Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ikoniczne miejsca pochówku na świecie

Mielicki Krzysztof

Zieleń Miejska

|

2023

|

Nr 10

14--16

PL

Przemijanie, odchodzenie jest nieodłącznym elementem życia. Gdy znikają z niego bliskie nam osoby, naturalną potrzebą jest ich godne pożegnanie i stworzenie miejsca pochówku. Podejście do tego tematu jest różne, zależne od religii dominującej w danej części świata, epoki historycznej czy panujących trendów w sztuce i architekturze.

2

Neogotyckie mauzoleum barona von Lachmann-Falkenau w Jałowcu (Wingendorf)

Wróblewski Sebastian

Architectus

|

2019

|

Nr 2 (58)

3--14

PL

Tematem artykułu jest neogotyckie mauzoleum w Jałowcu (Wingendorf) projektu Carla Johanna Lüdeckego (1826–1894), które pozostaje w twórczości architekta wyjątkowym przykładem połączenia form architektonicznych i rzeźbiarskich z otaczającym krajobrazem. Omówiono w nim dwie wersje projektowe jałowieckiego założenia – z 1870 i 1881 r. – różniące się detalem rzeźbiarskim, zmienionym przez rodzinę fundatorów. Zrealizowana rzeźba przedstawiająca barona Roberta von Lachmanna odeszła od pierwotnie projektowanych treści laickich, narodowych na rzecz bardziej związanych z chrześcijańską duchowością. W artykule zarysowano również możliwe inspiracje oraz historyczne rozwiązania mauzoleów baldachimowych, a także przybliżono pozostałe realizacje i projekty dolnośląskiej architektury sepulkralnej Lüdeckego wraz z ich powiązaniami z otoczeniem. Efekt ścisłego zespolenia zieleni i przestrzeni wokół mauzoleum rodziny Lachmannów z jego architekturą i rzeźbą pozostaje do dziś, mimo znacznych zniszczeń, oryginalnym świadectwem estetyki epoki „wilhelmińskiej” na Dolnym Śląsku, a całość cennego zespołu, łącznie z otoczeniem, powinna podlegać ochronie.

EN

The neo-Gothic mausoleum in Jałowiec (Wingendorf) designed by Carl Johann Lüdecke (1826–1894) is a unique example of the union of architecture, sculpture and surrounding landscape in the Silesian province of the 2nd German Empire. Two versions of the Jałowiec project, from 1870 and 1881, varied in detail and symbolism, are discussed. Symbolic meanings of sepulchral sculpture designed by the architect had been changed by the family of baron von Lachmann. The final sculpture representing Robert baron von Lachmann did not have as much national and secular meaning as the design by the architect but more Christian aspects. The effect of close relations between the greenery and landscape space surrounding the graveyard with the mausoleum’s architecture still remains, despite large destruction, being an original example of aestethics of the “Wilhelminian” era in Lower Silesia and as such should be protected.

3

Fort Bema i mauzoleum poległych w bitwie pod Ostrołęką. Pamięć miejsca – miejsce pamięci

Górski M., Rytel G.

Architectus

|

2016

|

Nr 1 (45)

73--82

PL

Dziś miejsce bitwy stoczonej pod Ostrołęką 26 maja 1831 r. to swego rodzaju palimpsest wydarzeń zapisywanych w przestrzeni w minionych 180 latach. W artykule przedstawiono kolejne działania podejmowane w miejscu walk w kontekście zmiennych uwarunkowań historycznych. Omówiono następujące po sobie przekształcenia w krajobrazie, od umieszczania drobnych form upamiętniających obie walczące strony, poprzez budowę fortu, aż do skomplikowanych dziejów ponad 80 lat budowy mauzoleum. Ślady niektórych z nich zostały zatarte w wyniku kolejnych działań, inne współtworzą obecny obraz przestrzenny. Wszystkie przynależą do kultywowanej przez mieszkańców Ostrołęki pamięci miejsca, istotnego elementu dziedzictwa historycznego, sprzyjającego budowaniu lokalnej tożsamości.

EN

Nowadays the site of the battle which was fought at Ostrołęka on the 26th of May 1831 constitutes a kind of a palimpsest of the written in space events that took place within the past 180 years. In the article the subsequent operations taken in the site of battles, in the context of changeable historical determinants, have been presented. The following changes in the countryside, starting from placing tiny elements commemorating both fighting parties, through the building of the fort, up to the complex over eighty-year long operations related to the construction of the mausoleum – all of them have been described in the article. The traces of some events faded as a result of subsequent operations, some others create together the present space of the site. All of them belong to the memory of place, tended by Ostrołęka inhabitants, the site which constitutes a significant element of the historical heritage, which results in creating the local identity.

4

Architecture of the battlefields. A typology

Lenartowicz J. K.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2014

|

R. 111, z. 9-A

95--149

EN

The paper deals with artefacts – material works of architecture and sculpture – that are raised on battlefields to commemorate a military action, a victory, or a single hero. In the Mediaeval times churches and chapels were built on battlefields devoted to God in gratitude for victory, places of prayer for the fallen. The 19th c. in its rationalism operated with sculptural creations sometimes at a large architectural scale. Objects often were representations of meritorious persons. The 20th c. commemorates the victims with large cemetery complexes and monumental building arrays. Works dated in the 21st c. relate to situations of earlier history and no more are traditional figural monuments but try to create a spatial system of multisensory influence on the viewer. The paper presents cases of battlefields commonly concerned as historically most important. Existing commemorative arrays are characterized and their typology is proposed. Reflections on political manipulation with meaning and form of a monument are raised.

PL

Artykuł dotyczy artefaktów, materialnych dzieł architektury i rzeźby, które wznoszone są na polach bitew w celu upamiętnienia wydarzenia, zwycięstwa lub konkretnej postaci. W średniowieczu na polu bitwy zwykle wznoszono świątynie poświęcone Bogu z wdzięczności za zwycięstwo, albo też jako miejsce modlitwy za poległych. Wiek XIX w swoim racjonalizmie operował tworami rzeźbiarskimi, które niejednokrotnie ze względu na wielkie rozmiary skłonni jesteśmy zaliczyć do architektury. To często obiekty poświęcone zasłużonym postaciom. Wiek XX czci ofiary krwi, budując wielkie rozmiarami założenia cmentarne żołnierzy walczących armii. Dzieła, które powstają w XXI w., odnoszą się do sytuacji wcześniejszych historii i nie są już tradycyjnymi pomnikami, ale tworzą przestrzenny system wielozmysłowo oddziaływujący na odbiorcę. W artykule przedstawiono przypadki pól bitew ogólnie uznawanych za najważniejsze w historii ludzkości. Scharakteryzowano zrealizowane założenia komemoratywne i zaproponowano ich typologię. Omówiono polityczne manipulacje znaczeniem i formą pomnika.

5

Schlesier Ehrenmal – pomnik ku czci Ślązaków w Wałbrzychu

Grygiel D.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2013

|

Nr 35

17--28

PL

Artykuł podejmuje temat historii pomnika ku czci Ślązaków – Schlesier Ehrenmal w Wałbrzychu, a także analizuje zagadnienie trudnego dziedzictwa kulturowego, jakim niewątpliwie jest budowla powstała w czasach nazistowskich. Mauzoleum powstało w latach 1936-38, by uczcić ofiary I wojny światowej, ofiary wypadków przy pracy i bojowników nazistowskich, wpisuje się tym samym w konwencję monumentów ku czci ofiar wojennych, a jednocześnie stanowi przykład propagandowego pomnika chwały, typowego dla architektury monumentalnej III Rzeszy. Wałbrzyski Ehremal to jedyna tego typu budowla zachowana na terenie Polski i jeden z nielicznych przykładów w Europie.

EN

The article presents the history of the monument commemorating the Silesians – Schlesier Ehrenmal in Wałbrzych, and analyses the issue of difficult cultural heritage as represented by the object erected during the Nazi period. The Mausoleum was built in the years 1936-38, to commemorate the casualties of World War I, victims of industrial accidents and Nazi militants, and so it represents the style of monuments commemorating war victims while, at the same time, it is an example of a propaganda monument of glory, typical for the monumental architecture of the III Reich. The Ehrenmal in Wałbrzych is the only building of its type preserved in Poland, and one of rare examples in Europe.

6

Ogród Strzelecki w Tarnowie – ogród pamięci z Mauzoleum generała Bema

Kimic K.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 2-A

155-167

PL

Józef Zachariasz Bem (ur. 1794 r. w Tarnowie – zm. 1850 r. w Aleppo) wsławił się bohaterskimi czynami w walce o niepodległość Polski (w powstaniu listopadowym walczył na terenie kraju, w okresie Wiosny Ludów w Wiedniu, następnie w Turcji). W 1929 roku sprowadzono jego szczątki do Tarnowa, umieszczając je w mauzoleum usytuowanym na wyspie na stawie Ogrodu Strzeleckiego. Budowla ta zajęła wyjątkowe miejsce w programie parku, pełniąc nadrzędną rolę. Stała się elementem dominującym w jego kompozycji, do którego dostosowano układ komunikacji i powiązań widokowych parku. Połączyła rolę elementu plastycznego o wartości artystycznej z symboliką. Upamiętnia postać i czyny narodowego bohatera oraz innych walczących i poległych za wolność Polski poza jej granicami. Jest elementem sacrum, wpisanym w nowe dzieje miejskiego parku, wnosząc również treści kulturowe i edukacyjne. Ogród Strzelecki stał się przez to ogrodem pamięci – łącznikiem pokoleń poprzednich i przyszłych. Uczestniczy w procesie kultywowania wydarzeń historii i stanowi dialog między kolejnymi historycznymi okresami, pozostając jednocześnie celem wycieczek.

EN

Józef Zachariasz Bem was born in 1794 in Tarnów and died in 1850 in Aleppo. The courage and proves of his armed fighting for freedom and independence of Poland (during November insurrection and battles of Wien during revolution of 1848, then in Turkey) made him famous around the Europe. His ashes were brought from abroad to Poland in 1929 and buried in mausoleum built in Strzelecki Garden in Tarnów. The monument became the main element of park’s program and composition as a dominant of it’s spatial structure. It became artistic and symbolic element – the commemoration of Józef Bem and his exploits but also exploits of all Polish heroes fighting and killed abroad in action. The mausoleum became the sacrum added to history of park and the city connected with cultural and educational values. The Strzelecki Garden became also the garden of memory –special place of universal dialogue between past and contemporary generations and historical periods, also became the aim of excursions.