Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ zailenia na wartości parametrów sprężystych w osadach miocenu

Lis-Śledziona Anita, Mroczkowska-Szerszeń Maja

Nafta-Gaz

|

2020

|

R. 76, nr 1

18--21

PL

Parametry sprężyste minerałów ilastych są słabo rozpoznane głównie z powodu niewielkich rozmiarów ziaren tych minerałów i trudności w wyizolowaniu pojedynczych kryształów tak, aby pomierzyć ich własności akustyczne. Do tej pory własności sprężyste minerałów ilastych określano za pomocą obliczeń teoretycznych lub przez połączenie wyników badań eksperymentalnych i obliczeń teoretycznych. Celem artykułu było określenie wpływu zawartości minerałów ilastych na wartości prędkości fali P oraz fali S. Jak wiadomo, wartości parametrów sprężystych ściśle zależą od porowatości. Jednak niebagatelny wpływ na te wartości ma także zawartość minerałów ilastych. W badanym ośrodku do głównych minerałów ilastych zaliczamy: illit (25–30%), minerały mieszanopakietowe illit/smektyt (5–10%) oraz kaolinit (0,5–1,3%). Występują także krzemiany warstwowe w postaci chlorytu (2–9%). Pierwszym etapem pracy było przeprowadzenie badań laboratoryjnych na dziewięciu próbkach pochodzących z osadów miocenu z profilu odwiertu R-1. Pomiary zawartości poszczególnych minerałów wykonano metodą spektroskopii w podczerwieni FTIR (Fourier-transform infrared spectroscopy) za pomocą przystawki ATR (attenuated total reflectance). Ponadto przeprowadzono pomiary prędkości fali P i fali S. Z uwagi na wysoką kruchość badanych próbek pomiary prędkości wykonano w warunkach statycznych. Na podstawie otrzymanych prędkości policzono wartości modułów sprężystości. W oparciu o pomierzone parametry zbudowano model mineralogiczny oraz wyliczono porowatość. Pomierzone statyczne wartości prędkości fal P i S przeliczono do wartości dynamicznych. Korzystając ze wzoru Castagny, obliczono wartości prędkości fali S. Finalnym etapem pracy było określenie zależności pomiędzy zawartością minerałów ilastych a wartościami prędkości fali P, prędkością fali S oraz modułami sprężystości: modułem Younga i modułem sprężystości objętościowej. Przedstawiono także zależność prędkości fali P od wartości prędkości fali S dla różnych zakresów zawartości materii ilastej przy wykorzystaniu modelu Greenberga–Castagny dla utworów piaszczysto-ilastych.

EN

The elastic parameters of clay minerals are poorly recognized mainly due to the small size of clay minerals and the difficulty in isolating individual crystals to measure their acoustic properties. So far the effective elastic properties of clays have been derived either by theoretical computation, or by a combination of theoretical and experimental investigations on clay mixtures. The aim of the article was to determine the effect of clay mineral content on the values of P-wave velocity and S-wave velocity. In the research area, the main clay minerals are: illite (25–30%), interstratified clay minerals illite/smectite (5–10%) and kaolinite (0.5–1.3%). There are also silicates present in the formation in the form of chlorite (2–9%). The first stage of the work consisted in laboratory tests on nine samples from Miocene deposits from the R-1 well. The FTIR (Fourier Transformed Infrared Spectroscopy) was used to measure the content of individual minerals using ATR (Attenuated Total Reflectace) technique. In addition, P- and S-waves velocity measurements were performed. Due to the high brittleness of the tested samples, the velocity measurements were performed under static conditions. The values of the elastic modulus were calculated based on measured velocities. The mineralogical model was built and calibrated based on the measured clay content and porosity was calculated. As is well known, the values of elastic parameters are closely related to the porosity. However, the content of clay minerals also has a considerable impact on the values of elastic parameters. Static values of P-wave and S-wave velocity were converted to dynamic values. Using the Castagna formula, the values of S-wave velocity were calculated. The final stage of the work consisted in determining the relationship between the clay mineral content and P-wave velocity values, S-wave velocity and elastic moduli: the Young modulus, the bulk modulus. The relationship between P-wave velocity and S-wave velocity for different ranges of clay content was presented using the Greenberg–Castagna model for clastic silicate rocks.

2

Zmiany dynamicznych modułów sprężystości pokładu węgla przed frontem ściany

Wojtecki Ł., Dzik G., Mirek A.

Przegląd Górniczy

|

2016

|

T. 72, nr 1

57--62

PL

Na podstawie modułów sprężystości można określić skłonność pokładu do tąpań (Goszcz i Dworak 1982, Dubiński i Konopko 2000). Moduły sprężystości można wyznaczyć in situ badaniami sejsmicznymi np. metodą profilowania. W wydrążonej w pokładzie 510 pochylni zostały przeprowadzone cykliczne badania sejsmiczne metodą profilowania podczas zbliżania się do niej frontu ściany zawałowej w tym samym pokładzie. Badania umożliwiły określenie zmian modułów sprężystości pokładu węgla. Podczas zbliżania się frontu ściany pokład zachowywał się w coraz większym stopniu sprężyście, co oznaczało wzrost jego skłonności do tąpań. Odległość, przy której wartości modułów sprężystości pokładu węgla uległy znaczącej zmianie została jednoznacznie określona. W oparciu m.in. o przeprowadzone badania podjęto adekwatne środki profilaktyczne. Uzyskane wyniki mogą okazać się użyteczne przy projektowaniu stref szczególnego zagrożenia tąpaniami w podobnych warunkach geologiczno-górniczych.

EN

The predisposition of the coal seam to burst can be estimated with the use of elastic modules (Goszcz i Dworak 1982, Dubiński i Konopko 2000). It is possible to determine the elastic modules in situ with the use of seismic investigations, for example with the seismic profiling method. Cyclic seismic profilings have been performed in the inclined drift, drilled in the coal seam no. 510, during the approach of face of longwall with caving in the same coal seam. The investigations made it possible to determine the changes of the coal seam elastic modules. While the longwall was approaching, the coal seam showed increasingly elastic properties which signalized an increase of its tendency to burst. The distance when the values of the coal seam elastic modules changed significantly was clearly distinguished. On the basis of the performed investigations adequate preventive measures were applied. These results should be useful in designing zones of the enhanced rockburst hazard in similar geological and mining conditions.

3

Badanie wpływu anizotropii i zailenia na prędkości rozchodzenia się fal podłużnych i poprzecznych oraz innych parametrów sprężystych skał klastycznych

Bała M.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2/1

559-566

EN

Rock anisotropy has a significant effect on longitudinal and shear wave velocities, that are measured in acoustic logging. This can affect both a single layer (then it is related to the microstucture) and a sequence of layers (a large scale). This paper discusses elastic components of anisotropic media with so-called transverse isotropy (TI) and Thomsen coefficients characterizing the P-wave and S-wave anisotropy and VP/Vs ratio. The effect of shale rock content on parameters measured in acoustic logging was also studied.

4

Szkło nieliniowe dla fotoniki. Cz. 2, Nieliniowość mechaniczna i termiczna szkła

Romaniuk R.

Elektronika : konstrukcje, technologie, zastosowania

|

2008

|

Vol. 49, nr 3

100-105

PL

W artykule, który jest drugą częścią cyklu prac o szkłach nieliniowych, dokonano przeglądu nieliniowych właściwości mechanicznych i termicznych szkieł nieliniowych przeznaczonych dla fotoniki. Określono obszary mechanicznej i termicznej nieliniowości statycznej i dynamicznej szkieł, bazując na wzajemnym oddziaływaniu ośrodka, fali optycznej i pól termomechanicznych. Zebrano te nieliniowe cechy mechaniczne i termiczne szkieł, które decydują o ich nieliniowych właściwościach optycznych.

EN

The paper, which is the second part of a cycle on nonlinear glasses, digests the nonlinear mechanical and thermal properties of glasses for photonics. The areas of mechanical and thermal, dynamic and static nonlinearities of glasses were determined basing on mutual interaction of medium, optical wave and interacting external thermomechanical fields. There were gathered these nonlinear mechanical and thermal properties of glasses which decide of their nonlinear optical properties.

5

System zbierania danych o stanie dróg we Francji

Saganowski C.

Drogownictwo

|

2000

|

nr 7

212-219

PL

W artykule opisano system zbierania danych o stanie technicznym nawierzchni, stosowany na drogach krajowych we Francji (ok. 30000 km).