Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Architektura monastyczna na Śląsku Cieszyńskim po 1939 roku – wstęp do badań współczesnej architektury klasztorów na obszarze Śląska Cieszyńskeigo

Uherek-Bradecka Barbara

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach

|

2022

|

T. 14

13--22

PL

Artykuł dotyczy nierozpoznanej i nieopisanej do tej pory problematyki najnowszej (powstałej po 1939 roku), sakralnej i monastycznej architektury Śląska Cieszyńskiego. Obszar badawczy, zdelimitowany terytorialnie do obszaru pokrywającego się z Euroregionem Śląsk Cieszyński, stanowi niezmiernie ciekawy teren do badań, gdyż ze względu na podział na dwa państwa rozwija się dwubiegunowo, co ma znaczący wpływ na powstającą architekturę sakralną i monastyczną. W trakcie wstępnych badań prowadzonych na delimitowanym obszarze rozpoznane zostało 50 obiektów w różny sposób związanych z monastycyzmem. Obiekty te znacznie różnią się pomiędzy sobą stylistycznie, ale także ze względu na kubaturę, formę i funkcję. Możemy wśród nich wyróżnić zarówno te stricte sakralne jak i te, w których różnorodne funkcje towarzyszące zajmują więcej powierzchni. W artykule przedstawiono fragment tabelarycznego zestawienia tych obiektów ze zwróceniem uwagi na funkcje towarzyszące oraz opisano koncepcję dalszych badań. Opisane zostały sposoby ich prowadzenia oraz metodologia dwustopniowych badań, prowadzonych tak, by możliwe było stworzenie kompleksowego opracowania monograficznego opisującego architekturę monastyczną Śląska Cieszyńskiego powstałą po 1939 roku.

EN

The issues of the newest (created after 1939), sacred and monastic architecture of Teschen Silesia have not been analyzed so far. It is therefore a completely unrecognized issue. Although many studies on the sacred architecture of Teschen and Czech Teschen, as well as monographic studies on individual objects, have been written, they all end in 1939, excluding later objects. There are also many popular scientific studies on the cultural, ethnographic and natural values of the region. However, issues concerning sacred architecture (both Catholic and Protestant) and the architecture of monasteries were taken up extremely rarely, and if they did, they most often ended in 1939. The research carried out after the Second World War focused on the Middle Ages, of which few objects have remained, and if they have survived, they were usually not in their original form, but thoroughly rebuilt. In historical research, it is as if the later objects, especially the newest ones, were forgotten. Therefore, 50 objects related to the broadly understood monasticism (with different functions and purpose), built in this area after 1939, constitute interesting research material.

2

Lokalizacja i przeobrażenia architektury klasztornej na przykładzie wrocławskiego opactwa Zakonu Kanoników Regularnych św. Augustyna

Doroz-Turek M.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2010

|

T. 6

133--154

PL

Artykuł oparty na pracy doktorskiej pt. „Średniowieczna architektura klasztorna kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku”, napisanej na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Dotyczy lokalizacji i wyników badań architektonicznych śląskiego założenia klasztornego kanoników regularnych św. Augustyna na Piasku we Wrocławiu. Na podstawie prowadzonych przez autorkę badań historycznych i architektonicznych nad zespołem klasztornym opactwa kanoników regularnych św. Augustyna na Piasku w sezonie 2003/2004 i 2004/2005 udało się wydzielić trzy średniowieczne fazy budowlane, z czego jedna (pierwsza) jest romańska, druga wczesnogotycka, następna gotycka. Nowe wyznaczenie poszczególnych faz, z uszczegółowieniem ich zasięgu, umożliwiło podsumowanie wyników badań Olgierda Czernera, Edmunda Małachowicza, Jerzego Romanowa oraz zgromadzone własne informacje.

EN

This article was written based on a doctoral dissertation The Medieval Monastic Architecture of Regular Clerics Saint Augustine’s Monks in Silesia, written at the Faculty of Architecture, University of Technology. The article discusses the issues of the location and the results of architectural researches of St. Augustine monastery of Canons Regular on the Sand in Wroclaw. Based on author's historical and architectural research of the monastery of the Abbey of the Canons Regular of St. Augustine on the Sand in the season 2003/2004 and 2004/2005, it was possible to identify three phases of medieval building: the first Romanesque, an early Gothic, and another Gothic. The new designation of phases, with a clarification of their range, has allowed to summary the results of Olgierd Czerner, Edmund Małachowicza and Jerzy Romanow researches as well as collecting their own information.

3

The Architecture of the Monastery of the Canons Regular of Saint Augustine in Górka

Doroz-Turek M.

Architectus

|

2010

|

Nr 1(27)

3--13

EN

The Monastery of the Holy Virgin Mary located in Sobótka-Górka was connected with the Abbey of the Canons Regular of St. Augustine in Wrocław. The original village of Górka is what has been preserved now in the western part of the town of Sobótka in Lower Silesia Region - 1.5 km south of Sobótka and 38 km from Wrocław. The town is located in the Ślęża Landscape Park at the foot of the north slope of the Ślęża Mountain, whose conical shape reaching 718 m above sea level, contrasts with the plains around it. The monastery was located here on a flat and narrow strip of land formed on the north slope of the Ślęża Mountain at 223-225 above sea level (Fig. 1). At present the complex is a part of the residential and park buildings. Apart from the building in the park (Fig. 2) there are other objects such as: a group of palace outbuildings, a coach house, a farm house, a brewery with an administrator's house and a brewer's house; a grange from the 4th quarter of the 19th century with its outbuilding and other buildings.

PL

W artykule ukazuję temat będący częścią pracy doktorskiej pt. Średniowieczna architektura klasztorna kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku, napisanej na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Mowa będzie o wynikach badań architektonicznych śląskiego założenia klasztornego kanoników regularnych św. Augustyna w Górce. Na podstawie prowadzonych prac badawczych w sezonie 2003/2004 i 2004/2005, zebrania przekazów historycznych oraz stanu badań/kwerendy archiwalnej i ikonograficznej, udało się ukazać historię związanego z wrocławską kanonią założenia klasztornego i ustalić średniowieczne przemiany architektury obiektu w Górce.

4

Monastic architecture in culture - monastic design as a specific type of ecclesiastical architecture exemplified by the monasteries of the order of the Canons Regular of St. Augustine in Silesia

Doroz-Turek M.

Architectus

|

2010

|

Nr 2(28)

19--28

EN

Research conducted in the years 2003–2007 by the author on monastic architecture of the Canons Regular of St. Augustine in Silesia and its findings enabled the formulation of a few conclusions. One of them regards the location of Silesian canonry, the other regards architectural form – layout and construction of the church and the monastery, third regards architectural elements.

PL

W artykule przedstawiono znaczenie architektury monastycznej w kulturze na podstawie części zamykającej pracę doktorską pt. Średniowieczna architektura klasztorna kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku, napisanej na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej (pod kierunkiem prof. Ewy Łużynieckiej). Świadectwo dorobku kulturowego ukazano na tle zespołów klasztornych kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku i wyników badań architektonicznych spisanych w oparciu o wyniki prac badawczych w latach 2003-2008 na czterech założeniach. Zachowane założenia klasztorne są wytworem ludzkim składającym się na krajobraz kulturowy, który przechowuje świadectwo działalności jego dawnych mieszkańców. Obiekty klasztorne które przetrwały wieki, jako materialny dorobek społeczeństwa będący znakiem tożsamości danego regionu, zostały wpisane do rejestru zabytków i są pod opieką Miejskiego albo Wojewódzkiego konserwatora zabytków w celu zapewnienia im odpowiedniej ochrony. Na zlecenie konserwatora zabytków bądź w ramach autorskich prac są wykonywane badania wraz z inwentaryzacyjnymi rysunkami budowli i ich fragmentów, mające na celu udokumentowanie znajdujących się w różnej kondycji obiektów czy pozostałości po nich. Wykonywane podczas badania historii założeń architektonicznych, drobiazgowe pomiary i rysunki, np. detali architektonicznych i ich datowanie są podstawą do analiz innych obiektów. Oprócz tego dokumentacja pomiarowa jest czasami po wielu latach jedyną pozostałością odkrywanych elementów i w odróżnieniu od zmienianych niekiedy rekonstrukcji jest elementem stałym opracowania naukowego. Wykonane inwentaryzacje mogą być także w przyszłości podstawą projektów konserwatorskich oraz wszelkich prac rewaloryzacyjnych prowadzonych na terenie klasztorów.