Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Historyczny plac miejski jako współczesne miejsce pamięci

Walczak Aleksandra

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2023

|

Z. 15

399--412

PL

Wiele z obecnie istniejących wnętrz urbanistycznych określić można mianem współczesnego miejsca pamięci. Artykuł ma na celu omówienie współczesnego miejsca pamięci w kontekście istotnego elementu kultury, którego zadaniem jest upamiętnianie ważnych wydarzeń historycznych. Krakowskie Podgórze jest dzielnicą, w obrębie której mieści się niemało przestrzeni publicznych odnoszących się do pamięci miejsca w symboliczny oraz wyjątkowy sposób. Artykuł ma na celu określenie na przykładzie krakowskiego placu Bohaterów Getta, w jaki sposób współczesne wnętrze urbanistyczne przekazuje historię miejsca. O wyborze placu zadecydowała pełniona przez niego funkcja współczesnego miejsca pamięci w historycznej tkance miasta. Historia placu poddana zostanie kompleksowej analizie oraz porównaniu jego formy przed przebudową i zaraz po niej. Istotne bowiem w historycznej tkance miasta jest istnienie przestrzeni pamiętających, które swoją historię zatrzymują w czasie, aby móc ją przekazywać obecnym, ale także przyszłym pokoleniom.

EN

Many of today's urban interiors can be described as a contemporary memorial. The purpose of this article is to discuss the contemporary place of memory in the context of an important cultural element whose task is to commemorate important historical events. Krakowskie Podgórze is a district within which there are a considerable number of public spaces relating to the memory of the place in a symbolic and unique way. Speaking of memorials, it should be noted that they can convey their history through their own morphology, physiognomy, as well as spatial solutions. The article aims to determine, using the example of Krakow’s Ghetto Heroes Square, how the contemporary urban interior conveys the history of the place. The choice of the square was determined by its function as a contemporary memorial site in the historical fabric of the city. The history of the square will be subjected to a comprehensive analysis and comparison of its form before and immediately after the reconstruction. After all, important in the historical fabric of the city is the existence of memorial spaces that freeze their history in time to be able to pass it on to the present, but also to future generations.

2

Woda jako pramateria współczesnej architektury znaczeniowej w przestrzeni zamieszkiwania

Wierzbicka Anna Maria, Pabich Marek

Środowisko Mieszkaniowe

|

2023

|

nr 42

33--49

PL

W poniższym artykule zaprezentowano zróżnicowanie rozwiązań architektonicznych uwzględniających wodę jako stałą część struktury obiektu, które reprezentuje wartości materialne i symboliczne. Do analiz użyto autorskiej metody badawczej narracyjnej w celu analizy współczesnych obiektów sakralnych, w których woda odgrywa rolę pramaterii. Analizę przeprowadzono pod kątem pięciu różnych aspektów: intencji autora, lokalizacji, daty powstania oraz opinii – idei projektu. Selekcja projektów została przeprowadzona po uprzedniej kwerendzie przykładów obiektów znaczonych. Obiekty zostały podzielone na cztery grupy znaczące: sztuczny krajobraz, nurt ekologiczny, przestrzeń pamięci, medium aksjomatyczne. Celem badań miało być wskazanie, że woda jako pramateria w obiektach znaczeniowych nie pełni tylko roli utylitarnej, ale również ma znaczenie symboliczne. Aktualny stan wiedzy wskazuje, że nie ma obecnie publikacji naukowych, które analizują „wodę” jako element pramaterii. Woda w architekturze badana jest zazwyczaj w aspektach utylitarnych i technicznych, rzadko w analizie brany jest pod uwagę semantyczny aspekt tej materii. Zagadnienie zostało zbadane za pomocą analizy projektów oraz obiektów zrealizowanych należących do współczesnej architektury znaczeniowej, których treści semantyczne maja zasadniczy wpływ na odbiór przestrzeni architektoniczny. W artykule została wykazana rola „wody” jako pramaterii w obiektach o imperatywie znaczeniowym.

EN

In this article, we will show the diversity of architectonic solutions that include water in the permanent structure of the object, which offers its prominent material and symbolic role. The method used for this research is the inquiry and the analysis of contemporary sacral things in which water plays the role of prima materiel. The research will use the author's narrative method to analysed the architecture of meaning. This study of the architectonic piece will be led through five deliberate and narrative aspects, exploring the author's intention – location, creation date, and narration, among others -project ideas. After a previous search, the project was selected as an example of meaningful objects. The objects are divided into four groups of signifiers: artificial landscape, ecological stream, memory space, and axiomatic medium. The research aimed to show that water as crematoria in meaningful objects does not only have a functional role, it also has a symbolic meaning. The current state of knowledge indicates that, at present, there are no scientific publications that analyse 'water' as an element of parametria. The water in architecture usually is analysed in practical and technical aspects; the semantic part of the project is generally excluded. The question will be studied using projects or finished objects in contemporary sacral architecture.

3

Park-pomnik w Żelazowej Woli – sacrum wykreowane kulturowo

Tarnawska A., Wojtkiewicz M.

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2018

|

Vol. 2

123--132

PL

Miejsca wykreowane kulturowo stanowią odpowiedź na potrzeby duchowe społeczeństwa. Potrzeba upamiętnienia Fryderyka Chopina w miejscu jego urodzenia sięga XIX wieku – czasu zaborów, a w pełni zrealizowana zostaje w latach 30. XX wieku. Wtedy to odbudowana w stylu narodowym oficyna chopinowska zostaje wkomponowana w nowocześnie zaprojektowaną, modernistyczną w charakterze przestrzeń parkową, stając się jej najważniejszym elementem. Parkowi-pomnikowi nadane zostają cechy przestrzeni symbolicznej. Żelazowa Wola jest miejscem przeżycia estetycznego, ale też emocjonalnego, w którym wykonywana na żywo muzyka jest kulminacją wizyty dla wielbicieli twórczości kompozytora.

EN

Culturally created places represent a response to society’s spiritual needs. The history of the commemoration of Fryderyk Chopin on the site of his birth dates back to the nineteenth century and the times of the Partitions of Poland. It was only realised in full, however, during the 1930s, when the Chopin annexe, rebuilt in the Polish national style, was made the key element in the design of a modernist-style park. The memorial park dedicated to Chopin was given the features of a symbolic space. The birthplace of Fryderyk Chopin and the park in Żelazowa Wola is a place of aesthetic and emotional experience, where visits made by admirers of the composer’s output are crowned by the performance of live music.

4

Polskie miejsca pamięci - zmiany interpretacji i problemy ochrony w XXI wieku

Lewicki Jakub

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2018

|

Nr 5

103--113

PL

W pracy omówiono pojęcie miejsce pamięci, jego zakres, i wiążące się z nim skojarzenia i społeczny w kolejnych okresach historycznych. Przedstawiono też zmiany rozumienia tego terminu i odmienne kształtowanie różnych miejsc pamięci w kolejnych okresach historycznych, a także zwrócono uwagę na odmienne interpretacje wydarzeń, które upamiętniały, co wpływało na ich różne urządzanie i odmienny odbiór społeczny. Analizując funkcjonowanie polskich miejsc pamięci w XX wieku należy zauważyć częste i gruntowne zmiany ich znaczenia i odbioru społecznego. Interpretacja wydarzeń i form upamiętnienia była zależna od aktualnej sytuacji społecznej i politycznej. Nawet niewielka zmiana sytuacji politycznej powodowała znaczące zmiany interpretacji miejsc pamięci i dotyczącej ich propagandy. Mimo to miejsca pamięci stały się ważnymi nośnikami pamięci. Ich przejawem były bardzo nowatorskie projekty upamiętnień zarówno w formie pomników (pomniki w danych obozach koncentracyjnych - Oświęcim, Majdanek, Treblinka), jak i wielkich kompozycji przestrzennych (nowa zabudowy upamiętniająca warszawskie getto), które powstawały po 1945 roku. Rozumienie polskich miejsc pamięci znacząco zmieniało się w XX wieku, podobnie jak cała tradycja kulturowa. Zmieniało się także ich postrzeganie, rozumienie, jak i sposób odbioru społecznego, niezależnie od dużej akceptacji społecznej. Także i dzisiaj rozumienie miejsc pamięci nie jest ostatecznie zdefiniowane i nadal będzie podlegało ono zmianom interpretacji i odbioru, co ma wpływ na ich znaczenie i formy ochrony.

EN

The paper discusses the concept of the place of memory, its scope, and associated associations and social in subsequent historical periods. Changes in understanding this term and different shaping of different places of memory in subsequent historical periods were also presented, as well as different interpretations of events that commemorated, which influenced their different organization and different social perception. Analyzing the functioning of Polish places of memory in the twentieth century should be noted frequent and profound changes their meaning and social acceptance. Interpretation of events and forms of commemoration was dependent on the current social and political situation. Even a small change in the political situation caused significant changes in the interpretation of memorial sites and their propaganda. Nevertheless, places of memory have become important carriers of memory. Their manifestations were very innovative memorial projects both in the form of monuments (monuments in given concentration camps - Oświęcim, Majdanek, Treblinka), as well as great spatial compositions (new buildings commemorating the Warsaw ghetto), which were created after 1945.

5

Pamięć miejsca. Rola i znaczenie materialnego komponentu w ‚stawaniu się’ miejsc pamięci

Rytel Grzegorz

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2018

|

Nr 5

145--153

PL

Tekst omawia zagadnienie miejsca pamięci w rozumieniu wprowadzonym przez Pierra Norę, koncentrując się na obiektach architektonicznych stanowiących materialny komponent miejsc pamięci. Część z nich to zespoły architektoniczne lub budynki o ikonicznym charakterze, stanowiące zasadniczy komponent miejsca pamięci. Inna grupa to obiekty o ugruntowanej pozycji w świadomości zbiorowej, które ze względu na zniszczenie materialnego komponentu w wyniku dramatycznych wydarzeń historycznych umocniły swój status miejsca pamięci i zostały odbudowane. Pewną mutację stanowią te przypadki, w których nowa kreacja na miejscu zburzonego obiektu tworzy materialny komponent nowego miejsca pamięci. We wszystkich omawianych przypadkach rygorystyczne przestrzeganie zasad konserwatorskich jak przy obiektach zabytkowych, nie wydaje się mieć pierwszorzędnego znaczenia.

EN

The author discusses the concept of a site of memory as understood by Pierre Nora while focusing on architectural structures which constitute material components of sites of memory. Some of them are architectonic ensembles or iconic buildings which are the major component of a site of memory. Other group includes structures which are deeply rooted in social memory and which, due to their material component destruction as a result of dramatic events in history, reinforced its position as sites of memory and were restored. There are also certain anomalous cases – a new structure developed where a destroyed one was once built, constitutes a material component of a new site of memory. In all the cases discussed, rigorous adherence to the principles of historic preservation, as in case of historic buildings, does not seem to be of primary importance.

6

Nasze czy obce? Cmentarze wielkiej wojny w Małopolsce. Zagrożenia i perspektywy

Partridge Agnieszka

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2018

|

Nr 5

135--144

PL

Mija 100 lat od wybudowania w dawnej Galicji Zachodniej, dzisiejszej Małopolsce ponad 400 cmentarzy wojennych, będących pamiątką walk między armią austro-węgierską i carską. Pośród poległych znaleźli się żołnierze wielu narodowości i różnych wyznań. Przez lata cmentarze te pozostawały zaniedbane, co zaczęło się zmieniać po roku 1989. Dziś problemem jest nie tylko konserwacja ich zabytkowej substancji, ale dewastacja na tle ideologicznym. W artykule podjęta została problematyka ochrony ocalałych ponad 370 miejsc pamięci zarówno z materialnego punktu widzenia, jak i sposobów wpisania tych pomników w społeczną pamięć historyczną tak, aby stały się częścią naszej tożsamości.

EN

It is now 100 years since the development in the former Austro-Hungarian province of West Galicia, today's Polish province of Malopolska, of more than 400 war cemeteries, which are a reminder of the fighting between the Austro-Hungarian and Tsarist armies at the time of the Great War. Among the fallen were soldiers of many different nationalities and religions. For many years, these cemeteries remained neglected, a situation which fortunately began to change only after 1989. Today, one of the problems is the conservation of their historic existence, not only the constructional decay but also the increasingly ideological devastation. The article discusses the protection of more then 370 surviving memorial sites from both the material point of view as well as the ways in which they can be added into our historical memory in order for them to become part of our national identity.

7

Miejsce pamięci w zasobie kulturowego dziedzictwa techniki

Affelt Waldemar Jerzy

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2018

|

Nr 5

11--31

PL

Autor rozważa sprawy miejsca pamięci,obejmując tym pojęciem wszystkie dobra dziedzictwa kultury bez względu na stan ich zachowania, pod warunkiem, że zakomunikowano społeczeństwu narrację interpretującą szczególne znaczenie danego miejsca, sporządzoną na podstawie zabytkoznawczej analizy wartościującej oraz wdrożono do stosowania scenariusz jego prezentacji. Jest to element komunikacji społecznej, a relacje pomiędzy interpretatorem (nadawcą) i adresatem (odbiorcą) narracji powinny być interaktywne, co decyduje o efektywności poznawczej. Studium pięciu przykładów przedstawia aspekt tożsamościowy i etyczny. Podano definicje pojęć z zakresu ochrony miejsc pamięci.

EN

The author considers the issues of the place of memory or remembrance which embraces all the cultural heritage assets, regardless of their condition, under with the proviso that their narrative interpreting based on a value assessment was provided to the public, and that the their presentation scenario was implemented in practice of sightseeing. Narrative interpretation is a kind of social communication, so the relationship between the interpreter and the recipient should be interactive, as this determines the cognitive effectiveness. The five case studies of technological concern present the issues of social identity and discuss an ethical context. Definitions related to the place of memory notion are given.

8

Miejsce pamięci w prawie hiszpańskim

Ławicka Anna

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2018

|

Nr 5

115--123

PL

Interpretacja pojęcia miejsca pamięci w hiszpańskim prawie ochrony dziedzictwa historycznego prowadzona jest niekonsekwentnie. Niniejszy artykuł dokonuje próby przedstawienia problemów, które pojawiają się przy kwalifikowaniu danych obszarów jako miejsc pamięci oraz omówienia ich istoty posługując się przykładem Wspólnoty Autonomicznej Madrytu. Wskazane błędy powinny przestrogą i zmuszać do refleksji.

EN

Interpretation of the concept of a place of remembrance in Spanish law of historical heritage protection is carried out inconsistently. This article attempts to present problems that arise in the qualification of given areas as places of remembrance and to discuss their essence using the example of the Autonomous Community of Madrid. The indicated errors should be a warning and forcing to reflection.

9

Miejsce pamięci a przestrzenie pamięci

Barański Marek

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2018

|

Nr 5

33--46

PL

Miejsce pamięci nie jest li tylko topograficznym odniesieniem, czy alokacją pamięci zdarzenia jakie się kiedyś i gdzieś wydarzyło. Ze społecznym, a nie topograficznym odniesieniem związana jest pamięć, która może być sprawą osobistych doznań, czy grupowych - społecznych uczuć. Okazuje się, że pamięć może być przekazem niewiążącym się z samym miejscem lecz jego symboliką, kiedy to nazwy, wybrane fragmenty pamięci, inne dokumenty i formy prezentacji, tworzą pamięć i tym samym wzmacniają odbiór miejsca pamięci. Mówimy o post pamięci jako pokoleniowym przekazem traumy. Na pamięć i miejsce pamięci można spojrzeć z perspektywy odbiorcy nie mającego relacji z taką pamięcią czy miejscem. Jego odniesienia nie zawsze mogą być właściwą interpretacją. Miejsce pamięci to również pamięć zbrodni bez odniesienia do konkretnego miejsca czy osób. Zakwestionować tutaj można określenie Pierra Nora, iż KL Auschwitz wśród europejskich miejsc pamięci jest miejscem symbolicznym. Zbrodnia Holocaustu, gdzie Auschwitz jest jedynie jednym z wielu różnorakich miejsc w przestrzeni pamięci winno wiązać się z jego określeniem jako miejsca fundacyjnego. Nadało ono nie tylko mieszkańcom Europy lecz większości świata trwałe kulturowe odniesienie. Dla Polaków Sybir, Wołyń, czy lasek lub dół gdzieś za miastem, czy wsią to nie mniej ważne miejsca pamięci. Te miejsca i ta pamięć konstytuują nasze społeczeństwo. Rolą konserwatora zabytków nie jest tylko sprawowanie opieki nad miejscem uznanym za zabytek, lecz bycie świadomym pamięci, która przenika przez nas i tworzy różne przestrzenie oddziaływania.

EN

Cultural Heritage consits among others of historic monuments and memorial places or sites. They honors both the material evidence and peoples testimony being of non material character. Its presentation in a proper manner should consider not only inclussion of a vast documentary materials as museal collection, but also create specific forms of their interpretation and presentation. Traveling to shear diffent areas of man’s perception and intelectual interest can be creative and helpful in building the Memory of historic sites.

10

Artefakty w miejscach pamięci - kwestia restytucji eksponatów muzealnych

Mazur Anna

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2018

|

Nr 5

125--134

PL

Dina Gottliebova-Babbit na zlecenie dr Mengele stworzyła kilka portretów, na których przedstawiła Romów. W 1963 roku zostały one zakupione przez Muzeum w Auschwitz, a 6 lat później pracownikom udało się odnaleźć ich autorkę. Już w trakcie pierwszej wizyty w obozie Dina Gottliebova chciała odzyskać swoje akwarele. Następnie przez kolejne lata prowadziła walkę o ich odzyskanie, która obecnie jest kontynuowana przez jej rodzinę. Innym przykładem wystąpienia z roszczeniem wobec Muzeum w Auschwitz jest kwestia zwrotu rodzinie walizki, która należała do Pierra Levy. Sprawę tę udało się zakończyć ugodą. W artykule zostaną podjęte rozważania dotyczące tego, czy muzealia powinny być zwracane

EN

Dina Gottliebova-Babbitt, commissioned by Dr. Mengele, created several portraits on which she depicted Roma. In 1963, they were bought by the Museum in Auschwitz, and six years later, the employees managed to find their author. Already during the first visit to the camp Dina Gottliebova wanted to recover her watercolors. Then, over the following years, she fought for their recovery, which is now continued by her family. Another example of making a claim to the Museum in Auschwitz is the issue of returning a suitcase to a family that belonged to Pierre Levy. The matter was settled by a settlement. The article will be considered on whether the exhibits should be returned.

11

Prawno-autorska ochrona dziedzictwa kulturowego XX wieku

Kowalski Wojciech

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2017

|

Nr 3

29--44

PL

Autor przeanalizował wybrane akty krajowe i międzynarodowe i doszedł do wniosku, że w przepisach tych nie przyjęto jeszcze definicji miejsca pamięci jako przedmiotu ochrony prawnej. Nie oznacza to jednak, że miejsca pamięci pozostają całkowicie poza obszarem prawnym, chociaż są objęte prawnym systemem ochrony dziedzictwa jedynie w ramach ogólnej definicji dziedzictwa. W szczególności, aby kwalifikować się jako zabytki, miejsca te muszą spełniać standardowe kryteria "wartości historycznej lub szczególnego znaczenia". Tylko w niektórych systemach prawnych przepisy ogólne są uzupełniane o specjalne przepisy wskazujące ochronę prawną tych miejsc, określając ich typ lub wyznaczając konkretne obiekty. Jako przykład pierwszego podejścia można podać angielskie prawo, w którym pola bitew są wymieniane w specjalnym rejestrze historycznych bitew Anglii. Takie rozwiązanie zastosowano na przykład w Niemczech i Polsce. W prawie niemieckim można odnieść się np. do krajowego prawa Saksonii, które określa jako obiekty chronione synagogi w Dreźnie i Görlitz, miejsca dawnych synagog w Chemnitz i Lipsku oraz dawne obozy koncentracyjne. Polska ustawa o ochronie byłych nazistowskich obozów zagłady wymienia osiem takich obozów. W podsumowaniu autor określa potrzebę opracowania legalnych definicji miejsc pamięci, które mogłyby być oparte na istniejącej doktrynie wskazującej, że takie miejsca są swoistymi kombinacjami namacalnych i niematerialnych elementów, które razem są ważne nie tylko dla konkretnych społeczności, ale często mają wiele szersze znaczenie dla ludzkości, a zatem są częścią światowego dziedzictwa kulturowego. Taka definicja mogłaby zostać włączona do konwencji UNESCO z 1972 r. lub na wcześniejszych etapach tworzenia jej wytycznych.

EN

Author has analysed chosen national and international acts and came to conclusion that no definition specifying places of memory as objects of legal protection had yet been adopted in these regulations. However this in no way means that places of memory remain completely outside legal area, although they are covered by the legal system of heritage protection merely within the framework of general definition of heritage. In particular, to be qualified as monuments these places have to meet standard criteria of “historical value or significance”. Only under some legal systems such general provisions are supplemented by special laws that define legal protection of these places either by specifying their type or by indicating specific objects. As an example of the first approach English Law can be given, where battlefields are subject to listing in the special Historic England’s Register of Historic Battlefields. The latter solution has been applied, for example, in Germany and Poland. In German law, one can refer to, eg., law of the land of Saxony, which designates as protected objects the synagogues in Dresden and Gorlitz, the sites of the old synagogues in Chemnitz and Leipzig, and former concentration camps. The Polish Act on the Protection of the Former Nazi Extermination Camps expressly mentions eight such camps. In the conclusion author sees the need of elaboration of legal definition of places of memory which could be based on the existing doctrine indicating that such places are peculiar combinations of tangible and intangible elements that together are important not only for specific communities but often have much broader significance and concern for all humanity, and therefore are part of the world’s cultural heritage. Such definition could be incorporated to the 1972 UNESCO Convention or at earlier stage to the Operational Guidelines connected with this act.

12

Synagoga - ukryte miejsce pamięci

Olbińska K.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2016

|

z. 63, nr 2/I

191--200

PL

Praca stanowi część badań nad architekturą żydowską w województwie łódzkim. W artykule zaprezentowano znaczenie pamięci zbiorowej, oraz koncepcję miejsc pamięci, wskazując najistotniejsze jej aspekty. Omówiono rolę, jaką pełni pamięć, sposoby jej przekazywania, oraz złożoność i problemy, jakie za sobą niesie. Odnosząc koncepcję miejsc pamięci do obiektów pełniących w przeszłości funkcję synagog, przedstawiono je jako element architektury wpływający na kreowanie pamięci obecnych i przyszłych pokoleń. W dalszej części artykułu nakreślono stan badań, oraz wskazano kluczową literaturę traktującą o obiektach byłych bożnic. Widząc w synagogach szczególne miejsce pamięci, ze względu na sprawowaną niegdyś ważną funkcję administracyjną, religijną i kulturową, autor zastanawia się nad istniejącymi możliwościami adaptacji tych obiektów, oraz sposobach nadania im utylitarnej funkcji. Zaprezentowano przykład przekształcenia synagogi w Jarosławiu dla Zespołu Szkół Plastycznych, jako działanie pozytywne. Następnie przedstawiono wyniki wstępnych badań nad synagogami w województwie łódzkim. Podkreślono, że przeprowadzenie dalszych prac badawczych, polegających między innymi na analizie stanu zachowania obiektów oraz informacji o rodzaju upamiętnienia, pozwoli odpowiedzieć na pytanie o sposób funkcjonowania ich w pamięci. Przedstawiono spis miejscowości, dokonując podziału na obiekty istniejące, nieistniejące, lub te, które mogły istnieć w danej lokalizacji i dlatego wymagają weryfikacji potwierdzonej dalszymi badaniami. Zaproponowano sposób wykonywania klasyfikacji obiektów, analizując ich najważniejsze cechy, takie jak rok budowy, rok dewastacji, stan własności, stopień zachowania oryginalnej formy architektonicznej, czy obecnie pełniona funkcja.

EN

Publication is a part of researches on the Jewish architecture in the Lodz region. Article presents the importance of collective memory and the concept of memorial place indicating its most important aspects. The memory role, transmission ways and problems that it carries have been discussed. The concept of memorial places is referred to the synagogues as the part of architecture that forms the memory of present and future generations. The next part of article outlined the state of researches and the main literature that refers to the synagogues. Seeing the special memorial place in synagogues, due to its important administrative, religious and cultural function in the past, the author reflects on the existing possibilities of adaptation and ways of giving them an utilitarian function. An example of the transformation of the synagogue in Jaroslaw for the School of Fine Arts has been presented as a positive action. Afterwards the preliminary results of researches on synagogues in Lodz region has been presented. It was emphasized that further researches and analysis of the state of preservation and commemoration methods would allow to answer the question how they exist in memory. The list of the locations of existing, non existing and probably existing objects - that’s why they must be confirmed by further research, has been proposed. The method of making classification of objects by analyzing their most important characteristic such as year of construction, devastation, state of property, preservation of original architectural form and present function has been suggested.

13

Fort Bema i mauzoleum poległych w bitwie pod Ostrołęką. Pamięć miejsca – miejsce pamięci

Górski M., Rytel G.

Architectus

|

2016

|

Nr 1 (45)

73--82

PL

Dziś miejsce bitwy stoczonej pod Ostrołęką 26 maja 1831 r. to swego rodzaju palimpsest wydarzeń zapisywanych w przestrzeni w minionych 180 latach. W artykule przedstawiono kolejne działania podejmowane w miejscu walk w kontekście zmiennych uwarunkowań historycznych. Omówiono następujące po sobie przekształcenia w krajobrazie, od umieszczania drobnych form upamiętniających obie walczące strony, poprzez budowę fortu, aż do skomplikowanych dziejów ponad 80 lat budowy mauzoleum. Ślady niektórych z nich zostały zatarte w wyniku kolejnych działań, inne współtworzą obecny obraz przestrzenny. Wszystkie przynależą do kultywowanej przez mieszkańców Ostrołęki pamięci miejsca, istotnego elementu dziedzictwa historycznego, sprzyjającego budowaniu lokalnej tożsamości.

EN

Nowadays the site of the battle which was fought at Ostrołęka on the 26th of May 1831 constitutes a kind of a palimpsest of the written in space events that took place within the past 180 years. In the article the subsequent operations taken in the site of battles, in the context of changeable historical determinants, have been presented. The following changes in the countryside, starting from placing tiny elements commemorating both fighting parties, through the building of the fort, up to the complex over eighty-year long operations related to the construction of the mausoleum – all of them have been described in the article. The traces of some events faded as a result of subsequent operations, some others create together the present space of the site. All of them belong to the memory of place, tended by Ostrołęka inhabitants, the site which constitutes a significant element of the historical heritage, which results in creating the local identity.

14

Publiczne skwery i parki - miejsca pamięci

Kimic K.

Zieleń Miejska

|

2014

|

Nr 11

15--16

PL

Rolę elementów będących nośnikami tych treści – obok reprezentacyjnych placów, alei czy obiektów architektonicznych – bardzo często odgrywają również publiczne tereny zieleni.

15

Park staromiejski w Łodzi jako miejsce pamięci o najbardziej tragicznym okresie w historii miasta

Leśniak G.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2010

|

R. 107, z. 5-A

319-326

PL

Park Staromiejski jest ściśle związany z historią Łodzi, pomimo faktu, że powstał dopiero w latach 1951-1955. Jego geneza wiąże się z najtragiczniejszymi wydarzeniami w historii miasta. Od końca XIX wieku do wybuchu II wojny światowej teren dzisiejszego parku był gęsto zaludnioną i zabudowaną żydowską dzielnicą. W okresie wojennym dzielnicę włączono w granice utworzonego getta. W końcu lat 40. władze miasta podjęły decyzję, aby po usunięciu gruzów w części dawnego getta, w dolinie rzeki Łódki, zbudować park. Po 1953 roku w związku z zachodzącymi politycznymi zmianami postanowiono nadać parkowi bardziej rekreacyjny charakter, dosadzając znaczną liczbę drzew. Mieszkańcy Łodzi przez długie lata, pomimo braku oficjalnych odniesień do genezy i historii parku, pamiętali o tragedii tego miejsca. W końcu XX wieku wzniesiono w nim monumentalny Pomnik Dekalogu przedstawiający Mojżesza trzymającego kamienne tablice z dziesięciorgiem przykazań. W wysoki cokół wmurowano urnę z ziemią z Jerozolimy.

EN

Despite having only built only in the early 1950s The Old Town Park takes a significant place in the history of Lodz and its genesis is tied to the tragedy of the Holocaust. In the eve the World War II the area of today's park was a densely populated district, inhabited mostly by the Jewish. Under the Nazi occupation the district was included in the ghetto and. In the late 1940s the new communist administration decided that the debris will be removed and part of the former ghetto - along the Łódka River valley - will be turned into a new park. Design for a seventeen-hectare park was ready in 1951. After the the political traw of 1953 reached Lodz, the park was re-designed, new trees were planted and the park received more recreational character. Despite no official acknowledgment of the history of the place by the local communist authorities, the memory about the tragedy that preceded the creation of the park survived. In late 1990s a monument of Moses carrying the Decalogue was erected in the park. In the base of the monument a vessel filled with earth from Jerusalem was buried.