Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

1 Kwartalnik Geologiczny

1 1999

Znaleziono wyników: 1

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: mid-eastern Poland

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

New approach to stratigraphy of palaeolake and glacial sediments of the younger Middle Pleistocene in mid-eastern Poland

Lindner L., Marks L.

Kwartalnik Geologiczny

1999

Vol. 43, Nr 1

1-8

Basing on 10 key sections from mid-eastern Poland, the three interglacials (Mazovian, Zbójnian and Lubavian, which follow the Sanian 2 (Wilgian) Glaciation and precede the Wartaniam are separated from one another by two glacial episodes. The older is the Liviecian Glaciation and the younger is the Krznanian Glaciation (named after the River Krzna). The Krznanian Glaciation occupies a stratigraphic location of the previous Odranian Glaciation. The latter is postulated to be incorporated into the Wartanian Glaciation as the maximum stadial. Such stratigraphic subdivision of the younger Middle Pleistocene of Poland indicates a very close relationship to the most recent stratigraphic schemes of glacial and interglacial units in Germany and in the Russian Plain.

Przedstawiono nowy pogląd na stratygrafię młodszej części środkowego plejstocenu Polski, a zwłaszcza na liczbę i wiek zlodowaceń środkowopolskich Charakterystyka tego okresu została oparta między innymi na analizie 10 profili osadów czwartorzędowych (Grabówka, Nowiny, Goleń, Raczki Wielkie, Losy, Nidzica, Krąpiec, Ossówka, Zbójno i Bedlno) ze środkowo-wschodniej i północno-wschodniej Polski. Podstawą rozważań było wyłączenie z interglacjału eemskiego osadów tzw. morza sztumskiego, coraz liczniejsze doniesienia o bardziej południowym zasięgu gliny zwałowej o parametrach geochronologicznych i litologicznych właściwych dla zlodowacenia warty, odkrycie nowych stanowisk interglacjału zbójna w Polsce oraz przeprowadzona rekonstrukcja sieci rzecznej interglacjału mazowieckiego w Polsce środkowej. Nawiązano do wcześniejszych prób korelacji poszczególnych jednostek zlodowacenia solawy w środkowo-zachodniej Europie (L. Marks, 1991) oraz opinii o występowaniu 4 interglacjałów młodszych od zlodowacenia Sanu 2 (elstery 2) na kontynencie europejskim (L,. Lindner, B. Marciniak, 1998). Umożliwiło to nieco inne spojrzenie na zagadnienie zlodowaceń środkowopolskich oraz na bardziej uzasadnioną korelację głównych jednostek podziału klimatostratygraficznego młodszej części środkowego plejstocenu Polski z analogicznymi jednostkami na obszarze Niemiec i Równiny Rosyjskiej. Wyróżnione ostatnio na obszarze Niemiec w profilu Schtiningen (por. B.Urban, 1995, 1997) dwa nowe interglacjały: reinsdorf i schöningen , mimo że nie są oddzielone od siebie i starszego od nich interglacjału holsztyńskiego pokładami glin zwałowych, to jednak należy uznać za odpowiedniki interglacjałów: zbójna i lubawy (por. L. Lindner, B. Marciniak, 1998)ź Osady jeziorne interglacjału holsztyńskiego w tym profilu, wraz z poprzedzającymi i następującymi po nim stadiałami i interstadiałami, leżą na glinie zwałowej zlodowacenia elstery 2, a osady najmłodszego z wymienionych interglacjałów (schöningen) przykryte są gliną zwałową stadium drenthe i wyżej leżącymi osadami ekstraglacjalnymi(?) stadium warthe oraz eemskimi (B. Urban, 1997). Na obszarze Równiny Rosyjskiej w profilu Czekalin (por. N. S. Bolikhovskaya, N. G.Sudakova, 1996) wyróżniono ostatnio dwa nowe interglacjały: czekalinski i czerepiecki, jako mlodsze od integracjału lichwińskiego i również nie rozdzielone osadami lodowcowymi. Leżą one na glinie zwałowej zlodowacenia oki i na niżej położonych osadach interglacjału bialowieskiego. Są one w tym profilu rozdzielone osadami odpowiadającymi ochłodzeniom klimatycznym: kałuskiemu i żizdrińskiemu, a osady najmłodszego z tych interglacjałów (czerepieckiego) przykryte są dwiema glinami zwałowymi zlodowacenia dnieprowskiego. Stwierdzono daleko idące podobieństwo w liczbie i randze klimatostratygraficznej jednostek młodszej części środkowego plejstocenu na obszarze Niemiec, Polski i Równiny Rosyjskiej. Zarówno w Niemczech, jak i na Równinie Rosyjskiej, wykształcenie tych jednostek w dużym stopniu przypomina rytm ociepleń i ochłodzeń klimatycznych identyfikowanych na obszarze Polski w interglacjale wielkim (w rozumieniu S. Z. Różyckiego, 1964, 1972) czy też interglacjału mazowieckiego s. 1. (w rozumieniu E. Rühlego, 1973). Nowsze dane potwierdzają istnienie tego rytmu w owym czasie na obszarze Polski, ale tylko w obrębie kopalnych systemów obniżeń, których rozwój był uwarunkowany procesami neotektonicznymi i działalnością rzeczną. W strefie kopalnych wysoczyzn polodowcowych przetrwały na obszarze Polski pokłady glin zwałowych oddzielające interglacjały mazowiecki, zbójna i lubawy, wskazujące na co najmniej dwukrotną transgresję lądolodu skandynawskiego. Z dotychczas zebranych materiałów dotyczących plejstocenu Polski oraz z przykrycia osadów interglacjału schöningen przez glinę zwałowa stadium drenthe (B. Urban, 1995), a osadów interglacjału czerepieckiego przez dwie gliny zwałowe zlodowacenia dnieprowskiego (N. S. Bolikhovskaya, N. G. Sudakova, 1996), mogą wynikać ponadto dwa kolejne wnioski. Pierwszym z nich jest to, że wyróżniany na obszarze Polski środkowo-wschodniej epizod glacjalny w dotychczasowej pozycji zlodowacenia odry, oddzielajŕcego interglacjaůy zbójna i lubawy, jest prawdopodobnie starszy od stadium drenthe w Niemczech i zlodowacenia dnieprowskiego na Równinie Rosyjskiej. W niniejszym artykule proponuje się dla niego nazwę zlodowacenia krzny. Drugim wnioskiem jest propozycja uznania dotychczasowego rozprzestrzenienia lądolodu skandynawskiego o zasięgu zlodowacenia odry za stadiał maksymalny zlodowacenia warty.