Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Aspekty projektowania retencji wodnej w ramach założeń do projektu scalenia gruntów

Pijanowski Jacek, Książek Leszek, Wałęga Andrzej

Przegląd Geodezyjny

|

2022

|

R. 94, nr 7

11--16

PL

Niniejszy artykuł powstał na bazie doświadczeń projektu pn. „Środowiskowe i społeczne efekty prac urządzeniowo-rolnych w Polsce”. W projekcie tym zajmowano się założeniami do projektu scalenia przez pryzmat aspektów wodno-melioracyjnych. Szczegółowymi badaniami objęto 8 obiektów z różnych części Polski i na różnym etapie realizacji tj. znajdujących się na etapie opracowywania Założeń do projektu scalenia gruntów oraz takich, w których zakończono realizację zagospodarowania poscaleniowego. W artykule omówiono istotne zdaniem autorów aspekty projektowania retencji wodnej w ramach założeń do projektu scalenia gruntów.

EN

This article is based on the experience of the project entitled "Environmental and social effects of land development works in Poland". This project dealt with the assumptions for the consolidation project through the prism of water-drainage aspects. Detailed research covered 8 objects from different parts of Poland and at different stages of implementation – from objects at the stage of developing the Assumptions for the land consolidation project to those where post-merger development has been completed. The article discusses the most important, in the authors' opinion, aspects of water retention design as part of the assumptions for the land consolidation project.

2

Koszty prac konserwacyjnych cieków powiatu poznańskiego

Stachowski P., Kraczkowska K., Oliskiewicz-Krzywicka A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2017

|

Vol. 18, nr 6

23--29

PL

Prace melioracji wodnych, szczególnie związane z utrzymaniem cieków podstawowych niezbędne są wszędzie tam, gdzie ich brak może spowodować zagrożenie dla środowiska przyrodniczego oraz dla życia i mienia człowieka. W artykule przedstawiono ocenę kosztów prac utrzymaniowych, prowadzonych na ciekach naturalnych uregulowanych i nieuregulowanych w latach 2010-2016 w powiecie poznańskim. W analizowanych latach nakłady na roboty na ciekach i budowlach wodno – melioracyjnych wynosiły średnio rocznie 1214800 zł, co w przeliczeniu na 1 km cieku wyniosło około 3575 zł rocznie. Wyższe koszty prac konserwacyjnych wystąpiły na ciekach uregulowanych, gdzie średni koszt 1 km cieku wyniósł około 7042 zł. Również wysokie koszty odnotowano w pracach na ciekach nieuregulowanych, gdzie średni ich koszt wyniósł około 8948 zł. Otrzymane ze środków publicznych kwoty na utrzymanie i bieżącą konserwację były daleko niewystarczające, gdyż pokrywały zapotrzebowanie średniorocznie tylko na poziomie 4,2%. Pozytywną tendencją jest prawie 6 – krotny wzrost środków na bieżącą konserwację w porównaniu do 2010 roku, w którym wystąpiła powódź. Wyniki przeprowadzonych analiz wskazują na potrzebę i celowość poznawczą oraz przede wszystkim ekonomiczną ustanowienia monitoringu melioracyjnego a także rozbudowy istniejącego systemu informatycznego do prowadzenia ewidencji melioracyjnej i gospodarki wodnej w rolnictwie.

EN

Water reclamation works, especially those related to stream maintenance, are necessary wherever their lack may cause a risk to the natural environment, as well as human life and property. This paper presents the assessment of the maintenance costs on natural and regulated streams in the years 2010–2016 in the Poznań district. In the analysed years, the costs for works on streams and water-drainage constructions amounted to an average of 1,214,800 PLN per year, which in terms of a 1km stream is approximately 3,575 PLN/km per year. Higher maintenance costs occurred on the regulated streams, where the average cost of a 1 km stream was approximately 7,042 PLN. Moreover, high costs were noted in the works on unregulated streams, where the average cost was approximately 8,948 PLN. The amount of public funding for the maintenance and current operation was quite insufficient, as it covered only 4.2% of the annual average demand. The positive trend is nearly a 6-fold increase in funds for current maintenance compared to the year 2010, when a flood occurred. The results of the conducted analyses indicate the cognitive need and purpose, as well as the economic importance, to establish water reclamation monitoring, as well as develop the existing IT system for recording water reclamation works and water management in agriculture.

3

Prof. dr hab. Romuald Maciej Madany (1930–2015)

Gołaszewski D.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2016

|

Vol. 25, No. 1

100--102

4

Nowe Prawo wodne – co przyniesie jednostkom samorządu terytorialnego?

Bujny J., Maśliński M.

Przegląd Komunalny

|

2016

|

nr 9

8--9

PL

System gospodarki wodnej czeka prawdziwa rewolucja. Taki wniosek wynika z analizy projektów nowej ustawy Prawo wodne. Ostatni z nich został opublikowany 11 sierpnia 2016 r. i – podobnie jak poprzednie – zawiera szereg rozwiązań, które bezpośrednio wpływają na sytuację prawną jednostek samorządu terytorialnego.

5

Efektywność ekonomiczno-finansowa deszczownianego nawadniania ziemniaków jadalnych na glebach lekkich w warunkach produkcyjnego gospodarstwa rolnego

Lipiński J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2015

|

T. 15, z. 3

61--73

PL

Nawodnienia roślin uprawnych są podstawą zwyżki ich plonowania. Potrzeba nawodnień występuje zarówno w latach o niskich, średnich, jak i o wysokich opadach, ze względu na niekorzystny ich rozkład w stosunku do potrzeb wodnych roślin. Podstawą decyzji rolnika o zainstalowaniu systemu nawadniającego i prowadzeniu nawodnień poszczególnych roślin jest ekonomiczno-finansowa efektywność przedsięwzięcia. W pracy zaprezentowano ocenę ekonomiczno-finansowej efektywności deszczownianego nawadniania ziemniaków jadalnych, uprawianych na glebach lekkich w warunkach produkcyjnego gospodarstwa rolnego położonego w powiecie grójeckim, województwo mazowieckie. Badania były prowadzone we współpracy z rolnikiem, który udostępnił dane o kosztach i efektach nawodnień, jakości gleb oraz stosowanych zabiegach agrotechnicznych. Z obliczeń wynika, że nawodnienia ziemniaków jadalnych w badanym gospodarstwie rolnym były ekonomicznie uzasadnione, ponieważ finansowa wewnętrzna stopa zwrotu (FRR) z inwestycji wyniosła 72,3%, podczas gdy stopa inflacji w okresie badań (w latach 2008–2012) była w granicach 2,5–4,3%. Średni czas zwrotu nakładów T (r = 5%) wyniósł 1,72 roku i był zdecydowanie krótszy od trwałości technicznej urządzeń nawadniających.

EN

Irrigation of crops is the basis of their yield increases. Irrigation is needed in the years of low, medium and high rainfall, due to its unfavorable distribution in relation to plants’ demands for water. Farmer's decision to install an irrigation system and conduct irrigation of particular plants is based on economic and financial efficiency of the project. This paper presents an assessment of the economic and financial viability of sprinkler irrigation of potatoes on light soils in terms of a productive farm located in the Grójec district, Mazowieckie voivodship. The research was conducted in collaboration with the farmer, who made available the data on the costs and effects of irrigation, soil quality and agricultural practices applied. Calculations showed that the irrigation of potatoes in the surveyed farm was economically justified, since the financial internal rate of return FRR of investments amounted to 72.3%, while the inflation rate during the study period (2008–2012) was in the range of 2.5–4.3%. The average payback time T (r = 5%) was 1.72 years and was much shorter than the technical durability of irrigation system.

6

Wpływ warunków klimatycznych na system fluwialny i melioracje wodne w pradolinach w rejonie Łowicza i Koźmina (Polska Środkowa)

Kobojek E.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2015

|

Vol. 24, No. 4

381--390

PL

Artykuł przedstawia wpływ warunków klimatycznych na system fluwialny i meliorację w ostatnich 200 latach. Badania przeprowadzono w pradolinach w środkowej Polsce. Doliny te są bardzo ważnymi elementami nizinnego krajobrazu. Na przełomie wieków XVIII i XIX dna pradolin były zabagnione i kształtowane przez rzeki wielokorytowe. System rzeczny był związany z okresem większych opadów małej epoki lodowej. Takie warunki środowiskowe były bardzo uciążliwe dla gospodarki, dlatego podjęto decyzje o regulacji rzek i melioracji w pierwszej połowie XIX wieku. Prace melioracyjne przeprowadzono jeszcze w dwóch etapach w XX wieku (1928–1932 i 1961–1974). Prace wykonano w wilgotniejszych okresach i po dużych powodziach.

EN

This article presents the influence of climatic conditions on the fluvial system and reclamation in the last 200 years. The research has been conducted in proglacial valleys in Middle Poland. These valleys are extremely important element of the lowland landscape. Between the 18th and 19th century valley floors were paludified and formed by multichannel river system. That river system was connected with periods of higher rain-fall, related to the Little Ice Age. Such natural conditions were troublesome for the economy which is why it was undertaken to regulate the river and reclamation in the first half of the 19 th century. The reclamation was conducted in two stages of the 20th century (1928–1932 and 1961–1974). The operation was realized in wet periods and after major floods.

7

Efektywność ekonomiczna inwestycji z zakresu melioracji wodnych na przykładzie PROW 2007–2013

Bukowski M., Liziński T., Wróblewska A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2014

|

T. 14, z. 2

5--15

PL

Melioracje wodne ze względu na swój infrastrukturalny charakter należą do długookresowych inwestycji szczególnie istotnych dla całego społeczeństwa. Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich powoduje, że ich znaczenie dla gospodarki wykracza poza rolnictwo. W warunkach polskich wiele inwestycji z zakresu melioracji wodnych jest wykonywanych z udziałem środków publicznych. Warunkiem przyznania pomocy z tych środków powinna być wartość społecznych efektów realizacji przedsięwzięcia wyższa niż jego koszty. W artykule przedstawiono ocenę efektywności ekonomicznej inwestycji z zakresu melioracji wodnych wykonanych w ramach PROW 2007–2013. W ocenie wykorzystano następujące wskaźniki efektywności: obecną wartość przedsięwzięcia netto, wewnętrzną stopę zwrotu oraz okres zwrotu. Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że zrealizowane projekty są efektywne ekonomicznie ze społecznego punktu widzenia, efektywność ta jest jednak mała. Obliczone wartości wskaźników efektywności jednoznacznie wskazują na to, że inwestycje wodno-melioracyjne muszą być finansowane ze środków publicznych.

EN

Because of their infrastructural character, water reclamations belong to long-term investments of special importance for the whole society. Multifunctional rural development makes their importance for economy go beyond agriculture. In Poland many investments in water management are carried out with the use of public funds. Public aid should be used on condition that the value of social effects resulting from project implementation is higher than its cost. This paper presents an assessment of economic efficiency of reclamation projects executed within the Rural Development Programme in 2007–2013. The following efficiency indices were used: present net value of the project, internal rate of return and payback period. Performed calculations showed that the accomplished projects are economically efficient from the social point of view, their efficiency is, however, low. Calculated indices of efficiency explicitly show that water reclamation investments should be financed from public funds.

8

Zmiany warunków wodnych w zlewni rzeki Tyśmienicy

Grzywna A., Mazur A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 38

136--142

PL

W pracy przedstawiono historię zmian stosunków wodnych w zlewni rzeki Tyśmienica. Na podstawie map topograficznych w skali 1 : 100 000 od 1839 do 2009 roku oraz projektów melioracyjnych przedstawiono zmiany układu sieci wodnej. W połowie XIX wieku rzeka brała początek z jeziora Krzczeń, a główne prace melioracyjne wykonano na przełomie wieków. W XVII wieku wybudowano największy staw Siemień. Rozwój gospodarki stawowej nastąpił po I wojnie światowej bowiem istnienie stawów chroniło majątek przed parcelacją. Największe zmiany stosunków wodnych zaszły w latach 1954–1961, kiedy to wybudowano Kanał Wieprz-Krzna a w dolinie powstało kilka obiektów melioracyjnych o powierzchni około 15 000 ha. W latach 60-tych kanał wodny stanowiący początek Tyśmienicy poprowadzono omijając od wschodu jeziora Krzczeń i Rogóźno. W wyniku prac hydrotechnicznych długość rzeki wzrosła z 62 do 74,5 km, a jej początek przesunięto do Jeziora Rogóźno. Powierzchnia zlewni rzecznej na początku XVIII wieku wynosiła około 2000 km2, zaś na początku XXI wieku wynosi 2750 km2.

EN

The paper presents the history of water conditions in the catchment area of the river Tyśmienica. On the basis of topographic maps in scale 1 : 100 000 1839 to 2009, and drainage projects presents the changes of the water network. In the middle 19th century, the river took the start from the lake Krzczeń, and major reclamation works were performed at the turn of the century. In the seventeenth century, built the largest pond Siemień. The development of the joint occurred after World One War because the existence of joints protect assets before breaking up. The biggest changes in water relations occurred in the years 1954 to 1961, when it built Wieprz – Krzna Canal in the valley created several objects drainage area of about 15 000 ha. In the 60’s the water channel beginning the Tyśmienica led passing to the east of Lake Krzczeń and Rogóźno. As a result of hydrotechnical works, the length of the river increased from 62 to 74,5 km, and its beginning was shifted to lake Rogóźno. The surface area of the catchment basin of the river at the beginning of the 18th century was 2000 km2, while at present, at the beginning of the 21st century it is 2750 km2.

9

Obecny stan infrastruktury technicznej melioracyjnej i kierunki jego rozwoju

Bruszewska I., Eymontt A., Wierzbicki K.

Problemy Inżynierii Rolniczej

|

2013

|

R. 21, nr 3

137--148

PL

Rozwój rolnictwa zrównoważonego jest w dużym stopniu uzależniony od zapewnienia prawidłowych stosunków wodno-powietrznych w glebie. Temu celowi służy techniczna infrastruktura melioracyjna. Eksploatacją części tej infrastruktury, zwaną melioracjami szczegółowymi, zajmują się miedzy innymi spółki wodne. Członkowie spółki wodnej czerpią z przynależności do niej korzyści, są jednak zobowiązani do przyjęcia i realizacji obowiązków, jakie nakłada na nich status spółki. Do obowiązków tych należy dbałość o stan techniczny melioracji szczegółowych. Z różnych przyczyn odnotowano w ostatnim dwudziestoleciu zmniejszenie się liczby spółek wodnych, czego wynikiem jest degradacja infrastruktury technicznej melioracji szczegółowych. Aby określić przyczyny wyżej wymienionego spadku przeprowadzono badania spółek wodnych na terenie gminy Sokoły w województwie Podlaskim, z zastosowaniem metody wyceny warunkowej CVM (ang. „contingent valuation metod”). Przeprowadzono również wiele wywiadów dotyczących działalności spółek w innych województwach. W wyniku analizy i oceny zebranych informacji w pracy sformułowano wiele zaleceń i propozycji, mających na celu poprawę obecnej eksploatacji systemów melioracji szczegółowych.

EN

The development of sustainable agriculture is heavily dependent on ensuring proper relationships of water and air in the soil. The technical infrastructure of melioration serves this purpose. The exploitation of a part of this infrastructure, called detailed melioration, is among others the responsibility of water companies. Members of the water company derive benefits resultant from the membership, however they are required to accept and implement the obligations which the status of the company imposes on them. These duties include the care of the technical condition of detailed meliorations. Due to the various reasons in the last two decades the number of water companies has declined, resulting in degradation of the technical infrastructure of the detailed meliorations. To determine the cause of the above-mentioned drop an investigation of water companies was carried out using the Contingent Valuation Method (CVM) in the municipality of Sokoły in the Podlaskie voivodeship. In addition, a number of interviews was conducted on the activities of companies in other voivodeships. As a result of analysis and evaluation of the information gathered, a number of recommendations and proposals was elaborated to improve the current operation of specific water management systems.

10

The dynamics of climate elements and land drainage impact on hydrologic conditions in a lakeland blind drainage area

Okoński B., Miler A. T., Panfil M.

Journal of Water and Land Development

|

2009

|

no. 13a

225-238

EN

The assessment of climate dynamics and the impact of land drainage systems on lakeland blind drainage area was the problem studied in the paper. The research area was located based on relative stability of non-climatic physiographic characteristics and water management practices over a longer time-scale. Thus, the influence of non-climatic factors on water storage could be omitted. The study site was situated in Warmia region in the Dopływ spod Nowej Wsi catchment (27.53 km²). One of local seepage ponds called Bagna Ramuckie within the aforementioned catchment was investigated. The study covered the time period since the first half of the 19th century to the year 2005. The decisive factors affecting processes of increase and decrease of pond water surface area in considered spatial units were the trends of air temperature over the long time scale. It was indicated that natural enlargement of water surface area in the pond occurred after 40-years long period of air temperature decrease and the decline followed 20-year-long period of air temperature rise. Precipitation did not show any trends for long periods but typical cyclic changes of precipitation over a short time-scale. These pluvial cycles stimulated or destimulated processes of water surface changes additionally over short periods. The first episode of water surface decrease in the seepage pond occurred when air temperature rise trend coincided with intensive land drainage and changes in some land management patterns (the 2nd half of the 19th century). Nevertheless, during the 20th century water management practices were rather stable and did not have any impact on rise or decline of seepage pond water surface area.

PL

W pracy podjęto próbę oceny wpływu elementów klimatu oraz sieci melioracyjnej na stosunki wodne pojeziernych obszarów bezodpływowych. Wybrano obiekt badawczy, w przypadku którego wieloletnią zmienność nieklimatycznych czynników fizyczno-geograficznych na warunki wodne można pominąć. Badane jednostki przestrzenne to zlewnia Dopływu spod Nowej Wsi (27,53 km²) oraz jedno z rozlewisk położone w tej zlewni o nazwie Bagna Ramuckie (obszar Warmii). Rozpatrywano okres od pierwszej połowy XIX w. do 2005 r. Najistotniejszymi czynnikami kształtującymi procesy odbudowy i zaniku wody powierzchniowej były trendy termiczne w dłuższych okresach. Ponowne wystąpienie wody powierzchniowej na rozlewisku w XX w. nastąpiło po ok. 40-letnim okresie spadku temperatury, natomiast zanik - po okresie 20-letniego wzrostu temperatury w połowie lat 90. XX w. Opady w okresach dłuższych nie wykazywały kierunkowych zmian i ze względu na zmienność cykliczną miały dodatkowe znaczenie modulujące w okresach krótkich - stymulujące lub destymulujące proces odbudowy powierzchni lustra wody. Pierwszy epizod redukcji powierzchni lustra wody i jego zaniku na Bagnach Ramuckich można wiązać zarówno z kierunkowymi zmianami temperatury, jak i prowadzonymi wówczas pracami odwodnieniowymi oraz zmianą sposobu gospodarowania w zlewni. W XX w. nieklimatyczne czynniki fizyczno-geograficzne oraz sposób prowadzenia gospodarki wodnomelioracyjnej miały raczej charakter mało zmienny. Dlatego można sądzić, że w tym okresie znaczący wpływ na procesy odbudowy i zaniku powierzchni lustra wody w rozlewisku miała głównie zmienność klimatu.

11

Aktualne problemy melioracji użytków zielonych

Nyc K., Pokładek R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2008

|

T. 8, z. 2b

97-103

PL

W opracowaniu zwrócono uwagę na korzystną produkcyjną i pozaprodukcyjną rolę trwałych użytków zielonych w kształtowaniu i ochronie środowiska przyrodniczo-rolniczego. Przedstawiono znaczenie melioracji wodnych jako czynnika intensyfikującego jakość i produkcyjność siedliska. Obecnie jest ono w poważnym stopniu umniejszane. Szczególnie niepokojące jest zjawisko ubytku technicznych urządzeń melioracyjnych w ilości ok. 2% rocznie. Brak teżjest zainteresowania eksploatacją istniejących urządzeń. Stwarza to zagrożenie nie tylko zmniejszenia produktywności użytków zielonych, lecz również w dużym stopniu niebezpieczeństwo degradacji środowiska. W praktyce oznacza to zwiększenie częstotliwości i intensywności występowania zjawiska suszy glebowej, a także wezbrań powodziowych na ciekach. Wiosną lub po opadach burzowych tworzy się krajobraz licznych bezodpływowych obszarów, okresowo zabagnionych lub zalanych. Zanika też zdolność oczyszczania wód przepływających przez zmeliorowane obiekty.

EN

Beneficial productive and non-productive roles of permanent grasslands in environmental engineering and protection are presented in this paper. Main attention was paid to land reclamation as the factor that intensifies productivity and improves quality of the habitat which is now largely degraded. Particularly alarming is the loss of technical irrigation devices amounting about 2% annually. Interest in the exploitation of existing devices is also weak. It results not only in the reduction of grassland productivity but also poses the risk of environmental deterioration. In practice it means increasing the frequency and intensity of soil droughts and floods. In spring or after torrent rains the landscape turns into a mosaic of periodically bogged or flooded patches. Ability of self-purification of waters flowing through drained areas is being lost.

12

Prawne uwarunkowania melioracji wodnych

Rotko J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2003

|

T. 3, z. 2

143--155

PL

Uchwalenie nowej ustawy Prawo wodne jest ważnym wydarzeniem dla wszystkich podmiotów prowadzących działalność z zakresu szeroko rozumianej gospodarki wodnej. Dotyczy to także tego jej wycinka, którym są melioracje wodne. W znacznej części schemat unormowań przypomina znany już z ustawy z 1974 r. Pojawiają się jednak również pewne modyfikacje przepisów, których znaczenie prawne nie zawsze jest łatwe do ustalenia. Dokonany w niniejszym artykule przegląd przepisów Prawa wodnego nawiązuje do systematyki ustawy. Obejmuje on zasady ogólne, definicje i typy urządzeń melioracji wodnych, kwestie związane z własnością i obowiązkiem utrzymywania takich urządzeń. Przedmiotem uwagi są również opłaty melioracyjne, a także ewidencja wód, urządzeń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów. Omówienie przepisów ustawy poprzedzają rozważania poświęcone znaczeniu tzw. Ramowej dyrektywy wodnej dla przyszłości działalności melioracyjnej.

EN

The adoption of the new Water Law Act has to be considered as an event important for all the stakeholders involved in activities connected with the water management, including also land improvements. The new provisions are - to a large extent - similar to those provided by the previous Water Law Act of 1974. Nevertheless, the new Act includes also some modifications that legal meaning is in some cases unclear - those problems have been indicated in the discussion initiated in the literature on the subject by P IETRUSZEWSKI [2003]. A review of Water Law Act provisions as presented in this article is linked to the system of the Act. It encompasses general principles, definitions and types of land improvement facilities, as well as issues connected with ownership and obligations of maintenance of such facilities. The article deals also with land improvement fees and record-keeping of waters, land improvement facilities and improved lands. A review of Water Law provisions has been preceded by analysis of the importance of the Water Framework Directive for future activities concerning land improvement.