Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Application of composite materials in underground mining industry – fore-shaft closing platform

Kamiński Paweł, Niedbalski Zbigniew, Małkowski Piotr, Bozic Darian

Mining Machines

|

2022

|

vol. 40, iss. 1

19--31

EN

According to Polish law regulations, fore-shaft in underground mines in process of its liquidation must be either filled with bulk material or closed with double-deck platform on its top. As liquidation by closing is cheaper and easier than filling, steel closing platforms are typically used for this purpose. However, steel price fluctuations due to COVID-19 pandemic together with rapid development of composite materials, make application of composite structure a tempting direction. The article presents a design of composite double-deck closing platform for fore-shaft liquidation in one of the collieries located in the eastern area of Silesian Coal Basin. Presented solution was thoroughly calculated and tested and then assembled in the mine. The aim of the research was to prove applicability of composite structures in underground mines with maintaining proper level of safety.

2

Wykorzystanie odpadów przy likwidacji odkrywkowych wyrobisk górniczych

Murzydło Jacek

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2019

|

nr 10

16--21

PL

Artykuł dotyczy możliwości wykorzystania odpadów przy likwidacji odkrywkowych zakładów górniczych. Porusza kwestie: rodzajów odpadów, które można wykorzystać w tym zakresie, uzyskania przez substancje lub przedmioty przymiotu odpadu, zezwolenia na zbieranie odpadów i prowadzenie przetwarzania odpadów, możliwości wykorzystania odpadów do likwidacji wyrobisk zawodnionych, a także ulokowania w wyrobisku składowiska odpadów.

EN

The article focuses on selected aspects of the use of waste to liquidate open-pit mining excavations. In this respect, the article addresses the issue of defining substances or objects as waste and analyses, in particular, whether the fact that they are used for the liquidation process is the same as their disposal or as the intention of or obligation to dispose of them. Zaistnienie tych przesłanek kreuje bowiem przedmiotowość odpadów. The author rejects this possibility and points out that the use of waste to liquidate excavations usually meets the criteria for "other recovery processes" indicated as one of the the waste management methods specified in their statutory hierarchy. In addition, the article rejects the possibility of filling excavations having water accumulation with waste. It also rejects the possibility of liquidating a mining excavation by locating a landfill site there, indicating that such a site can be established only after the mine liquidation process is completed.

3

Z historii kopalń węgla kamiennego w wybranych dzielnicach Dąbrowy Górniczej. Komunikat

Ciepiela B.

Wiadomości Górnicze

|

2018

|

R. 69, nr 1-2

33--40

PL

Historia górnictwa węglowego w Dąbrowie Górniczej ma 210 lat, bowiem wydobywanie węgla rozpoczęto w 1785 r., a zakończono z chwilą unieruchomienia ostatniej kopalni, kopalni „Paryż” w 1995 r. (z dniem 30 czerwca 1995 r. zakończono wydobywanie węgla, a 30 grudnia 1996 r. zakończono jej likwidację). W związku ze 100-leciem nadania praw miejskich Dąbrowie Górniczej wydana została monografia miasta w trzech częściach. W części drugiej opisano historię poszczególnych dzielnic, wchodzących w skład miasta. Wobec niekompletnych wiadomości o historii górnictwa węglowego na terenie niektórych dzielnic, w artykule przedstawiono bardziej szczegółowo historię funkcjonowania kopalń w dzielnicy Gołonóg.

EN

The history of coal mining in Dąbrowa Górnicza is 210 years old, as coal mining started in 1785 and ended when the last mine, „Paryż" mine, was closed down in 1995 (on 30 June 1995 coal mining was terminated and on 30 December 1996 the mine's liquidation was completed). In connection with the 100th anniversary of granting city rights to Dąbrowa Górnicza, a monograph on the city was published in three parts. The second part describes the history of the individual districts that make up the city. In view of incomplete information about the history of coal mining in some districts, the article presents, in more detail, the history of the functioning of mines in the district of Gołonóg.

4

Likwidacja i rekultywacja zakładu górniczego w zgodzie z interesem społecznym

Król-Korczak J., Duda M.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2017

|

nr 5

14--20

PL

Pozyskiwanie kopalin metodą odkrywkową oraz ich przetwarzanie jest daleko idącą ingerencją w środowisko. Pozostawione tereny pogórnicze są w różny sposób rekultywowane. Przyjmując społeczność lokalną jako potencjalnych beneficjentów rekultywowanego terenu, zagadnienia związane z rekultywacją ujęto w artykule przez pryzmat uwarunkowań społecznych. Ze względu na złożoność procesów i zjawisk zachodzących w trakcie likwidacji, rekultywacji i zagospodarowania terenów poeksploatacyjnych przedstawiono w nim zależności prawne i praktyczne zachodzące podczas ich realizacji. Artykuł opatrzono przykładem szeroko rozumianej rekultywacji w interesie społecznym w zakładzie górniczym „Skawce”.

EN

Opencast exploitation of minerals and their processing is a far reaching interference in the environment. Reclamation of these areas involved mainly the restoration of usable values to the land by its proper formation. Well planned and implemented reclamation can also increase the attractiveness of the environment. Consistent measures that minimize the transformation of environment, supported by examples of post-mining areas reclamation can significantly influence on the public’s favour with regard to the planned mining activities, and consequently to a specific method of land reclamation. An example of adaptation of the post-mining excavation for recreational and social purposes is the area where the sandstone “Skawka” mine used to operate in Malopolska voivodship. The location at the edge of the “Świnna Poręba” retention basin will allow in the future to increase its capacity and make the landscape more attractive by leaving the rocks exposed. These rocks may also constitute a natural refuge and a habitat of valuable specimens of flora and fauna.

5

Przykłady likwidacji płytkich wyrobisk stwarzających zagrożenie dla powierzchni terenu na podstawie doświadczeń zagranicznych

Strozik G.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2016

|

nr 6

23--30

PL

Deformacje powierzchni terenu stwarzają zagrożenie dla zabudowy i infrastruktury technicznej obszarów zurbanizowanych. Jednym z podstawowych obszarów działań w zakresie jego eliminacji jest likwidacja płytkich wyrobisk górniczych. W artykule przedstawiono wybrane przykłady działań zmierzających do eliminacji zagrożenia występowaniem nieciągłych deformacji powierzchni terenu, podejmowanych w innych krajach.

EN

Mining activity leads to degradation of mine lands due to their deformations, including the most dangerous discontinuous deformations. In the early stage of industrial revolution in countries leading in coal production, thousands of mines operated mostly in shallow coal beds, which were easy available by mine techniques of that time. As the result of mine operations in shallow coal seams, large sinkholes and other forms of land deformation occurred, which could affect large areas of lands (Fig. 1) or reach unprecedented dimensions (Fig. 2). To eliminate the risk of sinkhole occurrence and damages of land objects, a range of filling techniques of mine voids have been developed. To the most advanced ones, belong pressurized grouting with use of fly ash – cement slurries of strictly controlled physical properties. However, efficiency of mine voids elimination corresponds with significant costs of land preparation. The most cost-consuming but also completely confident seems to be the open-pit method, in which the coal seam has to be exposed and then fully cleared from old mine operations remnants (Fig. 3). Particular attention must be devoted to old mine shafts, which due to their depth and direct connection to surface may create extremely high risk of land structure damages. The problem of old mine shafts has been discussed on an example of catastrophic collapse of rocks into voids remained in an old shaft after its insufficient backfilling in the past (Fig. 4). Not to overrate in efficient surface protection on post-mining areas is also to have reliable information about potential hazards before any further activities on an effected land piece started. A good example of such a comprehensive data base on old mining operations has been developed in the city of Aachen, Germany. During the last half of the century technologies of filling of underground voids underwent development from typical mine hydraulic backfill, through injection of precisely composed grouts – in terms of flow properties and mechanical behaviour after placement and solidification, up to clearing of shallow mine remnants with use of open-pit operations. Due to high costs of mine lands reclamation works, for each case of underground voids filling, technology and range of works must be thoroughly designed, where also good identification of underground conditions id of great importance.

6

Mniej koncesji, więcej likwidacji

Baradziej M.

Surowce i Maszyny Budowlane

|

2015

|

nr 2

44-49

PL

Spowolnienie gospodarcze w sektorach budownictwa i drogownictwa w znacznej mierze wpłynęło na sytuację producentów kruszyw. Jak przełożyło się ono na ilość wydanych koncesji, likwidowanych zakładów górniczych czy tzw. „szarą strefę wydobywczą"?

7

Zlikwidowany szyb górniczy – propozycja procedur bezpieczeństwa, monitoringu gazowego i raportowania w zakresie możliwych wypływów gazów (komunikat)

Wrona P., Małek D.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2014

|

nr 11

28--31

EN

Just after coal mine closure, a shaft can be closed or left for special purposes (it becomes a shaft without strict mining operations). In both cases it creates local (point) source of gases emission and a hazard for public safety. „Gliwice II” shaft was selected for investigation into this matter. It has been left for water pumping. Carbon dioxide emission was detected during preliminary research. Special methodology was designed at the first stage. Then five measuring series were been carried out (from II.2014 to V.2014). Carbon dioxide concentration maps were obtained during the research. It was constructed in Surfer 8 software. Selected results of the one of the series, followed by detailed analysis, have been presented in the article (Fig. 2). The article is concluded by remarks due to gas monitoring, safety and reporting of mentioned phenomenon.

PL

Po likwidacji kopalni węgla kamiennego szyb górniczy może zostać zlikwidowany bądź pozostawiony dla celów specjalnych (szyb nieczynny). W obu przypadkach stanowi potencjalne, punktowe źródło emisji gazów oraz lokalne zagrożenie dla bezpieczeństwa powszechnego. Jako obiekt badań wybrano szyb Gliwice II, który pozostawiono w celu pompowania wód podziemnych. Podczas pomiarów wstępnych stwierdzono emisję dwutlenku węgla z szybu do atmosfery. Opracowano metodykę pomiarową, a następnie przeprowadzono pięć serii pomiarowych, podczas których otrzymano rozkład stężenia dwutlenku węgla wokół szybu. Na podstawie wyników wykreślono mapy koncentracji tego gazu. W artykule przedstawiono przykładowe wyniki badań wraz z ich analizą. Na tej podstawie opracowano wnioski i zalecenia dotyczące możliwych procedur bezpieczeństwa, monitoringu oraz raportowania emisji gazów, dotyczących obiektów tego typu.

8

Studium uwarunkowań emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń SW części GZW (część VIII)

Grzybek I.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2012

|

nr 10

18-30

PL

Emisja gazów kopalnianych zachodzi ze wszystkich zlikwidowanych kopalń, a rodzaj i koncentracje emitowanych gazów zależą m.in. od warunków geologiczno-gazowych w otaczającym zroby górotworze (zerowe koncentracje CH4 i CO2 nie świadczą o braku emisji, wskazując, że w miejscach tych wydostaje się tylko N2). Warunki te są głównym czynnikiem determinującym emisję gazów ze zlikwidowanych kopalń. Mniej istotnymi są natomiast, kolejno: odwadnianie kopalń oraz wpływ wentylacji i odmetanowania. Dodatkowym czynnikiem są zmiany ciśnienia barometrycznego. Wydzielanie gazów do zrobów powoduje wzrost ciśnienia w ich obrębie. Przyspiesza go zakończenie ich odwadniania. Sprężaniu gazów przeciwdziała odmetanowanie zrobów i wentylacja sąsiednich kopalń, oraz ucieczka gazów na powierzchnię. Ucieczka taka ma miejsce po wzroście ciśnienia, umożliwiającym pokonanie oporów przepływu. Opory te determinuje m.in. charakter nadkładu formacji węglonośnych. Przy występowaniu nadkładu mioceńskiego ucieczka gazów ma miejsce głównie przez zlikwidowane szyby, w których opory przepływu są zależne m.in. od głębokości połączenia szybu ze zrobami, a najważniejsze są połączenia najpłytsze. Ponadto, podnoszące się zwierciadło wody przemieszcza gazy kopalniane do płytszych partii zrobów, czego efektem jest zmiana składu migrujących gazów.

EN

It should be stated that emission of mine gases across USCB are to be expected from all the abandoned mines, particularly from those being not dewatered or influenced by Ventilation. On the other hand, such emission can be more intensive from the mines being flooded. However, at mines being dewatered the leakage of gases will probably be limited to periods of depression barometric trends. The reference to geological-gassy conditions of USCB makes it also possible to estimate that in the gassy regions of transient or closed structure of methane content field the major emitted gas is going to be methane, while across the rest of the basin it is going to be nitrogen, however local occurrences of carbon dioxide are also possible. The work results are a little different from the previous opinions regarding barometric pressure, which usually nas been considered to be decisive agent for emission of mine gases [9, 38]. In the work it has however been demonstrated that this opinion is not obvious. It does not have to be contradictory with the opinions mentioned, which have been developed in the regions, where gobs were mostly degassed and devoided of agents favoring compression of mine gases. In such conditions changes of barometric pressure can actually turn out the strongest of agents described in the work. The results of the work also differ from the previous opinions [18, 24] with reference to the reason of changes in constitution of emitted gases observed in the course of time. To explain it, extruding of mine gases by the waters flooding a mine has been indicated as the main cause, while different properties of constituents of mine gases mix have been assumed less important. However, observations presented in the book seem rather well documented and enable to State the results of work highly credible. One of the consequences of differentiation of USCB geological framework is the variability of geological-gassy conditions, which helps distinguish the following three structures of methane content field: (i) closed, (ii) transient, and (iii) open one. They are characterized by different sequences of occurrence of the following gassy zones: (i) allochthonous high methane, (ii) degassed, and (iii) autochthonous high methane. Coal exploitation causes liberation of gases into mine workings, which does not end after the mine abandonment. The amount and type of gases flowing into gobs of abandoned mine depend on the content and Constitution of deposit gases. This dependence is reflected in stratification of mine gases Constitution within particular gas strata being proportional to the Constitution of deposit gases within gassy zone corresponding to the depth of the strata. Inflow of gases to gobs causes compression and emission of mine gases. This process is accelerated by the reconstruction of water table after the end of mine dewatering. However, it is slowed down by the influence of ventilation of bordering operating mines as well as the degasation of gobs. Thus, counteraction of those agents and flow resistance are decisive for intensity of mine gases emission. The type and concentration of gases emitted, however, is strictly connected to the constitution of mine gases in these parts of gobs, where gases migrate from, whose constitution, in turn, depends on the Constitution of the deposit gases. The shorter the flow paths are, the lighter the flow resistance is. The shallowest gob connections to the surface are therefore decisive for gases emission. The above rules have been found to be true for the shafts of the SW part of USCB. Their analysis has shown that the constitution of deposit gases within gassy zone opened by gobs of the shallowest level connected to shaft is of crucial importance for concentration of gasses emitted through the shaft. Continuing, the less important factors are, in turn: dewatering of gobs (or the lack of it) and - combined - Ventilation of bordering mines and gobs degasation. Changes of barometric pressure are also of some significance, influencing oscillations of gases concentrations around their values typical for the given shaft. Concluding, it can be stated that emission of mine gasses occurs from all abandoned coal mines. Its intensity, however, depends on the relative strength of particular agents influencing it, of which geological-gassy conditions of mined formation are the most important, determining the type and concentration of gases emitted.

9

Studium uwarunkowań emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń SW części GZW (część V)

Grzybek I.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2012

|

nr 5

10-18

PL

KWK "Morcinek" udostępniały trzy szyby, m.in. na poziomach: 650, 800 i 950 m. Po likwidacji kopalni, koncentracje CH4 i C02 w szybach wzrosły ze znacznym opóźnieniem, krótszym w szybie III. W szybach I i II ustabilizowały się później na typowym dla każdego z nich poziomie, zbliżonym do ich koncentracji w gazach złożowych udostępnionych szybami stref gazowych. W szybie III zaznaczyło się natomiast zastępowanie metanu przez azot. Późne ujawnienie się emisji tych gazów wynikało z oporów przepływu, których pokonanie możliwe było po zatopieniu części zrobów i wzroście ciśnienia w ich obrębie. Migracja gazów w szybach zachodziła poziomami 650 i 800 m. Główną rolę odgrywał jednak poziom 650 m, z uwagi na wyższy gradient ciśnienia pomiędzy nim a zrębami szybów. Wcześniejsze rozpoczęcie emisji z szybu III wiązało się z rozszczelnieniem jego połączeń ze zrobami (wybuch metanu, ucieczki zasypu), a wzrost koncentracji azotu koresponduje z zatopieniem poziomu 950 m i wynika z wypychania zatłoczonego tam wcześniej azotu.

EN

The deposit of Morcinek mine was developed through three shafts, on the production levels: 650 m, 800 m and 950 m among others. After the liquidation of the mine CH4 and C02 concentrations in the filled up shafts increased (Fig. 22) not before 520 (shaft III) and 890 days (shafts I and II). In shafts I and II, the concentrations stabilized later at a level typical for each of these shafts, similar to constitution of deposit gases within different gassy zones of methane content field. However, in the III shaft became evident the methane replacement by nitrogen (Fig. 24). Such a late manifestation of mine gases emission arises from flow resistance within shafts, which suppression was impossible before flooding of part of mine gobs and rising of the gas pressure within them. The migration of gases took place only from levels 650 m and 800 m. Level 650 m, however, played the main role, because of pressure gradient between the level and the shafts mouths higher then in case of level 800 m. Earlier manifestation of emission in shaft III is connected to dishermetization of its connections to gobs, caused by the methane explosion and the earthquakes. The increase of nitrogen concentration observed in it corresponds to flooding of 950 m level and is the result of extruding the nitrogen crammed before. At the same time, the start of gobs degasation caused the drop of CH4 concentration in all of the shafts, while changes of barometric pressure manifested their influence on gases concentration in the shafts, causing oscillations of the concentrations around the values typical for each particular shaft (Fig. 25).

10

Studium uwarunkowań emisji gazów ze zlikwidowanych kopalń SW części GZW (część IV)

Grzybek I.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2012

|

nr 4

22-33

PL

Zakończenie robót podziemnych w KWK 1 Maja spowodowało spadek metanowości kopalni o około 80 procent , a jej likwidacja emisję gazów kopalnianych poprzez zasypane szyby, w tym głównie szyb III. Zmiany ich koncentracji wiązały się z zatapianiem kopalni i zmianami w jej wentylacji. Ograniczaniu ilości powietrza wentylacyjnego towarzyszył wzrost koncentracji CH4. Natomiast skracanie dróg jego przepływu skutkowało albo spadkiem koncentracji CH4, albo jej wzrostem - odpowiednio: po wzroście lub ograniczeniu wpływu depresji wentylacyjnej na dno szybu III. Rola zatapiania kopalni była słabo zauważalna, w przeciwieństwie do wpływu zmian ciśnienia barometrycznego. Nie każdy z szybów KWK 1 Maja był jednak miejscem emisji metanu. Np. odmienne koncentracje CH4 w szybach III i IV wiążą się z udostępnieniem wysokometanowej strefy allochtonicznej lub tylko strefy odgazowanej. Wskazuje na to podobieństwo składu gazów kopalnianych w szybach do składu gazów złożowych ww. stref gazowych.

EN

The termination of underground works in 1 Maja mine caused decline of total methane emission into the workings (Fig. 18) to about 20 per cent of emission before exploitation end. Closing down of 1 Maja mine gave the mine gases occasion to migrate also by shafts filled up (Tab. 16), but mainly by the III shaft (Fig. 19). Variations of concentration can be connected particularly to the mine flooding and changes in its ventilation. Delimitation of the amount of ventilation air was accompanied by increase of methane concentration (Fig. 17). On the other hand, shortening of flow ways of the air produced either decline of CH4 concentration or its increase - in case of reducing the influence of the ventilation depression on the bottom of shaft III (Fig. 20). The significance of mine flooding was poorly observable, in opposition to influence of barometric pressure oscillations (Fig. 21). Moreover, not every shaft in the mine constituted the path for methane emission. It is well illustrated by different CH4 concentrations in shafts III and IV (Tab. 16). This difference is attributed to opening of allochthonous high methane zone or only degassed zone. It is indicated by comparison of constitution of mine gases from the shafts (Tab. 8) to constitution of deposit gases from the mentioned gassy zones (Tab. 4).

11

Górnictwo siarki w Polsce wczoraj, dzisiaj i jutro

Hajdo S., Klich J., Polak K.

Przegląd Górniczy

|

2009

|

T. 65, nr 5-6

101-109

PL

Odkrycie i udokumentowanie w Polsce dużych złóż siarki rodzimej w latach 1953-1976 spowodowało dynamiczny rozwój przemysłu wydobywczego i przetwórczego siarki w rejonie Staszowa i Tarnobrzega. Polska w krótkim czasie stała się czołowym producentem i eksporterem tego surowca. Podstawą tej pozycji był rozwój nowoczesnego górnictwa, początkowo odkrywkowego w kopalni w "Piaseczno" i "Machów", a od 1966 r. otworowego w kopalni siarki "Grzybów" i w kopalni siarki "Jeziorko". Eksploatacja odkrywkowa i duża koncentracja wydobycia w kopalniach otworowych ujawniła ich degradacyjny wpływ na środowisko naturalne. Światowy kryzys na rynku siarki oraz twarde wymogi gospodarki rynkowej spowodowały że po 1993 r. większą część potencjału wydobywczego siarki postawiono w stan likwidacji, a tereny pogórnicze poddano rekultywacji i zagospodarowaniu. Obecnie jedyną pozostałą po kryzysie czynną kopalnią otworową jest kopalnia siarki "Osiek". W artykule przedstawiono graficznie liczbowo i problemowo charakterystykę górnictwa siarki w okresie dotychczasowych 51 lat prowadzenia eksploatacji w Polsce w zakresie m.in.: kalendarium ważnych dat, parametrów ogólnych złóż siarki, wydobycia rocznego, globalnych wskaźników technologicznych, przyczyn likwidacji, uwarunkowań i kosztów likwidacji kopalń odkrywkowych i otworowych oraz czynników, które zadecydowały o przetrwaniu górnictwa otworowego siarki.

EN

The discovery and documentation of large sulphur bearing deposits in Poland in 1953-1976 had the significant influence on the rapid development of the industrial extraction and production in the Staszów and Tarnobrzeg areas. Within a short time Poland became the main producer raw material in the world. The discovery of sulphur ore in Poland laid the foundation for the rapid growth of new technologies in opencast mining at Piaseczno and Machów, and since 1966 borehole mining in the Grzybów and Jeziórko mines. Opencast mining technology and the large concentration of borehole mines have shown their degrading influence on the natural environment. Moreover the world crisis in the raw sulphur market and changes in the Polish Economy since 1993 have resulted in the closure of majority of the sulphur mines. Post-mining lands have been reclaimed and the only mine remaining active after the crisis is Osiek mine. This article introduces graphically and numerically and shows the characteristic problems of the 50 years period of sulphur mining in Poland. It also includes the calendar of important dates, parameters of sulphur ore, sulphur production, reasons for closure, conditions and costs of post-mining land reclamation and deciding conditions of the serviving borehole sulphur mines.

12

Abandoned "Wawel" coal mine - estimation of gas hazard at the surface

Wrona P.

Górnictwo i Geologia

|

2009

|

T. 4, z. 3

153-160

EN

Problem of gas emission from abandoned coal mines appeared in almost every coal basin in Europe. Abandoning the structure of a mine does not solve some aspects connected with negative impact of the mines on environment (e.g. water uplift, subsidence). Methane and carbon dioxide emission is one of them. Emission of CO₂ (with lack of CH₄ and CO) from closed-down "Wawel" coal mine to the surface cities has been discussed in the article. It is also shown that it is possible to create gas nomographs for selected abandoned shafts to have practical and easy tool to estimate gas hazard.

PL

Problem emisji gazów kopalnianych ze zlikwidowanych kopalń wystąpił w niemal wszystkich zagłębiach górniczych Europy. Likwidacja nie rozwiązuje niektórych aspektów negatywnego oddziaływania na środowisko (np. osiadanie terenu, podnoszenie zwierciadła wody). Emisja CH₄ i CO₂ jest jednym z nich. W artykule omówiono emisję CO₂ przy braku obecności CO i CH₄ na terenie zlikwidowanej KWK "Wawel". Pokazano też, że istnieje możliwość stworzenia nomogramów gazowych dla zlikwidowanych szybów, co może być użytecznym narzędziem przy szacowaniu tego zagrożenia.

13

Rekomendacje dla skutecznego zagospodarowania majątku likwidowanej kopalni węgla kamiennego

Sorychta-Wojsczyk B.

Wiadomości Górnicze

|

2008

|

Vol. 59, nr 6

407-412

PL

W artykule przedstawiono rekomendacje w celu umożliwienia skutecznego wdrożenia w praktyce gospodarczej opracowanego modelu zagospodarowania majątku likwidowanej kopalni węgla kamiennego z wykorzystaniem metody zarządzania projektami. Opracowany model obejmuje program składający się zsiedmiu projektów i określa sposób postępowania umożliwiający bardziej skuteczne zagospodarowanie majątku likwidowanej kopalni.

EN

The article presents recommendations in order to facilitate an effectivee implementation in economic practice of a model of assets management of a hard coal mine under closure with the use of the methods of projects management. Prepared model covers the program consisting of seven projects and determines the way of conduct enabling more effectives management of assets of a hard coal mine under closure process.

14

Wpływ odwadniania zlikwidowanej kopalni rud miedzi ,,Lubichów" na deformacje powierzchni terenu

Cempiel E., Gorol M.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2007

|

z. 280

45-56

PL

Przedstawiono wpływ odwadniania zlikwidowanej kopalni rud miedzi na warunki krążenia wód podziemnych i występowanie deformacji nieciągłych w granicach leja depresji. Określono uwarunkowania hydrogeologiczne i hydrauliczne oraz mechanizm zjawisk prowadzących do odkształceń terenu w rejonie kopalni.

EN

The influence of underground mining activity on the surface and underground water circulation conditions and uncontinuous deformations in depression cone were presented in this paper. Hydrogeological and hydraulic conditions and mechanism of phenomenon causing changes of topography in the area of "Lubichów" mine were determined.

15

Ustalenie strefy bezpieczeństwa wokół zlikwidowanego szybu "I" byłej KWK "Gliwice"

Tajduś A., Oleksy S.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2007

|

z. 276

183-191

PL

W artykule przedstawiono sposób ustalenia strefy bezpieczeństwa wokół zlikwidowanego szybu, chroniącą przyległe obiekty powierzchniowe. Wyznaczając promień strefy uwzględniono sposób likwidacji szybu oraz lokalne warunki hydrogeologiczne.

EN

The paper presents the method of determination of security zone around abandon shaft for protection adjacent surface objects. Local hydrological conditions and shaft liquidation method has been considered at determine the radius of security zone.

16

Prognoza jakości wody w wyrobisku poeksploatacyjnym Piaseczno koło Tarnobrzega

Haładus A., Kulma R.

Przegląd Górniczy

|

2007

|

T. 63, nr 11

31-36

PL

Przeprowadzenie likwidacji odkrywkowych kopalń siarki w Machowie i Piasecznie, w sposób minimalizujący zagrożenie dla środowiska naturalnego, było dla rejonu Tarnobrzega najważniejszym problemem ostatnich lat. Program prac likwidacyjnych zakładał, że w miejsce wyrobisk pogórniczych powstaną zbiorniki wodne o charakterze rekreacyjnym. Powodzeniem zakończy się niebawem napełnianie zbiornika Machów, natomiast prace przy zbiorniku Piaseczno są znacznie opóźnione. Prognozowanie zmian jakości wody w zbiorniku Piaseczno oparto na wynikach badań symulacyjnych wykonanych na numerycznym modelu hydrogeologicznym Tarnobrzeskiego Zagłębia Siarkowego. Rozwiązania uwzględniały różne sposoby ograniczenia dopływu zanieczyszczonych wód z piętra neogeńskiego do zbiornika. Podstawą bilansu hydrogeochemicznego były wydatki strumieni filtracyjnych oraz koncentracje w nich jonów wskaźnikowych (chlorki i siarczany). Zarówno w 2006 r., jak i w prognozach największy ładunek zanieczyszczeń jest wnoszony przez strumień filtracyjny napływający do zbiornika od strony składowisk kopalnianych. Działania likwidacyjne w warunkach częściowej lub pełnej izolacji wyrobiska nie spowoduje zmiany ogólnej klasy jakości wód zbiornika według wskaźników zasolenia. Siarczany nadal, blisko dwukrotnie, będą przekraczać wartość graniczną dla klasy IV, a tylko stężenie chlorków będzie się mieścić w klasie II.

EN

To carry out liquidation of opencast sulphur mines at Machów and Piaseczno, in a way minimizing natural environment hazard, has been the most important problem for Tarnobrzeg region in the last years. Program of liquidation works assumed, that mining workings will be replaced by recreation water reservoirs. Filling of Machów reservoir will be finished soon, but the works at Piaseczno reservoir are considerably delayed. Forecasting of water quality changes in the reservoir Piaseczno has been based on results of simulations made on the numerical hydro-geological model of the Tarnobrzeg Sulphur Basin. Solutions took into consideration various ways to limit inflow polluted waters from the Newer Tertiary stage into the reservoir. The hydro-geo-chemical balance was based on discharge of filtration streams as well as concentrations of indicating ions (chlorides and sulfates). As well in the year 2006 as in the forecasts the biggest pollutants charge is brought by filtration stream flowing into the reservoir from the side of mine storage yards. Liquidation activity under partial or complete isolation of the working will not cause the change of the general class of reservoir waters quality according to salinity indices. Sulfates will still exceed twice the boundary value for the class IV, and only concentration of chlorides will be within class II.

17

Możliwość prognozowania wypiętrzeń powierzchni terenu na skutek zatopienia starych zrobów i wyrobisk kopalnianych

Kołodziejczyk P., Musioł S., Wesołowski M.

Przegląd Górniczy

|

2007

|

T. 63, nr 9

6-11

PL

Arkusz porusza problematykę związaną z możliwością występowania wypiętrzeń powierzchni terenu na skutek likwidacji zakładu górniczego poprzez zaniechanie odwadniania i zatapiania zlikwidowanych podziemnych wyrobisk górniczych. W celu określenia prawdopodobnych wypiętrzeń terenu górniczego zastosowano modelowanie numeryczne oparte na metodzie elementów skończonych.

EN

The paper brings up the issues connected with possibility of occurring of surface uplift caused by liquidation of mine by giving mine drainage up and flooding liquidated mine workings. Numerical modelling based on the finite element method is used to determine probable uplifts of mining area.

18

Charakterystyka flory naczyniowej na terenach likwidowanych kopalń węgla kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim (GOP)

Jędrzejko K., Olszewski P.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2007

|

nr 1

29-47

PL

Artykuł ma charakter florystyczno-ekologiczny i zawiera wykaz 453 gatunków flory naczyniowej porastającej tereny pięciu likwidowanych kopalń węgla kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim: "Grodziec" i "Jowisz" w Wojkowicach, "Paryż" w Dąbrowie Górniczej, "Porąbka-Klimontów" w Sosnowcu oraz "Saturn" w Czeladzi (rej. ul. Węglowej). W badaniach przeprowadzonych w latach 2001-2006 uwzględniono częstość występowania poszczególnych gatunków roślin. Wykazano również ich specyficzne cechy autekologiczne dotyczące zapotrzebowania na światło, wilgotność i trofizm podłoża (Zarzycki i inni 2002). Określono przynależność poszczególnych gatunków do grup biocenologicznych (Szafer i inni 1977). Podano charakter formy życiowej roślin według C. Raunkiaera (1905) za: L. Rutkowskim (1998). Analiza wyróżnionych grup gatunków we florze naczyniowej występującej na badanych obszarach pozwoliła na wykazanie, że: najliczniejsze grupy tworzą hemikryptofity i terofity, dominują wyraźnie gatunki ruderalne i segetalne, a najliczniejszym udziałem wyróżniają się synantropijne gatunki rodzime (apofity). Liczną grupę tworzą gatunki o wysokich wymaganiach świetlnych i gatunki mezotroficzne (podłoża średnio żyzne). Dominują gatunki mezofilne i higrofilne. Analiza flory gatunków spontanicznie "wkraczających" na górnicze tereny poeksploatacyjne dostarcza wielu danych o charakterze aplikacyjnym, między innymi dotyczących doboru gatunków, które mogą być wykorzystane w rekultywacji biologicznej. Dotyczy to zarówno elementów rodzimych, jak i obcego pochodzenia.

EN

The present paper has floristical-ecological character. It contains the alphabetical index of 453 species of vascular flora overgrowing the post-mine sites of the five liquidated coal-mines in Dąbrowa Basin, i.e. "KWK Grodziec" and "KWK Jowisz" coal-mines in Wojkowice, "KWK Paryż" coal-mine in Dąbrowa Górnicza, "KWK Porąbka-Klimontów" coal-mine in Sosnowiec and "KWK Saturn" coal-mine in Czeladź. The studies conducted in the years 2001-2006 included the occurrence rate of particular species of plants. Their specific autoecological properties with reference to their requirements for light, moisture and trophy of soil were also indicated (Zarzycki and others 2002). The belonging of particular species to biocenological groups was determined (Szafer and others 1977) as well as the character of plant life forms was described by C. Raunkiaer (1905) after L. Rutkowski (1998). The analysis of the selected specific species groups in vascular flora occurring in the investigated areas allowed to indicate that: hemicryptophytes and terophytes form the largest groups, ruderal and segetal species are visibly dominant while native synanthropic species (apophytes) predominate. Plants with full light requirements and mezotrophic species (moderately rich soils) are also very numerous. Mesophilous and hygrophilous species form a clearly dominant group. The analysis of floral species spontaneously entering the post-mine sites provides a range of applicable data concerning, e.g. the selection of species which can serve for biological reclamation. It regards plants of both native and foreign origin.

19

Niektóre aspekty ponownego zagospodarowania wybranych złóż zlikwidowanych kopalń węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym

Jureczka J., Galos K.

Polityka Energetyczna

|

2007

|

T. 10, spec. 2

645-662

PL

Artykuł prezentuje proces transformacji górnictwa węgla kamiennego w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym od roku 1989, który związany był m.in. z likwidacją ponad 30 kopalń w tym regionie. Omówione są zmiany bazy zasobowej związane ze wspomnianą likwidacją kopalń. Zaprezentowano podstawowe dane na temat stanu technicznego zlikwidowanych kopalń w kontekście wykorzystania pozostałej infrastruktury dla celów ponownego zagospodarowania złóż. W końcowej części przedstawiono ocenę perspektyw ponownego zagospodarowania złóż zlikwidowanych kopalń, biorąc pod uwagę możliwości techniczne i przestrzenne oraz wielkość pozostawionych w złożach zasobów. Spośród ośmiu wyselekcjonowanych złóż, za najbardziej perspektywiczne uznano złoże Dębieńsko, perspektywiczne - złoże Morcinek, a mało perspektywiczne - złoża Żory i Jan Kanty. W przypadku pozostałych złóż perspektyw ich ponownego zagospodarowania praktycznie brak.

EN

The paper presents the process of transformation of hard coal mining in the Upper Silesian Basin since 1989, connected with liquidation of over 30 hard coal mines in this area. It gives some details on changes of hard coal reserves connected with such liquidation. Paper presents basic data on the technical state of abandoned mines in the context of potential use of existing infrastructure for deposits' redevelopment. Finally, some appraisal of perspectives of redevelopment of hard coal mines in abandoned mines is given, which takes into account technical and spatial possibilities, as well as amount of reserves left in abandoned deposits. Form among eight deposits being selected, Dębieńsko deposit is recognized as the most perspective for redevelopment, Morcinek deposit as perspective one, while Żory and Jan Kanty as low perspective ones. In case of other abandoned deposits, there is a lack of possibilities of their redevelopment.

20

Rewitalizacja obszarów poeksploatacyjnych w Zagłębiu Bełchatowskim - analiza uwarunkowań

Ostręga A., Gugała R.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2007

|

R. 49, nr 5-6

161-167

PL

W artykule przedstawiona została analiza uwarunkowań poprzedzająca nakreślenie koncepcji rewitalizacji terenów po eksploatacji węgla brunatnego w Zagłębiu Bełchatowskim. Wprawdzie całkowita likwidacja nastąpi dopiero za kilkadziesiąt lat, to ważne jest, aby sukcesywnie prowadzona rekultywacja terenów zbędnych dla eksploatacji zapewniła harmonijne zagospodarowanie całego rejonu w przyszłości. Sposoby rewitalizacji powinny wynikać nie tylko z uwarunkowań wewnętrznych: technicznych, hydrologicznych czy środowiskowych, ale również z charakterystyki otoczenia, w tym kwestii społeczno-gospodarczych. Należy mieć bowiem na uwadze fakt, że przyszłe funkcje obszaru poeksploatacyjnego powinny w jak największym stopniu rekompensować utratę miejsc pracy z powodu likwidacji największego przedsiębiorstwa w regionie. W związku z powyższym realizowane i planowane obecnie kierunki, takie jak leśne i rekreacyjne powinny być łączone z funkcjami gospodarczymi. Dobrze przygotowane tereny pod działalność przemysłowo-usługową oraz atrakcyjne otoczenie w postaci bazy rekreacyjno-wypoczynkowej i terenów leśnych będzie z pewnością dodatkowym atutem dla inwestorów. W artykule zwrócono uwagę na zachowanie tożsamości miejsca i upamiętnienie istotnej dla regionu działalności wydobywczej poprzez utworzenie "żywego" muzeum górnictwa.

EN

The article presents the conditions analysis preceding the establishment of the revitalization concept of the post-mining areas in the Bełchatowski Lignite Basin. In fact, the total liquidation shall take place after several dozen years, therefore it is essential that the successively carried out reclamation of the areas not necessary for mining ensures the sustainable development of the entire region in the future. The means of revitalization should result not only from the following internal conditions: technical, hydrological or environment, but also from the nature of the surroundings, including social and economic issues. One should be aware of the fact that the future functions of the post-mining areas should to in the greatest extent possible compensate for the loss of work places due to the closing down of the largest enterprise in the region. In relation to the above, the modes carried out and those currently planned, such as forest and recreational should also be linked with economic functions. Well prepared areas for industrial and commercial activities as well as attractive surroundings in the form of a recreational and leisure base and forest surroundings will undoubtedly be an additional advantage for investors. The article also points to maintaining the identity of the area and remembering the extracting activity, which was very significant for the region, through the creation of a "live" mining museum.