Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The Modern Movement in the sacred architecture of Wrocław between 1912 and 1933

Oleś Piotr Mateusz

Architectus

|

2023

|

Nr 4 (76)

25--34

EN

The topic of the article is the modern movement in the sacred architecture of Wrocław between 1912–1933. Text, which is a contribution to the study of the problem of ecclesiastical architecture created in the capital of Lower Silesia in the years 1900–1933, examples are given of five structures – built and designed. They include both Catholic and Protestant buildings – the designs of the crematorium and cemetery chapel at Osobowice by Max Berg, the Catholic Church of the Holy Family by Kurt Langer, the Protestant Gustav Adolf Memorial Church designed by Albert Kempter and the outstanding, but unrealized competition project for this church by Hans Scharoun and Adolf Rading. These buildings are characterised by stylistic and functional diversity. Text provides a glimpse into the development of the modern movement in the work of Wrocław’s architects from the radically avant-garde visions of Max Berg and Oskar Kokoschka working together on the crematorium project, through the classically modernist character of the Holy Family Church built for Sępolno, to the functionalist style of the Albert Kempter’s Gustav Adolf Memorial Church and finally the ahead of its time, clearly not fitting into the categories of conservative church architecture competition design by Scharoun and Rading for the same church. Modernity, like the avant-garde, as a heterogeneous phenomenon reveals itself on many levels – from ideas to construction to functionality. An analysis of the buildings discussed based on the current state of research and an archival search including surviving designs and press materials proves that the capital of the Silesian Province not only did not remain on the fringes of the emerging avant-garde, but, with the strength of the local artistic milieu of the local artistic community, concentrated among others around the Royal Academy of Arts and Crafts, actively co-created the avant-garde, incorporating the iconic architecture created here into the framework of the extremely dynamic modern movement, which was developing rapidly at the time.

PL

Tematem artykułu jest ruch nowoczesny w architekturze sakralnej Wrocławia w latach 1912–1933. W tekście, który stanowi przyczynek do badań nad problematyką architektury sakralnej powstałej w stolicy Dolnego Śląska w latach 1900–1933, przytoczone zostały przykłady pięciu budowli – powstałych i projektowanych. Wśród nich znalazły się zarówno budowle katolickie, jak i protestanckie – projekty krematorium i kaplica cmentarna na Osobowicach Maxa Berga, katolicki kościół św. Rodziny Kurta Langera, ewangelicki kościół Pamięci Gustawa Adolfa projektu Alberta Kemptera oraz wybitny, choć niezrealizowany projekt konkursowy dla tego kościoła autorstwa Hansa Scharouna i Adolfa Radinga. Budowle te charakteryzuje stylistyczna i funkcjonalna różnorodność. Tekst pozwala dostrzec rozwój ruchu nowoczesnego w twórczości wrocławskich architektów począwszy od radykalnie awangardowych wizji Maxa Berga i Oskara Kokoschki pracujących wspólnie nad projektem krematorium, przez klasycznie modernistyczny charakter zrealizowanego dla Sępolna kościoła św. Rodziny, po funkcjonalistyczny chłodny w stylu zrealizowany przez Alberta Kemptera kościół Pamięci Gustawa Adolfa i wreszcie wyprzedzający epokę, wyraźnie niemieszczący się w kategoriach konserwatywnej architektury sakralnej konkursowy projekt Scharouna i Radinga dla tego samego kościoła. Nowoczesność, podobnie jak awangarda, jako zjawisko niejednorodne ujawnia się na wielu poziomach – od idei, przez konstrukcję po funkcjonalność. Analiza budowli omówionych na podstawie aktualnego stanu badań i kwerendy archiwalnej obejmującej zachowane projekty i materiały prasowe dowodzi, że stolica Prowincji Śląskiej nie tylko nie pozostawała na rubieżach rodzącej się awangardy, ale siłami tutejszego środowiska artystycznego skupionego między innymi wokół Królewskiej Akademii Sztuki i Rzemiosła Artystycznego, aktywnie ją współtworzyła, włączając powstałą tutaj architekturę kultową w ramy niezwykle dynamicznie rozwijającego się wówczas ruchu nowoczesnego.

2

Reception of modern movement architecture of second half of the XX century in local context comparative analisys method on examples of housing estates in İzmir, Turkey and the Upper Silesia Agglomeration, Poland

Żmudzińska-Nowak Magdalena, Güler Nakip Gizem

Builder

|

2022

|

R.26, nr 9

50--53

EN

Housing architecture - multi-storey houses, housing estates, and their urban layouts - of the second half of the XX century is a spectacular representation of the transformation process from traditional to modern architecture. Modernism, referred to as the “International Style”, created numerous variations depending on local conditions. The main thesis of this study is to reveal that the reception of the Modern Movement known as “International Style” in local contexts results in differences in the form of apartment buildings and their urban layouts, among others. We study this phenomenon by examining and comparing examples of housing estates. The effects of global Modernism in the local context will be compared with selected examples from Izmir, Turkey and the Upper Silesia Agglomeration, Poland in the second half of the XX century. Analyzing how two different regions adopted modernism under different conditions, their differences and similarities, are an important point of the research problem. The main goal of this article is to present the scientific problem of the study and the methodological approach for further in-depth studies on selected examples. It is advocated that the comparative research method to be applied to local modernism is a convenient approach for understanding the transformation of housing and settlement patterns.

PL

Architektura mieszkaniowa drugiej połowy XX wieku i jej rozwój stanowi spektakularną ilustrację procesu transformacji od architektury tradycyjnej do nowoczesnej. Modernizm, zwany „stylem międzynarodowym”, stworzył wiele odmian w zależności od lokalnych uwarunkowań. Główną tezą badawczą niniejszego opracowania jest wykazanie, że recepcja i adaptacja Modernizmu zwanego „stylem międzynarodowym” w kontekstach lokalnych skutkuje różnicami m.in. w formie budynków mieszkalnych i ich układach urbanistycznych. Proces zostanie zbadany poprzez porównanie wybranych przykładów osiedli z drugiej połowy XX wieku, z terenu Izmiru w Turcji oraz z Aglomeracji Górnośląskiej w aspekcie zgodności z wytycznymi modernizmu oraz lokalnych różnic. Głównym celem artykułu jest przedstawienie problemu oraz zarysu metody analizy porównawczej, która będzie rozwijana w toku dalszych pogłębionych badań na wybranych przykładach.

3

Zieleń Za Żelazną Bramą (1965-1975). Teoria i praktyka kształtowania terenów zielonych wobec końca modernizmu

Szynkarczuk A.

Architecturae et Artibus

|

2015

|

Vol. 7, no. 4

54--64

PL

Artykuł ma na celu porównanie teorii i praktyki dwóch przeciwstawnych modeli kształtowania zieleni osiedlowej - modernistycznego i postmodernistycznego, które zdominowały miejskie budownictwo mieszkaniowe powojennej Europy. Analizując przykład osiedla Za Żelazną Bramą w Warszawie (1965-1975), autorka przedstawia historię bardzo istotnej zmiany, która nastąpiła wraz z upadkiem komunizmu w Polsce. Pierwotne założenie osiedla miało realizować postulaty Ruchu Nowoczesnego, jednak wraz z nastaniem gospodarki wolnorynkowej osiedle uległo dramatycznej zmianie. Rozległa zieleń założenia została sprzedana prywatnym inwestorom i wypełniona luksusowymi hotelami, drogim mieszkalnictwem i drapaczami chmur. To nagłe zawłaszczenie terenu, które można zinterpretować jako nadużycie postmodernistycznej wizji urbanistyki, finalnie doprowadziło do całkowitej utraty charakteru tego zespołu mieszkaniowego. Ponad 25 000 mieszkańców osiedla zostało pozbawionych dostępu do zieleni, a starsza zabudowa poddawana jest marginalizacji. Autorka konkluduje to stwierdzeniem, że tym, co zdominowało przekształcenia terenów zielonych PRL-owskich wielkich osiedli mieszkaniowych, jest praktyka kapitalizmu, nierzadko sprzeczna z interesem mieszkańców.

XX

The article seeks to compare theory and praxis of the two opposite ideologies of green-space creation that were crucial in post-war Europe. Analyzing the example of Behind The Iron Gate housing estate in Warsaw (1965-1975), the author draws the history of a very significant shift. Soon after the collapse of Polish People’s Republic in 1989, the original form of the estate, which was to realize Modern Movement urban ideas, has been dramatically transformed. Huge green zones that were inherent to that area are now being sold out to private investors and filled with luxurious hotels, expensive housing, and sky-scrapers. The rapid expropriation was an abuse of the postmodern re-enclosure urban ideology and eventually led to the loss of the space character. Over 25 000 residents inhabiting Behind The Iron Gate housing estate are bereft of almost all public greenery. The old high-rise buildings are now marginalized in the face of gentrification. The article ends with the conclusion that the main factor shaping transformation of the very many large-scale housing districts is the praxis of capitalism, which does not always correspond with residents’ well-being.

4

Same idea, different context, a matter of responsibility. Settlements in Tel Aviv

Bardzińska-Bonenberg T.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2010

|

Z. 22

7-17

EN

This text refers to the third decade of the 20th century, when the newest ideas and achievements of European architecture reached different countries beyond Europe. In the twenties, in pre-war Germany, France and other European countries architects of different descent and aes-thetical options had their place to live and work. This period came to the end at a break of decades. Exodus of scientists, artists and architects fleeing the Nazi regime enforced the potential of the new regions which absorbed new theories and solutions. After leaving their country and settling in USA, South America and Middle East, the architects met different geographical, social and political situations forcing revision of their professional habits, but at the same time opening new possibilities. The paper concentrates on of multi-flat housing that flourished in Palestine developing in that time under British Mandate, the place where many architects--emigrants of Jewish origin have settled. Comparison of some icons of Bauhaus and Corbu-style with the buildings that emerged there, shows immense capability of the International Style to adapt to new geographical, urban and social situation.

PL

Prezentowany tekst dotyczy trzeciej dekady XX wieku, czasu, kiedy najnowsze koncepcje i osiągnięcia architektury europejskiej dotarły do różnych pozaeuropejskich krajów. W latach dwudziestych, w przedwojennych Niemczech, Francji i innych krajach Europy mieszkali i tworzyli architekci różnych narodowości, reprezentujący różne estetyczne opcje. Okres ten skończył się na przełomie dekad. Exodus naukowców, artystów i architektów uchodzących przed nazistowskim reżimem wzmocnił potencjał innych regionów, które wchłonęły nowe teorie i rozwiązania. Architekci po opuszczeniu swych krajów i osiedleniu się w USA, Południowej Ameryce i na Środkowym Wschodzie napotkali inne warunki geograficzne, społeczne i polityczne wymuszające rewizję ich dotychczasowych zawodowych przyzwyczajeń, ale równocześnie otwierające nowe możliwości. Praca koncentruje się na realizacjach domów wielorodzinnych, które masowo powstawały w Palestynie, będącej w tym czasie pod zarządem Wielkiej Brytanii (Brytyjski Mandat Palestyny), miejscu, w którym osiadło wielu architektów emigrantów żydowskiego pochodzenia. Porównanie niektórych kluczowych budowli Bauhausu i dzieł Le Corbusiera z budynkami, które tam powstały, ukazuje ogromne możliwości stylu międzynarodowego do adaptacji do nowych geograficznych, urbanistycznych i społecznych warunków.

5

Mega pionierzy - mega nadzieje, sukcesy i kontrowersje

Kosiński W.

Przestrzeń i Forma

|

2010

|

nr 13

7-56

PL

Jubileusz 100 lat od twórczego spotkania największych pionierów modernizmu, jest okazją do przypomnienia, refleksji i oceny najważniejszych, błyskotliwych, nowatorskich tendencji Ruchu Nowoczesnego w architekturze i urbanistyce. Niekwestionowane zasługi oraz kontrowersje wokół wkładu i dziedzictwa modernizmu międzywojennego i powojennego są platformą do dyskusji nad ponadczasowością i aktualną przydatnością tego dorobku. Obecnie, w dobie transformacji krajów postkomunistycznych, integracji europejskiej i globalizacji - osiągnięcia pionierów i kontynuatorów Ruchu Nowoczesnego nabierają nowego znaczenia. Wkład tytanicznych, kontrowersyjnych przywódców i stworzonej przez nich nowej epoki wielkiej architektury i wielkich pomyłek to: funkcjonalizm i formalizm, abstrakcja i ekspresja, styl międzynarodowy i stylistyki lokalne, indywidualizm i uniformizm, wyrafinowany artyzm i wulgarna produkcja masowa, niezależność i klientyzm, integracja sztuk i prostacka ekonomiczna inżynieria, prymat kultury i prymat natury. Ten dorobek, w refleksyjnym i selektywnym zrozumieniu, stanowi kapitalną inspirację i podstawę dla współczesnej twórczości, w warunkach zrównoważonego rozwoju i kultury ponowoczesnej.

EN

The jubilee of 100 years since a meeting of three greatest pioneers of Modern Movement, is an opportunity for reminding, reflection and evaluation of most important, spectacular, innovating trends of the Modern Movement in architecture and urbanism. Undisputable achievements and controversies around the input and heritage of Modernism before and after the W.W. II, are platform for discussion upon evergreen and recent usefulness of this legacy. Recently, in time of transformation in post communist countries, European integration and globalization - achievements of pioneers and followers of Modern Movement, gain a new meaning and importance. A contribution of titanic, controversial leaders, and created by them: new era of great architecture and great mistakes, is as follows: functionalism and formalism, abstraction and expression, International Style and local styles, individualism and uniformity, refined artistry and vulgar mass production, independence and dependence, correspondence des arts and ornery economic engineering, primacy of culture and preference of nature. This achievements, in reflective and selected understanding, are perfect inspiration and base for contemporary creation, according to conditions of sustainable progress and Post Modern culture.

6

Granice modernizmu - niechciane dziedzictwo - problemy dotyczące rewaloryzacji architektury powstałej po II wojnie światowej w Polsce

Urbanik J.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2008

|

T. 4, cz. A

62--74

PL

Współczesna architektura w Polsce pierwszych czterech dekad po II wojnie światowej, tworzona w trudnych warunkach socjalizmu, zasługuje na zainteresowanie i ochronę. Najbardziej charakterystyczną cechą naszej narodowej architektury jest jej duża rozbieżność między programem i koncepcjami projektowymi a ostatecznymi realizacjami (jeżeli do tych realizacji wreszcie doszło). Tytuł referatu został sformułowany bardzo przewrotnie, dziś bowiem w Polsce jeszcze nie możemy mówić o prawidłowej profesjonalnej rewaloryzacji budynków z lat 50, 60, czy 70. Już dostrzega się taką potrzebę, choć nie istnieje jeszcze prawo, które nakazywałoby prawidłowy sposób postępowania. Coraz częściej obserwujemy niewłaściwe podejście do rewaloryzacji powojennej architektury XX w. Budynki po 30-40 latach użytkowania wymagają gruntownych remontów. Ich forma, wyglądająca bardzo współcześnie powoduje, że nie są powszechnie postrzegane jako zabytki (formalnie nimi nie są). Prawidłowo przeprowadzony proces rewaloryzacji pozwoli ocenić wartość budynku w kontekście osiągnięć architektury XX w. oraz prześledzić drogę, którą przebyli architekci ku nowoczesności.

EN

Contemporary architecture of the first four post-war decades in Poland, created in difficult socialism period, deserve interest and preservation. The most characteristic feature of our national architecture is its great discrepancy between the program, designing concepts and eventual realizations (if the realizations took place). To tell the truth the subject matter of this paper is very tricky because in present-day Poland we can't talk about professional restoration of buildings from the 50's, 60's or 70's. Such need has been already noticed, although there is no legal right ordering to do it properly. More and more often we are witnessing a wrong attitude to the restoration of 20th century post-war architecture. A lot of 30-40-year-old buildings need thorough renovation. Their form, looking very contemporary, makes us think they aren't monuments (formally they aren't). Well led restoration process will allow to evaluate the building value in the context of 20th century architecture achievements and to follow the way to modernity architects covered.

7

Restoration strategies for a commercial facility: facade of Centrum-Renoma department store in Wrocław

Kirschke K., Kirschke P.

Architecture Civil Engineering Environment

|

2008

|

Vol. 1, no. 3

11-20

EN

The beginning of 2009 will see completion of renovation and expansion of the historical Centrum-Renoma department store in Wrocław, formerly - Warenhaus A. Wertheim, designed by Hermann Dernburg in 1930. The reconstructed department store will be enriched in both, spatial and functional terms, not only to perform as en efficient commercial facility but also to fascinate the customers with the splendour of its Art Deco facades. The restoration priority has been to preserve or restore the original ceramic face of the facade and the windows, assuming that along with the in situ renovated historical details, new elements should form a uniform whole, both in terms of its texture and colour. Those elements of the clinker face which were been destroyed will be replaced by new ones, produced with the use of carefully reconstructed original technology. Following renovation, the artistic sculptures will be brought back to the facade or exhibited elsewhere.

PL

Na początku 2009 roku przewidziane jest zakończenie remontu i rozbudowy zabytkowego domu towarowego Centrum-Renoma we Wrocławiu - dawnego Warenhaus A. Wertheim, zaprojektowanego w 1930 roku przez Hermanna Dernburga. Przebudowany zgodnie z projektem wykonanym w Pracowni Projektowej Maćków dom towarowy zostanie wzbogacony przestrzennie i programowo, dzięki czemu stanie się nie tylko sprawnie działającym obiektem komercyjnym, ale też będzie mógł ponownie oszałamiać klientów przepychem fasad utrzymanych w konwencji Art Deco. Przy ich rewaloryzacji za priorytet uznano zachowanie i odtworzenie oryginalnego wyglądu ceramicznego lica fasad, okien i witryn, z założeniem, że elementy nowe razem z poddanymi renowacji in situ detalami historycznymi powinny utworzyć jednolitą fakturowo i kolorystycznie całość. Zniszczone elementy klinkierowego lica zastąpione będą nowymi, produkowanymi na bazie mozolnie odtworzonych oryginalnych technologii. Artystycznie wykonane rzeźby poddane renowacji, po zakończeniu prac przywrócone zostaną na fasadę lub przeniesione na miejsce ekspozycji.

8

Niepoprawni moderniści

Setkowicz P.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2004

|

R. 101, z. 12-A

119-124

PL

Niepoprawni moderniści to nie tylko i nie zawsze nowi moderniści, czyli twórcy opowiadający się za zreformowaną doktryną ruchu nowoczesnego. Paradoksalnie dzisiaj to także, a może nawet przede wszystkim spora cześć grupy zajadłych krytyków modernizmu, z którego przejęli jedynie kategoryczny imperatyw permanentnej rewolucji, złudne przeświadczenie o możliwości i konieczności ciągłego zaczynania historii architektury od początku. Specjalizują się oni w wynajdywaniu przyszłych potrzeb gatunku ludzkiego, traktując rozwiązywanie bieżących problemów kształtowania przyjaznej człowiekowi przestrzeni egzystencjalnej jako zajęcie trywialne i nie godne uwagi.

EN

Confirmed modernists are not only and not always new modernists, taht is creators opining out for for the reformed doctrine of the modern movement. Paradoxically, today they are also and maybe even above all, made up of a cosiderable number of fierce critisc of modernism . from whom they took over exclusively the cathegorical imperative of permanent revolution, an illusive conviction concerning the possibility and necessity of having to begin writting the history of architecture from scratch. They specialize in discovering the future needs of the humankind and treat the issue of solving the current problems of shaping the human-friendly existential space as an occupation which is trivial and indeed unworthly of their sttention.