The article presents examples of the employment of various geodetic measuring tools used for a detailed inventory of lake basins and shorelines. The measurement and analysis covered three post-mining open pit excavations recultivated as water reservoirs: two in Krakow (Bagry Wielkie and Bagry Małe) and one in Piaseczno (Piaseczno Sulphur Mine). Attention was paid to the factors that reduce the accuracy of the inventory of some flooded post-mining excavations, which determine the degree of usefulness of the morphometric data set for later analyses. According to available estimates, only about one-third of all water reservoirs in Poland have detailed geodetic documentation in the form of bathymetric maps. This documentation usually does not include water reservoirs of anthropogenic origin formed after the flooding of post-mining excavations (mines: sand, gravel, clay, limestone, sulphur, aggregates, etc.). The authors suggest the introduction of a document known as a reservoir documentation card and the creation of a database covering all anthropogenic water reservoirs. Considering the water deficit in Poland, it may be necessary to develop a detailed database of water resources in the short term.
Obudowa, obok zabezpieczenia wyrobiska przed ciśnieniem deformującego się górotworu, pełni również funkcję konstrukcji nośnej dla wyposażenia wyrobiska. Dla realizacji procesu technologicznego w kopalni podziemnej wykonuje się często wyrobiska specjalne, charakteryzujące się, poza znacznymi wymiarami przekroju poprzecznego, dodatkowymi obciążeniami obudowy pochodzącymi od podwieszonych na niej elementów. Podjęty problem został przedstawiony na przykładzie wyrobisk komorowych pełniących funkc¬ję stacji przeładunkowych. Realizacja zadań transportowych w tych wyrobiskach wymagała zabudowy większej liczby tras kolejki podwieszanej. Do rozwiązania zadania wykorzystano metody numeryczne uwzględniające obciążenie ze strony górotworu oraz ob¬ciążenie statyczne i dynamiczne, pochodzące od zainstalowanych i przemieszczających się urządzeń transportowych. W artykule przedstawiono również założenia do postępowania przy projektowaniu wyrobisk specjalnego przeznaczenia.
EN
The lining, in addition to securing mine galleries against the pressure of deforming rock mass, often acts as a supporting structure for the gallery equipment. In order to implement the technological process in an underground mine, special galleries are also created. Apart from significant cross-section dimensions, these special galleries are characterised by additional lining loads resulting from the equipment suspended on it. The problem under consideration was presented on the example of chamber workings used as loading stations. The implementation of transportation tasks in these workings required the construction of more suspended railway routes. To solve this task, numerical methods were used, taking into account the load from the rock mass, as well as the static and dynamic load from the installed and moving transport equipment. Additionally, this paper presents the procedural principles for designing special purpose galleries.
Branża surowcowa wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych oraz posiadania wysokowartościowego majątku. Powoduje to duże obciążenia podatkiem od nieruchomości, budowli oraz gruntów. Koniec roku to najlepszy okres na weryfikację rozliczeń i zapewnienie ich efektywności. Rozpoczęcie działań w tym roku umożliwia jeszcze cofnięcie się do rozliczeń z 2014 r.
Ochrona wyrobisk podziemnych przed negatywnym oddziaływaniem czynników środowiskowych jest zagadnieniem nadzwyczaj złożonym. Obudowa, która może być wykonana z kamienia naturalnego lub sztucznego, będzie ulegać destrukcyjnym wpływom w stopniu zależnym od rodzaju i jakości materiału, z którego została wykonana. Również oddziaływanie środowiska na obudowę może być bardzo zróżnicowane. Rodzaj i intensywność działań są uzależnione od takich czynników jak: rodzaj skał w których wykonano wyrobisko, głębokość lokalizacji wyrobiska, stosunki wodne na powierzchni terenu i w skałach otaczających wyrobisko. Również sposób przewietrzania jak i skład chemiczny powietrza doprowadzanego do wyrobiska wpływa na intensywność i rodzaj korozji materiału obudowy. Omawiając tak skomplikowane zagadnienie trudno podać jednoznaczną diagnozę i metodologię postępowania przy rozwiązywaniu problemu zabezpieczenia obudów kamiennych przed destrukcyjnym oddziaływaniem czynników środowiskowych. Każde wyrobisko należy traktować indywidualnie, uwzględniając nie tylko warunki środowiskowe i rodzaj obudowy ale również jego przyrodnicze i historyczne walory. W artykule podano również najważniejsze czynniki środowiskowe mające wpływ na destrukcję oraz podano metodologię ograniczenia ich wpływu na stan zachowania konstrukcji murowych wyrobisk podziemnych. Podkreślono także, że zabiegi zmierzające do zabezpieczenia wyrobiska i jego obudowy, choćby najskuteczniejsze, nie mogą doprowadzić do zniszczenia jego specyfiki i walorów historycznych.
EN
Protection of underground excavations against the negative impact of environmental factors is an extremely complicated and complex issue. The construction, which may be made of natural or artificial stone, undergoes destructive influence depending on the type and quality of the material from which it was made. Other factors such as execution time, the manner of execution and quality of materials used in construction will also influence its resistance. Environmental factors affecting the underground constructions can be very diverse as well. The nature and intensity of their activities depend on the type of rock, the depth of the excavation, water conditions on the surface and in the rocks surrounding the excavation. The way of ventilation and the chemical composition of air entering the pit determine the intensity and type of material corrosion. There is neither one clear diagnosis nor the methodology on solving the issue on protection and maintenance of underground constructions. Each pit needs to be examined individually, taking into account special environmental conditions, type of construction but also its natural and historical values. Even the most effective activities aimed at protecting excavations cannot lead to the destruction of their outlook and historical assets.
Budowa składowisk odpadów w formacjach geologicznych pod powierzchnią ziemi jest zadaniem wieloetapowym i trudnym, szczególnie w przypadku składowania odpadów niebezpiecznych. Poszczególne etapy obejmują wstępną selekcję lokalizacji składowiska, prowadzenie badań terenowych i laboratoryjnych, prace projektowe i budowlane oraz eksploatację składowiska. Ocenia się, że w celu podziemnego składowania odpadów można wykorzystać również wyrobiska poeksploatacyjne, m.in. komory ługownicze w złożach soli kamiennej. Wtórne wykorzystanie komór stawia przed projektantami zadanie zaprojektowania wyrobisk tak, by rozkład naprężeń i temperatur w masywie skalnym utrzymywał się na dopuszczalnym poziomie. W pracy przeanalizowano wpływ wymiarów eliptycznego przekroju poprzecznego wyrobiska na koncentrację naprężeń w masywie skalnym otaczającym wyrobisko. Obliczenia pozwalają ustalić warunki powstania naprężeń wtórnych niekorzystnych dla stateczności komory.
EN
Construction of landfillsin geological formations beneath the earth is a multi-stage and difficulttask, especially for the storage of hazardous wastes. Specificsteps include the initial selection of the landfilllocation, conducting fieldresearch and laboratory studies, design work and construction and operation of the landfill. It is estimatedthat in order to underground storage waste can also be used mining excavations, including chambers after leaching in rock salt deposits. Reuse of chambers poses to designers task: to design the mining excavations so that the distribution of stresses and temperatures in the rock mass remained at an acceptable level. The paper examines the impact of cross-sectional dimensions of the elliptical the excavation on the stress concentration in the rock massif surrounding the excavation. The calculations allow to determine conditions for the formation of secondary stresses, which are detri-mental to the stability of the chamber.
W artykule nawiązano do zagadnienia identyfikacji przyczyn wzrostów stężenia tlenku węgla w powietrzu kopalnianym jako jednego z głównych celów realizowanego w ITI EMAG projektu europejskiego, związanego z poprawą bezpieczeństwa pracy w kopalniach węgla kamiennego. W ramach projektu prowadzone są prace badawcze, zmierzające do opracowania algorytmu przetwarzania danych pomiarowych w systemach monitorowania, który spośród występujących w powietrzu kopalnianym wzrostów stężenia tlenku węgla, spowodowanych różnymi przyczynami, umożliwi odpowiednio wczesne zidentyfikowanie i zasygnalizowanie objawów rozwijającego się pożaru endogenicznego. Przedstawiono koncepcję rozwiązania systemu identyfikacji opartą na metodzie porównywania szeregów czasowych na bazie reguł eksperckich i logiki rozmytej.
EN
The article features the issue of identifying the causes of the increasing carbon oxide concentration in the mine air as one of the major objectives of a project carried out by ITI EMAG. The project is related to the improvement of work safety in hard coal mines. Within the project there is research undertaken with a view to work out an algorithm for processing measurement data in monitoring systems. The algorithm will enable early identification and signalling of a spreading spontaneous fire based on the increase values of carbon oxide concentration in the mine air. The concept of the identification system was presented. It is based on the method of comparing time series values, expert deductive database and fuzzy logic.
Badania na obszarze Iwonicza-Zdroju dostarczyły informacji na temat przydatności metody georadarowej do określania budowy przypowierzchniowych warstw geologicznych zmienionych antropogenicznie. Z wyznaczonych w terenie czternastu punktów metodą GPS wytypowano sześć punktów określających prawdopodobną lokalizację studni kopanych, w obrębie których wykonano pomiary georadarowe. Łącznie wykonano 24 profile pomiarowe georadarem typu Detector Duo. Pomiary georadarowe wykazały szereg ciekawych anomalii, choć często trudnych do jednoznacznej interpretacji. Na badanym terenie, oprócz naturalnych zmian facjalnych, zauważalny jest negatywny wpływ działalności człowieka – wyrobiska górnicze, zakłócające pierwotny układ warstw geologicznych.
EN
The purpose of the research conducted in the region of Iwonicz-Zdrój was to obtain the information concerning the applicability of the GPR method for defi ning anthropologically altered, near-surface geological layers, which are very common in the entire area of Przedkarpacie sink hole. From the fourteen points which were selected in the research area using the GPS method, six GPR points determining the probable localization of dug wells were chosen. In total, 24 measurement profi les were made using the Ground Penetrating Radar Detector Duo. GPR surveys revealed series of interesting anomalies, often diffi cult for equivocal interpretation. In the research area, apart from natural facies changes, the infl uence of human activity is also very noticeable – mining excavations, which disturb the primary arrangement of geological strata.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono zastosowaną w kopalni "Nowa Ruda" technologię doszczelnienia z powierzchni wcześniej zlikwidowanego szybu "Leszek" i upadowej wentylacyjnej z tego szybu do poziomu IV.
EN
Technology of tightening up from the surface of liquidated earlier shaft nLeszek" and the ventilation incline from this shaft up to the horizon IV applied in ,Nowa Ruda" colliery is presented in the paper.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Kształt i położenie kawern ługowanych w złożach soli mierzy się echosondą ultradźwiękową. W pracy wyprowadzono wzory na określenie błędów systematycznych i przypadkowych przy takim pomiarze. Na podstawie danych z publikacji i opracowań, przedstawiono wartości błędów elementarnych wynikających ze stosowanych metod i aparatury do pomiaru kawern. Średni błąd określenia położenia punktu sytuacyjnego w stosunku do osi sondy określono na š1,5 % mierzonej odległości poziomej, a z uwzględnieniem błędów określenia wysokości średni błąd położenia punktu kawerny w odległości 25 m od osi sondy na głębokości 1200 m wynosi š1,27 m. Błędy te wzrastają znacznie, jeżeli uwzględni się błędy wyznaczenia krzywizny otworów wiertniczych, wtedy odległość między sąsiednimi kawernami oddalonymi o 50 m na głębokości 1200 obarczona jest średnim błędem š5,7 %.
EN
The shape and location of the caverns leached in salt deposits is surveyed by means of ultrasonic echo sounder. The formulas for systematic and random errors determination at such a survey are derived in the paper. Basing on the data from publications and elaboration the values of elementary errors resulting from the methods used and apparatus for caverns surveying are presented. Mean error of determination of situation point location in reference to the sounder axis is determined as š1,5 % of the measures value of horizontal distance, and when taking into consideration errors of height determination the mean error of cavern point located in the distance of 25 m from the sound axis, on the depth 1200 m. Amounts to š1,27 m. This errors increase considerably if the errors of bore-holes curvature determination are taken into consideration. Then the distance between neighbouring caverns 50 m apart, on the depht of 1200 m includes the mean error of š5,6 %.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.