Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Profesor Władysław Kollis (1897-1961)

Mioduszewski W.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2016

|

Vol. 25, No. 3

379--383

2

Andrzej Fürstenberg (1937–2012)

Gołębiewska A.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2016

|

Vol. 25, No. 2

249--252

3

Profesor doktor habilitowany Witold Sławiński (1888–1962)

Pawłat H.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2015

|

Vol. 24, No. 3

311--313

PL

Witold Sławiński urodził się 27 listopada 1888 roku w Wilnie. Jego korzenie rodzinne związane były z majątkiem położonym w miejscowości Kiena Sławińska koło Wilna, gdzie osiadł prapradziad Jan Sławiński. Jego syn Piotr (pradziad Witolda) był astronomem – profesorem na Uniwersytecie Wileńskim, a pradziad ze strony matki Kazimierz Dmochowski – arcybiskupem mohylewskim.

4

Ocena potrzeb modernizacji i konserwacji północnego kanału Obry

Kozaczyk P., Stachowski P., Liberacki D.

Inżynieria Ekologiczna

|

2015

|

Nr 43

139--145

PL

W pracy oceniono potrzeby modernizacji i konserwacji Północnego Kanału Obry, którego budowa rozpoczęła się w roku 1852. Stan urządzeń melioracyjnych występujących na tym cieku wybudowanych na początku XX wieku jest niezadawalający. Jest to wynikiem długoletnich zaniedbań i brakiem przeprowadzania prac konserwacyjnych. Pierwsze prace modernizacyjne rozpoczęły się w roku 1986 i kontynuowano je w ramach trzech zadań, w których wykonano: regulację cieku na długości około 35 km, rozebrano 9 jazów oraz wybudowano 8 nowych. Koszty modernizacji Północnego Kanału Obry są istotnie zróżnicowane, co wynika z zakresu prowadzonych robót. Składają się na nie koszty odbudowy samego kanału, jak również odbudowę budowli hydrotechnicznych.

EN

In an attempt to assess the needs of the modernization of the North Channel of Obra, the construction began in 1852. The condition of drainage occurring on this course coming generally from the early 20th century and is unsatisfactory. This is the result of longstanding neglect and lack of maintenance. The first modernization works started in 1986. Undergoing on the North Channel of Obra are primarily made in the framework of four tasks, which was the regulation of the water course on a length of approximately 35 km 8 dams were built and 9 dams were demolished. The cost of upgrading the North Channel of The Obra was significantly different, what is the result of the works. They include the cost of reconstruction of the drainage channels, and the reconstruction of hydraulic structures. At this work, in addition to the needs assessment of the North Channel of Obra, further modernization needs were indicated.

5

Wspomnienie o doc. dr hab. inż. Marii Tołwińskiej (1913–1979)

Pawlat H.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2014

|

Vol. 23, No. 2

195--198

PL

W 2014 r. mija 35 lat od śmierci doc. hab. inż. Marii Tołwińskiej – zasłużonej dla rolnictwa i melioracji oraz społeczności akademickiej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wspomnienie opracowano na prośbę jej wychowanków, współpracowników oraz władz Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska jako akt szacunku i uznania dla jej działalności naukowej, a w szczególności dydaktycznej i wychowawczej.

6

Gospodarcze i ekologiczne skutki melioracji torfowisk w otoczeniu mineralnych gleb gruntów ornych o różnej jakości (na przykładzie doliny rzeki Por i torfowiska Kuwasy)

Jankowska-Huflejt H., Prokopowicz J., Lipiński J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2013

|

T. 13, z. 2

33--52

PL

Celem badań była ocena gospodarczo-ekologicznych skutków melioracji torfowisk wykonanych przed ok. 60 laty w dolinie rzeki Por (1953 r.) w powiecie zamojskim oraz w dolinie rzeki Biebrza na obiekcie Kuwasy (1954 r.) w powiecie grajewskim. Torfowiska położone były w sąsiedztwie gruntów ornych o glebach: bardzo dobrych w dolinie rzeki Por (7 wsi) oraz średnich (8 wsi) i słabych (7 wsi) w dolinie rzeki Biebrza (Kuwasy). Stan po melioracji oceniano w latach 1962, 2002 (powszechny spis rolny) i 2007 (spis reprezentacyjny). Melioracje i zagospodarowanie użytków zielonych były czynnikiem intensyfikującym produkcję rolniczą, szczególnie we wsiach o średnich i słabych glebach gruntów ornych. Plony z użytków zielonych zwiększyły się 3-krotnie, a z gruntów ornych o 30–150% (głównie zbóż). Obsada inwentarza produkcyjnego zwiększyła się o ponad 80% w pierwszym okresie – do 1962 r. i o ponad 200% do 2007 r., zwłaszcza we wsiach o glebach średnich i słabych, w których zwiększył się też wskaźnik reprodukcji substancji organicznej. Wzrósł poziom intensywności organizacji produkcji rolniczej – we wsiach o glebach średnich i słabych w całym badanym okresie, a we wsiach o glebach bardzo dobrych w pierwszym okresie po melioracji (10 lat). Produkcja globalna w jednostkach zbożowych na ha UR wzrosła 2-krotnie we wsiach o glebach bardzo dobrych i aż 4-krotnie we wsiach o glebach średnich i słabych, a w przeliczeniu na mieszkańca 3-krotnie na glebach bardzo dobrych i 4-krotnie we wsiach o glebach średnich i słabych. W pierwszym okresie (10 lat) zwiększył się udział gruntów ornych a zmniejszył udział trwałych użytków, a po zmianie m.in. relacji cenowych na produkty ro ślinne i zwierzęce proporcje te uległy odwróceniu. W strukturze zasiewów zwiększył się udział zbóż i roślin pastewnych kosztem udziału roślin okopowych. Na przykładzie badań zmeliorowanych obiektów torfowych można stwierdzić, że takie obiekty w otoczeniu średnich i słabych gleb gruntów ornych należy modernizować i nadal racjonalnie użytkować, aby w pełni wykorzystać warunki powstałe w wyniku regulacji stosunków powietrzno-wodnych gleb torfowych.

EN

The study was aimed at assessing economic and ecological effects of the reclamation of peatlands performed ca. 60 years ago in the Por River valley, Zamość County (1953) and in the Biebrza River valley on Kuwasy object, Grajewo County in 1954. Peatlands were situated in the vicinity of arable lands of very good soils in the Por River valley (7 villages) and of medium (8 villages) and weak soils (7 villages) in the Biebrza River (Kuwasy). The status after reclamation was assessed for the years 1962, 2002 (common agricultural census) and for 2007 (representative census). Reclamations and grassland management intensified agricultural production, especially in villages of medium and weak soils of arable lands. Yields from grasslands increased threefold and those from arable lands (mainly cereals) increased by 30 to 150%. Animal stock increased by more than 80% till the year 1962 and by more than 200% till 2007, particularly in villages of medium and weak soils where the index of organic matter reproduction increased as well. The intensity of organization of agricultural production increased in villages of medium and weak soils in the whole study period and in villages of very good soils – in the first 10 years after reclamation. Total production in cereal units per ha AA increased twofold in villages of very good soils and as much as four times in villages of medium and weak soils. Per capita production increased threefold in villages of very good soils and four times in villages of medium and weak soils. The share of arable lands increased and that of permanent grasslands decreased 10 years after reclamation. These proportions reversed after a change in the prices of plant and animal products. The share of cereals and fodder plants increased at the expense of tuber crops. Studies of reclaimed peatlands show that such objects surrounded by medium and weak soils should be modernized and still used in order to fully utilise the conditions created after the regulation of air and water relations in peat soils.

7

Dr inż. Roman Kamiński – wspomnienie o twórczym i prawym Człowieku

Gołębiewska A.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2013

|

Vol. 22, No. 4

498--501

PL

Wspomnienie o dr inż. Romanie Kamińskim.

EN

Memory of dr inż. Roman Kamiński.

8

Fitomelioracja środowiska i krajobrazu niezbędnikiem cywilizacji

Siuta J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2012

|

Nr 30

141-152

PL

Struktury przestrzenne i sposoby użytkowania ziemi należy synchronizować z przyrodniczo-gospodarczymi warunkami, stosownie do bytowych i kulturowych potrzeb społeczności lokalnych i regionalnych. Gleba i szata roślinna stanowią biologiczną powłokę lądowej powierzchni ziemi. Bez gleby nie ma szaty roślinnej (fitosfery), tak jak bez szaty roślinnej nie ma gleby (pedosfery). W warunkach naturalnych obie wymienione sfery tworzą względnie stabilną (w czasie) biosferę, stosowną do jakości powierzchniowych utworów geologicznych (petrochemicznych), strefy klimatycznej (w tym klimatu lokalnego) i rzeźby terenu. Antropogenizacja powierzchni ziemi bezpośrednio i pośrednio zniekształca naturalne warunki środowiska. Likwidacja trwałej szaty roślinnej ba potrzeby uprawy roślin odsłania glebę na erozyjne działanie wód opadowych i wiatru oraz nasila dynamikę powietrza atmosferycznego i spływy powierzchniowe wód opadowych. Modyfikuje warunki klimatu lokalnego. Techniczna uprawa gleby czyni ją bardzo podatną na erozyjne działanie wody i wiatru. Techniczna zabudowa trwale niszczy biologicznie czynną powierzchnię ziemi, z daleko idącymi skutkami ekologicznymi. W rolniczej przestrzeni Polski dominują archaiczne struktury gospodarstw chłopskich, o niebywałym rozdrobnieniu powierzchni działek, daleko idąca degradacja systemów melioracji wodnych. Niezbędne scalenia gruntów są realizowane w znikomym zakresie. Leśna rekultywacja nieużytków i nieefektywnych gruntów rolnych, to główny czynnik wzrostu lesistości kraju, począwszy od roku 1949. Dzięki temu lesistość kraju zwiększyła się z około 20% do około 30% w roku 2010. Potencjalne możliwości zwiększenia lesistości są jeszcze bardzo duże, tym bardziej, że znaczna część nie użytkowanych gruntów rolnych została już samoistnie zadrzewiona (zalesiona) i zakrzewiona, czego nie ujmuje geodezja i statystyka.

EN

Spatial structures and land use patterns need to be synchronized with natural and economic conditions, at the same time taking into account social and cultural needs of local and regional communities. Soil and vegetation provide biological coating of land surface, as without soil there is no vegetal cover (phytosphere), and likewise, without vegetation there is no soil (pedosphere). Under natural conditions, both spheres aforementioned constitute the biosphere, relatively stable over time, and adapted to the quality of geological material at the land surface (petrochemical conditions), climatic zone (including local climate) and local relief. Anthropogenic impacts on land surface have direct and indirect effects visible as the deformation of natural conditions. Removal of vegetal cover without subsequent crop cultivation exposes soils to wind and water erosion and enhances the dynamics of atmospheric air and runoff of precipitation waters. It also modifies local climatic conditions. Technical cultivation of soils renders them vulnerable to erosive action of wind and water. Technical build-up irreversibly destroys the biologically active land surface leading to the far reaching environmental consequences. In the agricultural space of Poland there prevail both archaic structures of farmland with an unusual fragmentation of agricultural lots and advanced degradation of water melioration systems. Activities required to perform land merging have only been made to an invisible extent. Forest reclamation of waste land and non-effective agricultural land has been the main factor contributing to an increase in the country's forest rate since the year 1949. It is owing to that activity that the country's forest rate increased from some 20% to about 30% in the year 2010. Potential for increasing the forest rate remains very high still, the more that a considerable part of set aside farmland has been subject to spontaneous afforestation (woods and shrubs), what has not been registered by geodetic and statistical services.

9

Realizacja polityki rolnej a rozwój obszarów wiejskich w Polsce

Pijanowski Z.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2011

|

T. 11, z. 1

221-240

PL

W pracy dokonano analizy i oceny stanu rozwoju obszarów wiejskich w Polsce na tle Unii Europejskiej (UE) w aspekcie polityki strukturalnej, jako części polityki rolnej w okresie od 1919 do 2008 r. Do 1939 r. w Europie i Polsce, w ramach polityki strukturalnej, przeprowadzono takie przedsięwzięcia, jak: melioracje rolne, scalenia gruntów, budownictwo wiejskie, inwentarskie i inne. Inwestycje te miały na celu rozwój rolnictwa (produkcji roślinnej i zwierzęcej) oraz pośrednio rozwój wsi. Na przykładzie wsi Łapsze Niżne przedstawiono koncepcję scalenia obszarów zabudowanych w ramach scalenia wsi, gdzie zbudowano obwodnicę wsi, wydzielono kilkadziesiąt nowych działek budowlanych, oraz obszary do realizacji celów publicznych. W okresie realnego socjalizmu w Polsce w latach 1944-1989 polityka strukturalna obejmowała wyłącznie rozwój rolnictwa za pomocą melioracji wodnych oraz wykonywanie scaleń gruntów, które wykorzystywano do tworzenia na wsi sektora państwowego i spółdzielczego. Zaniechano tworzenia i wspierania towarowych gospodarstw rodzinnych. Wprowadzanie w latach 1990-2004 zasad gospodarki rynkowej bez wsparcia pomocy dla sektora rolnego spowodowało drastyczne obniżenie parytetu dochodów w rolnictwie. Nastąpiła praktycznie likwidacja polityki strukturalnej, bez której niemożliwy był rozwój obszarów wiejskich. Integracja z UE wyraźnie ochroniła polską wieś i rolnictwo przed głębokim kryzysem. Obecnie przyjęte i realizowane działania w ramach WPR dotyczą głównie polityki cenowo-dochodowej [dopłaty powierzchniowe i inne]. Przywracane są działania inwestycyjne w ramach polityki strukturalnej, są to jednak, podobnie jak w latach 1960-1990, przedsięwzięcia ograniczone, nieskoordynowane, uniemożliwiające w pełni zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa. Wykonana analiza pozwoliła określić najpilniejsze potrzeby i działania w celu kształtowania i zrównoważonego rozwoju obszarów wsi i rolnictwa w Polsce.

EN

The paper presents analyses and assessment of rural policy in Poland and in the European Union, particularly its structural aspect, in the period 1919-2008. Up to 1939, land reclamations, land property integration, rural and farm building were performed within structural policy in Europe and Poland. These investments were aimed at developing agriculture (plant and animal production) and indirectly - rural areas. Based on an example of the Łapsze Niżne village, a concept of integration of built-up land properties within the village integration was presented. A ring road was built and several dozen new building plots and public areas were marked off in the village. In the time of real socialism in Poland (1944-1989) the structural policy involved exclusively the development of agriculture through land reclamation and ground integrations which were adopted to create state and community agricultural sector. Formation of and support for productive family farms were abandoned. The rules of market economy introduced in the years 1990-2004 without supporting agricultural sector caused a drastic decline of incomes in agriculture. Structural policy, indispensable for further development of rural areas, was practically eliminated. The access to the EU clearly protected Polish agriculture from a deep crisis. Now accepted and implemented activities within the CAP pertain mainly to fiscal policy (areal subsidies etc.). Investments in the structural policy are being restored but they are, as in the years 1960-1990, limited and not coordinated undertakings that prevent from fully sustainable development of agriculture and rural areas. Performed analysis enabled to estimate the most urgent needs and activities required for sustainable development of agriculture and rural areas in Poland.

10

Water management in Milan and Lombardy in medieval times: an outline

Fantoni G.

Journal of Water and Land Development

|

2008

|

no. 12

15-25

EN

The abundance of water has certainly been a very important resource for the development of the Po Valley and has necessitated, more than once, interventions of regulation and drainage that have contributed strongly to imprint a particular conformation on the land. Already in Roman times there were numerous projects of canalisation and intense and diligent commitment to the maintenance of the canals, used for navigation, for irrigation and for the working of the mills. The need to control the excessive amount of water present was the beginning of the exploitation of this great font of richness that was constantly maintained in subsequent eras. In the early Middle Ages, despite the conditions of political instability and great economic and social difficulty, the function of the canals continued to be of great importance, also because the paths of river communication often substituted land roads, then left abandoned. After the 11th century A.D. the resumption of agricultural activity was conducive to the intense task of land reclamation of the Lombardian countryside and of commitment by the cities to amplify their waterways with the construction of new canals and the improvement of those already existing. The example given by Milan, a city lacking a natural river, that equipped itself with a dense network of canal, used in various ambits of the city life (defence, hygiene, agriculture, transport, milling systems) and for connections with the surrounding territory, can be considered as emblematic. In the surrounding countryside, the activity of the Cistercian monks of Chiaravalle represents one of the situations more indicative of how land reclamation and waterways contributed fundamentally to the organisation of the territory over the span of the ages.

PL

Obfitość wody była z pewnością ważnym czynnikiem rozwoju doliny rzeki Pad, ale też wielokrotnie z jej powodu niezbędne było podejmowanie działań interwencyjnych, tj. regulacji i drenowania, które przyczyniły się do specyficznego ukształtowania terenu. Już w czasach rzymskich istniało wiele projektów kanalizacji i już wtedy uświadamiano sobie pilną potrzebę utrzymania kanałów używanych do nawigacji, nawadniania czy napędzania młynów. Potrzeba kontroli nadmiernej ilości wody stała się początkiem eksploatacji tego ogromnego źródła bogactwa, z którego korzystano także w następnych wiekach. We wczesnym średniowieczu, mimo niestabilnej sytuacji politycznej i poważnych problemów społecznych i ekonomicznych, znaczenie kanałów było nadal duże, m.in. z powodu zastępowania, bardzo zaniedbanego w owych czasach, transportu lądowego komunikacją wodną. Wznowienie działalności rolniczej po XI w. n.e. przyczyniło się do intensywnego rozwoju melioracji na wsi lombardzkiej i nałożyło na miasta obowiązek rozbudowy sieci dróg wodnych poprzez budowę nowych kanałów i ulepszanie już istniejących. Przykład Mediolanu, miasta pozbawionego naturalnej rzeki, które zbudowało gęstą sieć kanałów używanych na różne potrzeby mieszkańców (obrona, higiena, rolnictwo, transport, młynarstwo) i do komunikowania się z sąsiednimi terytoriami, można uznać za typowy. Działalność mnichów z zakonu cystersów w Chiaravalle na okolicznych terenach wiejskich jest ilustracją tego, jak istotnie melioracje i drogi wodne wpłynęły na organizację terenu na przestrzeni wieków.

11

Produkcyjne i środowiskowe efekty melioracji trwałych użytków zielonych w dolinie rzeki Por

Prokopowicz J., Jankowska-Huflejt H., Burs W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 2a

293-311

PL

Celem badań była ocena produkcyjno-środowiskowych efektów melioracji trwałych użytków zielonych sąsiadujących z bardzo dobrymi, lessowymi gruntami ornymi w dolinie rzeki Por. Dolina rzeki Por (lewostronnego dopływu Wieprza sąsiadującego ze zbiornikiem wodnym "Nielisz") rozciąga się w zachodniej części Kotliny Zamojskiej. Obiekt położony jest w zachodniej części powiatu zamojskiego, a przedmiotem badań było siedem wsi należących do Gminy Sułów w tym powiecie. Obiekt użytkowany był przez okres około 45 lat od wykonania melioracji. W pracy zastosowano monograficzną metodę badań. Na tle warunków fizjograficznych, klimatycznych, charakterystyki rolniczej gleb oraz warunków wilgotnościowych obiektu, przedstawiono zmiany będące, m.in. wynikiem regulacji stosunków powietrzno-wodnych gleb w dolinie rzeki. Przedstawiono zagadnienia użytkowania ziemi, produkcji na trwałych użytkach zielonych, produkcji roślinnej i zwierzęcej, poziom intensywności organizacji oraz produkcji globalnej w jednostkach zbożowych na 1 ha UR i na 1 mieszkańca. Podjęto próbę sformułowania odpowiedzi na pytanie - co dalej z takimi obiektami melioracyjnymi? Czy dążyć do odnawiania systemu melioracyjnego i nadal intensywnego ich użytkowania rolniczego, czy wrócić do bardzo ekstensywnej formy użytkowania, jak przed melioracjami.

EN

The study was aimed at assessing the productive and environmental effects of grassland reclamation in the vicinity of very good loess arable lands in the Por River valley. The valley of the Por (left tributary to the Wieprz near "Nielisz" reservoir) stretches in western part of Zamojska Valley. The study was carried out in seven villages of commune Sułów. The object was utilized for c. 45 years since reclamation. Monographic method was used in the study. Changes resulting from e.g. regulation of air and water relations in soils of the valley were related to physiographic and climatic conditions and to agricultural characteristic of these soils. Land use, production of permanent grasslands, plant and animal production, intensity of organization and total production in corn units per ha of croplands and per capita are presented in this paper. An attempt was undertaken to answer the question: what next with such reclamation objects? Should one restore the reclamation system and further use it intensively or rather turn back to extensive forms of management?

12

Współczesne problemy eksploatacji w melioracjach

Nyc K., Pokładek R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 1

31-46

PL

W pracy zwrócono uwagę na odpowiednie wykorzystanie urządzeń melioracyjnych, które w Polsce znajdują się na 36% powierzchni użytków rolnych. Skutki melioracji są uwarunkowane poziomem eksploatacji urządzeń, a także poziomem rolniczego użytkowania terenów. W wyniku doskonalenia procesów eksploatacyjnych użytkowania i utrzymania urządzeń melioracyjnych można nie tylko intensyfikować produkcję rolną, lecz także poprawiać jakość środowiska, m.in. przez poprawę jakości wód odpływających ze zmeliorowanych obiektów. W celu poprawy jakości środowiska proponuje się docelowo czterokrotne zwiększenie powierzchni nawadnianej, stosowanie zasobo- i energooszczędnych systemów gospodarowania wodą, zwiększenie dużej i małej retencji wodnej. Zwrócono również uwagę na potrzebę doskonalenia struktur organizacyjnych służb wodno-meliora-cyjnych i zasad finansowania kompleksowej gospodarki zasobami wodnymi w kraju.

EN

Appropriate utilization of melioration facilities (which are installed on 36 % of croplands in Poland ) is the focus of this paper. The effects of reclamation depend on the level of exploitation of these devices and on the extent of agricultural land use. Improvements in exploitation and maintenance of reclamation facilities may intensify agricultural production but may also improve environmental status through e.g. the improvement of water quality in outflows from the reclaimed objects. For this purpose it is proposed to enlarge fourfold the irrigated areas, to use energy and resource saving systems of water management and to expand small and large water retention. The need for improving the organization of water-reclamation services and the principles of financing water management in the country is also underlined in this paper.

13

Plonowanie zbóż oraz towarowość produkcji rolniczej na tle walorów obszarów wiejskich w ujęciu regionalnym

Lipiński J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 2b

57-67

PL

Plonowanie roślin oraz towarowość produkcji rolniczej są uwarunkowane naturalnymi cechami przestrzeni rolniczej, jak również poziomem gospodarowania. Plonowanie zbóż z 1 ha zależy głównie od: poziomu nawożenia NPK (r = 0,7) i Ca (r = 0,7), udziału zmeliorowanych użytków rolnych (r = 0,64) oraz jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej (j.r.p.p.) (r = 0,59). Towarowość produkcji, mierzona ilością skupowanych produktów rolnych w przeliczeniu na j. zb. z 1 ha UR, jest związana z ilorazem powierzchni zmeliorowanej i ogólnego obszaru użytków rolnych (r = 0,75), poziomem nawożenia (r = 0,7) i wielkością gospodarstw (r = 0,56). Istnieje też istotna zależność między wielkością gospodarstw a stopniem zmeliorowania UR (r = 0,71) oraz ilością stosowanych nawozów NPK (r = 0,64). Najwyższa towarowość produkcji, w granicach 27,7-31,9 dt·ha-¹, występuje w województwach, w których średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi ok. 10 ha (od 8,2 do 11,4 ha) użytków rolnych. Gdy udział zmeliorowanych użytków rolnych wynosi ok. 16%, średnie plony zbóż nie przekraczają 24, a skup 8 dt·ha-¹, natomiast gdy udział ten wynosi 55%, plony i skup sięgają kolejno ok. 36 i 32 dt·ha-¹.

EN

Plant yielding and commerciality of agricultural production is determined by the natural features of agricultural space and by the advancement of farming. Yielding of cereals depends mainly on: NPK (r = 0.7) and Ca (r = 0.7) fertilisation, on the share of reclaimed croplands (r = 0.64) and the natural quality of agricultural space (r = 0.59). Commerciality of production expressed in the amount of purchased crop products per cereal unit per ha is associated with the ratio of the reclaimed to total cropland area (r = 0.75), with fertilisation (r = 0.7) and the size of a farm (r = 0.56). There is also a significant relationship between the latter and the extent of reclamation (r = 0.71) and the amount of applied NPK fertilisers (r = 0.64). The highest commerciality (27.7-31.9 dt·ha-¹) was found in voivodships where the mean surface area of a farm was c. 10 ha (8.2-11.4 ha) of croplands. When the contribution of reclaimed croplands is c. 16 %, mean cereal yields do not exceed 24 and the purchase - 8 dt·ha-¹ while at the contribution of 55 %, yields and purchase amount 36 and 32 dt·ha-¹, respectively.

14

Torfowiska Gór Izerskich – typy zasilania a efektywność melioracji

Tomaszewska K., Matuła J., Wojtuń B.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

T. 1, z. spec. (3)

211--220

PL

Większość torfowisk Gór Izerskich prezentuje typ ombro-soligeniczny, wymagający do powstawania i rozwoju dwóch systemów zasilania: wód powierzchniowych i wgłębnych. Stosunki wodne torfowisk w dolinie Izery są jednak bardziej skomplikowane, gdyż występują tam liczne lokalne wysięki, zasilające niezależnie różne części torfowisk. Nieznajomość tej specyfiki spowodowała, że niektóre z przeprowadzonych melioracji nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Tymczasem osuszenie mokradeł tego typu będzie skuteczne, jeśli rowy melioracyjne odetną dopływ zasilających wód wgłębnych lub spływających ze stoku, co wyjaśniono na trzech przykładach. Na szczęście, zasady te nie zawsze były przestrzegane. Torfowiska Gór Izerskich są bowiem niepowtarzalne i niezwykle cenne przyrodniczo. Wartości te zostały docenione i w lipcu 2000 roku powołano rezerwat „Torfowiska Doliny Izery”.

EN

Most of mires in the Izery Mountains belong to the ombro-soligenous type. This type needs two systems of water supply (i.e. from surface waters and from the deep) for its initiation and development. Water conditions in the Izera valley are even more complicated, because there are also numerous local water seepages, which supply different parts of mires independently. The ignorance of this special situation resulted in a failure of some of the drainage enterprises, which brought very weak effects. The drainage of such mires can be successful only when the drain ditches cut the inflow of deep waters or of waters flowing down the slopes. This principle is explained here on Tyree examples. But – fortunately – these principles have not been kept. The mires of the Izera Mountains are so unique and very precious from the natural point of view. Their value had been appreciated and the reserve „The Mires of the Izera Valley” was created in July 2000.