Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Impact of the covid-19 pandemic on the choice of investment strategies and investors' behavior on the Warsaw stock exchange – 2017-2020 research findings

Jabłoński Bartłomiej, Kika Dorota

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2024

|

z. 191

217--233

EN

Purpose: This paper attempts to reveal the potential differences between the portfolios of dividend-paying companies with growth or value potential and the same portfolios fortified with the financial instruments replicating precious metals or real estate price behavior in a turbulent global economy. Design/methodology/approach: The research objective of this paper is accomplished by means of a thorough literature analysis. Moreover, the authors employ comparative analysis methods to explore the features of stock portfolios held by dividend-paying companies with value or growth potential and portfolios of the companies that are fortified with financial instruments replicating the price behavior of precious metals or real estate and uncover the similarities and differences. Research of the characteristics of financial instrument portfolio variants and comparison between them is conducted by means of standard deviation of the rate of return, coefficient of variation, the Pearson correlation coefficient and the Spearman's rank correlation coefficient. It was also assessed whether the estimated correlation coefficients were statistically significant through the use of a non-parametric correlation coefficient significance test. Findings: The results of the empirical analyses conducted here reveal that the average annual return of portfolios held by dividend-paying companies with value and growth potential is lower than ETFs replicating precious metals. Furthermore, during the turbulent economy of 2020, the inclusion of precious metal assets boosted the rates of return of the Polish dividend-paying companies portfolios. Research limitations/implications: The research was carried out on a limited number of the analyzed companies. Therefore, it could be biased, due to the deterministic stock sampling method. Practical implications: Knowledge of the similarities and differences between dividend-paying companies with value or growth potential and the risk diversification of such companies’ stock portfolios by means of instruments replicating the price behavior of precious metals or real estate is of great importance to both the investors and investment funds' boards. Consequently, one can make better investment decisions. Social implications: Among the paper's social implications, the most important appears to be a possible change in the investors' attitude towards dividend-paying companies with value potential and financial instruments replicating the price behavior of precious metals or real estate. Ultimately, investors’ needs could be better addressed. Originality/value: What is new in the paper is the stock comparison of dividend-paying companies' with value and growth potential with precious metals and real estate-based instruments. The paper also attempts to compare efficiency of investing in the portfolio variants, capturing the effect of the SARS-CoV-2 pandemic, thereby filling our knowledge gap.

2

A new approach to the problems of recycling spent catalytic converters

Willner Joanna, Fornalczyk Agnieszka, Gajda Bernadeta, Sobianowska-Turek Agnieszka

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2024

|

Nr 1

40--46

EN

In the last decade the main application of precious metals has been the production of auto catalytic converters. The life time of catalytic converters is limited and after that time remains a rich source of platinum group metals. The article presents currently used pyro-and hydrometallurgical precious metals recovery methods. However, particular attention is dedicated to the new trends in biohydrometallurgy, focused on the possibility of using cyanogenic microorganisms potential in biological leaching of precious metals. A review of the achievements and results of laboratory tests for the extraction of precious metals from waste materials by bacteria leaching has been presented. The areas of research that require further explanation and solutions have been indicated. The article also gives suggestions for further laboratory work towards the use of cyanogenic microorganisms for recovery of platinum group metals from solid waste. The work also presents innovative solutions for the management of residues (specifically cordierite carriers) following the processing of used automotive catalytic converters through pyro-, hydro-, or bio-based methods.

PL

W ostatniej dekadzie głównym zastosowaniem metali szlachetnych była produkcja katalizatorów samochodowych. Żywotność katalizatorów jest ograniczona i po tym czasie pozostaje bogatym źródłem metali z grupy platynowców. W artykule przedstawiono obecnie stosowane metody odzyskiwania piro- i hydrometalurgicznego metali szlachetnych. Szczególną uwagę poświęcono jednak nowym trendom w biohydrometalurgii, skupiającym się na możliwości wykorzystania potencjału mikroorganizmów cyjanogennych w biologicznym ługowaniu metali szlachetnych. W pracy przedstawiono przegląd osiągnięć i wyników badań laboratoryjnych ekstrakcji metali szlachetnych z materiałów odpadowych metodą wymywania bakteryjnego, wskazano obszary badań wymagające dalszego wyjaśnienia i rozwiązań. W artykule przedstawiono także sugestie dotyczące dalszych prac laboratoryjnych,, w kierunku wykorzystania mikroorganizmów cyjanogennych do odzyskiwania metali z grupy platynowców z odpadów stałych. W pracy przedstawiono także innowacyjne rozwiązania w zakresie zagospodarowania pozostałości (w szczególności nośników kordierytowych) po przetworzeniu zużytych katalizatorów samochodowych metodami pirometalurgicznymi, hydrohydrometalurgicznymi i biohydrometalurgicznymi.

3

Impact of the covid-19 pandemic on the choice of investment strategies and investors' behavior on the Warsaw stock exchange – 2017-2020 research findings

Jabłoński Bartłomiej, Kika Dorota

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2023

|

z. 170

145--162

EN

Purpose: This paper attempts to reveal the potential differences between the portfolios of dividend-paying companies with growth or value potential and the same portfolios fortified with the financial instruments replicating precious metals or real estate price behavior in a turbulent global economy. Design/methodology/approach: The research objective of this paper is accomplished by means of a thorough literature analysis. Moreover, the authors employ comparative analysis methods to explore the features of stock portfolios held by dividend-paying companies with value or growth potential and portfolios of the companies that are fortified with financial instruments replicating the price behavior of precious metals or real estate and uncover the similarities and differences. Research of the characteristics of financial instrument portfolio variants and comparison between them is conducted by means of standard deviation of the rate of return, coefficient of variation, the Pearson correlation coefficient and the Spearman's rank correlation coefficient. It was also assessed whether the estimated correlation coefficients were statistically significant through the use of a non-parametric correlation coefficient significance test. Findings: The results of the empirical analyses conducted here reveal that the average annual return of portfolios held by dividend-paying companies with value and growth potential is lower than ETFs replicating precious metals. Furthermore, during the turbulent economy of 2020, the inclusion of precious metal assets boosted the rates of return of the Polish dividend-paying companies portfolios. Research limitations/implications: The research was carried out on a limited number of the analyzed companies. Therefore, it could be biased, due to the deterministic stock sampling method. Practical implications: Knowledge of the similarities and differences between dividend-paying companies with value or growth potential and the risk diversification of such companies’ stock portfolios by means of instruments replicating the price behavior of precious metals or real estate is of great importance to both the investors and investment funds' boards. Consequently, one can make better investment decisions. Social implications: Among the paper's social implications, the most important appears to be a possible change in the investors' attitude towards dividend-paying companies with value potential and financial instruments replicating the price behavior of precious metals or real estate. Ultimately, investors’ needs could be better addressed. Originality/value: What is new in the paper is the stock comparison of dividend-paying companies' with value and growth potential with precious metals and real estate-based instruments. The paper also attempts to compare efficiency of investing in the portfolio variants, capturing the effect of the SARS-CoV-2 pandemic, thereby filling our knowledge gap.

4

Zanieczyszczenia dawnych papierów fotograficznych drobinkami metali

Kozielec Tomasz

Przegląd Papierniczy

|

2023

|

R. 79, nr 4

207--212

PL

W artykule zwrócono uwagę na problem występowania w dawnych papierach fotograficznych (XIX-wiecznych) metali przejściowych, szczególnie żelaza. Papiery fotograficzne były produkowane ze szlachetnych mas – szmacianych (len, bawełna), jednakże podczas przetwarzania tego surowca jak również podczas produkcji papieru mogło dochodzić do zanieczyszczania się drobinkami metali. Zanieczyszczenia metaliczne znajdujące się w papierach fotograficznych ujawniały się szczególnie w procesie uczulania papierów azotanem srebra. Tworzyły się wtedy czarne produkty reakcji dostrzegalne w badaniach mikroskopowych, a nawet okiem nieuzbrojonym. Również podczas przygotowywania papierów światłoczułych mogło dochodzić do kontaktu z elementami metalowymi (haczyki, pinezki, gwoździki) i powstawania ciemnych produktów reakcji. Zmiany te mogą budzić niepokój opiekunów zbiorów fotograficznych, konserwatorów podczas badania techniki wykonania lub oceny stanu zachowania, gdyż w pewnym stopniu przypominają zniszczenia biologiczne (ciemne kolonie grzybów). Produkty te były przedmiotem badań z użyciem mikroskopu elektronowego wyposażonego w detektory pierwiastków. Badania przeprowadzono na własnoręcznie wytworzonych odbitkach solnych, które po uczuleniu suszono w formie przypiętej żelaznymi szpilkami. Papiery solne to rodzaj papieru fotograficznego wynaleziony jeszcze w 1. poł. XIX w., powszechnie używany. W badaniach wykazano, że obecność żelaza w procesie uczulania może powodować powstawanie czarnych plamek/struktur w postaci nawet rozległych wykwitów srebra metalicznego. Na zbadanych obszarach wykwitów wykryto także inne pierwiastki – szczególnie złoto (z procesu tonowania) oraz siarkę (z procesu utrwalania). W badaniach potwierdzono część przewidywalnych mechanizmów tworzenia się ciemnych produktów reakcji, na których tworzenie się wywarły m.in. właściwości elektrochemiczne metali. Wskazano także na konieczność prowadzenia dalszych badań.

EN

The article draws attention to the problem of the occurrence of transition metals, especially iron in the form of micro particles, in old photographic papers (mainly from the 19th century). Photo papers were made of precious pulp – rags (linen, cotton), however, during the processing of rags as well as during the production of paper, they could be undesirably contaminated with metals. Also some photographic processes - in particular the use of metal elements (pins, tacks, hooks) during the drying of photographic papers in the process of formation of silver chloride (halide) caused direct, fatal contact of iron with the paper. Metallic impurities in photographic papers were revealed especially in the process of sensitizing papers with silver nitrate. Then, black reaction products were formed, visible in microscopic examinations and even with the naked eye. These changes may cause anxiety to the curators of photographic collections, conservators when examining the technique of making or assessing the state of preservation, because to some extent they resemble biological damage (dark colonies of fungi). These products were examined using an electron microscope equipped with element detectors. The research was carried out on hand-made salt prints (a type of photographic paper invented in the first half of the 19th century, widely used). Studies have shown that the presence of iron in the sensitization process can cause the formation of black spots/structures in the form of even extensive silver efflorescence. Other elements were also detected in the examined areas of silver - especially gold (from the toning process) and sulfur (from the fixing process). The research confirmed some of the predictable mechanisms of dark spot/structure formation caused by the electrochemical properties of metals. The need for further research was also indicated.

5

Metoda spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej alternatywą dla badań niszczących przy podejmowaniu decyzji o próbie wyrobów ze stopów metali szlachetnych

Górkiewicz-Malina Aleksandra, Kowalówka Paweł

Metrologia i Probiernictwo : biuletyn Głównego Urzędu Miar

|

2021

|

nr 1 (26)

37--46

PL

W artykule rozważano przypadki możliwości podejmowania decyzji o próbie stopów, z których wykonane są wyroby jubilerskie, z pominięciem analitycznych metod niszczących, na podstawie badań metodą spektrometrii fluorescencji rentgenowskiej oraz powszechnie stosowanej metody przybliżonej, na kamieniu probierczym.

EN

The article considers cases of the possibility of making a decision on the testing of alloys from which jewellery is made, by passing the destructive analytical methods and on the basis of X-ray fluorescence spectrometry and commonly used touchstone method.

6

Badanie złotych sztabek przy użyciu konduktometru w Okręgowym Urzędzie Probierczym w Krakowie

Kowalówka Paweł

Metrologia i Probiernictwo : biuletyn Głównego Urzędu Miar

|

2020

|

nr 2 (25)

67--72

PL

Artykuł przedstawia konduktometryczną metodę badania wyrobów wykonanych ze złota, których wnętrze może być wypełnione tanimi zamiennikami, metalami nieszlachetnymi. Doświadczenia zebrane w Wydziale Technicznym Okręgowego Urzędu Probierczego w Krakowie pozwolą odpowiedzieć na pytanie, czy metoda ta może pomóc przy wykrywaniu i eliminacji coraz częściej spotykanych w obrocie fałszerstw sztabek lokacyjnych, monet i medali.

EN

The article presents a method of conductometric testing of gold articles that may be filled with cheap substitutes, a base metals. The experience gathered at Technical Department of Regional Assay Office in Cracow allows to determine whether the method is applicable for detection and elimination of the frequently encountered forgeries in gold bars, coins and medals trading.

7

Nanocrystalline cathodes for solid oxide fuel cells made of noble metals

Chrzan A., Karczewski J., Jasiński P.

Zeszyty Naukowe Wydziału ETI Politechniki Gdańskiej. Technologie Informacyjne

|

2018

|

T. 23

46--52

EN

Cathodes for solid oxide fuel cells prepared by the infiltration method at 600 °C are presented. The infiltration method allows to produce stable, nanostructured cathodes. Cathodes were prepared using gold, platinum, La2NiO4+δ (L2N) and La0.6Sr0.4Co0.2Fe0.8O3-δ (LSCF). Symmetrical cathode/electrolyte/cathode samples were prepared and examined with SEM microscopy and electrochemical impedance spectroscopy. Despite successful deposition of cathode with high active surface area, LSCF performance was unmatched by the other materials. However, at temperatures below 600 °C infiltrated L2N showed polarization resistance lower than the brush painted LSCF cathode (reference).

PL

W artykule zbadano katody tlenkowych ogniw paliwowych przygotowane poprzez nasączanie i spieczenie w 600 °C. Metoda nasączania pozwala na przygotowanie stabilnych, nanokrystalicznych elektrod. Wykorzystując do nasączania prekursor polimerowy przygotowano katody: Ag, Pt, La2NiO4+δ (L2N) oraz La2NiO4+δ (L2N) and La0.6Sr0.4Co0.2Fe0.8O3-δ (LSCF). Wykonano symetryczne próbki katoda/elektrolit/katoda i zbadano je za pomocą mikroskopii SEM oraz spektroskopii impedancyjnej. Pomimo wykonania próbek ze stosunkowo dużą aktywną powierzchnią, żaden nasączany materiał nie pozwolił uzyskać oporu polaryzacyjnego porównywalnego z LSCF. Oprócz LSCF, jedynie katoda nasączana L2N wykazywała opór polaryzacyjny niższy od katody z komercyjnej pasty LSCF.

8

Elektroodpady na wagę złota

Kowalczyk A.

Energia i Recykling : gospodarka obiegu zamkniętego

|

2018

|

nr 4

17

PL

Zbiórka elektroodpadów to intratny biznes także dla „szarej strefy”. Zużyty sprzęt AGD, RTV i IT nietrudno zdobyć, a pozyskane z niego najcenniejsze surowce łatwo spieniężyć. Dlatego nieprawidłowości w branży odzysku metali przybrały tak ogromną skalę. Złoto, srebro, platyna i cała paleta metali ziem rzadkich to najcenniejsze kruszce, jakie znajdziemy w odpadach elektronicznych, choć to nie one są tymi najbardziej pożądanymi. Również te bardziej pospolite, takie jak miedź czy aluminium – chociaż tańsze – dają poważne dochody, sprzedawane głównie jako złom. Nie ma złudzeń co do tego, jak powinno wyglądać gospodarowanie niebezpiecznymi dla człowieka i środowiska elektroodpadami. Po przekazaniu ich do punktu selektywnego zbierania odpadów komunalnych i usunięciu niebezpiecznych substancji w zakładach przetwarzania należy je poddać wtórnemu wykorzystaniu. Powstałe w ten sposób odpady powinny być następnie przekazane podmiotom prowadzącym działalność recyklingową, odzysk surowców i ich unieszkodliwianie, a substancje i materiały nadające się do ponownego wykorzystania trafić do obiegu. Tyle teoria. A jak przekłada się ona na realia?

9

Metodyka oznaczania zawartości metali szlachetnych w komponentach zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego

Hala B., Turkowska M., Berezecka K., Strawa E.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 2

293--296

PL

Opracowano metody oznaczania zawartości metali szlachetnych (PGM) w komponentach zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE). W tym celu wykorzystano modelowe roztwory o deklarowanej zawartości PGM (Ag, Au, Pd, Pt) oraz pierwiastków matrycowych elektrozłomu (Al, Cu, Fe, Zn). Wydzielanie analitów z matrycy WEEE przeprowadzano metodami współstrącenia na nośnikach (Ni, Te) oraz wymiany jonowej z wykorzystaniem silnie zasadowego anionitu. Uzyskano obiecujące wyniki badań oddzielenia PGM od pierwiastków matrycowych. Pozwolą one na dalsze doskonalenie efektywnej metodyki oznaczania śladowych zawartości PGM w matrycy WEEE, z wykorzystaniem próbek rzeczywistych.

EN

Known test methods were used for detn. of Ag, Au, Pd, Pt in the title waste materials. Model solns. of the precious metals and waste matrix elements (Al, Cu, Fe, Zn) were used for confirmation of the method efficiency. The analytes were sepd. from the matrix model solns. by copptn. on Ni and Te substrates and ion exchange with strongly basic anion exchange resins. The pptn. with dimethylglyoxime was effective for sepn. of Pd only. The inductively coupled plasma optical emission spectroscopy was used as anal. tool.

10

Zastosowanie jonitów amfoterycznych i amonitów o różnej zasadowości grup funkcyjnych w procesie odzysku i rozdzielania jonów metali szlachetnych

Wołowicz A.

Przemysł Chemiczny

|

2015

|

T. 94, nr 6

884-893

PL

Przedstawiono zastosowanie jonitów amfoterycznych oraz anionitów o różnej zasadowości grup funkcyjnych w procesie separacji, sorpcji i odzysku jonów metali szlachetnych ze szczególnym uwzględnieniem palladu. Zwrócono uwagę na właściwości fizykochemiczne anionitów (struktura, szkielet), ich pojemności sorpcyjne, możliwości desorpcji zatrzymanych jonów oraz mechanizm sorpcji jonów metali szlachetnych. W wybranych przypadkach (tam, gdzie warunki prowadzenia procesu sorpcji były identyczne) dokonano porównania otrzymanych wyników typując jonity najbardziej korzystne, mogące mieć duże znaczenie technologiczne.

EN

A review, with 41 refs. of properties (structure, skeleton, sorption capacity) of amphoteric and anion exchange resins, and their application, esp. for the sepn. of Pd ions.

11

Ekstrakcja jonów metali szlachetnych za pomocą Cyanexu 302

Hubicki Z., Wójcik G., Łodyga B., Łodyga A.

Przemysł Chemiczny

|

2015

|

T. 94, nr 5

706-710

PL

Zbadano przydatność ekstrahenta Cyanex 302 do wydzielania mikroilości jonów złota(III), platyny(IV) oraz palladu(II) z roztworów chlorkowych o stężeniu HCl 0,1–8,0 M i chlorkowoazotanowych o sumarycznym stężeniu 1 M. Określono wpływ makroskładników, takich jak chlorek miedzi(II), glinu(III) i niklu(II) na wydzielanie mikroilości badanych jonów metali szlachetnych.

EN

Cyanex 302 was used for removal of noble metal ions from their nitrate and hydrochloricnitrate solns. Extn. factors and isotherms of the extn. of Pt(IV), Pd(II), Au(III) were detd. By at. absorption spectroscopy. Extn. efficiency of noble metal ions increased in series: Pt(IV) < Pd(II) < Au(III).

12

Badanie metali szlachetnych metodą ICP-OES w stopach i wyrobach jubilerskich

Ojczyk A.

Metrologia i Probiernictwo : biuletyn Głównego Urzędu Miar

|

2015

|

nr 1-2 (8-9)

67--69

PL

W artykule opisano poszczególne etapy badania platyny i palladu w stopach i wyrobach jubilerskich na spektrometrze ICP-OES firmy Thermo. Badania te są przeprowadzane w Laboratorium Okręgowego Urzędu Probierczego w Warszawie.

EN

The article describes the subsequent steps of platinum and palladium analysis of jewellery alloys and articles using ICP-OES spectrometer constructed by Thermo which take place in the Laboratory of the Regional Assay Office in Warsaw.

13

Metale szlachetne w złożu rud miedzi monokliny przedsudeckiej, SW Polska, w świetle nowych danych

Pieczonka J., Piestrzyński A.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2015

|

nr 3

7--17

PL

W pracy zostały zamieszczone najistotniejsze informacje na temat występowania metali szlachetnych (Au, Pt, Pd) w strefie wtórnie utlenionego złoża rud miedzi na monoklinie przedsudeckiej. Praca została przygotowana w oparciu o raporty wykonywane dla KGHM Polska Miedź S.A oraz na podstawie danych analitycznych uzyskanych po roku 2003, z nowo udostępnionych obszarów w kopalniach Polkowice i Sieroszowice. Stwierdzono kontynuację występowania strefy wzbogaconej w metale szlachetne w spągu złoża rud miedzi.

EN

A new and some old data on occurrence of precious metals (Au, Pt, Pd) in the secondary oxidation zone of the Fore Sudetic copper deposit are presented in the work. The work was combined based previous industrial reports and the new bulk chemical analyses performed on samples collected in the new section of underground mines Polkowice and Sieroszowice. A new data confirmed the existence of precious metals bearing horizon beneath the copper deposit.

14

Investigation of the influence of supply parameters on the velocity of molten metal in a metallurgical reactor used for platinum recovery

Fornalczyk A., Golak S., Przyłucki R.

Archives of Civil and Mechanical Engineering

|

2015

|

Vol. 15, no. 1

171--178

EN

Exhaust gases which are introduced into the atmosphere contain impurities such as carbon monoxide, unburned hydrocarbons and nitrogen oxide. Auto catalysts enable air pollution from these exhaust gases to be reduced considerably. Typical auto catalytic converters consist of the carrier (ceramic or metallic) and the catalytic system. Platinum group metals (PGM) are responsible for the catalytic function. All spent auto catalysts should be purchased and processed in order to recover the precious metals from them. This article presents the results of coupled analyses of electromagnetic and flow field calculations. The aim of this research was to design a device for extracting precious metals from used auto catalytic converters. Calculations were made to determine the velocity field distribution of a liquid metal, the movement of which was forced by the electromagnetic field. Computational experiments were conducted to obtain the relationships between the metal velocity distribution, the inductor supply and geometrical parameters in order to improve the construction of the presented device. The calculation shows that viscosity and friction has a greater influence on velocity distribution than forces distribution.

15

Metody zatężania i ekstrakcji metali szlachetnych i ciężkich z próbek rzeczywistych, do analiz techniką absorpcyjnej spektrometrii atomowej

Szmidt E.

Transport Samochodowy

|

2014

|

z. 4

73--86

PL

W artykule przedstawiono zasadę analiz metodą ASA, opisano jej zalety i wady. Następnie uzasadniono jej przydatność w analizach śladowych metali szlachetnych i ciężkich, które są toksyczne a występują w środowisku w niewielkich ilościach. Przedstawiono również techniki wstępnego zatężania roztworów badanych, w celu podniesienia efektywności analiz. Wymieniono najnowocześniejsze rodzaje używanych do tego celu sorbentów.

EN

The article presents the principle of ASA analysis, describes its advantages and disadvantages. Then its usefulness is being explained in the analyses of traces of heavy and precious metals which are toxic and are present in the environment in small amounts. It also presents techniques of pre-concentration of the solutions tested, in order to improve the effectiveness of analyses. The latest types of sorbents used for this purpose are also listed.

16

Biosorpcja : przyjazna środowisku metoda usuwania i odzysku metali szlachetnych

Górska M., Hubicki Z., Wójcik G., Rusek P.

Przemysł Chemiczny

|

2014

|

T. 93, nr 10

1750-1753

PL

Biosorpcja stała się alternatywną metodą służącą do usuwania lub odzysku jonów metali szlachetnych z roztworów wodnych. Biosorpcję metali szlachetnych uważa się za obiecującą biotechnologiczną metodę, ponieważ jest tania i przyjazna środowisku, a także ze względu na dużą różnorodność wykorzystywanych biosorbentów. Artykuł stanowi selektywny przegląd badań prowadzonych w ostatnich latach nad biosorpcją jonów złota, platyny i palladu przeprowadzanych z wykorzystaniem różnych biosorbentów.

EN

A review, with 48 refs., of recovering Au, Pt and Pd ions from aq. solns. by sorption on biomass (including microorganisms).

17

Probiernictwo – terminologia. Część II

Motyka J.

Metrologia i Probiernictwo : biuletyn Głównego Urzędu Miar

|

2013

|

nr 3

44--46

PL

Artykuł stanowi kontynuację cyklu, informującego o najważniejszych terminach stosowanych w probiernictwie. Dotyczy znaków imiennych oraz rejestru znaków imiennych wytwórców wyrobów z metali szlachetnych.

18

Analysis of two catalytic systems PtRhPd-PdAu and PtRh-PdAu after long-term exploitation

Pura J., Garbacz H., Zdunek J., Mizera J., Gierej M., Laskowski Z.

Inżynieria Materiałowa

|

2013

|

Vol. 34, nr 4

358--362

EN

In this paper we focused on surface analysis of the two catalytic systems acquired from the industrial reactors after 6 months exploitation. First one is a system including PtRhPd gauze for catalysis and PdAu gauze for catalysis and to capture platinum. Second is commonly used system composed of PtRh catalytic gauzes and PdAu gauzes for catalysis and to capture valuable elements.The investigation was performed using scanning electron microscope HITACHI 3500N with EDS system to analyse the distribution of elements. SEM observations showed intensive redevelopment of the surface of the wires. PtRh and PtRhPd catalytic gauzes are covered by characteristic cauliﬂower-shaped growths, which number and morphology depend on gas ﬂow direction, and placement of the gauze in the reactor. Samples from the centre and outer part ofthe reactor differ in the degree of exploitation. Both PdAu gauzes surfaces are completely rebuild due to platinum capture phenomena. Surface of the gauzes is covered by spherical porous lumps, which size and morphology depends on the location of the gauze in the reactor. Microscopic observations also showed that the redevelopment of PdAu wires occurs deep into the material. EDS analysis showed that Pt recovery rate is much higher on samples from centre part of catalytic systems (especially on the gas-inﬂow side of the gauzes). Obtained results can be basis of further investigation of degradation mechanism of precious metals catalytic systems.

PL

W artykule przedstawiono analizę powierzchni dwóch systemów katalitycznych po sześciomiesięcznej eksploatacji w reaktorach przemysłowych. Pierwszy system składał się z katalitycznych siatek PtRhPd oraz z siatek PdAu, których funkcją poza katalizą było wychwytywanie platyny. Drugi to powszechnie stosowany system, w skład którego wchodzą katalityczne siatki PtRh oraz katalityczno-wychwytujące PdAu. Badania prowadzono z wykorzystaniem skaningowego mikroskopu elektronowego Hitachi SEM 3500N z przystawką EDS do analizy składu chemicznego. Obserwacje W SEM ujawniły silną przebudowę powierzchni badanych siatek w wyniku długotrwałej eksploatacji. Katalityczne siatki PtRh i PtRhPd są pokryte charakterystycznymi naroślami, których liczba i morfologia zależą od ułożenia siatek w reaktorze. Próbki ze środkowej części reaktora cechują się większym stopniem przebudowy powierzchni. Powierzchnia obu siatek katalityczno-wychwytujących PdAu również uległa intensywnej przebudowie, a zjawisko to jest związane z wychwytywaniem platyny. Powierzchnia siatek PdAu jest pokryta wydzieleniami w formie wielościanów. Ich wielkość i morfologia zależą od lokalizacji siatek w reaktorze. Ponadto obserwacje mikroskopowe wykazały, że w wyniku długotrwałej eksploatacji zmiany struktury zachodzą wgłąb materiału. Analiza EDS pokazała, że ilość wychwytywanej platyny zależy od lokalizacji poszczególnych siatek w reaktorze. Zawartość platyny jest znacznie większa dla próbek z centralnej części układu katalitycznego (zwłaszcza po stronie bezpośrednio wystawionej na przepływ gazu). Uzyskane wyniki mogą być podstawą do dalszych badań mechanizmów degradacji katalitycznych siatek z metali szlachetnych.

19

E-waste as a source of valuable metals

Fornalczyk A., Willner J., Francuz K., Cebulski J.

Archives of Materials Science and Engineering

|

2013

|

Vol. 63, nr 2

87--92

EN

Purpose: Recovery of metals and precious metals from electronic waste (e-waste) has been an important topic not only for economic aspect but also for recycling rare natural sources and reducing the e-waste to prevent the environmental pollution. The paper presents data concerning material composition of e-waste, with particular attention directed to the precious metals and possibility of their recovery from Printed Circuit Boards (PCBs). Design/methodology/approach: Material balance, one of the most popular and widespread e-waste in the form of used mobile phones, has been conducted. The results of preliminary leaching of precious metals from ground mass of PCBs derived from used mobile phones have been also shown. Findings: Main source of precious metals in e-waste are PCBs. In the adopted experimental conditions, when aqua regia was used in the second stage of the leaching, precious metals have not been effectively recovered. Material complexity of PCBs may complicate the hydrometallurgical processes and can reduce the effectiveness of metals recovery. Research limitations/implications: E-waste consists of several components in the form of metals and multi-material elements. The base metals include iron, copper, aluminum, nickel, zinc, selenium, indium, gallium and precious metals. Hazardous substances that can be found in e-waste, include: mercury, beryllium, lead, arsenic, cadmium, antimony. In addition, the large material group consists of plastics, glass and ceramics. Recovery of desired material with such a diverse group of waste requires the use of complex technology recycling. The biggest problem is a necessity of applying different technologies for the processing of various materials, which are extracted in the subsequent stages of recycling. Practical implications: This cognitive work provides the basis for further research. Originality/value: It is a research work.

20

Prażenie selenu ze szlamów anodowych z rafinacji miedzi

Taskinen P., Patana S., Kobylin P., Latostenmaa P.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2012

|

R. 57, nr 1

22-26

PL

Selen występuje w szlamach doprowadzanych do procesu prażenia głównie w postaci selenków miedzi i srebra, a także w postaci pierwiastkowej w zależności od operacji technologicznych zastosowanych przed usunięciem tego pierwiastka. Rozkład selenków srebra (Ag2Se) i miedzi (Cu2Se) oraz związku AgCuSe jest niezbędnym elementem procesu prażenia, poprzedzającym utlenienie selenu do SeO2. Prężność par selenu pierwiastkowego oraz jego związków międzymetalicznych jest znacznie niższa od prężności pary czystego SeO2(g). W związku z tym utlenienie selenu związanego w selenkach winno nastąpić na powierzchniach związków międzymetalicznych, na których możliwe jest powstawanie tlenków selenu ze srebrem lub miedzią. Prażenie selenu ze szlamu anodowego jest procesem złożonym, w którym szybkość eliminacji selenu zależy od postaci chemicznej selenu występującego w szlamie. Selen pierwiastkowy można łatwo usunąć ze szlamu w niskich temperaturach wynoszących ok. 200 [stopni]C, w których rozpoczyna się utlenianie. Selenek srebra Ag2Se utlenia się do selenitu Ag2SeO3 prawie w całości, tak że nie zachodzi uwolnienie gazowego dwutlenku selenu ze szlamu do atmosfery procesu prażenia. Szybkość tej reakcji jest mała ze względu na niską prężność rozkładową selenitu srebra. Selenity miedzi, o ile są one obecne w szlamie anodowym, reagują z tlenem przeważnie tak samo jak selenity srebra, jednakże z uwagi na wyższą prężność rozkładową dochodzi tylko częściowo do bezpośredniego utlenienia do postaci Cu2SeO4 lub CuSeO3, zaś reszta jest uwalniana jako SeO2(g) do fazy gazowej. W przypadku atmosfer prażenia zawierających SO2, stabilnymi postaciami miedzi i srebra są ich siarczany. W związku z tym, dane grawimetryczne dotyczące prażenia szlamu dotyczą kombinacji reakcji utleniania, usuwania selenu i zasiarczania. Do zwiększenia szybkości zachodzenia tych reakcji w atmosferach O2+SO2 przyczynia się porowatość i pęknięcia powstałe w strefach tych reakcji, umożliwiające transport gazu pomiędzy atmosferą procesu a selenitem. Fakt ten wyjaśnia korzystny wpływ dwutlenku siarki na proces prażenia szlamu anodowego w porównaniu do zwykłego prażenia w atmosferze tlenu lub powietrza.

EN

Selenium is present in the slimes fed to roasting process mostly as copper and silver selenides as well as elementary selenium, depending on the processing steps prior to the deselenisation. The decomposition of silver (Ag2Se), copper (Cu2Se) and mixed (AgCuSe) selenides is a necessary step in the roasting, before the oxidation of selenium to SeO2 can take place. Vapour pressure of elementary selenium or that in its intermetallic compounds is much lower than that of pure SeO2(g). Thus, the oxidation of selenium bound in selenides must occur on the surfaces of the intermetallic compounds, where formation of complex selenium oxides with silver or copper is possible. The selenium roasting of anode slimes is a complex process where the deselenisation rate is linked with the chemical form of selenium present in the slime. Elemental selenium is removed from the slime easily at low temperatures, around 200 [degrees]C, where its oxidation starts. Silver selenide Ag2Se is oxidized to selenite Ag2SeO3 almost quantitatively, and no gaseous selenium dioxide is released from slime to the roaster gas. The reaction rate is low, due to the small decomposition pressure of silver selenite. Copper selenides if present in the anode slime react much in the same way in oxygen as silver selenides. Due to the higher decomposition pressure only a fraction is oxidized directly to Cu2SeO4 or CuSeO3, and selenium is released as SeO2(g) to the gas phase. In SO2-bearing roaster atmospheres, the stable forms of copper and silver are their sulphates. Thus the gravimetric data of slime roasting is a combination of oxidation, deselenisation and sulphation reactions. The reaction rates in O2+SO2 atmospheres are enhanced by porosity and cracks formed in reaction scales which allow the gas transport between the reaction atmosphere and selenite. This feature of the roasting products explains the beneficial properties of sulphur dioxide in the anode slime roasting compared to simple roasting in oxygen or air.