Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Sztuczna inteligencja : skąd przyszła i dokąd zmierza

Żurada Jacek

Elektronika : konstrukcje, technologie, zastosowania

|

2022

|

Vol. 63, Nr 8

6--10

PL

Rewolucja technologiczna jaką niesie ze sobą sztuczna inteligencja (AI) jest istotnie różna od wcześniejszych rewolucji przemysłowych, opartych na klasycznej inżynierii. Uwalnia bowiem siły wytwórcze spod kontroli człowieka i eliminuje go z łańcucha decyzyjnego. W artykule dokonano przeglądu podstawowych pojęć i założeń naukowych sztucznej inteligencji opartej na uczeniu maszynowym i zaawansowanych sieciach neuronowych. Omawia się genezę i katalizatory rozwoju tej dziedziny w dwu ostatnich dekadach a także dyskutuje zarówno jej szczególnie spektakularne osiągnięcia jak też i niektóre ograniczenia. Jednocześnie jednak z coraz liczniejszymi pożytkami tej rewolucji i doskonaleniem jej produktów i oferty społecznej, narastają zagrożenia zarówno dla autonomii jednostek, jak i dla całych społeczeństw korzystających z dobrodziejstw AI.

EN

The technological revolution brought about by artificial intelligence is significantly different from the previous industrial revolutions based on classical engineering. It frees the productive forces from human control and eliminates humans from the decision-making chain. The article reviews the basic concepts and scientific assumptions of artificial intelligence based on machine learning and advanced neural networks. The genesis and catalysts for the development of this field in the last two decades are discussed, as well as its particularly spectacular achievements as well as some of its limitations. At the same time, however, with the increasing benefits of this revolution and the improvement of its products and social offer, the threats both to the autonomy of individuals and to entire societies benefiting from AI are growing.

2

Information and decision modelling in civil engineering

Szelka Janusz

Archives of Civil Engineering

|

2022

|

Vol. 68, nr 4

97--110

EN

Information and decision projects in the area of civil engineering are usually complex and heterogeneous. This, in turn, requires the use of IT solutions to support them. The selection of the appropriate models for data or knowledge representation, which are the information resources of such systems in connection with the selection of analytical and decision models, can be considered as one of the elements of the rationalization of engineering projects. The approach that takes account of the significant complexity and heterogeneity of problems is a system approach with the use of an object-oriented way of organizing data or knowledge. Not only does it ensure efficient modelling of information and decision processes in the field of engineering projects (also in crisis situations), due to the uniformity of the model approach, it also allows for maintaining the continuity of the implementation of complex processes of various specificity, e.g. the different levels of structuring or the randomness of partial problems.

PL

Przedsięwzięcia inżynieryjne w poszczególnych etapach budowy, czy odbudowy zniszczonych obiektów infrastruktury transportowej, można zaliczyć do skomplikowanych, zarówno z punktu widzenia technicznego, jak i organizacyjnego. Ponadto dodatkowym utrudnieniem są często ograniczenia czasowe nałożone na realizację procesów analityczno-decyzyjnych. Taka sytuacja wymusza konieczność ciągłych udoskonaleń w zakresie planowania, projektowania oraz organizacji budowy (odbudowy) obiektów inżynieryjnych. W praktyce inżynierskiej rozwiązanie sytuacji problemowej wymaga najczęściej podjęcia wieloetapowych i niejednorodnych działań. Dodatkowo, zbiory koniecznych do przeanalizowania decyzji dopuszczalnych są zazwyczaj liczne, co przy konieczności dodatkowego uwzględniania losowości zjawisk i niekompletności zasobów informacyjnych nakłada na decydenta - inżyniera konieczność specyficznego podejścia do rozwiązywanego problemu. Wydaje się, że istotnym aspektem takiego podejścia jest dostrzeganie w każdym działaniu cząstkowym (obliczeniach, decyzji) całości problemu decyzyjnego, którego to działanie dotyczy. Holistyczne podejście do zadań decyzyjnych, w odróżnieniu od podejścia redukcjonistycznego, daje możliwość analizy i uwzględniania wpływu poszczególnych elementów całości na inne elementy i, co równie ważne - wpływu każdego z tych elementów na funkcjonowanie całości. Za główny cel artykułu przyjęto zaprezentowanie holistycznego podejścia w procesie informacyjno-decyzyjnym związanym z budową mostów w sytuacjach kryzysowych, bazując na wojskowych konstrukcjach składanych. W niniejszym opracowaniu uwagę skupiono głównie na specyfice modeli oraz procesów modelowania w obszarze budownictwa lądowego. Ma ono obecnie szczególne znaczenie, kiedy program infrastruktury komunikacyjnej jest programem rządowym. Oznacza to modernizację dróg, a tym samym przebudowę mostów poprzez poszerzenie jezdni, czy budowę nowych przepraw mostowych. Jednak na czas przebudowy lub odbudowy stałych obiektów drogowych należy zapewnić mosty objazdowe bądź tymczasowe, które mogą być montowane z konstrukcji tymczasowych mostów składanych. Dlatego też opisywane przedsięwzięcia informacyjno-decyzyjne w budownictwie lądowym zobrazowano głównie przykładami, odnoszącymi się do projektowania technicznego obiektów mostowych oraz technologii i organizacji ich budowy w warunkach szczególnych (np. przebudowa mostów lub ich odbudowa po przejściu fali powodziowej).

3

Impact of decision model structure on the selection of a telecommunications tower footing reinforcement alternative

Szewczyk Bartłomiej, Śladowski Grzegorz, Ratoń Kamil

Archives of Civil Engineering

|

2021

|

Vol. 67, nr 2

309--321

EN

In recent years, we have been able to observe a dynamic development of MCDA (multi-criteria decision analysis) methods, which have become widely used in various sectors, including construction. These methods are characterised by simplicity and one of their key advantages is their simple modelling of non-linear dependencies within decision problems and their analysis under the conditions of incomplete, uncertain and hard-to-measure information. The universality and simple use of these methods does not, however, free the decision-maker from the necessity to adopt the proper approach to modelling and analysing specific decision problems. To highlight the fact that it is the character of the problem that should determine the selection of the method of analysing it and not the other way around, the authors assessed the AHP (Analytic Hierarchy Process) and the ANP (Analytic Network Process) method in terms of verifying the impact of the different decision model structures on analysis outcomes and analysed their sensitivity to input data changes. This analysis was based on the example of selecting a telecommunications tower footing reinforcement alternative. The findings confirmed the significant impact of decision model structure on the ranking of the analysed alternatives.

PL

W ostatnich latach można zauważyć dynamiczny rozwój metod MCDA (multi-criteria decision analysis), które znalazły powszechne zastosowanie także w budownictwie. Metody te cechuje prostota, a ich istotną zaletą jest łatwe modelowanie nieliniowych zależności w problemach decyzyjnych oraz ich analiza w warunkach niepełnej, niepewnej i trudno mierzalnej informacji. Autorzy niniejszego artykułu przeanalizowali specyfikę dwóch popularnych i uznanych metod wielokryterialnego wspomagania decyzji: metody AHP (Analytic Hierarchy Process) i ANP (Analytic Network Process). Przedmiotem oceny tych dwóch metod jest zagadnienie tzw. strukturyzacji problemu w formie modelu decyzyjnego, która determinuje charakter jego analizy. Ponieważ w praktyce wielu decydentów nie przywiązuje wagi do strukturyzacji problemu, w ramach stosowania w/w metod autorzy swoje rozważania na ten temat oparli na praktycznym przykładzie wyboru wariantu wzmocnienia posadowienia wieży telekomunikacyjnej stanowiącej część Radiowej Stacji Bazowej (RBS) Wierzbięcice w gminie Nysa na terenie Polski. W związku z planowaną modernizacją stacji bazowej i związaną z tym rozbudową infrastruktury antenowej na wieży i zwiększeniem obciążeń zalecono wykonanie wzmocnienia trzonu wieży oraz jej fundamentów. Analizie poddane zostały następujące warianty wzmocnienia fundamentu: V1 dodatkowe stopy fundamentowe, V2 mikropale, V3 płyta żelbetowa. Do oceny wariantów przyjęto siedem kryteriów decyzyjnych: C1 czas wykonania, C2 grunt do wywiezienia, C3 ilość potrzebnego sprzętu, C4 koszt, C5 stabilizacja tymczasowa, C6 stopień skomplikowania robót, C7 wymagania formalno-prawne. Celem przeprowadzonej analizy było ukazanie wpływu struktury modelu decyzyjnego na wybór optymalnego rozwiązania problemu decyzyjnego w świetle przyjętych kryteriów.

4

The problem of reliability allocation in the subassemblies of rail vehicles

Szkoda Maciej, Kaczor Grzegorz, Satora Magdalena

Journal of KONBiN

|

2019

|

Vol. 49, iss. 2

199--218

EN

The following paper concerns an application of reliability allocation as a method for achieving the desired level of reliability for a selected subassembly of a type 6Dg diesel locomotive. On the basis of real operational data for the investigated vehicle, a decision model was developed to solve the allocation problem. It was demonstrated that the locomotive’s reliability may be improved by replacing the individual components in the braking and pneumatic system with components of higher reliability or by using additional equivalent parallel components in the reliability-wise configuration.

PL

Tematem artykułu jest zastosowanie alokacji niezawodności jako metody umożliwiającej osiągnięcie wymaganego poziomu niezawodności wybranego podzespołu pojazdu szynowego. Na podstawie rzeczywistych danych eksploatacyjnych zgromadzonych dla lokomotywy spalinowej typu 6Dg opracowano model decyzyjny do rozwiązania zagadnienia alokacji. Wykazano, że zwiększenie niezawodności układu hamulcowego i pneumatycznego może nastąpić poprzez zastąpienie poszczególnych elementów o wyższej niezawodności lub poprzez zastosowanie dodatkowych elementów rezerwowych w strukturze tego układu.

5

Model decyzyjny wyboru łańcuchów zaopatrzenia przedsięwzięcia w wyroby budowlane

Czarnigowska A., Jaśkowski P., Sobotka A.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2018

|

Vol. 27, No. 3

269--279

PL

Przedstawiono matematyczny model programowania liniowego mieszanego problemu optymalizacji dostaw wyrobów budowlanych zużywanych w sposób nierównomierny. Pozwala on na analizę opłacalności stosowania wyrobów zamiennych, wyrobów wymagających wstępnego przygotowania lub obróbki przed wbudowaniem, oraz możliwych do gromadzenia w ilościach przekraczających bieżące zapotrzebowanie budowy, lecz z ograniczeniem pojemności składowisk. Model umożliwia minimalizację łącznych kosztów gospodarowania zapasami – zaplanowanie ekonomicznie uzasadnionej wielkości dostaw w kolejnych okresach realizacji budowy oraz dokonanie wyboru łańcuchów zaopatrzenia.

EN

Authors put forward a mixed linear programming model for optimizing supplies of construction material consumed in non-uniform way. The model enables the user to consider cost implications of material substitution and selecting suppliers that offer the material at varying level of pre-processing, as well as buying to stock with limited capacity of stacking areas. The model serves finding the economic order quantities in consecutive units of time and selecting supply chains.

6

Założenia modelu decyzyjnego doboru usług ITS w celu eliminacji zakłóceń potoków ruchu

Karoń G., Żochowska R.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2018

|

z. 120

167--177

PL

W artykule przedstawiono podstawowe założenia modelu decyzyjnego, dotyczącego doboru usług ITS, w celu łagodzenia i eliminacji negatywnych skutków zakłóceń potoków ruchu w sieciach transportowych. W pierwszej części przedstawiono strukturę systemów ITS, z uwzględnieniem usług systemów kooperujących C-ITS oraz wybranych strategii sterowania i zarządzania ruchem. W drugiej części sformułowano uogólniony opis formalny modelu decyzyjnego doboru konfiguracji funkcjonalno-użytkowej ITS dla określonych miar zakłóceń potoków ruchu.

EN

The article presents the basic assumptions of the decision-making model regarding the selection of ITS services in order to mitigate and eliminate the negative effects of disruptions to traffic flows in transport networks. The first part of article presents the structure of ITS systems, including cooperative systems C-ITS, and selected strategies for control and traffic management. The second part of article formulates a basic formal description of the decision-making model for the selection of ITS functional configuration for specific measures of traffic flow disturbances.

7

Model kształtowania mobilności miejskiej w ujęciu systemowo-funkcjonalnym

Żochowska R., Karoń G.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2018

|

z. 120

471--480

PL

W artykule przedstawiono model decyzyjny kształtowania mobilności miejskiej w ujęciu systemowo-funkcjonalnym. Na początku scharakteryzowano proces zarządzania mobilnością. Następnie przedstawiono opis formalny ogólnych założeń modelu decyzyjnego zarządzania mobilnością miejską oraz architekturę modelu decyzyjnego w postaci algorytmu doboru działań kształtowania mobilności.

EN

The article presents a decision-making model for shaping urban mobility in a system-functional form. First, the mobility management process was characterized. Next, a formal description of the basic assumptions of the decision-making model for urban mobility management and the architecture of the decision model in the form of an algorithm for selecting mobility actions were presented.

8

A systematic approach for the selection of the architect/engineer professional in construction projects

Assaf S., Hassanain M. A., Hadidi L., Amman A.

Architecture Civil Engineering Environment

|

2017

|

Vol. 10, no. 4

5--14

EN

This paper presents a model for selecting Architect/Engineer (A/E) professionals for construction projects. The model takes into account all relevant criteria considered by the owner. These criteria were identified through a comprehensive literature review, and were then clustered into seven groups, namely firm background; past experience; technical resources; management capabilities; financial stability; quality assurance; and innovation capability. The Analytic Hierarchy Process (AHP) was utilized to develop a model for A/E professional selection. This involved constructing a hierarchy of the decision, taking into account all of the identified criteria and sub-criteria and comparing the relative importance of each criterion with all other criteria. A synthesis of the results was undertaken to determine the ranking of the different professionals considered in the model. The paper is practically useful to owners interested in achieving the desired cost, quality and time in their projects.

PL

W niniejszym artykule przedstawiono model wyboru specjalistów z zakresu Architekt/Inżynier (A/E) do projektów budowlanych. Model uwzględnia wszystkie istotne kryteria brane pod uwagę przez właściciela. Kryteria te zostały określone w kompleksowym przeglądzie literatury, a następnie zostały zaszeregowane do siedmiu grup, a mianowicie: silne zaplecze; zdobyte doświadczenie; zasoby techniczne; możliwości zarządzania; stabilność finansowa; zapewnienie jakości; i zdolność innowacyjna. Analityczny proces hierarchiczny (AHP) został wykorzystany do opracowania modelu profesjonalnej selekcji A/E. Wymagało to skonstruowania hierarchii decyzji, biorąc pod uwagę wszystkie zidentyfikowane kryteria i podkryteria oraz porównując względne znaczenie każdego kryterium z wszystkimi innymi kryteriami. Podjęto syntezę wyników w celu ustalenia rankingu różnych specjalistów branych pod uwagę w modelu. Artykuł jest praktycznie użyteczny dla właścicieli zainteresowanych osiągnięciem pożądanych kosztów, jakości i czasu w swoich projektach.

9

Decision-making model for supporting supply chain efficiency evaluation

Jacyna-Gołda I.

Archives of Transport

|

2015

|

Vol. 33, iss. 1

17--31

EN

This paper presents some approach for the formulation of the decision-making model in supporting the assessment of supply chain efficiency. Were presented factors affecting the efficiency of the functioning of individual links of supply chain. Was pointed out the technical, economic, organizational and reliability aspects affecting the efficiency and reliability of functioning of the supply chain both in terms of supply and distribution. Having regard to a comprehensive approach to assessing efficiency of the functioning of supply chains were proposed indicators for assessing the quality of functioning. Were distinguished technical, economic and quality indicators for which also were presented a formal record.

10

Zachowania odbiorców na rynku energii

Wnukowska B., Podolski P.

Wiadomości Elektrotechniczne

|

2014

|

R. 82, nr 1

24--27

PL

Przedstawiono badania symulacyjne strategii odbiorców energii elektrycznej z zastosowaniem metod wielokryterialnej analizy modelu decyzyjnego w warunkach funkcjonowania rynku energii.

EN

The paper presents simulation research on strategy of electric energy consumers using multi-criteria analysis of decision-making in conditions of functioning power market.

11

Metoda AHP/ANP jako narzędzie wyboru wariantów inwestycji drogowej z uwzględnieniem aspektu bezpieczeństwa ruchu drogowego

Budzyński M., Kaszubowski D.

Logistyka

|

2014

|

nr 6

2405-2413

PL

Celem artykułu było opracowanie wielokryterialnego modelu decyzyjnego wykorzystującego metodę AHP/ANP na potrzeby usprawnienia procedury wyboru wariantów inwestycji drogowej. Poszukiwanie nowego rozwiązania w tym zakresie było związane z ograniczeniami analizy kosztów korzyści w zakresie wyceny skutków inwestycji. W związku z tym zaproponowano dwuetapowe podejście obejmujące w pierwszym etapie dobór wag kryteriów decyzyjnych za pomocą odrębnego modelu ANP (analitycznego procesu sieciowego), a następnie przeniesienie ich do wynikowego modelu AHP, gdzie dokonano hierarchizacji czterech wariantów realizacji obwodnicy Malborka. W modelu ANP dla inwestycji liniowych przyjęto następujące kryteria decyzyjne: techniczne, transportowe, bezpieczeństwo, środowisko, komplementarność i dostępność terenu. Pozwoliły one na uwzględnienie kluczowych cech ocenianych wariantów. Uzyskane wyniki poddano dalszej ocenie zgodnie z zasadą, że analiza wielokryterialna wspomaga proces decyzyjny poprzez identyfikację jego uwarunkowań, nie zastępując natomiast decydentów. W związku w tym jako docelowy wskazano nie wariant 1 który uzyskał najwyższy wynik, ale wariant 2 charakteryzujący się największą możliwością etapowania.

EN

The objective of this paper was to elaborate multicriteria decision model under AHP/ANP principles to improve road investments variants selection. The search for new solution on this field was associated with limitations of cost-benefit analysis in term of investment impact evaluation. Therefore, a two step approach was proposed. The first step was to prepare the ANP (analytic network process) model to assess weights of selected decision criteria. Subsequently, the weights were transferred to the AHP hierarchical model to evaluated four criteria of the city of Malbork ring road. Following criteria were used: technology,. transport, safety, environment, complementarity and the land availability. Selected criteria allowed for identification of varaint's key characteristics. The obtained results were later a subject to further discussion according to the rule that multicriteria analysis role is to support a decision maker, not to replace him. Thus, the recommended variant was not the one with highest ranking, but the one with highest staging potential.

12

Problemy wspomagania podejmowania decyzji wielokryterialnych w warunkach niepewności typu rozmytego

Róg P.

Studia i Materiały / Europejska Uczelnia Informatyczno-Ekonomiczna w Warszawie

|

2013

|

Nr 1(5)

41--55

PL

Metody wielokryterialnego wspomagania podejmowania decyzji umożliwiają stworzenie modelu decyzyjnego i wykorzystanie go do automatycznego dostarczenia decydentowi zbioru decyzji optymalnych. Wśród wyzwań stojących przed twórcami modelu można wymienić problemy: odpowiedniego doboru kryteriów oraz ich formalizacji, wielości kontrowersyjnych (sprzecznych) kryteriów, różnej ważności każdego z kryteriów, hierarchiczności i agregacji kryteriów oraz niepewności i subiektywności ludzkich ocen. Do reprezentacji niepewności typu subiektywnego (rozmytego) można wykorzystać teorię zbiorów rozmytych. Jej poprawne zastosowanie wymaga modyfikacji modelu decyzyjnego zgodnie z zasadą rozszerzania Zadeha oraz wykorzystania odpowiedniej metody porównywania liczb rozmytych.

EN

The methods for multiple criteria decision making allow us create an appropriate decision-making model, and use it to provide automatically a set of optimal decisions. The challenges faced by the creators of the model include issues: proper selection of criteria and their formalization, multiplicity of controversial (conflicting) criteria, different importance of the criteria, aggregation of hierarchical criteria and the uncertainty and subjectivity of human’s evaluation. To represent the subjective type of uncertainty, the fuzzy sets theory might be used. The correct application of fuzzy sets theory requires the decision-making model to be modified in accordance with the Zadeh extension principle and the use of appropriate methods for fuzzy numbers comparison.

13

Modele decyzyjne w logistyce zaopatrzenia budowy drogi w kruszywo

Sobotka A., Leńczowski D.

Przegląd Budowlany

|

2013

|

R. 84, nr 7-8

71--78

PL

Artykuł obejmuje tematykę wspomagania podejmowania decyzji logistycznych podczas budowy dróg. Budowa dróg, a zwłaszcza autostrad jest dużym wyzwaniem technicznym, ekonomicznym i organizacyjnym. Pochłania ogromne masy kruszywa, mieszanek betonowych, asfaltowych i innych zasobów, które trzeba przetransportować z miejsca wytworzenia do miejsc wbudowania. Wymaga to sprawnej logistyki i stanowi źródło kosztów, ale też oszczędności, jeżeli zarządzanie logistyczne będzie racjonalne. Artykuł przedstawia propozycje zastosowania znanych metod matematycznych do rozwiązania dwóch typowych zadań logistycznych w robotach drogowych przynoszących korzyści, pozwalających na operatywne zarządzanie logistyką w zmieniających się warunkach realizacji przedsięwzięć budowlanych.

EN

This article addresses the topic of logistical decision-making during road construction. Road and highway construction presents large technical, economic, and organizational challenges. It consumes large masses of aggregates, concrete mixtures, asphalt, and other resources that must be transported from the site of manufacture to installation sites. This requires efficient logistics and represents both a cost source but also a source of savings if logistics management is rational. The article proposes using known mathematical methods to solve two common logistics problems in road works. These methods would bring benefit, permitting operational management of logistics under the changing conditions in which construction projects are carried out.

14

Model rozmyty dla zadań decyzyjnych w firmie branży zarządzania flotą samochodową

Chudzicki M., Walaszek-Babiszewska A.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2007

|

z. 40

39-49

PL

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie możliwości usprawnienia procesu zarządzania firmą usługową branży zarządzania flotą samochodową (ang. car fleet management - CFM) poprzez udoskonalanie systemu informacyjno - decyzyjnego, którego częścią jest rozważany, rozmyty model decyzyjny. Pierwszy rozdział przedstawia charakterystykę firmy usługowej typu CFM. W rozdziale drugim pokazano, w ujęciu historycznym, stosowanie metod rozmytych do tworzenia modeli decyzyjnych. Natomiast rozdział trzeci prezentuje przykład modelu decyzyjnego dla przedsiębiorstwa branży CFM.

EN

The aim of this work is to present the ways of improvement the management process in the Car Fleet Management (CFM) company, by developing and implementing the information - decision system. In the first chapter, the short characteristic of Car Fleet Management company is presented. The second chapter describes the application of fuzzy methods for creating the decision - making models. Third chapter presents an examplary decision - making model for chosen company of this type.

15

Reprezentacja wiedzy w komputerowo wspomaganym systemie identyfikacji obszaru zagrożenia dla operatora w siłowni okrętowej.

Podsiadło A., Tarełko W.

Zagadnienia Eksploatacji Maszyn

|

2007

|

Vol. 42, nr 1

157-171

PL

W artykule przedstawiono metodę rozwiązania decyzyjnego problemu identyfikacji elementów obszaru zagrożenia dla operatora w siłowni okrętowej z wykorzystaniem tzw. modelu bazowego nazywanego reprezentacją wiedzy. W tym celu sformułowano problem decyzyjny, zaprezentowano algorytm jego rozwiązania oraz uczestników procesu rozwiązania problemu (ekspert, projektant systemu, komputer) i ich zadania. Do budowy modelu bazowego wykorzystano dwa sposoby reprezentacji wiedzy o procesie identyfikacji elementów obszaru zagrożenia: reprezentację logiczną w postaci relacyjnej bazy wiedzy oraz reprezentację strukturalną w postaci grafów.

EN

Ship power plants have to accomplish requirements of future users, i.e. a machinery crew. As a rule, these requirements are formulated in the form of a set of ship power plant properties that are realized at various stages of the product life-cycle. These properties of ship power plants are 'built-in' at the development stage of a design process. In order to achieve the desired levels of the selected properties, designers should take into account many various design principles. One of the general design principles is 'design for safety'. It means that the ship power plant has to meet requirements of the safety. One of the possible solutions for increasing the operator's safety is to build a computer-aided system supporting design process of safe ship power plants. Such a system is being developed in Gdynia Maritime University. This paper deals with the computer-aided system for hazard zone identification in ship power plants. In every procedure involving identification actions, we could observe that one of the typical multiple recurrent activities is an act of deciding. It is obvious that such an activity should be preceded by appropriate actions preparing this decision. For enabling an appropriate course of these actions, we should constitute an appropriate framework, for example in the form of a decisions-making system. In our approach, all decision-making problems are solved by means of a base model called knowledge representation. The base model uses the following ways of knowledge representation concerning the process of hazard zone identification: - logical representation in the form of the relative knowledge base, - structural representation in the form of the graphs. Both kinds of the mentioned knowledge are stored in the knowledge base of the computer-aided system for hazard zone identification in ship power plants. Realization of a decision-making process for hazard zone identification requires the development of an appropriate procedure. This procedure is realized in such a way that a system user, using the knowledge base and taking the internal and external restrictions into account, determines its stages by attributing the special comparative values worked out. In this way, the user makes a decision concerning the degree of hazard for operators within the identified hazard zone. Thus, this decision-making procedure consists of carrying out the selection of dangerous or harmful factors and their values (input variable values), which could trigger off any consequences for operators (output variable values). Based on these determined values, the system should calculate a value of an index expressing influence of dangerous and harmful factors on hazards for operators. In depend on the received value, the system proposes a proper strategy of safety design for the selected hazard situation element, for instance: - withdrawing operators to more safe places by means of replacing a machinery component together with operations to be involved, - decreasing hazards for operators by selecting suitable design features of machinery components which can reduce influence of dangerous and harmful factors, - remaining the considered design solution without any changes. An algorithm of generating solution for the hazard zone identification task in a ship power plant completes the description of the knowledge representation in computer-aided system for hazard zone identification for operators of ship power plants.

16

Modele decyzyjne z wykorzystaniem metody Analytic Hierarchy Process (AHP) w obszarze transportu

Tułecki A., Król S.

Problemy Eksploatacji

|

2007

|

nr 2

171-179

PL

W artykule zaprezentowano wielokryterialne metody podejmowania decyzji, do których zaliczamy: Analityczny Proces Hierarchiczny (AHP) oraz Analityczny Proces Sieciowy (ANP). Szczególną uwagę skupiono na analizie praktycznych zastosowań metody AHP w zagadnieniach transporto-wych. Popularność tej metody spowodowana jest nie tylko jej skutecznością w rozwiązywaniu problemów, ale również przejrzystością i łatwością stosowania.

EN

The article presents two multicriteria methods of making decisions, Analytic Hierarchy Process (AHP) and Analytic Network Process (ANP). Special attention was concentrated on analysis of practical uses of the AHP method in transportation questions. The method is very popular because of its effectiveness, transparency and ease of application.

17

Zastosowanie modelu decyzyjnego w eksploatacji maszyn rolniczych

Grieger A.

Inżynieria Rolnicza

|

2006

|

R. 10, nr 12(87)

165-171

PL

Użytkownicy często stoją przed problemem dostosowania zestawów maszyn do zmiennych procesów technologicznych w produkcji roślinnej. Istniejące metody wspomagania procesów decyzyjnych w tym zakresie, nie spełniają wszystkich warunków pozwalających na uzyskanie prostych odpowiedzi. Funkcjonujący w procesach zarządzania model decyzyjny, stanowi zbiór uporządkowanych czynności myślowych, pozwalający na ujęcie całości problemu w obszarze aktualnych potrzeb użytkownika. Przeprowadzone badania na celowo dobranej grupie 23. gospodarstw rolnych z terenu Polski północno-zachodniej wykazały, że istnieje głęboka nie równoważność pomiędzy aktualnymi zasoby wiedzy ogólnej właściciela gospodarstwa rolnego a dostępnym w otoczeniu zbiorem specjalistycznych informacji. Wprowadzenie do codziennej praktyki zarządzania techniką w gospodarstwie rolnym modelu decyzyjnego powinno znacznie poprawić trafność podejmowanych decyzji.

EN

Users often encounter the problem of adapting machine sets to variable manufacturing processes in agricultural production. Existing methods for supporting decision-making processes in this regard do not satisfy all conditions allowing to obtain simple answers. Decision-making model applied in management processes constitutes a set of systematic thinking activities, allowing to capture the whole problem in the area of current user's needs. The research carried out for intentionally selected group of 23 farms from north-western Poland proves that there is a profound unbalance between current general knowledge resources of a farm owner and a set of specialised information available in the environment. Introduction of decision-making model to everyday technology management practice in a farm shall significantly improve accuracy of decisions being made.

18

Alokacja finansowa w regionalnym systemie ochrony zdrowia (Modelowanie systemu finansowania opieki zdrowotnej. Cześć 2)

Lubicz M.

Prace Naukowe Instytutu Organizacji i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały

|

2005

|

Vol. 77, nr 19

75-94

PL

Kontynuując badania nad wybranymi zagadnieniami finansów publicznych w sektorze ochrony zdrowia oraz ilościowymi metodami wspomagania podejmowania decyzji, związanymi z tymi zagadnieniami, w pracy poddano analizie podstawowe problemy decyzyjne sformułowane w [Lubicz 2004]. Na przykładzie regionalnego systemu opieki zdrowotnej na Dolnym Śląsku przedstawiono sposoby rozwiązywania problemów alokacji finansowej w regionalnym systemie ochrony zdrowia z wykorzystaniem prostych metod prognozowania i analizy systemowej. Rozważania zilustrowano przykładem liczbowym kontraktowania wybranej kategorii usług zdrowotnych na rok 2006.

19

Optymalizacja modelu decyzyjnego procesu inwestycji w elektro-energetyce z wykorzystaniem elementów sztucznej inteligencji

Skomudek W., Szewczuk-Stępień M.

Energetyka

|

2004

|

nr 10

565-569

PL

Opracowana metoda optymalizacji integruje wieloaspektowe spojrzenie na obszar zarządzania inwestycjami. Została zaimplementowana w systemie hybrydowym. Rezultaty sumarycznej oceny hybrydowej, zestawione z wynikami oceny kryterialnej i oceny eksperckiej, potwierdziły, iż proponowana metoda hybrydowa może stanowić alternatywne narzędzie wykorzystywane w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnej.

EN

Worked out optimisation method integrates a many-aspect look on the field of investment management. This method was implemented in the hybrid system. Results of total hybrid assessment compared with results of assessment according to defined criteria and expert assessment prove that proposed hybrid method can be used as alternative tool in investment decision making process.

20

Forecasting models of prices in analysis of power system investments under uncertainty

Sowiński J.

Polityka Energetyczna

|

2003

|

T. 6, spec. [1]

85-94

EN

This paper discusses some aspects of the analysis of investment decision-making models under un- certainty. The models use the real options approach. The approach is appropriate to model investments that are irreversible and an investor can wait rather than invest immediately. The models (e.g. the random walk model, the reverting model, and combined Brownian motion and jump process) assume price uncertainty. The models are applied to analyze an investment in a new power capacity. Some results of the models are presented.

PL

Artykuł omawia niektóre aspekty analizy inwestycyjnej wykonywanej przy użyciu modeli decyzyjnych w warunkach niepewności. Modele te wykorzystują podejście opcyjne, tzw. real options approach. To podejście jest właściwe w modelowaniu inwestycji, które są nieodwracalne, a inwestor może zaczekać, a nie inwestować natychmiast. Modele (np. model losowych zmian z trendem, model rewersji oraz model losowych zmian ze skokiem) zakładają niepewność dotyczącą kształtowania się ceny i są wykorzystywane do analizy inwestycji w zakresie nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej. W artykule zaprezentowano wyniki obliczeń z wykorzystaniem powyższych modeli.