Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena struktury stali wysokomanganowych po procesach odkształcenia

Jabłońska M., Śmiglewicz A., Tomaszeska A., Horzelska K.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2015

|

Vol. 82, nr 1

31--35

PL

Rozwój takich gałęzi przemysłu, jak przemysł motoryzacyjny czy militarny, koncentruje się w ostatnich latach na prowadzeniu prac badawczych w obszarze nowych wysokomanganowych stali z grupy AHSS. Zależnie od zawartości Mn, Al i Si stale te wykazują określoną wartość EBU, a tym samym charakterystyczny mechanizm odkształcenia, taki jak indukowana odkształceniem przemiana martenzytyczna (efekt TRIP), indukowane odkształceniem bliźniakowanie mechaniczne (efekt TWIP) oraz indukowane odkształceniem tworzenie mikropasm ścinania (efekt MBIP). W artykule przedstawiono wyniki badań wpływu parametrów obróbki cieplno-plastycznej na wybrane właściwości oraz strukturę austenitycznej stali X45MnAl20-3 wykazującej efekt TWIP. Badana stal została wyprodukowana na drodze klasycznego odlewania do miedzianego krystalizatora, uzyskując wlewki o wymiarach 100×100 mm, które poddano walcowaniu w 4 przepustach na końcową grubość 12 mm i 3 mm. Temperatura końca walcowania wynosiła 950°C, a blachy po ostatnim przepuście chłodzono w powietrzu oraz wodzie. Przeprowadzono analizę struktury i właściwości mechanicznych otrzymanych blach oraz analizę wpływu parametrów odkształcenia plastycznego na strukturę badanej stali w próbach ściskania w zakresie temperatury 850°C÷1100°C. Wykazano, że badana stal ma dobre własności wytrzymałościowe oraz bardzo korzystną odkształcalność. W próbach ściskania ujawniono, że równowaga pomiędzy procesami umacniania i odbudowy struktury ustala się podczas odkształcania stopu we wszystkich temperaturach, a zmiany mikrostruktury wskazują na zachodzenie efektów charakterystycznych dla procesów dynamicznej odbudowy w trakcie odkształcania na gorąco badanej stali.

EN

The development of such industries as automotive and military focus in recent years to conduct research in the area of new highmanganese steel from a group of AHSS. Depending on the content of Mn, Al and Si these steels exhibit specific SFE value and thus the characteristic deformation mechanism such as transformation induced plasticity (TRIP effect), mechanical twinning induced plasticity (TWIP effect) and micro bands induced plasticity (effect MBIP). The paper presents the results of the influence of thermo-mechanical treatment parameters on the selected mechanical properties and changes of microstructure of austenitic high manganese TWIP steel X45MnAl20-3. The steel has been produced by conventional casting of copper crystallizer to give ingots of dimensions 100 × 100 mm and then subjected to rolling to the final thickness of 12 mm and 3 mm. Temperature end of rolling was 950°C, and the sheet was cooled in air and water. An analysis of the structure and mechanical properties of the obtained sheet was performed. Moreover the analysis of the influence of hot plastic deformation parameters on the microstructure and properties of researched steel structure during the compression tests in the range of temperature from 850°C to 1100°C was carried out. Established, that the steel has good mechanical properties and a very favorable ductility, as demonstrated by the value of elongation in a tensile test. The compression tests revealed that the balance between the processes of strengthening and rebuilding of the structure is determined during deformation the steel at all temperatures, and changes in microstructure indicate a characteristic for the dynamic recovery process phenomena disclosured.

2

Energia błędu ułożenia a mechaniczne bliźniakowanie na przykładzie wysokomanganowej stali X30MnAlSi26-4-3

Śmiglewicz A., Jabłońska M., Rodak K.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2015

|

Vol. 82, nr 8

472--474

PL

W pracy przedstawiono wyniki obliczeń wartości energii błędu ułożenia wysokomanganowej stali X30MnAlSi26-4-3 na podstawie składu chemicznego z wykorzystaniem modelu termodynamicznego zaproponowanego przez G.B. Olson, M. Cohen [1]. Przedstawiono procedurę obliczeniową opartą na modyfikacji wartości ÄGg →ε − molowej energii swobodnej między g i ε, zaproponowaną przez Frommayera [2]. Modyfikacja uwzględnia parametry termodynamiczne określone dla głównych pierwiastków stopowych, tj. C, Mn, Al oraz Si. Wybór zastosowanej metody podyktowany był składem chemicznym badanej stali X30MnAlSi26-4-3. Wyznaczona wartość EBU wskazuje, że badana stal powinna wykazywać skłonność do tworzenia mechanicznych bliźniaków indukowanych odkształceniem plastycznym. Występowanie bliźniaków odkształcenia ujawniono w materiale poddanym próbom dynamicznego odkształcania z zastosowaniem różnej prędkości odkształcenia. Badania strukturalne wykonano z wykorzystaniem techniki skaningowej transmisyjnej mikroskopii elektronowej.

EN

The stacking fault energy of the X30MnAlSi26-4-3 steel was evaluated by analytical method based on chemical composition using a thermodynamic model proposed by Olson G. B., Cohen M. [1]. The paper presents the calculation procedure is based on the modification of the value − the molar free energy between the g and ε proposed by Frommayer [2]. The modification takes into account the thermodynamic parameters determined for the major alloying elements, ie. C, Mn, Al and Si. The choice of the method used was dictated by the investigated steel chemical composition X30MnAlSi26-4-3. The designated value of the SFE indicates that the steel should have a tendency to form mechanical twins induced. The occurrence of deformation twins are disclosed in the material subjected to dynamic deformation tests with the use of a different strain rate. Structural studies were performed using the technique of scanning transmission electron microscopy.

3

The Effect Of Strain Rate On The Mechanical Properties And Microstructure Of The High-Mn Steel After Dynamic Deformation Tests

Jabłońska M. B., Śmiglewicz A., Niewielski G.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2015

|

Vol. 60, iss. 2A

577--580

EN

W pracy przedstawiono wyniki wstępnych badań dynamicznego rozciągania wysokomanganowej stali gatunku X20MnAlSi16-3-3. Badania przeprowadzono na młocie rotacyjnym, który posiada możliwość realizacji prób dynamicznego rozciągania i udarowego zginania w zakresie prędkości liniowej elementu wymuszającego od 5÷40 m/s. Badana stal charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami mechanicznymi. Wyniki badań uzyskano na podstawie statycznej próby rozciągania, próby dynamicznego rozciągania na młocie rotacyjnym oraz pomiaru twardości metodą Vickersa. Przeanalizowano powierzchnie przełomów powstałych w miejscu zerwania podczas prób rozciągania, które wskazują na obecność przełomów transkrystalicznych ciągliwych. Badania strukturalne wykonano z wykorzystaniem techniki mikroskopii świetlnej, skaningowej mikroskopii elektronowej i skaningowej transmisyjnej mikroskopii elektronowej. Przeprowadzone badania substruktury ujawniły obecność mechanizmu bliźniakowania mechanicznego, indukowanego w warunkach dużych prędkości odkształcenia.

4

Evolution of Microstructure in Rolled Mg-Based Alloy. Textural Aspect

Drzymała P., Kania B., Wróbel M., Darłak P., Długosz P., Kwaśniewski P., Bonarski J. T.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2015

|

Vol. 60, iss. 4

2505--2512

EN

Magnesium alloys are the lightest structural materials, which makes them particularly suitable for use in the aircraft and automotive industry. However, due to hexagonal close-packed crystal structure, resulting in insufficient number of independent slip systems, magnesium alloys exhibit poor formability at room temperature. Conventional methods of work hardening of magnesium alloys requires the temperature about 300°C, which favours simultaneously processes of thermal recovery and grain growth, but decreases beneficial microstructure strengthening effect. Thus, it is a crucial to undertake development of a technology for semi-finished magnesium alloys elements, which will ensure better mechanical properties of the final products by forming desirable microstructure. In the paper we present the development of crystallographic texture of the Mg-based alloy (Mg-AZ31) in the form of pipe extruded at 430°C and subjected to pilger rolling at relatively low temperature.

PL

Stopy magnezu należą do najlżejszych materiałów konstrukcyjnych, co czyni je szczególnie użytecznymi w przemyśle lotniczym i samochodowym. Jednakże ze względu na strukturę heksagonalną zwartą, skutkującą niewystarczającą liczbą systemów poślizgu, stopy magnezu wykazują złą plastyczność w temperaturze pokojowej. Konwencjonalne metody umocnienia poprzez zgniot wymagają temperatury około 300°C dla tych stopów, co sprzyja jednocześnie procesom zdrowienia i rozrostu ziarna, ale obniża sam efekt umocnienia. Zatem kluczowe jest rozwinięcie technologii dla półproduktów ze stopu magnezu, która zapewni lepsze właściwości mechaniczne końcowych produktów poprzez uformowanie korzystnej mikrostruktury. W pracy przedstawiono rozwój tekstury krystalograficznej stopu na bazie magnezu (Mg-AZ31) w formie rury wyciśniętej w temperaturze 430°C i poddanej walcowaniu pielgrzymowemu we względnie niskiej temperaturze.

5

Light alloys for application as engine parts – comparison of properties of three materials

Ranachowski Z., Pawełek A., Drzymała P., Bonarski J., Lewandowski M., Ozgowicz W.

Zeszyty Naukowe / Akademia Morska w Szczecinie

|

2014

|

nr 39 (111)

128--132

EN

This paper discusses the mechanical properties, microstructure and crystallographic texture of light alloys made on the base of aluminium, magnesium and lithium. An acoustic emission (AE) technique was applied to detect the moment of twinning or slip activation during compression and channel – die tests to extend the comprehension on the nature of the plastic deformation processes occurring in the investigated alloys.

6

Analiza mikrostruktury i właściwości stali wysokomanganowej X45MnAl20-3 z efektem TWIP kształtowanej w procesie obróbki cieplno-plastycznej

Jabłońska M., Horzelska K., Kuc D.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2014

|

Vol. 81, nr 6

385--389

PL

Rozwój takich gałęzi przemysłu, jak przemysł motoryzacyjny czy militarny koncentruje się w ostatnich latach na prowadzeniu prac badawczych w obszarze nowych wysokomanganowych stali z grupy AHSS. Zależnie od zawartości Mn, Al i Si stale te wykazują określoną wartość EBU, a tym samym charakterystyczny mechanizm odkształcenia, taki jak indukowana odkształceniem przemiana martenzytyczna (efekt TRIP), indukowane odkształceniem bliźniakowanie mechaniczne (efekt TWIP) oraz indukowane odkształceniem tworzenie mikropasm ścinania (efekt MBIP). W artykule przedstawiono wyniki badań wpływu parametrów obróbki cieplno-plastycznej na wybrane właściwości oraz strukturę austenitycznej stali X45MnAl20-3 wykazującej efekt TWIP. Badana stal została wyprodukowana na drodze klasycznego odlewania do miedzianego krystalizatora, uzyskując wlewki o wymiarach 100×100 mm, które poddano walcowaniu w 4 przepustach na końcową grubość 12 mm i 3 mm. Temperatura końca walcowania wynosiła 950°C, a blachy po ostatnim przepuście chłodzono w powietrzu oraz wodzie. Przeprowadzono analizę struktury i właściwości mechanicznych otrzymanych blach oraz analizę wpływu parametrów odkształcenia plastycznego na strukturę badanej stali w próbach ściskania w zakresie temperatury 850°C÷1100°C. Wykazano, że badana stal ma dobre własności wytrzymałościowe oraz bardzo korzystną odkształcalność. W próbach ściskania ujawniono, że równowaga pomiędzy procesami umacniania i odbudowy struktury ustala się podczas odkształcania stopu we wszystkich temperaturach, a zmiany mikrostruktury wskazują na zachodzenie efektów charakterystycznych dla procesów dynamicznej odbudowy w trakcie odkształcania na gorąco badanej stali.

EN

The development of such industries as automotive and military focus in recent years to conduct research in the area of new highmanganese steel from a group of AHSS. Depending on the content of Mn, Al and Si these steels exhibit specific SFE value and thus the characteristic deformation mechanism such as transformation induced plasticity (TRIP effect), mechanical twinning induced plasticity (TWIP effect) and micro bands induced plasticity (effect MBIP). The paper presents the results of the influence of thermo-mechanical treatment parameters on the selected mechanical properties and changes of microstructure of austenitic high manganese TWIP steel X45MnAl20-3. The steel has been produced by conventional casting of copper crystallizer to give ingots of dimensions 100 × 100 mm and then subjected to rolling to the final thickness of 12 mm and 3 mm. Temperature end of rolling was 950°C, and the sheet was cooled in air and water. An analysis of the structure and mechanical properties of the obtained sheet was performed. Moreover the analysis of the influence of hot plastic deformation parameters on the microstructure and properties of researched steel structure during the compression tests in the range of temperature from 850°C to 1100°C was carried out. Established, that the steel has good mechanical properties and a very favorable ductility, as demonstrated by the value of elongation in a tensile test. The compression tests revealed that the balance between the processes of strengthening and rebuilding of the structure is determined during deformation the steel at all temperatures, and changes in microstructure indicate a characteristic for the dynamic recovery process phenomena disclosured.

7

Zjawisko gigantycznego overshoot’u w zbliźniaczonych monokryształach Cu-8.5% at. Al

Kopacz S., Szczerba M.S.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2013

|

R. 58, nr 11

785--788

PL

Artykuł przedstawia wyniki badań strukturalnych i mechanicznych oraz analizę działania głównego mechanizmu odkształcenia w zbliźniaczonych monokryształach stopowych Cu-8,5%at. Al dla położenia przestrzennego układu osnowa-bliźniak względem zewnętrznego obciążenia, w którym system poślizgu płaszczyzny K1 jest najwyżej naprężonym. Wyniki badań wskazują, że głównym mechanizmem deformacji operującym podczas procesu rozciągania, jest jednosystemowy poślizg zachodzący na wspólnej, niezmienniczej płaszczyźnie (K1) układu osnowa-bliźniak, zarówno w obszarach o orientacji sieci osnowy jak i bliźniaka. Wartość krytycznego naprężenia uplastyczniającego, jest równa τ = 98 MPa, natomiast maksymalna wartość naprężenia ścinającego zarejestrowana w operującym systemie deformacji wynosi τ = 196 MPa. Dodatkowo wykazano, że w momencie zapoczątkowania niejednorodnej deformacji poprzez tzw. „zarodkowanie szyjki”, dochodzi do transformacji głównego systemu deformacji, z poślizgu jednosystemowego zachodzącego na niezmienniczej płaszczyźnie (K1) układu osnowa-bliźniak, na poślizg zachodzący równocześnie na dwóch płaszczyznach niezmienniczych (K2) i (K2 B) analizowanego układu. Wartość naprężenia krytycznego koniecznego do rozpoczęcia deformacji niejednorodnej została określona na poziomie τ = 282 MPa, a wartość gigantycznego overshootu na ok. 18°.

EN

This paper presents the experimental results of structural and mechanical properties and analysis of the gigantic overshoot phenomenon occurring in the pre-twinned Cu-8.5%at. Al single crystals during tension. The experimental results indicate that the dominant mechanism of deformation is based on the slip, which occurs on the common invariant plane (K1) of the matrix-twin system, both in the matrix and the twin regions. The value of the critical resolved shear stress is equal to τ =98 MPa, whereas the ultimate shear stress “necking point” is equal to τ = 196 MPa. Additionally, there is a transformation of the main deformation mechanisms, from slip occurring on the first invariant plane (K1) to the slip on the second invariant planes, (K2) and (K2 T), of the matrix-twin system. The value of the critical stress which is necessary to beginning of the inhomogeneous deformation has been determined as τ = 282 MPa and the value of the gigantic overshoot was established on the level about 18°.

8

Theoretical and experimental analysis of high-manganese TWIP steel wire drawing process

Muskalski Z., Wiewiórowska S., Pełka M.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2013

|

Vol. 80, nr 11

748--751

EN

In the work on the way of experimental analysis the influence value of single reduction for multistage drawing process on mechanical properties of drawn wires made from high-manganese TWIP steel was shown. In the aim of demonstration reasons the change of mechanical properties the computer simulation of drawing process with the use of computer program based on finite element method Drawing 2D was carried out. The structure evolution has been done and was shown that the decrease of tensile strength and yield strength after exceed the values of total reduction Gc%=80% was observed which can be cased by “strain softening” process.

PL

W pracy przedstawiono analizę eksperymentalną wpływu wielkości gniotu pojedynczego w procesie wielostopniowego ciągnienia na własności mechaniczne drutów oraz wykonaną z wykorzystaniem opartego na MES programu Drawing 2d, analizę teoretyczną procesu, mającą na celu wykazanie przyczyn zmian własności mechanicznych. Stwierdzono występujący po przekroczeniu gniotu całkowitego Gc%=80% spadek zarówno wytrzymałości na rozciąganie Rm, jak i umownej granicy plastyczności R0.2 spowodowany zjawiskiem „mięknięcia odkształceniowego”.

9

Wpływ prędkości odkształcenia na właściwości i strukturę wysokomanganowej stali X30MnAlSi20-4-3

Śmiglewicz A., Pawlicki J., Niewielski G., Jabłońska M.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2012

|

Vol. 79, nr 8

652--655

PL

W pracy przedstawiono wyniki wstępnych badań dynamicznego rozciągania wysokomanganowej stali gatunku X30MnAlSi20-4-3. Badania przeprowadzono na młocie rotacyjnym, który posiada możliwość realizacji prób dynamicznego rozciągania w zakresie prędkości liniowej od 5÷40 m/s. Uzyskane wyniki badań porównano ze stalą o strukturze austenitycznej X3CrNi18-9 wyznaczając charakterystyki wytrzymałościowe. Badania strukturalne wykonano z wykorzystaniem techniki skaningowej mikroskopii elektronowej i skaningowej transmisyjnej mikroskopii elektronowej. Przeanalizowano powierzchnie przełomów powstałych w miejscu zerwania podczas prób rozciągania, które wskazują na obecność przełomów transkrystalicznych ciągliwych. Przeprowadzone badania substruktury ujawniły obecność mechanizmu bliźniakowania mechanicznego indukowanego w warunkach dużych prędkości odkształcenia występującego w stali X30MnAlSi20-4-3.

EN

The paper presents results of initial investigations of dynamic tensile of the high-manganese X30MnAlSi20-4-3 steel. Research was carried out on a flywheel machine, which enables to perform of dynamic tensile tests and with a linear velocity of the enforcing element in the range of 5 ÷ 40 m/s The obtained results were compared with the austenitic steel X3CrNi18-9. Structural analysis were performed with the use of a scanning electron microscopy technique and scanning transmission electron microscopy. The surface of fractures that were created in the areas where the sample was torn were analyzed. Substructure studies revealed the presence of mechanical twinning induced in a high strain rate for the X30MnAlSi20-4-3 steel.

10

Badania mechaniczne zbliźniaczonych monokryształów Cu-8% at. Al w próbach rozciągania i ściskania

Kopacz S., Szczerba M. S.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2011

|

R. 56, nr 11

568-571

PL

Praca przedstawia wyniki badań anizotropii własności mechanicznych oraz efektu Bauschingera układu osnowa-bliźniak w odkształconych monokryształach Cu 8%at. Al. Na podstawie analizy wyników badań stwierdzono bardzo silny wpływ obecności układu osnowa-bliźniak na anizotropię granicy plastyczności i odkształcenia równomiernego oraz na efekt Bauschingera. Stosunek granic plastyczności na dwóch wybranych kierunkach pomiarowych może osiągać w próbie rozciągania wartość większą niż 1,5, a w próbie ściskania około 3. Natomiast stosunek granic plastyczności próby rozciągania do ściskania - parametr efektu Bauschingera - osiąga wartość 1,65.

EN

The experimental work shows the results of an anisotropy of the mechanical properties and the Bauschinger effect of the matrix-twin system in the twinned Cu 8%at. Al single crystals. On the basis of the performed analysis it was found, that the presence of the matrix-twin system has a very strong influence on the mechanical anisotropy of the yield stress and ultimate tensile strain as well as on the Bauschinger effect. The ratio of the yield stresses for two selected crystallographic directions may reach a value more than 1.5 and about 3 in the tensile and compression tests respectively. Whereas, a ratio of the yield stresses in the tensile and compression tests - a parameter of the Bauschinger effect - reaches a value equal to 1.65.

11

Analiza własności mechanicznych układu osnowa-bliźniak w monokryształach Cu-8%at.Al

Szczerba M. S., Kopacz S.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2009

|

R. 54, nr 11

693-697

PL

W artykule przeprowadzono badania wpływu kierunku rozciągania na własności mechaniczne układu osnowa-bliźniak w monokryształach Cu-8%at.Al. Najpierw, podczas wstępnego rozciągania monokryształów Cu-8%at.Al o orientacji środka trójkąta podstawowego, wytworzono naturalny układ osnowa-bliźniak wykorzystując operowanie mechanizmu bliźniakowania w formie deformacji Ludersa. Następnie, z odkształconego kryształu pierwotnego wycięto próbki wtórne pod różnymi kątami, równolegle (||) i prostopadle (symbol), w stosunku do położenia granicy osnowa-bliźniak na jednej z jego płaszczyzn bocznych i przeprowadzono wtórną próbę rozciągania. W oparciu o uzyskane wyniki badań mechanicznych stwierdzono bardzo silną anizotropię granicy plastyczności [wzór] oraz odkształcenia równomiernego układu osnowa-bliźniak [wzór]. Przeprowadzone pomiary rentgenowskie oraz obserwacje przy pomocy techniki EBSD skaningowej mikroskopii elektronowej wyraźnie wskazują, iż efekt anomalnej anizotropii granicy plastyczności nie jest związany ze zjawiskiem umocnienia utajonego, ale raczej z wytrzymałością granicy osnowa bliźniak. Z kolei obserwowana anizotropia odkształcenia równomiernego związana jest z różnymi mechanizmami odkształcenia operującymi w zależności od położenia wtórnej osi rozciągania względem granicy układu osnowa-bliźniak.

EN

An investigation of the effect of the tensile direction on the mechanical properties of the matrix-twin system of the Cu-8at.%Al single crystals is reported. Firstly, due to operation of the deformation twinning mechanism in the form of Luders front a natural twin-matrix system has been created during the tensile deformation of the Cu-8at.%Al single crystals of the initial orientation from a center of the stereographic triangle. Than, the secondary samples were cut out from the primarily deformed single crystals at the different angles, parallel (||) and perpendicular( symbol) with respect to the position of the twin-matrix interface seen on the one of the lateral crystal surface and the secondary tensile test has been performed. A very strong anisotropy of the yield stress [formula] and the ultimate tensile strain [formula] on the secondary samples was found. On the basis of the x-ray and EBSD measurements it was established that the anomalous anisotropy of the twin-matrix system is rather associated with the strengthening of the twin-matrix interface than the effect of the latent hardening itself. Whereas, the ultimate tensile strain anisotropy is connected with the different mechanisms of plastic deformation controlled by the different crystallographic orientation of the secondary tensile axis.

12

The influence of plastic strain on twinning stress in Cu-8at. %AI single crystals

Bajor T., Szczerba M. S.

Archives of Civil and Mechanical Engineering

|

2004

|

Vol. 4, no 3

19-26

EN

Face-centred cubic (FCC) metals and alloys usually are deformed plastically by slip and twinning. Deformation twinning becomes especially important when FCC materials are subjected to large plastic deformations (e.g. rolling, drawing). The main aim of this paper is to emphasize the necessity of incorporating of this mode of plastic deformation into the model of mechanical properties of FCC metals and alloys subjected to large deformations. The paper gives an experimental evidence of the influence of plastic strain on the critical resolved shear stress for twinning and also some other experimental observations of plastic anisotropy of the deformed Cu-8at. %Al single crystals.

PL

W technologii przetwórstwa metali bardzo często dąży się do poprawienia własności wytrzymałościowych materiałów, w czym pomocny może stać się proces bliźniakowania. Wystąpienie zjawiska bliźniakowania jest bowiem związane z dużymi naprężeniami w sieci krystalicznej i dlatego zaczyna się ono dopiero po pewnym okresie odkształcenia plastycznego, wtedy gdy substruktura dyslokacyjna wewnątrz materiału zostanie odpowiednio naprężona. Deformacja przez bliźniakowanie staje się szczególnie istotnym sposobem deformacji w obszarach dużych odkształceń plastycznych (np. walcowania, ciągnienia). Zatem aby poprawnie zamodelować proces technologiczny, należy wziąć pod uwagę działające mechanizmy deformacji w skali podstawowej, czyli uwzględnić zmiany zachodzące w pojedynczym ziarnie. Niniejsza praca, oparta na badaniach monokrystalicznego stopu Cu-8at. %AI, ma na celu wyjaśnienie przyczyn poprawienia własności wytrzymałościowych badanego materiału, który odkształca się plastycznie zarówno przez poślizg, jak i przez bliźniakowanie. Przeprowad7;ono, więc eksperyment z tak zwaną nieciągłą zmianą orientacji. Polegał on na tym, że wyjściowe monokryształy o określonej geometrii zostały odkształcone na etapie deformacji pierwotnej do punktu pojawienia się pierwszego pasma bliźniaczego. Następnie z tak przygotowanej próbki wycięto pod różnymi kątami względem głównej osi odkształconego kryształu wyjściowego próbki wtórne, uaktywniając za każdym razem inny główny system deformacji. Podczas deformacji próbek wtórnych zaobserwowano dwa sposoby ich odkształcania się: (i) bliźniakowanie oraz (ii) bliźniakowanie poprzedzone okresem inkubacyjnym deformacji przez poślizg. Przypadek drugi poddano systematycznym badaniom doświadczalnym, w wyniku, których określono wpływ odchylenia kątowego osi próbek wtórnych od kierunku rozciągania odkształconego kryształu wyjściowego na wielkość naprężenia bliźniakowania w systemie bliźniakowania C3. Uzyskane wyniki pokazują jednoznacznie, że podczas oddalania się z osią rozciągania próbki wtórnej "dziecka" od osi próbki "matki" okres inkubacyjny deformacji kryształu przez poślizg wydłuża się, a wartość naprężenia krytycznego dla transformaty bliźniaczej C3 staje się w wyniku umocnienia odkształceniowego coraz wyższa. Takie zachowanie się próbek wtórnych skłoniło autorów do przeprowadzenia eksperymentu rozszerzonego o kolejny krok, czyli przygotowania z próbki wtórnej kolejnej próbki - "wnuka". Otrzymane wyniki doświadczalne w pełni potwierdziły istotny wpływ odkształcenia plastycznego przez poślizg lub, alternatywnie, gęstości dyslokacji na wielkość krytycznego naprężenia bliźniakowania w materiałach RSC badanych w temperaturze otoczenia. Stwierdzono, że w badanych monokryształach Cu-8%at.AI naprężenie bliźniakowania może zmieniać się co najmniej dwukrotnie i osiągać wartość około 200 MPa, co koresponduje z wartością 0.5 GPa naprężenia rozciągania i wynika z istotnego wzrostu gęstości dyslokacji na etapie inkubacyjnego okresu odkształcenia przez poślizg. W pracy wskazano ponadto na konieczność uwzględnienia zjawiska bliźniakowania mechanicznego podczas modelowania procesów odkształcenia plastycznego materiałów RSC, szczególnie w obszarach dużych deformacji, a zatem w tych obszarach, które mają duże znaczenie w technologii przetwórstwa metali i stopów.