Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

An Analysis of Bioelements in the Source Waters of Sanok District on the Border of the Eastern and Western Carpathians and their Impact on the Functioning of the Human Body

Kaczmarski Mateusz, Chorostyński Artur, Łach Andrzej, Wrona Marcin

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 2

926--950

EN

The analysis of underground (spring) waters concerned 6 springs located in the eastern part of the Sanok District on the border of the Eastern and Western Carpathians (analysis of bioelements). There have been detected „natural mineral waters with sodium chloride content” with chemical admixtures such as: boron (HBO2 >10 mg·dm-3) strontium (Sr > 10 mg·dm-3), barium (Ba > 3 mg·dm-3), Lithium (Li > 1 mg·dm-3), in a potential perspective of economic importance. The above-mentioned water from Tyrawa Solna, has a historical aspect, connected with salt-works, as signified by the name of the village. The publicly availablespring of Chopin from the Sanok park is characterized by „natural mineral water with calcium content” at the same time it is „low-sodium water” with a sodium content (< 3 mg·dm-3). The spring from Bykowce near Sanok, has "specific healing iron water" with iron (II) content above 10 mg·dm-3, while the spring on the Olchowce-Liszna route called „Nad Wodospadem” („At the Waterfall”) (Nature Monument) is rich in "specific healing sulphide water" with a divalent sulphur content of 3.8 mg·dm-3 (characteristic odour). The criterion of „specific boric therapeutic water” with HBO2 metaboric acid concentration higher than 5 mg·dm-3 (pharmacodynamic factors) (Regulation of the Minister of Health) meets the already mentioned water from Tyrawa Solna. This water also contains large amounts of sodium potassium, calcium and magnesium, and its mineralization exceeded 3500 mg·dm-3 (highly mineralized brine). On the border of the Eastern and Western Carpathians, moving south towards Slovakia, two sources were found in the Bieszczady Mountains (Mików, Radoszyce). Water from „Cudowne Źródełko” („The Miraculous Spring”) in Radoszyce (surroundings) belongs to soft waters (hardness = 10 German degrees) and to low mineralized ones (mineralization < 500 mg·dm-3). Bioelements that are found in trace amounts in spring waters i.e. iodine < 0.3 and fluorine < 0.1 [mg·dm-3] and selenium and vanadium < 20, zinc and copper < 10, chromium and nickel < 5, molybdenum < 1 [μg·dm-3] were also determined. Chemical analyses were performed using the following methods: AAS, ICP-OES, ICP-MS, IC, potentiometry (pH), conductometry (EC), ORP potential, turbidimetry, argentometry and acid-base titration. The influence on the functioning of the human body and some bioelements is described.

PL

Analiza wód podziemnych (źródlanych) dotyczyła 6 źródeł zlokalizowanych we wschodniej części Powiatu Sanok na granicy Karpat Wschodnich i Zachodnich (analiza biopierwiastków). Wykryto „naturalne wody mineralne z zawartością chlorku sodu” z chemicznymi domieszkami: boru (HBO2 > 10 mg · dm-3) strontu (Sr > 10 mg · dm-3), baru (Ba > 3 mg · dm-3), litu (Li > 1 mg·dm-3), w ewentualnej perspektywie o znaczeniu gospodarczym. Wymieniona woda z Tyrawy Solnej, posiada aspekt historyczny, związany z warzelnictwem soli, o czym świadczy również nazwa miejscowości. Ogólnodostępne źródło Chopina z parku sanockiego cechuje „naturalna woda mineralna z zawartością wapnia” jednocześnie jest to „woda niskosodowa” o zawartości sodu (< 3 mg · dm-3). Źródło z Bykowiec niedaleko Sanoka, posiada „wodę swoistą leczniczą żelazistą” o zawartości żelaza (II) powyżej 10 mg · dm-3, natomiast źródło na drodze Olchowce-Liszna „Nad Wodospadem” (Pomnik Przyrody) jest bogate w „wodę swoistą leczniczą siarczkową” o zawartości siarki dwuwartościowej 3,8 mg · dm-3 (charakterystyczny zapach). Kryterium „wody swoistej leczniczej borowej” o stężeniu kwasu metaborowego HBO2 wyższym od 5 mg · dm-3 (współczynniki farmakodynamiczne) (Rozporządzenie Ministra Zdrowia) spełnia już wspomniana woda z Tyrawy Solnej. Woda ta zawiera również duże ilości sodu potasu, wapnia i magnezu, a jej mineralizacja przekroczyła 3500 mg · dm-3 (wysokozmineralizowana solanka). Na granicy Karpat Wschodnich i Zachodnich przemieszczając się na południe w kierunku Słowacji znaleziono w Bieszczadach dwa źródła (Mików, Radoszyce). Woda z „Cudownego Źródełka” w Radoszycach (okolice) należy do wód miękkich (twardość = 10 stopni niemieckich) oraz niskozmineralizowanych (mineralizacja < 500 mg · dm-3). Oznaczono również biopierwiastki, które występują w wodach źródlanych w ilościach śladowych tj. jod < 0,3 i fluor < 0,1 [mg · dm-3] oraz selen i wanad < 20, cynk i miedź < 10, chrom i nikiel < 5, molibden < 1 [μg · dm-3]. Analizy chemiczne wykonano następującymi metodami: ASA, ICP-OES, ICP-MS, IC, potencjometria (pH), konduktometria (EC), potencjał ORP, turbidymetria, argentometria, alkacymetria. Opisano wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka, niektórych biopierwiastków.

2

Analysis of selected physico-chemical parameters in bottled waters available on the Polish market

Włodyka-Bergier Agnieszka, Bergier Tomasz, Gajewska Dominika, Stańkowska Emilia

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2019

|

nr II/1

119--130

EN

Water is a significant source of macro - and microelements, necessary for the proper functioning of a human body. The purpose of this article was to analyze the quality of the selected bottled waters available on the Polish market in terms of the physico-chemical parameters (pH, conductivity, chloride ions, bromide ions), macroelements (sodium, potassium, calcium, magnesium) and trace elements (lead, nickel, antimony, arsenic). 17 brands of the bottled waters available on the Polish market were investigated within the study presented in the article (8 natural mineral waters, 6 spring waters and 3 therapeutic waters). The bottled waters, which were analyzed in the article, characterized with a large diversity of chemical composition. In two samples of therapeutic waters the permissible concentration of nickel was exceeded.

3

Ogólne charakterystyki wybranych wód mineralnych butelkowanych, mineralnych i leczniczych na Białorusi

Ushko N., Chau N. D.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 2

189--198

PL

Praca prezentuje własności fizyczne, skład chemiczny i zawartości naturalnych izotopów promieniotwórczych oraz względnych wartości δ18O, δ2H wybranych wód butelkowanych mineralnych, mineralnych i leczniczych z ujęć zlokalizowanych w różnych uzdrowiskach rehabilitacyjnych na Białorusi. Wody te zostały zebrane w okresie od 2012 do 2015 roku i analizowane w laboratoriach Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH oraz Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH. W większości badanych wód dominują jony Cl-, SO42-, Na+ i Ca2+, a ich mineralizacja zmienia się w szerokim zakresie od kilku set mg/dm3 aż do około 150 g/dm3, pH od 6.6 do 9.1 a Eh od -283 do 259 mV. Stężenia izotopów radu zmieniają się od ≤ 5 mBq/dm3 aż do 17.6 Bq/dm3, a aktywność właściwa 228Ra zwykle jest wyższa od 226Ra. Stężenia izotopów uranu są zawarte w zakresie od poniżej 0.5 mBq/dm3 do 75 mBq/dm3 dla 238U i do ok. 300 mBq/dm3 dla 234U. Zawartości izotopu trytu są poniżej 1.1 UT, wartości d18O są w zakresie od -10.9‰ do -7.8‰ i d2H od -84‰ do -59,4‰. Te wartości wykazują, że w badanych wodach przeważa woda zasilana z okresu holocenu. Niektóre wody mineralne zawierają składniki swoiste (Rn, Br, Fe) które nadają im własności farmakodynamiczne.

EN

This work presents the physical properties, chemical composition, natural radionuclides’ concentrations and the relative values of δ18O, δ2H of selected bottled mineral, mineral and therapeutic waters of some water intakes localized at different therapeutic centers in Belarus. The water samples were collected in the period from January 2012 to June 2015 and analyzed at the Faculty of Geology, Geophysics and Environmental Protection and Faculty of Physics and Applied Computer Science laboratories, AGH University of Science and Technology in Kraków Poland. The results show that the dominating ions in the majority of waters are Cl-, SO42-, Na+ and Ca2+, the total dissolved solids (TDS) of the investigated waters ranges from several hundred mg/L to near 150 g/L, pH from 6.6 to 9.2 and Eh from -283 to 259 mV. The radium isotopes concentration ranges from below the limit of detection to 17 Bq/L, and the specific activity of 228Ra is often higher than those of 226Ra. The uranium concentration range from below 0.5 mBq/L to 75 mBq/L for 238U and to 300 mBq/L for 234U. In some waters the uranium activity ratio (234U/238U) is very high. The tritium concentrations are below 1.1 UT, d18O range from -10.9‰ to -7.8‰ and d2H from -84‰ to -59.4‰. These values indicate that groundwaters are dominated by components which were recharged during the Holocene. Due to the presence of specific elements such as iron, bromine and radon, as well as hydrogen sulfide, some mineral waters are classified as therapeutic.

4

Distribution of bacteria in the mineral waters of the Polish Lowlands

Walczak M., Deja-Sikora E., Kalwasińska A., Polatowski M., Krawiec A.

Geological Quarterly

|

2017

|

Vol. 61, No. 1

177--185

EN

The paper presents the results of research into the distribution of microorganisms in brines with the total dissolved solids of 40–80 g/dm3, found in the Paleozoic platform of the Polish Lowlands. Water samples were collected from boreholes extracting water from the Jurassic and Triassic aquifers. The total number of microorganisms in the examined water samples ranged from 10 to 30 x 103 cells per 1 cm3, while their viability ranged from 14 to 58%. The samples contained heterotrophic, chemoautotrophic, aerobic and anaerobic bacteria as well as bacteria participating in the transformation of iron and sulphur compounds. Molecular identification of culturable bacteria isolated from water samples revealed that they belong to six genera: Bacillus and Staphylococcus within phylum Firmicutes, Micrococcus and Kocuria within phylum Actinobacteria, and Marinobacter and Pseudoalteromonas within phylum Proteobacteria (class Gammaproteobacteria). The most abundant were Bacillus and Micrococcus isolates related to six different species: B. amyloliquefaciens, B. pumilus, B. methylotrophicus, B. licheniformis, M. luteus and M. yunnanensis.

5

224Ra and the 224Ra/228Ra activity ratio in selected mineral waters from the Polish Carpathians

Nguyen C. D., Rajchel L., Van-Duong H., Nowak J.

Geological Quarterly

|

2017

|

Vol. 61, No. 4

771--778

EN

Mineral and therapeutic waters widely occurring in the Polish Carpathians contain a vast amount of biogenic elements. However, radioactive elements like radium isotopes are also found in these waters. This paper presents the first results of the activity concentration measurements of 224Ra in selected mineral waters of the Polish Carpathians. Additionally, the content of 226Ra and 228Ra, and the activity ratios of 224Ra/228Ra, 224Ra/226Ra and 226Ra/228Ra in the waters were determined. The work was based on a method for the simultaneous determination of 224Ra, 226Ra and 228Ra in water samples using the a/b liquid scintillation spectrometer. The results show that the activity concentrations of 224Ra, 226Ra and 228Ra in the mineral waters are comparable and vary from ca. 220 mBq/L to above 1500 mBq/L. The activity ratios of 224Ra/228Ra, 224Ra/226Ra and 226Ra/228Ra are variable within the ranges of 0.68 to 1.48, 0.65 to 1.48, and 0.78 to 2.05, respectively. The committed effective dose resulting from the intake of 224Ra through the water consumption is far lower than that from 226Ra and 228Ra.

6

Wody lecznicze regionu sudeckiego : wybrane problemy

Ciężkowski W., Kiełczawa B., Liber-Makowska E., Przylibski T., Żak S.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 9

671--682

EN

Mineralized waters used for medical treatment are common in the Sudetes. Due to reservoir rock types and the depth of groundwater circulation, two main types of groundwater deposits are distinguished. These are fissure deposits, the most often present in granites and gneisses, andfissure-porous deposits present first of all in sandstones. The main types of mineralized groundwater are CO2-rich waters, containing up to 99.5% of CO2 as the primary gas component, thermal waters characterized by the temperatures up to 87°C, which classifies these waters as the warmest in Poland, as well as radon waters, containing the highest activity concentrations of 222Rn, reaching above 2,000 Bq/dm3. All these groundwater types are infiltration waters. Discharge rates of the intakes in the Sudetes changes with time, which is influenced by changes in atmospheric parameters. The time of reaction is similar for all the intakes in the same hydrogeological structure. The process of mixing between the highly-mineralized, deep-circulation groundwater component and the shallow-circulation, low-mineralized component is intensely studied. Another problem is the presence of CO2 in the amount exceeding its solubility in the water. Juvenile CO2 flows from the deep crust through tectonic discontinuities, where it dissolves in groundwater, forming CO2-oversaturated waters, as well as itforms gas anomalies in soil air. CO2 concentrations may reach in soils more than 60 vol.%, and the flux of this gas reaches even 66 g/m2/d. Radon dissolves in groundwater in the zone of its out flow, where reservoir rocks are densely cracked, weathered, and cut by tectonic faults. The hydrogeochemical background of 222Rn in groundwater of the Sudetes is between 4 and 306 Bq/dm3.

7

Wpływ eksploatacji ujęcia Antoni w Muszynie na skład chemiczny ujmowanych wód mineralnych (leczniczych) w latach 2004–2011, Beskid Sądecki

Kotowski T., Satora S.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/1

846--851

EN

Analysis of the influence of mineral water exploitation on the variability of the selected components of mineral water is presented in this study. Results of simplified chemical analysis (4 parameters, n = 390, conducted in period 2004–2011) and full chemical analysis (21 parameters, n = 8, conducted in period 2004–2010) were analyzed. There is medium correlation (R = 0,47) between the exploitation of mineral water and concentration of HCO-3 ions. Concentration of HCO-3 ions is slight decreasing in response to decrease of the mineral water exploitation. Taking into account relatively stable CO2 flow from mantle this indicates the possibility of groundwater percolation from shallow aquifers. The concentration of HCO-3 ions in shallow aquifers is significantly lower then concentration of HCO-3 ions in deep aquifers. Influence of the mineral water exploitation on the level of the water table is negligible (R = 0,06). It is likely to indicate that occurrence additional factors, e.g., high pressure of gas (CO2 ) in aquifers or the degassing process of mineral water.

8

Badania izotopowe δ18O, δD oraz δ37Cl w wybranych wodach mineralnych Podkarpacia

Baran I., Baran A., Pelc A., Hałas S., Chmiel S.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 3

172–-178

EN

The paper presents new results of stable isotope ratios (18O16O, 2H/1H and 37Cl/35Cl) in a few representative mineral waters of the Subcarpathian area. The observed temporal variability of 18O/16O and 2H/1H in waters has thrown a new light onto the origin of these waters. Analysis of 37Cl/35Cl in chlorine ion is indicative of its origin, at least it was possible to exclude a contamination by chloro-organic compounds. The possibility of tracing of migration of this pollution type by simultaneous analysis of chlorine and carbon isotopes is discussed. The results are discussed on the background of geological structures of the aquifers and their hydrogeological conditions.

9

Wody mineralne z Bóbrki : zapomniana historia Zakładu Wodoleczniczego

Olejarz B.

Wiek Nafty : zeszyty naukowo-historyczne

|

2014

|

R. 23, nr 3

13--17

10

Mikroorganizmy w solankach mezozoiku Niżu Polskiego

Walczak M., Krawiec A.

Przegląd Geologiczny

|

2014

|

Vol. 62, nr 8

420--423

EN

The paper presents the results of the research into the distribution of microorganisms in brines with the TDS (total dissolved solids) concentration of 40–80 g/dm3, located in the Paleozoic platform of the Polish Lowland. Water samples were collected from boreholes extracting water from the Jurassic and Triassic aquifers. The bacteria were detected in all water samples although the total number of microorganisms in the water samples ranged from about 11 · 103 to more than 40 · 103 cells, while their viability ranged from 13% to 100%. The samples contained both heterotrophic and chemoautotrophic, aerobic, and anaerobic bacteria as well as bacteria participating in the transformation of iron and sulphur compounds.

11

Examples of applications of geothermal waters for recreation, heating and bottling in selected regions of Hungary

Hałaj E., Wachowicz-Pyzik A.

Geology, Geophysics and Environment

|

2013

|

Vol. 39, no. 1

21--32

EN

Due to the favourable geothermal conditions in Hungary, where the geothermal gradient is about 1.5 times greater than the world average, the country has numerous centers, which use geothermal waters directly for heating, recreation, or bottling purposes. There are plenty of thermal and mineral water springs, most of which were known even 4000 years ago. This article presents different applications of geothermal waters, illustrated with examples of spas, recreation and balneology centers like the largest spa complexes in Europe - Szechenyi Spa and 500 years old Rudas Spa located in Budapest, Egerszalók with unique travertine deposit or Miscolctapolca in the area of Miskolc where a thermal karstic cave system originally carved and dissolved by the water in karstified Triassic limestone was transformed into a complex of geothermal swimming pools. The dynamic development of the geothermal energy uses system in Veresegyhaz, which total installed thermal capacity is nearly 13 MW with the total track length of 15 km geothermal pipe line, classify the Veresegyhaz as one of the most extended geothermal systems in Hungary.

12

Technologia uzdatniania wody podziemnej o podwyższonej zawartości arsenu

Puszkarewicz A., Piech A.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2013

|

Nr 11

458--461

PL

Celem badań było opracowanie technologii uzdatniania wody do spożycia przez ludzi z dwóch studni głębinowych na ujęciu w Białym Borze. Woda charakteryzowała się nadmierną ilością arsenu, ponadnormatywną zawartością manganu, żelaza, azotu amonowego oraz specyficznym zapachem siarkowodoru i substancji gnilnych. Do układu technologicznego wprowadzono proces koagulacji i filtracji. Do procesu filtracji zastosowano złoże katalityczne (braunsztynowe) w celu efektywnego usunięcia manganu, żelaza i azotu amonowego z wody. Dokonano analizy dwóch wariantów technologicznych: I - z zastosowaniem koagulacji powierzchniowej, II - z zastosowaniem koagulacji objętościowej. Optymalnym koagulantem okazał się PAX-XL19, w dawce 2 mgAl/dm3. W obu wariantach osiągnięto zadowalającą jakość wody, ale lepszym rozwiązaniem technologicznym pod względem efektywności usuwania arsenu, okazał się wariant II: napowietrzanie + koagulacja objętościowa + napowietrzanie + filtracja przez złoże katalityczne. W wodzie uzdatnionej związki arsenu występowały w ilościach śladowych, a wszystkie pozostałe analizowane pierwiastki były usunięte w całości.

EN

The aim of this study was execution of water treatment technology for human consumption from two deep wells on the water intake in Bialy Bor. The water was characterized by excessive amounts of arsenic, oversize content of manganese, iron, ammonium and hydrogen sulfide odor and putrefactive compounds, the process of coagulation and filtration was introduced to technological system. In filtration process was used the catalytic bed for the effective removal of manganese, iron and ammonia nitrogen from the water. Was analyzed two variants of the technology: I - with the use of surface coagulation, II - with the use of volume coagulation. The optimum coagulant was PAX-XL19, at dose 2 mgAl/dm3. In both cases achieved satisfactory water quality, but better technology in regards efficiency of arsenic removal, was the variant II: aeration + volume coagulation + aeration + filtration through a catalytic bed. In the treated water arsenic compounds occurred in trace amounts, and all other analyzed elements were removed in their entirety.

13

Preferencje studentów dotyczące spożywania wód butelkowanych i napojów funkcjonalnych

Rak J., Boryczko K.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2013

|

Nr 3

128--130

PL

Celem pracy jest wstępna ocena zwyczajów młodzieży akademickiej związanych z konsumpcją butelkowanych wód mineralnych i napojów funkcjonalnych. Wykonano badanie sondażowe obejmuje 16 pytań podstawowych (12 zamkniętych i 4 otwarte) dotyczących spożywania wód mineralnych, funkcjonalnych i napojów funkcjonalnych oraz 4 pytania dodatkowe dotyczące elementarnych zwyczajów żywieniowych.

EN

Aim of the study is a preliminary assessment of customs of students associated with the consumption of bottled mineral waters and functional beverages. The survey was carried out, 16 questions of basic (12 closed and 4 open) on the consumption of mineral waters, functional beverages, and 4 additional questions on the elementary food habits were asked.

14

O butelkowanych wodach mineralnych

Rak J. R., Boryczko K.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2013

|

Nr 11

454--457

PL

W pracy przedstawiono zagadnienia butelkowania wód mineralnych w ujęciu historycznym, aspektów zdrowotnych związanych z ich spożywaniem, a także rankingów wód mineralnych pod względem ich składu chemicznego, zawartości jonów magnezu, sodu, wapnia, potasu, chlorków, siarczanów i ogólnej mineralizacji.

EN

This paper presents the issues in the bottling of mineral waters by historical the health aspects of consumption, as well as mineral waters rankings in terms of their chemical composition the content of magnesium ions, sodium, calcium, potassium, chloride, sulphate and total mineralization.

15

Możliwość opracowania atlasu hydrogeoróżnorodności strefy przygranicznej Polski i Ukrainy na przykładzie „Atlasu hydrogeoróżnorodności województwa małopolskiego”

Chowaniec J., Freiwald P., Operacz T.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 449

55--63

PL

W artykule przedstawiono różnorodność wód podziemnych w strefie przygranicznej Polski i Ukrainy. Na szczególną uwagę zasługują szczawy zwykłe i wody kwasowęglowe występujące w pasie przygranicznym zarówno po stronie polskiej, jak i ukraińskiej. Wody te są wykorzystywane głównie w lecznictwie uzdrowiskowym i rozlewnictwie. W artykule przedstawiono możliwości opracowania atlasu hydrogeoróżnorodności strefy przygranicznej na przykładzie opracowanego już „Atlasu hydrogeoróżnorodności województwa małopolskiego”.

EN

The article presents a diversity of groundwater in the border area of Poland and Ukraine. Of special interest are the regular carbonated and carbon dioxide-containing waters occurring in the border zone on both the Polish and Ukrainian sides. These waters are mainly used for medical purposes in spas and for bottling. The article presents the possibility of developing an atlas of hydrogeodiversity of the border zone similarly to the already published “Atlas of Hydrogeodiversity of the Małopolska Province”.

16

Historia uzdrowisk w Karpatach Wschodnich

Chowaniec J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 449

65--70

PL

W artykule omówiono wykorzystywanie wód leczniczych na obszarze Karpat Wschodnich przed II wojną światową oraz przedstawiono różnorodność wód podziemnych w istniejących wówczas uzdrowiskach. Dzięki istniejącym źródłom mineralnym najbardziej znany był Truskawiec, posiadający dobrze funkcjonujące zakłady przyrodolecznicze. Znaczną popularnością cieszyły się również Burkut, Delatyn i Morszyn.

EN

The article discusses the use of therapeutic mineral waters in the pre-World War II period in the Eastern Carpathians, and presents the diversity of groundwaters in the spas existing at that time. Truskavets was among the most famous. This spa was well-known for its mineral springs and well-functioning centers of natural medicine. Also Burkut, Delatyn, and Morshyn spas enjoyed a considerable popularity.

17

Zmienność parametrów ilościowych i jakościowych wód mineralnych źródeł Rymanowa-Zdroju

Lewkiewicz-Małysa A., Winid B.

AGH Drilling, Oil, Gas

|

2012

|

Vol. 29, no. 1

253-263

PL

W źródłach rejonu Rymanowa Zdroju wypływają wody o różnej mineralizacji. Są to wody słabozmineralizowane (ujęcie Żelaziste, Hubin) średniozmineralizowane i wysokozmineralizowane: Ignacy, Tytus, Klaudia, Celestyna i Basenowe. Wody słabo i średnio zmineralizowane są typu HCO3-Ca. Wody wysokozmineralizowane są typu Cl-HCO3-Na. Są to szczawy zawierające składniki swoiste takich jak jod i kwas metaborowy. Wydajność badanych źródeł wód wysoko zmineralizowanych wynosi od 1,04 do 16,18 l/min. W pracy omówiono parametry reżimu źródeł: Tytus, Klaudia, Celestyna, Basenowe. Na podstawie pomiarów przeprowadzonych w latach 2004-20011 przedstawiono korelacje między parametrami ilościowymi i jakościowymi oraz dyskusję występujących zależności. Analizowane źródła wód leczniczych Tytus, Klaudia i Celestyna oraz Basenowe są źródłami VI klasy wydajności wg Meinzera. Na podstawie pomiarów wydajności w okresie ostatnich ośmiu lat można powiedzieć, ze są źródłami mało zmiennymi z wyjątkiem źródła Celestyna, które jest źródłem zmiennym. Wahania parametrów fizykochemicznych analizowane w oparciu o średnie miesięczne mieszczą się w zakresie dopuszczalnym dla parametrów leczniczych. Zależności między wydajnościami ujęć oraz zawartościami głównego składnika - jonu chlorkowego potwierdzają więzi hydrauliczne źródeł. Źródła zasilane są z tego samego zbiornika, a zróżnicowane wartości współczynników korelacji mogą wskazywać na skomplikowane warunki przepływu.

EN

Springs of different mineralization water occur in Rymanów-Zdrój. These are lowly-mineralized water (Żelaziste, Hubin intake), medium-mineralized and highly-mineralized waters: Ignacy, Tytus, Klaudia, Celstyna and Basenowe. Lowly mineralized and medium mineralized waters are of HCO3-Ca type. Highly mineralized waters are of Cl-HCO3-Na type. There are carbonated water containing such specific components as iodine and metabromine acid. Spring discharge of highly mineralized water ranges from 1.04 to 16.18 dm3/min. The paper presents the parameters of Tytus, Klaudia, Celestyna and Basenowe spring regime. On the basis of measurements carried out during 2004-2011 shows the correlation between quantitative and qualitative parameters, and discusses existing relationships.

18

Występowanie wód mineralnych, swoistych, leczniczych, termalnych oraz solanek na obszarze zapadliska przedkarpackiego i północnej części Karpat zewnętrznych

Jasnos J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2011

|

R. 50, nr 1-2

349-364

PL

Artykuł zawiera informacje na temat wód mineralnych, leczniczych i solanek występujących na obszarze zapadliska przedkarpackiego oraz północnej części Karpat zewnętrznych (związanych z fliszem zewnętrznokarpackim oraz jego podłożem). Północną granicą obszaru badań jest zasięg utworów miocenu zapadliska przedkarpackiego, południową zaś – linia przesunięta w stosunku do północnego brzegu nasunięcia karpackiego o około 15 km na południe. Na opisywanym obszarze występują wody zaliczone do wód leczniczych, termalnych i solanek na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 lutego 2006 roku (Dz. U. z 2006 r., nr 32, poz. 220, z późn. zm.). Są one zlokalizowane w obrębie piętnastu złóż i wykorzystywane do celów terapeutycznych w sześciu uzdrowiskach statutowych. Skrótowo przedstawiono również występowanie w kilku miejscowościach wód użytkowanych w przeszłości lub obecnie do celów leczniczych, produkcji butelkowanych wód mineralnych, źródlanych, stołowych i innych produktów na bazie wód i otrzymywanych soli, a także wód niezagospodarowanych do tej pory.

EN

Paper contains information about mineral, therapeutic, geothermal waters and brines occuring on the area of the Carpathian Foredeep and the northern part of the Outer Carpathians (connected with flysch of the Outer Carpathians and its basement). The northern boundary of the research area is the extent of Miocene formations of the Carpathian Foredeep, the southern - on the other hand - line shifted about 15 km to the south with reference to the northern border of the Carpathian overthrust. On the described area waters ranked as healing, thermal waters and brines on the basis of the Regulation of Council of Ministers of 14th February 2006 (Journal of Laws of 2006, No. 32, item 220, as amended) occure. They are located within the limits of fifteen water deposits and using for therapeutic purposes in six health resorts. Occurance of such waters used in the past or nowadays for healing purposes, production of bottled waters and other products on the basis of waters and salt as well as waters unexploited until now was briefly shown.

19

Przeżywalność bakterii w wodach geotermalnych

Walczak M., Lalke-Porczyk E., Krawiec A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2011

|

R. 50, nr 1-2

413-423

PL

W przedstawionej pracy badano przeżywalność bakterii z rodzajów Escherichia coli, Staphylococcus aureus i Pseudomonas aeruginosa w wodach termalnych. Próby wody były pobierane z ujęć w Ciechocinku i Grudziądzu. Na początku eksperymentu badane próby wody były inokulowane komórkami bakterii i liczebność komórek bakteryjnych wynosiła 150 x 103 x cm3. Badania były prowadzone przez 28 dni. Uzyskane wyniki wskazują, że przeżywalność badanych bakterii w wodzie pochodzącej z Grudziądza jest mniejsza niż w wodzie z Ciechocinka. Tym niemniej, w obu tych wodach, wprowadzenie dodatkowej puli materii organicznej znacząco wpływa na przeżywalność bakterii.

EN

In this work we studied survivorship of bacteria from genus Escherichia coli, Staphylococcus aureus and Pseudomonas aeruginosa in hydrothermal waters. The samples of hydrothermal water were taken from sources in Ciechocinek and Grudziądz. At the beginning of the experiment the smplaes of waters were inoculated by bacteria and the number of bacterial cells in water was 150 x 103per cm3. The investigations were conducted during 28 days. Our results show that in water from Grudziądz, generally the survivorship of examined bacteria is shorter then in water from Ciechocinek. But in both this water samples added organic matter have significantly impact for time of survivirship of bacteria.

20

Transgraniczny geopark Karpaty fliszowe i ich wody mineralne

Miśkiewicz K., Golonka J., Waśkowska A., Doktor M., Słomka T.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

Vol. 59, nr 9

611-621

EN

The occurrence of mineral waters and related spas constitutes the leading theme of the projected geopark: Flysch Carpathians and their mineral waters. The geopark is located on the Beskid Sądecki and Beskid Niski area on the Polish side. It is situate in the area of the occurrence of three Carpathian units: Magura Nappe (the major part of the area), which includes Krynica, Bystrica, Racza and Siary tectonic-facies zones; Silesian Nappe and Grybów Unit. Besides mineral waters, the geodiversity of the area is defined by well exposed flysch rocks profiles including clastic type localities of the Magura Nappe described in the XIX century pioneers of geological investigations. The landslide morphology, attractive geomorphological forms like waterfalls, diversified river valleys, tors as well as places connected with history and tradition of exploration and exploitation of Carpathian hydrocarbons fields. The type localities of profiles of Grybów, Siary and Krynica Units as well as Łabowa Variegated Shales, Beloveza and Malcov formations. All these elements represent geotouristical attractions with high potential. They will be included in the network of preserved geosites within the projected geopark. The analysis of proposed geopark Flysch Carpathians and their mineral waters indicates high degree of diversification of natural values, especially geodiversity as well as richness of historical-cultural heritage. The preservation and protection methods are also diversified. This region represents unique geoenvironmental and historical values on the European scale, therefore providing good chances for establishment of geopark. The proposition of geopark with mineral waters and related spas in the Flysch Carpathians is first such project in the world. The documentation of geosites was already gathered during this stage of work, it requires only actualization, minor additions and construction of unified database. The evaluation of the actual touristic infrastructure provided also generally positive results, only the eastern part of geopark requires additional investments and promotion.