Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Pawilony wystaw „Cepelia” i BWA na terenach wystawowych w Częstochowie - autorska wizja Włodzimierza Ściegiennego

Malec-Zięba Emilia

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2021

|

T. 49

249--267

PL

Próba zdefiniowania i analizy architektury powstałej po 1945 roku to temat wciąż aktualny. Popularyzacja wiedzy o architekturze powojennego modernizmu to cześć procesu budowania świadomości społecznej, naszej zbiorowej tożsamości. Wiele istniejących jeszcze przykładów architektury powojennego modernizmu, zwłaszcza tych w mniejszych ośrodkach, nadal nie doczekało się należytej ochrony i udokumentowania. Ich wartość nie jest społecznie doceniana, a istnienie nadal jest zagrożone. Celem artykułu jest przedstawienie jednej z ważniejszych realizacji Włodzimierza Ściegiennego - Pawilonów wystaw „Cepelia”, a także niezrealizowanego planu zagospodarowania dla całego obszaru terenów wystawowych w Częstochowie.

EN

Defining and analysing post-1945 architecture remains a relevant subject. Popularising knowledge about post-war Modernist architecture is a part of building public awareness and our collective identity. Many stillexisting specimens of post-war Modernist architecture, particularly those located in smaller cities or towns, have neither been placed under proper conservation nor documentation. Their value is not widely appreciated and their continued existence is threatened. The objective of this paper is to present a major project by Włodzimierz Ściegienny - the Cepelia exhibition pavilions, as well as an unimplemented development plan for the entire exhibition grounds in Częstochowa.

2

Phenomenon of the Work of Architect and Visual Artist Włodzimierz Ściegienny

Malec-Zięba Emilia

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2021

|

T. 17, nr 4

33--49

EN

The objective of this paper is to present the career and work of architect and visual artist Włodzimierz Ściegienny from the perspective of the author, who engages in documenting the works of this exceptional creative personality. The rich legacy of Ściegienny, which has so far not been documented, is worthy of presentation and preservation in memory. This paper presents a broad spectrum of creative activity—ranging from drawing, painting, visual art, medallion making, sculpture, to architecture. The material presented can become a starting point for further papers that would document and present the works of numerous forgotten artists of post-war Modernism. This paper is dedicated to the memory of a late architect and artist, on the occasion of the centennial anniversary of his birth.

PL

Celem artykułu jest zaprezentowanie sylwetki i dorobku architekta i artysty plastyka Włodzimierza Ściegienne-go, z perspektywy autorki artykułu zajmującej się dokumentacją dzieł tej wyjątkowej osobowości twórczej. Bogata spuścizna Ściegiennego, dotąd nieudokumentowana, warta jest zaprezentowania i zachowania w pamięci. Artykuł prezentuje szerokie spektrum działań twórczych – począwszy od rysunku, malarstwa, grafiki, medalierstwa, rzeźby po architekturę. Prezentowany materiał może stać się punktem wyjścia do dalszych opracowań dotyczących dokumentacji i prezentacji dorobku licznych zapomnianych twórców modernizmu powojennego. Artykuł dedykowany jest pamięci nieżyjącego już architekta i artysty, z okazji przypadającej w tym roku 100 rocznicy jego urodzin.

3

Ochrona wartości przestrzennych i kulturowych Śródmieścia Lublina poprzez zachowanie modernistycznego gmachu Powszechnego Domu Towarowego w Lublinie

Krupa K., Trochonowicz M.

Budownictwo i Architektura

|

2016

|

Vol. 15, nr 4

173--181

PL

Artykuł porusza kwestię ochrony wartości przestrzennych i kulturowych Śródmieścia Lublina. Analiza kompozycyjna oraz funkcjonalna istniejącej zabudowy uwzględniającej modernistyczny gmach Powszechnego Domu Towarowego skłania do dyskusji na temat konieczności ingerencji we wskazaną tkankę miejską. Wartość „dodana”, efekt synergii, objawia się w efektach uzyskanych poprzez zachowanie istniejącej zabudowy, nadanie jej nowej wartości użytkowej przy poszanowaniu i uwydatnieniu wzajemnych relacji pomiędzy pierwotną funkcją,estetyką i kompozycją przestrzenną. Tadeusz Witkowski projektując w 1959 roku Powszechny Dom Towarowy (PDT) zmierzył się z lokalizacją wielkopowierzchniowej funkcji handlowej w ścisłym Centrum miasta Lublin. Wyczucie przez architekta kompozycji bryły, zrozumienie przestrzeni i zachowanie skali otaczającej zabudowy przyczyniło się do podkreślenia wartościowych osi widokowych i kompozycyjnych. W 2010 r. spółka inwestorska, właściciel budynku PDT, przedstawiła plan wyburzenia modernistycznego gmachu i powstania w tym miejscu nowoczesnej galerii handlowej. Dyskusja na temat przyszłości spuścizny Witkowskiego podzieliła środowisko lubelskich architektów. Jedną z form sprzeciwu i jego argumentacji były Warsztaty „Reaktywacja”, które odbyły się przy współpracy „Modernizmu w Lublinie” (inicjatywa mgr inż. arch. Marcina Semeniuka) oraz Studenckiego Koła Naukowego Architektury Współczesnej Politechniki Lubelskiej w 2015r. [1]. Młodzi architekci i studenci opracowali koncepcję adaptacji budynku PDT uwzględniające uatrakcyjnienie funkcji handlowej oraz wprowadzenie nowych, nastawionych na potrzeby i rozwój mieszkańców Lublina. Bazę koncepcji stanowił projekt Tadeusza Witkowskiego, który został rozbudowany zgodnie z wytycznymi uchwalonego dla tego obszaru Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego [2]. Omówione zagadnienia związane z problematyką ochrony, analizą wartości przestrzennej i kulturowej oraz udział inicjatyw społecznych w dialogu na temat przyszłości Powszechnego Domu Towarowego w Lublinie są rozpatrywane przez autora jako działania, których efektem jest synergia na kilku płaszczyznach.

EN

Article raises the issue of protection of spatial and cultural values of Lublin’s downtown. Analysis of composition and function of existing building, including modernistic edifice of Powszechny Dom Towarowy is leading to discussion about necessity of intervention in urban fabric. The added value, effect of synergy, is emerging in effects obtained by preserving existing building development, granting it new functional value respecting and bringing out mutual relation between initial function, aesthetic and spatial composition. During the design of PDT in 1959 Tadeusz Witkowski had to face the problem of locating large district area in exact city center of Lublin. Architect’s sense of structure composition, understanding of space and bearing scale of existing building contributed to highlight valuable view and composition axis. In 2010 investment company, owner of Powszechny Dom Towarowy building, introduced a plan of demolition existing modernistic edifice and developing new, modern shopping mall. Discussion about future of Witkowski’s legacy has divided Lublin’s architects community. One form of the objection was workshops, which took place with cooperation of “Modernism in Lublin” (mgr inż arch. Marcin Semeniuk’s initiative) and student’s scientific organization of Modern Architecture from University of Technology in Lublin in 2015. Young architects and students worked out idea of adaptation of Powszechny Dom Towarowy building considering enchantment of mercantile function and implementation of new, oriented toward needs and progress of Lublin’s citizens. Ideabased on Tadeusz Witkowski’s project, which was expanded according to guidelines of Local Area Plan. Author of this article considerates the problem of protection edifice of Powszechny Dom Towarowy in Lublin and participation of social initiative as an effect of synergy.

4

Architektura lat 60. XX wieku. Fragment historii Krakowa i innych polskich miast

Włodarczyk M.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2013

|

T. 58, z. 3

93--112

PL

Architektura lat 60. XX wieku w Polsce była jednocześnie międzynarodowa i ekspresyjno-romantyczna. Określenia te odnoszą się zarówno do światowych tendencji obserwowanych w działalności wybitnych architektów, jak i do działalności im współczesnych artystów, z których wielu traktowało niestety te tendencje w sztuce zbyt powierzchownie i dekoracyjnie, co szczególnie widoczne było w pseudo-funkcjonalnym detalu. Przed rokiem 1956 nie można mówić o współczesnej architekturze dbającej tylko o „utylitarność”, a nie jedynie o „polityczne idee”. Nowoczesność stała się symbolem demokracji i wolności. Z nadzieją przyjmowano takie zjawiska: architektura i urbanizacja po latach 1949-55, społeczna rola architekta, znaczenie wiedzy specjalistycznej, przemiana w projektowaniu w biurach i praca architektów w nich, typizacja, edukacja architektów. Okres izolacji spowodował w Polsce znaczące opóźnienie w rozwoju myśli architektonicznej oraz potencjału technicznego. Z tego względu naśladowanie atrakcyjnych, nowoczesnych form w stylu zwanym międzynarodowym oraz neoekspresyjnym było zadaniem niełatwym – aczkolwiek takie obiekty powstawały. Oczekiwano szybkiego i taniego budownictwa uprzemysłowionego. Zmierzano do znalezienia najlepszych, typowych rozwiązań o relatywnie niskich kosztach realizacji i eksploatacji, możliwych do zastosowania na terytorium całego kraju. Pojawiły się nowe technologie budowlane: ślizgowe szalunki dla wznoszenia ścian, ramowe elementy prefabrykowane, systemy wielkopłytowe, stosowanie systemów uprzemysłowionych narzucających standaryzację elementów. W konsekwencji nastąpiło zastąpienie projektów indywidualnych opracowaniami typowymi oraz redukcja różnorodności komponentów – typizacja, czyli systemy budynków typowych, powtarzalnych oraz gotowych projektów całych obiektów takich jak np. szkoły, bloki mieszkalne, hale, itp. Kreatywność architektów była poważnie ograniczana projektami typowymi. W ten sposób architekturę sprowadzano do budownictwa, „sprymitywizowanej” wersji architektury, dzięki której cała Polska wygląda dziś podobnie, co nie jest wyłączną zasługą architektów. Potrzeba budownictwa uprzemysłowionego i problem taniego budownictwa mieszkaniowego, i nie tylko zresztą mieszkaniowego, spowodowała masowe upowszechnienie typizacji. Ówczesne państwowe dekrety z 1959 r. rozszerzone zostały m.in. na budownictwo użyteczności publicznej i budownictwo przemysłowe, ale mimo to wiele obiektów rozwijającego się przemysłu było znaczącymi inwestycjami tego okresu. Charakterystyczną cechą tych obiektów jest współczesna i interesująca architektura, rozwiązania konstrukcyjne i dopracowany detal. Sztuka Awangardowa z końca lat 50. i początku 60. XX w. powszechnie interesowała artystów. Nowe, uniwersalne prądy wpływały nie tylko na architekturę i budownictwo, ale także na wszystkie kierunki sztuk pięknych. Dobre lata po 1956 roku zakończyły się dla architektury, architektów i społeczeństwa około połowy lat 60. Odwrót od stylu międzynarodowego, funkcjonalizmu i całego modernizmu nie był jednak widoczny w Polsce późnych lat 60 XX w. Zdarzyło się to później, jako przejście od modernizmu, poprzez brutalizm wczesnych lat 70. do tak zwanego postmodernizmu lat 80.

EN

Architecture of sixties of 20th century in Poland is at the same time cosmopolitan and expressive-romantic. It refers to global tendencies in the activity of outstanding architects, whilst according to their contemporaries, most of the artists treated those tendencies too perfunctorily and decoratively, particularly in decorative, pseudo functional detail. Before the 1956 we can not speak about the modern architecture, which cared about the “function”, not the “political idea”. Modernity became the symbol of democracy and freedom. Such cases were touched upon with hope: architecture and urbanization problems after the years 1949-55, architect’s social role and the meaning of specialist knowledge, design reorganization in design studios and architect’s work in it, typisation, architect’s education. The period of isolation caused considerable tardiness in development of the architectural thought and technical possibilities in Poland. Therefore adapting attractive, modern forms in so-called international and neoexpressionist style was not easy but the objects were being created. Cheap and fast building industry had been needed. Main target was to find the best, typical solutions which realization and exploitation costs would be relatively low to use all over the country. New building methods: raising walls on sliding formwork, using prefabricated frame elements, large panel building system. application of manufacture building systems forced the standardization of components. The consequence was the supplant of individual designs by typical documentation. The variety of elements reduction - typisation - means typical building system, repetitious, ready made projects of objects like schools, dwelling blocks, halls, etc.. Architects’ creativity was strongly limited by the typical projects. By means of what architecture was reduced into civil ingeneering, “primitivised” version of architecture, and the whole Poland looks similar today, what is not only due to architects. The need for mass building trade and the cheep housing problem, not only the residential one, caused such a grand nationalization of the typisation. Thanks to the contemporary government’s resolution from 1959, it was extended e.g. on industrial and general building but many objects connected to the expanding industry, being also the greatest investments of this period. Their characteristic feature is superb modern, interesting architecture and structure solutions or evaluated detailing. The avant-garde art from the end of the 50’s and the beginning of the 60’s was of great interest within artist. Universal currents ruled not only in the architecture and building industry, but also in all kinds of arts. The good years after 1956 have ended around the mid-sixties for architecture, architects and the public. The retract from the international style, functionalism, and whole modernism was not visible in Poland in the late 60’s. It happened later, as a transition between modernism, through brutalism of the early 70’s to the so-called “postmodernism” in the 80's.