Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ długości szeregów czasowych na wyniki analizy trendów zmian stężeń zanieczyszczeń w wodach podziemnych

Stojek Małgorzata, Palak-Mazur Dorota

Gospodarka Wodna

|

2022

|

Nr 8

18--23

PL

W Polsce oceniany jest stan chemiczny jednolitych części wód podziemnych oraz zmienność w czasie substancji pochodzenia antropogenicznego. Wymóg identyfikacji znaczących i utrzymujących się trendów wzrostowych oraz określenia roku lub okresu bazowego zawarty jest w Ramowej Dyrektywie Wodnej (RDW, Dyrektywa 2000/60/WE). Stosując się do nadrzędnych przepisów unijnych, analiza trendów zmian wykonywana jest od 2007 r. W raportach technicznych zaleca się z kolei ograniczenie długości szeregów czasowych w analizie trendów zmian do 15 lat wykonywanych badań. Analiza trendów zmian azotanów, manganu i potasu w wodach podziemnych wykazała, że długość szeregu czasowego ma wpływ na kluczowe parametry statystyczne. W przypadku zarówno za długich, jak i za krótkich serii pomiarowych można wyciągnąć błędne wnioski co do trendów zmian jakości wód w czasie. Wykazanie, że trend jest znaczący i utrzymuje się wzrostowo, jest sygnałem do podejmowania działań, które mają zapobiec zanieczyszczeniu wód podziemnych. Identyfikacja takich zmian powinna opierać się na jednolitej metodyce i być dostosowana do działań cykli planistycznych oraz terminów wykonywania oceny stanu chemicznego wód podziemnych.

EN

Poland carries out the assessment of the groundwater bodies’ chemical status and the variability of anthropogenic substances in time. The requirement to identify significant and lasting upward trends and determine the reference year or period is set forth in the Water Framework Directive (Directive 2000/60/WE). In compliance with the master European regulations, the analysis of variations trends has been carried out since 2007. On the other hand, technical reports recommend limitation of the time series length in the analysis of variation trends to 15 years of research. The analysis of trends in nitrates, manganese and potassium concentrations variations in groundwater proved that the time series length has impact on the key statistical parameters. In case of too long or too short measurement series, the conclusions concerning the trends in water quality variations in time can be mistaken. Showing that a trend is significant and constantly upwards is a signal to undertake actions to prevent groundwater pollution. Identification of such changes should be based on a uniform methodology and be adapted to planning cycles and dates of groundwater chemical status assessments.

2

Postęp w monitoringu stanu wód

Gromiec Marek

Kierunek Wod-Kan

|

2020

|

Nr 3

26--31

PL

Na świecie, a szczególnie w Europie - po ukazaniu się unijnej Ramowej Dyrektywy Wodnej - widać ciągły rozwój monitoringu stanu wód w zlewniach rzek. W Polsce postęp przebiega tu wolno, chociaż ostatnio nastąpiło między innymi przejście monitoringu stanu wód z układu wojewódzkiego na układ zlewniowy, co może wpłynąć na poprawę sytuacji.

3

Ocena warunków ekologicznych Jeziora Góreckiego za pomocą makrofitów

Pietruczuk Karol, Dajewski Krzysztof, Czarnecki Maciej

Inżynieria Ekologiczna

|

2020

|

Vol. 21, nr 3

17--23

PL

Artykuł przedstawia wyniki badań makrofitowych Jeziora Góreckiego uzyskanych w oparciu o Makrofitowy indeks stanu ekologicznego (ESMI). Badania wykonano dwukrotnie – w lipcu 2013 oraz 2019 roku w momencie maksymalnego zróżnicowania fitocenotycznego. Zgodnie z metodyką wyznaczono 16 reprezentatywnych transektów o szerokości, co najmniej 30 metrów. W 2019 roku odnotowano znaczną poprawę warunków ekologicznych jeziora, co potwierdza wyższa wartość indeksu ESMI oraz zmiana stanu ekologicznego z umiarkowanego na dobry. O pozytywnych zmianach świadczą intensywny rozwój roślinności zanurzonej oraz wzrost wartości indeksów różnorodności i zasiedlenia fitolitoralu przez elodeidy. Uzyskane wyniki, a w szczególności wzrost średniej i maksymalnej głębokości występowania roślin, potwierdzają stopniową regenerację zespołu makrofitów w jeziorze na skutek wzrostu przejrzystości wody.

EN

The article presents the results of macrophyte research of the Góreckie Lake basing of the Macrophyte Ecological Status Index (ESMI). The field survey were done twice – in July 2013 and 2019 at the time of optimum vegetation. According to the methodology, filed survey were conducted by the 16 representative transects, with a width of at least 30 meters. The ecological conditions of the lake significantly improved in 2019, which is confirmed the higher value of the ESMI index, and the lake changed its ecological status from moderate to good. The positive changes evidenced by the intensive development of submerged vegetation and increased values of diversity and colonization the phytolitoral by elodeids. The results on the depth of occurrence of plant growth, confirms a gradual recovery teams macrophytes in the lake due to the increase in water transparency.

4

Rozwój monitoringu wód w Polsce

Gromiec Marek

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2020

|

Nr 7-8

19--22

PL

W artykule przedstawiono rolę i ogólny zakres monitoringu stanu wód w ramowej dyrektywie wodnej. Zaprezentowano światowe kierunki rozwoju elementów technicznych monitoringu wód. Przedstawiono wkład Instytutu Mereorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) w rozwój monitoringu jakości wód i systemów informacyjnych. Wskazano zmiany w monitoringu wód w nowych ustawach, postulując konieczność wprowadzenia monitoringu ścieków.

EN

The article presents a role and the scope of water state monitoring at the water framework directive. World's directions in the development of technical elements of water monitoring have been discussed. An input of the Institute of Meteorology and Water Management in the development of water quality monitoring and information systems was given. Changes in water monitoring in new law were indicated and the introduction of wastewater monitoring was postulated.

5

Przegląd technik ekstrakcji pasywnej stosowanych w długoterminowym monitoringu leków w środowisku wodnym

Męczykowska H., Caban M., Stepnowski P.

Analityka : nauka i praktyka

|

2018

|

nr 2

50--53

PL

Ekstrakcja pasywna wydaje się dobrą alternatywą dla aktywnego pobierania próbek, szczególnie w kontekście długoterminowego monitoringu wód pod kątem obecności śladowych stężeń związków polarnych, takich jak leki.

6

Ogólny węgiel organiczny w wodach rzek dorzecza Wisły i Niemna

Górniak A.

Gospodarka Wodna

|

2017

|

Nr 1

19--24

PL

Po raz pierwszy od wprowadzenia w polskim monitoringu wód oznaczania stężeń ogólnego węgla organicznego (OWO) przedstawiono charakterystykę występowania tego parametru w rzekach dorzecza Wisły i niewielkiego powierzchniowo w granicach Polski dorzecza Niemna. Zakres stężeń OWO jest znaczny (0,5-70 mg Cdm3) i wykazuje wyraźne regionalne zróżnicowanie, relacje z rzędowością rzeki, sezonowość stężeń i dynamikę wieloletnią. Stężenia OWO wykazują ścisły związek z reżimem hydrologicznym rzek - podczas wezbrań następuje wzrost stężeń OWO i zawiesiny ogólnej. W niektórych rzekach w latach 2000-2014 odnotowano stopniowy spadek stężeń OWO, wskazujący na poprawę efektywności gospodarowania ściekami w dorzeczu.

EN

For the first time since the determination of the total organic carbon (TOC) was introduced to the monitoring of Polish rivers, an article presents a characteristic of this parameter in the rivers of the Vistula and Niemen Basins, a small surface of the latter being located in Poland. The range of the TOC concentrations is wide (0.5-70mg Cdm 3) and characterized by distinct regional differentiation, correlation with the river order, seasonal character of the concentrations and multiannual dynamics. The TOC concentrations are strictly related to the hydrological regime of the rivers - during high water stages the concentrations of TOC and total suspended solids increase. In the years 2000-2014, in some rivers a gradual decrease of the TOC concentrations was registered, indicating an improvement of effectiveness of wastewater management in the basin.

7

Modelowanie przepływu wód gruntowych w rejonie starego składowiska z pionową przesłoną przeciwfiltracyjną

Koda E., Hypta S.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2013

|

Vol. 22, No. 2

175--187

PL

Budowa pionowych przesłon przciwfiltracyjnych jest skutecznym rozwiązaniem zamykającym stare składowiska i tereny silnie zanieczyszczone. Najczęściej budowa pionowych przesłon przeciwfiltracyjnych jest realizowana z wykorzystaniem technologii jednofazowej ściany szczelinowej, z wypełnieniem mieszaniną bentonitowo-cementową. W artykule przedstawiono przykład modelowania numerycznego przepływu wód gruntowych dla składowiska odpadów Łubna, wokół którego wykonano pionową przesłonę bentonitową. Modelowanie przeprowadzono z wykorzystaniem programu numerycznego FEMWATER, w którym do rozwiązania równań przepływu zastosowano metodę elementów skończonych. Przeprowadzone modelowanie miało na celu ocenę skuteczności działania wykonanej przesłony przeciwfiltracyjnej wokół składowiska Łubna oraz ocenę efektywności wykonanych prac rekultywacyjnych. Przykład przedstawia wymagania dotyczące rozpoznania warunków wodno-gruntowych w rejonie składowiska oraz zdefiniowania warunków początkowych i brzegowych i doboru parametrów materiałowych, mających decydujący wpływ na poprawność procesu modelowania. W końcowej części pracy przedstawiono porównanie wyników modelowania numerycznego z wynikami pomiarów i badań prowadzonych w ramach monitoringu składowiska.

EN

The construction of vertical bentonite barriers is a common solution applied in old landfill containment and land reclamation. Most commonly the construction of vertical barriers is based on cut-off wall monophase technology with the use of bentonite-cement mixture as a filling material. The content of the paper is focused on groundwater flow numerical modeling conducted on the landfill area where vertical bentonite barrier was constructed. The modeling process was conducted with the use of FEMWATER software which employs analysis based on finite element method. There is an example of the software application presented in the paper, which concerns such case studies as i.e. reclamation of Łubna sanitary landfill site. This example is provided to prove that the appropriate investigation of ground conditions as well as definition of initial and boundary conditions and correct selection of material parameters to be fed into the software, are crucial for the overall modeling process. Moreover, a comparison of results obtained from the numerical simulation and the groundwater monitoring on the surrounding area is presented for proposed case studies.

8

Migracja zanieczyszczeń w rejonie starego składowiska odpadów z pionową przesłoną przeciwfiltracyjną

Wychowaniak D.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2013

|

Vol. 22, No. 1

45--55

PL

W artykule przedstawiono i zdefiniowano procesy zachodzące w migracji zanieczyszczeń ze składowiska odpadów w nawodnionym ośrodku gruntowym. Omówiono również sposób zabezpieczenia składowiska przed migracją zanieczyszczeń oraz założenia modelu numerycznego przepływu i migracji zanieczyszczeń na przykładzie starego składowiska odpadów „Łubna”. Przeanalizowano wyniki systematycznych badań monitoringowych jakości wód powierzchniowych i podziemnych w rejonie składowiska z okresu przed i po wykonaniu przesłony przeciwfiltracyjnej.

EN

The paper presents and defines the processes of pollutant transport in subsoil. The landfill’s vertical barrier and assumption of numerical model of groundwater flow and pollutant transport are also discussed, based on example of the old sanitary landfill Łubna localized near Warsaw. The water monitoring results of landfill areas, which includes water chemical analyses from the period before and after the vertical barrier was built, is also analyzed in this paper.

9

Monitoring rzeki Bierawka w aspekcie oddziaływania eksploatacji górniczej

Korczak K., Bzowski Z.

Wiadomości Górnicze

|

2010

|

Vol. 61, nr 5

295-300

PL

W artykule zaprezentowano wyniki monitoringu wód oraz uwarunkowania związane z gospodarką wodną w zlewni rzeki Bierawka z uwzględnieniem wpływu zakończonej oraz aktualnie prowadzonej eksploatacji górniczej. Z badań i obserwacji (monitoringu) wynika, że przekształcenia hydromorfologiczne spowodowały zmiany dynamiki spływu wód w zlewni rzeki Bierawka, a skutki działalności górniczej wywierają istotny wpływ na profil hydrochemiczny wód płynących w rzece. Bierawka stanowi silnie zmienioną część wód powierzchniowych i osiągnięcie celów środowiskowych w rozumieniu Ramowej Dyrektywy Wodnej UE planowanych do roku 2015, jest praktycznie niewykonalne. Natomiast istnieje możliwość osiągnięcia stopniowej poprawy potencjału ekologicznego zasobów wodnych w tej zlewni przez równomierne dozowanie wód dołowych.

EN

The article presents the results of water monitoring and implications con.nected with water management in the catchment of Bierawka river, considering the impact of completed and current mining operations. It is evident from these studies and observations (monitoring) that hydromorphological transformations caused changes in the dynamics of water flows in the catchment of f Bierawka River and that the effects of mining activities have a significant impact on the hydrochemical profile of waters flowing in the river. Bierawka river is a heavily modified part of surface waters and the achievement of environmental objec.tives under the EU Water Framework Directive scheduled for 2015 is virtually impossible. However, it is possible to achieve progressive improvement of the ecological potential of water resources in this catchment by proportionate dosing of underground waters.

10

Analiza możliwości ograniczenia zagrożeń środowiska wodno-gruntowego, wynikających z eksploatacji modernizowanego składowiska odpadów komunalnych

Górecka A., Koda E.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2010

|

Vol. 19, No. 3

48--62

PL

W artykule dokonano analizy możliwości ograniczenia negatywnego wpływu na środowisko przyrodnicze starego, niewłaściwie zabezpieczonego składowiska odpadów komunalnych. Przedstawiono działania i zabiegi modernizacyjne, mające na celu eliminację przedostawania się zanieczyszczeń zwłaszcza do wód gruntowych i powietrza atmosferycznego. W celu wyeliminowania migracji odcieków do wód gruntowych zaprojektowano złożony system zabezpieczający, składający się z pionowej przesłony przeciwfiltracyjnej i drenażu opaskowego odcieków oraz zbiorników retencyjno-odparowalnych. Dla ograniczenia emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego zaproponowano mineralny system uszczelnienia powierzchni składowiska i zagospodarowanie powierzchni roślinnością. Ponadto, zaproponowany został nowy, zmodyfikowany system monitoringu lokalnego składowiska, uwzględniający projektowane zabiegi rekultywacyjne i umożliwiający stałą kontrolę stanu środowiska wodno-gruntowego.

EN

The paper presents the analysis of the remedial works which should be urgently taken to reduce the negative environmental impacts of the sanitary landfill and to allow to continue its further operation. The remedial works on the old landfill consist of technical and biological solutions aimed mainly at eliminating of groundwater degradation process and protection of surroundings against pollution. The proposed solutions, related to environment protection will enable to continue operation of the landfill for the next few years. The paper also presents the verification of the scope of the local monitoring to control of the water quality on surroundings as well as for effectiveness assessment of remedial works.

11

Zastosowanie sensorów pojemnościowych do szybkiej kontroli parametrów roztworów wieloskładnikowych

Stolarczuk P., Yatsuk V., Majewski J., Małaczywski P., Michalewa M.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2010

|

R. 86, nr 10

92-95

PL

Rozpatrzono istniejące metody dokonywania szybkiej kontroli stężeń cieczy w roztworach wieloskładnikowych. Zaproponowano zastosowanie metody impedancyjnej pojemnościowej z rozdziałem składowych przewodności elektrycznej. Wykazano, że na podstawie zmiany charakteru pojemności biernej w funkcji częstotliwości w roztworach wieloskładnikowych można ocenić, czy przekroczono dopuszczalną wartość stężenia monitorowanych cieczy. Zaproponowano metodykę kalibracji przyrządów do szybkiej kontroli parametrów roztworów wieloskładnikowych.

EN

This paper presents a novel electrochemical impedance method for fast checking of water solutions in order to determine whether some threshold concentrations of contaminants are exceeded. The use of capacitive sensors allows analyzing the value and sign of the susceptivity of a multicomponent solution. The formulae describing the transfer function of a meter for measuring the concentrations, as well as the calibration procedure of such meter, are discussed.

12

Monitoring wód powierzchniowych w Polsce

Śliwa-Dominiak J., Deptuła W.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2009

|

nr 11/12

36--39

PL

Praca przedstawia historię powstania prawa wodnego funkcjonującego w Polsce, a także przybliża przepisy (ustawy i rozporządzenia) dotyczące monitoringu wód powierzchniowych w naszym kraju .

EN

The paper presents the history of water law performing a duty in Poland and shows act as well as regulations related to surface water monitoring in our country.

13

Analiza stanów wód podziemnych na obszarach podmokłych na przykładzie obserwacji w Kampinoskim Parku Narodowym

Krogulec E., Andrzejewska A., Furmankowska A., Zabłocki S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/1

281-288

PL

System monitoringu wód podziemnych KPN II funkcjonuje w Kampinoskim Parku Narodowym od 1998 r. W artykule przedstawiono analizę danych z 20 punktów monitoringowych usytuowanych na obszarach podmokłych (259 obserwacji w każdym punkcie). W celu charakterystyki zmian stanów podziemnych, na podstawie 10-letniego okresu obserwacji policzono podstawowe parametry statystyczne, w tym linie trendu zmian. W punktach monitoringowych obserwuje się zarówno tendencje podnoszenia się (6 punktów), jak i obniżania stanów wód podziemnych (14 punktów), zmiany sezonowe są ściśle związane z wysokością opadów atmosferycznych. Uzyskane rezultaty potwierdzają, że na stany wód podziemnych w obszarach bagiennych wpływa wiele nakładających się czynników. Zmiany i prognozowanie stanów wód podziemnych przeanalizowano także w świetle możliwych zmian klimatycznych.

EN

Groundwater monitoring system of the Kampinos National Park has been working as KNP II network continuously since 1998. This article presents data taken from observations in 20 piezometers situated in two wetland areas of the park. Trend lines were calculated to characterise groundwater changes in a 10-year period. The results have confirmed the complexity of factors affecting groundwater level in these areas. There is no region with a significant lowering (14 piezometers) or increasing (6 piezometers) of groundwater level. Seasonal changes of groundwater level are closely related to the amount of precipitation. Water level changes were taken into consideration in the light of predicted climate changes.

14

Bar, bor i stront w zanieczyszczonych glebach i odpadach zdeponowanych w rejonie Tarnowskich Gór a obecność tych pierwiastków w wodzie Małej Panwi

Bzowski Z., Dawidowski A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

nr 133 (13)

52-61

PL

W rejonie zlikwidowanego Zakładu Chemicznego "Tarnowskie Góry", w nagromadzonych tam odpadach oraz miejscami w glebach, występują podwyższone koncentracje baru, boru i strontu. Zanieczyszczenie tymi pierwiastkami stwierdzono zarówno w wodach powierzchniowych (rzeka Stoła, potok "bez nazwy"), płynących w pobliżu Zakładu jak i wodach podziemnych poziomów czwartorzędowych. Prowadzony monitoring wód Małej Panwi w Krupskim Młynie wykazał obecność baru, boru i strontu, co sugeruje, że zasięg kontaminacji wód zanieczyszczeniami pochodzącymi z rejony Tarnowskich Gór jest znaczący i obejmuje również wody Małej Panwi.

EN

On the area of the closed chemical plant "Tarnowskie Gory" in deposited wastes and soils (in some place) increased concentrations of barium, boron and strontium have been found. Contamination with these elements has also been found in surface waters of Stola river and stream without name, flowing near the plant and underground waters of Quaternary level. Performed monitoring of waters of Mała Panew river in Krupski Młyn locality has shown significant contents of barium, boron and strontium; it is suggested that the level of waters contamination caused by contaminants coming from the area of Tarnowskie Góry is big and comprises also waters of Mała Panew river.

15

Monitoring wód kopalnianych odprowadzanych do rzek

Lach R., Łabaj P., Bondaruk J., Magdziarz A.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2006

|

nr 1

97-115

PL

Oddziaływanie górnictwa węgla kamiennego na jakość wód powierzchniowych jest postrzegane głównie jako wprowadzanie do środowiska zasolonych wód pochodzących z odwadniania kopalń, które wpływają na biocenozę rzek oraz ograniczają możliwości wykorzystania ich do celów gospodarczych. Istotne znaczenie w ocenie stanu środowiska wodnego w zlewni górnej Wisły i Odry ma monitoring zasolonych wód odprowadzanych z kopalń węgla kamiennego. Stosowane sposoby monitorowania zrzutu zasolonych wód, pochodzących z odwadniania kopalń węgla kamiennego, spełniają wymogi obecnie obowiązującego prawa. W artykule omówiono wady i zalety istniejących systemów monitoringu ilości i jakości wód dopływających do kopalń i odprowadzanych z kopalń do odbiorników powierzchniowych. Na przykładach konkretnych kopalń przeanalizowano najczęściej stosowane sposoby monitorowania zrzutu zasolonych wód do odbiorników powierzchniowych. Zaproponowano, możliwe do zastosowania, systemy monitoringu ilości i jakości zasolonych wód z odwadniania zakładów górniczych oraz sposób udostępniania wyników monitoringu. W konkluzji stwierdzono, że zasadniczą rolę w ograniczaniu zasalania Wisły i Odry oraz ich dopływów będą spełniały proponowane i realizowane systemy hydrotechniczne. Rozwiązania te wymagają opracowania systemów ciągłego monitorowania zarówno ilości, jak i jakości zrzucanych wód, a także monitoringu rzek przed i za zrzutem z kopalń. Prace nad takimi rozwiązaniami są prowadzone w kopalniach nadwiślańskich (system hydrotechniczny "Mała Wisła") i w Rybnicko-Jastrzębskim Okręgu Węglowym (Kolektor "Olza"). Uważa się, że opracowanie dla każdej kopalni z osobna i dla sektora węglowego jako całości, systemu ciągłego monitoringu jakościowo-ilościowego zrzutu zasolonych wód kopalnianych jest przedwczesne. Dotyczy to przede wszystkim ciągłego monitoringu jakościowego, w miejsce analiz fizykochemicznych, dotychczas wykonywanych w laboratoriach.

EN

An impact of coal mining on a quality of surface waters is mainly seen as draining of salt waters, coming from drainage of hard coal mines, which influences biocenosis of rivers and limits possibilities of their use for economic aims. A monitoring of salt waters drained from hard coal mines is of a significant importance for an assessment of the condition of aquatic environment in upper Vistula and Oder basins. Appropriate methods of drain monitoring of salt waters, coming from drainage of hard coal mines, fulfil demands of the law currently in force. In the paper weaknesses and advantages are discussed of existing systems for monitoring of quantity and quality of waters flowing up to mines and drained from mines to surface receivers. On examples of particular mines the most frequently used ways of monitoring of the salt waters drain to surface receivers were analysed. Possible to use systems of monitoring of salt waters quantity and quality from drainage of mining enterprises and ways of dissemination the results of monitoring were proposed. In conclusion, it was stated that essential role in reducing the salinification of Vistula and Oder rivers and their tributaries is to be fulfilled by proposed and realised hydrotechnical systems. These solutions need developing of continuous monitoring systems both in quantity and quality of drained waters, as well as monitoring rivers up and down from the point of mine waters drain. The works on such solutions are realised in mines of the Vistula basin (hydrotechnical system "Little Vistula") and in Rybnik-Jastrzębie Coal Mining Region ("Olza" Collector). It is considered that development, for every mine separately and for coal mining sector as a whole, of a system of continuous quantity-quality monitoring of mine salt waters drain is premature. First of all it concerns continuous quality monitoring in the place of laboratory physico-chemical analyses as realised hitherto.

16

Zmiany stężenia związków biogennych w poszczególnych fazach obiegu wody w zlewni cieku spod Laszczek

Fic M., Mioduszewski W., Rossa L.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2003

|

T. 3, z. spec. (6)

51--57

PL

Klasyczny cykl obiegu wody w zlewni rzecznej polega na przejściu opadu atmosferycznego poprzez infiltrację efektywną do wód gruntowych, za pośrednictwem których definitywnie odpływa ze zlewni. Badania nad obiegiem wody i substancji chemicznych są wykonywane także w Instytucie Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach. Prace koncentrują się głównie nad obiegiem substancji biogennych, których udział w różnych fazach obiegu wody w zlewni pozostaje w bezpośrednim związku z produkcją rolniczą, hodowlaną i przeobrażeniami wiejskich jednostek osadniczych. Obiekt doświadczalny w Falentach jest położony w bezpośrednim sąsiedztwie Instytutu w zlewni Raszynki. Prace są wykonywane w mikrozlewni tzw. Cieku Wschodniego spod Laszczek. Opróbowaniu poddano główne fazy cyklu obiegu wody, od opadu atmosferycznego poprzez wody infiltracyjne w strefie saturacji do wód podziemnych. Dzięki opróbowaniu wód infiltracyjnych oraz wód ze strefy saturacji na zróżnicowanych głębokościach uzyskano pełen obraz zmian chemicznego składu wód w profilu pionowym. Wykonane badania potwierdzają zasadność kompleksowego i jednoczesnego rozpoznania jakości wody w poszczególnych fazach krążenia w zlewni rzecznej.

EN

A typical water cycle in a river catchment consists in moving atmospheric precipitation through effective infiltration to ground waters, which carry the waters out of the catchment. Studies on the turnover of water and chemical substances are carried out at the Institute for Land Reclamation and Grassland Farming in Falenty. The studies focus mostly on the turnover of nutrients, concentrations of which are closely related to agricultural production, breeding and transformations of rural settlements. Experimental plot of the Institute is situated in its close vicinity in the catchment of the Raszynka River. Studies were carried out in a micro-catchment of the so-called “stream from Laszczki”. Main components of the water cycle, i.e. atmospheric precipitation, infiltration waters in a saturation zone and ground waters were sampled. The effect of entire vertical sampling of the ground-water stratum was achieved thanks to the sampling sites installed at various depths. The studies confirmed a rationale for the complex and simultaneous recognition of water quality in particular phases of cycling in the river catchment.

17

Wpływ presji antropogenicznej na stan czystości wód jezior okolic Trzcianki

Zioła A., Szymański M., Kaźmierczak J., Kubiński A., Kuleczka M., Siepak M., Siepak J.

Ekologia i Technika

|

2003

|

R. 11, nr 1

21-30

PL

W artykule zaprezentowano i poddano przedyskutowaniu wyniki badań fizykochemicznych próbek wód jezior z okolic Trzcianki, przeprowadzonych na przełomie lat 1990-2002. Rezultatem prowadzonego monitoringu w zakresie badań stała się klasyfikacja wód powierzchniowych jeziora Sarcz, Logo i Smolarskiego pod kątem klasy czystości oraz zmian wynikających z działalności człowieka. Uzyskane wyniki badań wskazują na wyraźną i ustabilizowaną poprawę stanu czystości wód jezior z okolic Trzcianki, co świadczy o posiadaniu przez te jeziora zdolności samooczyszczania.

EN

The results of physicochemical determinations carried out in 1990-2002 on water samples from the lakes situated near Trzcianka have been presented and discussed. The systematic monitoring allowed to classify the surface waters in the Sarcz, Logo and Smolarskie lakes with respect to the purity class and changes resulting from human activities. Our results indicated a significant and stabilized improvement of water purity class in the lakes near Trzcianka what, in turn, suggested that the lakes were able to self-purification.

18

Kontrola i ocena jakości wody w ochronie środowiska i zdrowia publicznego

Guz K., Doroszkiewicz W.

Ekologia i Technika

|

2003

|

R. 11, nr 4

22-31

PL

Woda, jako jeden z cennych bogactw mineralnych, używana jest we wszystkich działach gospodarki narodowej. Wraz z rozwojem cywilizacji postępuje również degradacja środowiska naturalnego, między innymi ekosystemów wodnych. Poważnym problemem jest nadal nieprawidłowa gospodarka wodna wyrażająca się nadmierną eksploatacją wody i złą jakością środowisk wodnych wywołaną zanieczyszczeniami fizyczno-chemicznymi i mikrobiologicznymi. Wiele z tych czynników obniża walory użytkowe wody w codziennym życiu człowieka (woda pitna, rekreacyjna, gospodarcza itp.). Następstwem zanieczyszczenia wody, głównie związkami organicznymi i biogenicznymi, są niekorzystne zjawiska eutrofizacji i występowanie wszelkich chorobotwórczych czynników takich jak: toksyny, wirusy, zarodniki patogennych grzybów, zjadliwe bakterie i formy inwazyjne pasożytniczych pierwotniaków i helmintów. To z kolei stanowi poważny problem ekologiczny (zaburzenie naturalnej mikroflory wody) i epidemiologiczny (woda jako źródło zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt hodowlanych). Stałe monitorowanie środowiska wodnego stało się konieczne i zmierza w kierunku zarówno do poprawy stanu czystości jak i rewitalizacji ekosystemów wodnych. W kontroli i ocenie stanu jakości środowiska wodnego wciąż powszechnie stosuje się kompleksowe zestawienia wskaźników: organoleptycznych, fizyczno-chemicznych i biologicznych. Te ostatnie coraz częściej zwracają uwagę badaczom na całym świecie. Pozwalają one bowiem stwierdzać w dużym przybliżeniu czas i długość trwania skażenia mikrobiologicznego, rodzaj i źródło zanieczyszczenia, potencjalne zagrożenie zdrowotne wywołane obecnością patogenów, poziom trofizmu i stopień nasilonych procesów mineralizacji, a także wczesne zmiany środowiska wodnego (saprobowość, biomarkery molekularne i taksonów, bakteryjne testy sreeningowe w badaniach ekotoksylogicznych). Nadal trwają badania i poszukiwania uniwersalnych metod kontroli i oceny jakości środowiska wodnego na bazie miarodajnych i efektywnych bioindykatorów.

EN

Water as one of mineral resources is commonly in all branches of national economy. Together with civilization development the envinromental degradation of water ecosystems is growing up. Uncorret water economy, i. e. drainage on water resources and bad water quality caused by physico-chemical and microbiological pollutants is still serious problem. Many of those factors reduce water values in every day human life (drinking water, recreation water, economic water, etc.). Water pollution is caused by toxins, viruses, spores of pathogenic fungi, bacteria as well as invasive stages of parasitic protozoa and helminthes. It creats serious ecological problem (upsets in the ecological balance of natural water microflora) and epidemiological problem (water can be danger to public health). Constant environmental monitoring of water is necessary and goes towards both water cleanliness improvement and renaturalisation of water ecosystems. Presently in the control and assessment of water quality the complex of set indicators (organoleptic, physico-chemical and biological) are commonly used. The last one are more and more accepted. They show time and duration of microbical contamination, nature and source of pollution, potential danger to public health caused by the presence of pathogens, trophic level and degree of mineralization processes as well as early environmental changes of water (saprophytic indicators, molecular biomarkers, set of toxins, bacterial investigations). Experiments and search for a new universal methods of control and water assessment based on the reliable and effective bioindicators is carried out.

19

Optymalne warunki do projektowania monitoringu lokalnego wód podziemnych i powierzchniowych : na przykładzie Kampinoskiego Parku Narodowego

Sikorska-Maykowska M.

Gospodarka Wodna

|

2001

|

Nr 6

251-255

PL

W artykule przedstawiono doświadczenia w zakresie projektowania i realizacji systemu monitoringu lokalnego wód powierzchniowych i podziemnych na przykładzie Kampinoskiego Parku Narodowego. Szczególną uwagę poświęcono ocenie optymalnych warunków do projektowania takiego systemu w warunkach, gdzie reżim wodny powinien pozostawać pod stałą kontrolą z uwagi na ważną rolę, jaką pełni w systemie przyrodniczym.

EN

The paper presents experiences in the field of projecting and realization of the local system of monitoring of surface and underground waters gained in the framework of works carried put for the Kampinos National Park. Particular attention has been given to the evaluation of the optimum conditions for projecting of such a system for areas where the water regime should be under permanent control because of the role it plays in the natural system.

20

Możliwości wdrożenia dyrektyw Unii Europejskiej w monitoringu wód i ścieków

Karol R., Jaśniewicz E., Strońska M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Zielonogórska

|

1998

|

nr 118(8)

75-86

PL

Praca analizuje prawodawstwo Unii Europejskiej z zakresu ochrony wód, porównuje normy jakości obowiązujące w Polsce z odpowiednimi dyrektywami Unii i wskazuje możliwości ich wdrożenia wraz z oszacowaniem kosztów. Na podstawie zbioru danych monitoringowych określa trendy zmian jakości wód w Polsce oraz porównuje wyniki dotychczasowych ocen z klasyfikacją dokonaną na podstawie dyrektyw Unii Europejskiej.

EN

The authors of the paper concentrate on the following items: EU legislation concerning water pollution control, comparison of water quality standards enforced in Poland with relevant EU Directives, and potentiality for the implementation of the EU directives in Poland (incIuding assessment of the costs involved). Making use of monitoring data, the trends of water quality variations in Poland are determined and the results are compared with the cIassification established on the basis of EU Directives.