed structures and authentic 19th-century ones. Simultaneously author emphasizes the necessity of avoiding the obliteration of the distinction between them. He drew attention to the challenges of repairing cast-iron pillars, giving examples of techniques that can be applied.

PL

Żeliwne wiaty były stosowane w XIX w. jako tańsze odpowiedniki wielkich hal peronowych. Mimo to wyróżniały się swoją estetyką na tle późniejszych – nitowanych – rozwiązań. Ze względu na ich trwałość i ciągłą przydatność nie podlegały rozbiórkom jak wiele obiektów techniki transportowej w ostatnich dziesięcioleciach. Celem artykułu jest wskazanie dobrych praktyk konserwatorskich w trakcie prac budowlanych dotyczących żeliwnych wiat peronowych. Współcześnie mają one najczęściej miejsce przy modernizacji dworców kolejowych. Jak przedstawiono w niniejszym tekście, sposób podejścia do zabiegów konserwatorskich może być znacząco różny. W artykule przedstawiono wyniki badań rozwiązań technicznych oraz architektonicznych wybranych przykładów żeliwnych zadaszeń peronowych na terenie Pomorza Nadwiślańskiego. Przedstawiono także nawiązania do realizacji poza granicami Polski. Analiza literatury przedmiotu i archiwalnej dokumentacji projektowej, a także badania terenowe umożliwiły sformułowanie wniosków – rekomendacji dla właściwego postępowania przy tego typu obiektach. Jako unikatowa pozostałość po architekturze XIX w. żeliwne wiaty peronowe powinny być bezwzględnie chronione. W trakcie prac wskazane jest stosowanie odpowiednio dobranego materiału, a także dążenie do przywrócenia żeliwnym wiatom ich walorów artystycznych poprzez odtworzenie pierwotnej kolorystyki. Autor artykułu odnosi się również do realizacji nowych zadaszeń, powstających w bezpośrednim sąsiedztwie zachowanych historycznych obiektów. Bazując na przedstawionych przykładach, rekomenduje dążenie do zachowania spójności nowych lub rekonstruowanych obiektów z autentycznymi realizacjami z XIX w. Jednocześnie podkreśla konieczność dbałości o to, by granica między nimi nie uległa zatarciu. Zwrócił uwagę na trudności, jakie mogą dotyczyć prac naprawczych przy żeliwnych słupach, podając przykłady technik możliwych do zastosowania.

14

Bohdan Rymaszewski (1935–2016)

Konopka M

Wiadomości Konserwatorskie

|

2017

|

Nr 51

135--138

15

Kostium francuski w architekturze XIX wieku i jego recepcja na ziemiach Polski na przykładzie pałaców w Świerklańcu i Kronenberga w Warszawie

Tołłoczko Z.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2016

|

Nr 48

106--118

PL

Niniejszy esej jest poświęcony kolejnym egzemplifi kacjom barbarzyństwa, które przyniosła II wojna światowa i jej pokłosie, czyniąc nieodwracalne skutki nie tylko w polskim, ale i europejskim dziedzictwie architektonicznym. Przedmiotem rozważań jest osobliwie, nieistniejący niestety pałac w Świerklańcu (Neudeck) oraz pałac L. Kronenberga w Warszawie. Obydwa nie egzystujące obecnie zabytki kostiumu francuskiego w architekturze historyzmu i eklektyzmu drugiej połowy XIX wieku łączą nie tylko analogie i powinowactwa stylowe, ale również fascynująca historia z burzliwych dziejów Europy Środkowej i jej kultury.

EN

This essay is devoted to subsequent exemplifi cations of barbarism that was brought by World War II and its aftermath, wreaking irrevocable damage in not merely Polish but also European architectonic heritage. The subject of discussion is, surprisingly, the no longer existing palace in Świerklaniec (Neudeck) and the palace of L. Kronenberg in Warsaw. Both non-existent monuments of the French costume in the architecture of historicism and eclecticism of the second half of the 19th century are linked not only by stylistic analogies and relationships, but also the fascinating history of the turbulent times in Central Europe and its culture.

16

Studies of historical modifications to the Bernardine monastery garden in Kraków as the basis for its redesign

Baster P.

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2016

|

no. 2

7--18

EN

Characteristics rules of composition of the Polish monastic geometric gardens, combined with the information on the history and the spatial changes in the Bernardine monastery garden in Kraków and the iconographic research on the discussed garden design, show its clear architectural and landscape character. The study indicates that there are no de facto differences in the views on its original form and underlying principles of composition. The Bernardine monastery garden was similar to other such garden designs in Poland, and its composition was based on the earlier medieval idea of the division of space into quarters planted with trees. Although over the centuries, modifications were made to the course of the borders and the general form of the garden, it remains in the very same location and invariably presents its geometric layout. Currently, the original composition is less intelligible, and the land use is different from the historical one. This fact justifies the need to redesign the garden based on the spatial studies of its historical transformations.

PL

Charakterystyka zasad kompozycji polskich geometrycznych ogrodów klasztornych, połączona z wiadomościami dotyczącymi historii oraz zmian przestrzennych ogrodu OO. Bernardynów w Krakowie oraz badaniami materiałów ikonograficznych dotyczących omawianego założenia, ukazują jego klarowną architektoniczno-krajobrazową postać. Przeprowadzone badania wskazują, iż nie ma de facto rozbieżności w poglądach na temat jego pierwotnej formy oraz podstawowych założeń kompozycji. Ogród klasztoru Bernardynów był podobny do innych tego typu założeń w Polsce, a jego kompozycja była oparta o wcześniejszą, średniowieczną ideę podziału przestrzeni na obsadzone drzewami kwatery. Choć na przestrzeni wieków dokonywano zmian w przebiegu granic oraz ogólnej postaci ogrodu, nieustająco znajduje się on w tej samej lokalizacji i niezmiennie prezentuje geometryczny charakter układu. Obecnie dawny zarys kompozycyjny jest słabiej odczytywalny, zaś sposób zagospodarowania różni się od historycznego; uzasadnia to konieczność wykonania projektu jego rekompozycji na bazie badań przestrzennych przemian ogrodu.

17

Redesign project for the Bernardine monastery garden in Kraków, based upon guidelines resulting from its historical modifications and contemporary functional considerations

Baster P.

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2016

|

no. 3

7--19

EN

Bernardine monastery garden in Kraków boasts a history of several centuries, while the spatial changes that occurred therein have been described and illustrated by many authors. The present state of the compound in question is not contrary to the general principles of monastic gardens’ composition or to historical sources about this particular garden realisation. As a result, it was possible to develop a project for the redesign of the garden (approved by the Małopolska Regional Monument Conservation Authority), under which specific design solutions were adopted, legitimised by the data contained in written sources or resulting from the analysis of the historical plans of the garden.

PL

Celem niniejszej pracy była próba wyznaczenia obszarów predysponowanych do lokowania działalności gospodarczej w powiecie wielickim w oparciu o przyjęty zestaw kryteriów wykluczających oraz analiza ich atrakcyjności inwestycyjnej. Działalność gospodarcza obejmuje swym zagadnieniem obiekty inwestycyjne, mogące negatywnie oddziaływać na środowisko i zdrowie ludzi. Zastosowany zestaw cech przestrzennych wynikał z dostępności pozyskanego materiału i obejmował 39 warstw tematycznych, podzielonych merytorycznie na 12 grup. Dane w postaci map cyfrowych pozyskano z Małopolskiej Biblioteki Cyfrowej. Delimitacji przestrzennej jednostek dokonano za pomocą Systemu Informacji Geograficznej (GIS), w programie MapInfo Professional 8. W wyniku przeprowadzonej delimitacji otrzymano dwie lokalizacje obszarów predysponowanych w obrębie gmin: Gdów i Wieliczka. Uznano, że istnieje możliwość lokowania działalności gospodarczej na wyodrębnionych terenach a wyróżnione lokalizacje charakteryzuje bogata infrastruktura inwestycyjna, świadcząca o ich atrakcyjności gospodarczej.

18

Problemy formalne, architektoniczne i konstrukcyjne remontów zabytkowych miejskich mostów drogowych

Marecki A.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2014

|

z. 61, nr 3/II

347--356

PL

Sposób remontu zabytkowego miejskiego drogowego obiektu mostowego determinuje objęcie go ustawową ochroną w formie wpisu do rejestru zabytków, uznanie za pomnik historii, utworzenie parku kulturowego bądź ustalenie ochrony w miejscowym planie zagospodarowania. Obiekt chroniony w wyżej wymieniony sposób objęty jest obligatoryjną opieką konserwatora zabytków i podlega przepisom związanym z ochroną dziedzictwa narodowego. Należy podkreślić, że oczekiwanym efektem remontu miejskiego mostu drogowego jest ponowne integralne włączenie obiektu w strukturę układu drogowego i transportowego aglomeracji miejskiej. Zabieg ten wymaga przeprowadzenia prac budowlano-konstrukcyjnych spełniających zarówno wymogi ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami jak i w rozporządzeniu o warunkach technicznych jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie, a projekt powinien być opracowany z zasadami określonymi w normach europejskich. Charakterystyczna jest szczególna wrażliwość realizacyjna planowanych działań remontowych na czynniki pozatechniczne, przypadkowe odkrycia o znaczeniu historycznym, którym ustawodawca zagwarantował specjalny tryb postępowania. Dlatego planując remont zabytkowego mostu należy poprzedzić go szczegółowym rozpoznaniem Racjonalne wyeksponowanie i wykorzystanie atrakcyjnych cech budowlanego produktu finalnego, wynikających z jego wartości historyczno-zabytkowych, wymaga uwzględnienia w procesie projektowo-budowlanym trzech podstawowych elementów: substancji materialnej (kubaturowej), wartości historycznej oraz funkcji użytkowej. Pogodzenie wymogów konserwatorskich i współczesnych warunków stanów granicznych i użytkowania, wymaga racjonalnego consensusu pomiędzy stronami inwestycyjnego procesu remontowego. W artykule omówiono zasady takiego działania oraz podano przykład realizacji remontu zabytkowego miejskiego mostu drogowego na przykładzie remontu wiaduktuim. S. Markiewicza w Warszawie.

EN

Renovation a historic urban road bridges involves surrounding it with legal protection by including it into the register of historic monuments, declaring it a historic monument, creating a culture park or granting it protection within the local spatial development plan. All of the above leads to the structure undergoing obligatory supervision by the conservator of monuments and being governed by regulations associated with the protection of national heritage. It should be emphasized that renovation an urban road bridge entails integrating it into the road and transport network of the metropolitan area. This requires performing construction work in line with principles drawn out in the Monument Protection and Monument Care Acts, as well as regulations concerning the technical conditions of road structure construction and location. The project should also conform to European Standards. Renovation work requires attaching special care to factors that lie outside of engineering, unexpected uncovering of historical artefacts, which have been given special protection by the lawmakers. Therefore, renovation construction work should be preceded with an in-depth investigation of the historic structure. A rational exhibition and usage of the structure's most appealing characteristics, stemming from its historic heritage, requires including three main elements in the project and construction process: the structure itself, its historical value and its function. Achieving a balance between the conservator's requirements, as well as the current limit and usage states, requires reaching a rational consensus between all entities involved in the renovationtalization process. This paper outlines the principles upon which such projects should be based, using the renovationtalization of the S. Markiewicz viaduct in Warsaw as an example.

19

Współczesne technologie multimedialne w wirtualnej rekonstrukcji oraz prezentacji historycznych obiektów architektonicznych

Derwisz J.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2013

|

Nr 34

82--91

PL

W konserwacji zabytków coraz większą rolę odgrywają nowoczesne technologie stosowane nie tylko w procesie projektowania konserwatorskiego czy dokumentowania dziedzictwa kulturowego, ale także jako metody edukacyjne, badawcze i ekspozycyjne. Szersze ich wykorzystanie w przyszłości może stać się odpowiedzią na oczekiwania naukowców oraz rosnące potrzeby społeczne w kontekście rozwijającego się przemysłu turystycznego. W artykule zostały opisane współczesne rozwiązania multimedialnej rekonstrukcji i ekspozycji historycznych obiektów architektonicznych na tle wątpliwości i dyskusji, wciąż wzbudzanych przez stosowanie tradycyjnej metody rekonstrukcji fizycznej.

EN

Modern technologies used not only in the conservation designing process or cultural heritage documentation, but also as educational, research and exhibition methods play a more and more important role in monument conservation. Their wider application in the future can offer a solution to scientists’ expectations and growing social needs in the context of developing tourist industry. The article describes current solutions of multimedia reconstruction and exhibition of historic architectonic objects, against the background of doubts and discussion constantly aroused by application of the traditional method of physical reconstruction.

20

Ekomilitaryzm pod honorowym patronatem ministra

Grundkowski J.

Warstwy, Dachy i Ściany

|

2008

|

nr 1

65-67