Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Określanie wartości parametrów jakości masywu skalnego na podstawie pomiarów parametrów akustycznych masywu oraz opartym na punktach ratingowych sposobie według Bieniawskiego

Chrzan Tadeusz

Górnictwo Odkrywkowe

|

2023

|

R. 64, nr 3

15--22

PL

Przedmiotem artykułu jest możliwość określania parametrów jakości masywu skalnego na podstawie punktów ratingowych w sposobie wg Bieniawskiego i porównanie otrzymanych wartości z wynikami pomiarów akustycznych masywu. Wyznaczona i opisana została wartość krytycznego odkształcenia względnego bloczka skalnego, którego wielkość pozwala traktować jego parametry jako parametry masywu skalnego. Iloczyn wartości krytycznego odkształcenia względnego bloczka skalnego oraz jego modułu akustycznego określa wartość wytrzymałości na ściskanie masywu skalnego. Podano zmodyfikowaną tabelę punktów ratingowych według Bieniawskiego i z kilku zależności korelacyjnych obliczono wytrzymałość na ściskanie, moduł sprężystości masywu oraz wytrzymałość na ściskanie laboratoryjnej próbki skalnej.

EN

The subject of the paper is the possibility of determining parameters of rock quality on the basis of rating points in the Bieniawski method and comparison of the values obtained with the results of acoustic measurements of the massif. The value of the critical relative strain of a rock block is determined and described, the magnitude of which allows its parameters to be treated as rock mass parameters. The product of the critical relative strain of the rock block and its acoustic modulus determines the compressive strength of the rock mass. A modified Bieniawski rating point table is given and the compressive strength, modulus of elasticity of the massif, and the compressive strength of a laboratory rock sample are calculated from several correlation relations.

2

Osiadanie powierzchni terenu w budownictwie na terenach górniczych

Paleczek Witold

Przegląd Budowlany

|

2022

|

R. 93, nr 11-12

86--89

PL

Przedstawiono wyniki aproksymacji funkcji osiadania dwóch znanych teorii, tj. teorii Knothego-Budryka oraz teorii Chudka-Stefańskiego. Dotyczą one wpływów podziemnej eksploatacji górniczej na powierzchnię i górotwór. Funkcję obniżeń, określoną w tych teoriach wzorami całkowymi, aproksymowano do postaci algebraicznej, w taki sposób, aby nie było konieczności stosowania rachunku całkowego, uwzględniając jednocześnie średnie wartości geomechaniczne masywu skalnego. Dane empiryczne pozyskane z 34 rodzajów skał pozyskanych z 16 otworów wiertniczo-badawczych. Uzyskane zależności matematyczne umożliwiają obliczanie obniżeń powierzchni terenu na podstawie znanej geometrii wyrobisk i ich głębokości zalegania oraz wymienionych tu parametrów górotworu. Zaproponowano wzory empiryczne do oszacowania obrzeża eksploatacyjnego w funkcji zadanych parametrów geomechanicznych. Porównano różnice wyników otrzymywanych ze wzorów całkowych i otrzymanych wzorów aproksymujących.

EN

The results of the approximation of the settlement function of two known theories, i.e. the Knothe-Budryk theory and the Chudek-Stefański theory, are presented. They concern the impact of underground mining on the surface and rock mass. The subsidence function, defined in these Theories by integral formulas, was approximated to an algebraic form in such a way that there was no need to use integral calculus, while taking into account the average geomechanical values of the rock mass. Empirical data obtained from 34 types of rocks obtained from 16 boreholes. The obtained mathematical dependencies enable the calculation of land surface depressions based on the known geometry of excavations and their depth, as well as the rock mass parameters listed here. Empirical formulas for the estimation of the exploitation margin as a function of the given geomechanical parameters were proposed.

3

Zastosowanie nowoczesnych rozwiązań techniczno-materiałowych w modernizacji podziemnych obiektów zabytkowych na przykładzie Smoczej Jamy w Krakowie

Wałach Daniel

Materiały Budowlane

|

2022

|

nr 11

38--43

PL

W artykule przedstawiono zastosowanie nowoczesnych rozwiązań techniczno-materiałowych w modernizacji podziemnych obiektów zabytkowych na przykładzie Smoczej Jamy w Krakowie. Zaprezentowano metodę dokładnego odwzorowania trójwymiarowej geometrii jaskini na podstawie chmury punktów uzyskanej ze skaningu 3D oraz obliczeń numerycznych i określono zakres oraz metodę zabezpieczenia masywu skalnego. W artykule opisano również przeprowadzone dodatkowe prace modernizacyjne, których celem było ulepszenie funkcjonowania Smoczej Jamy oraz zwiększenie bezpieczeństwa jej użytkowników.

EN

The paper presents a case study of the application of modern technical and material solutions in the modernisation of underground historical structures on the example of the Dragon's Den in Krakow. It presents a methodology for accurately reconstructing the three-dimensional geometry of the cave on the basis of a point cloud obtained from 3D scanning and numerical calculations, which are the key to determining the extent and method of securing the rock mass. The paper also describes additional modernisation works performed to improve the functioning of the Dragon's Den and increase the safety of its visitors.

4

Assessment of the behaviour of flysch rock mass during tunnel boring in the primary lining using indicators and limit values of displacements and deformations

Tajduś Antoni, Tajduś Krzysztof

Archives of Mining Sciences

|

2022

|

Vol. 67, no. 2

355--376

EN

The article describes the behaviour of the flysch rock massif (Carpathian flysch) during the drilling of three tunnels in the preliminary lining. These tunnels were excavated in: “Naprawa”, “Laliki”, and “Świnna Poręba”. The distance between these tunnels in a straight line was 50 km to 90 km. The results of the displacement of the contours of these tunnels and their convergence were analysed in detail. These values were compared with the indices used to assess the behaviour of the rock mass in the tunnel environment (Zasławski index and Hoek index) and the adopted limit values of displacements and deformations. On this basis, a critical analysis of the selection of initial supports in the completed tunnels was made, showing errors at the design stage.

5

Rozpoznanie masywu fliszowego i klasyfikacja jego jakości

Blajer Mateusz, Cała Marek, Kolano Malwina, Stopkowicz Agnieszka, Tajduś Antoni

Mosty

|

2019

|

nr 3/4

89--92

PL

Projektowanie obiektów inżynierskich, w tym szczególnie tuneli, wymaga zrozumienia charakterystyki fliszu karpackiego. Kluczowym elementem jest określenie miarodajnych właściwości wytrzymałościowych i odkształceniowych masywu skalnego. Stanowią one podstawę obliczeń na bazie rozwiązań zamkniętych lub są wykorzystywane jako dane do modelowania numerycznego.

EN

Designing engineering structures, including in particular tunells, requires the understanding of the Carpathian flysch characteristics. A key element is to define the accountable strength and deformation properties of a rock mass. They are the foundation of calculations based on closed-form solutions or are used as data for numerical modeling.

6

Modeling of the disjunctive geological fault influence on the exploitation wells stability during underground coal gasification

Dychkovskyi R. O., Lozynskyi V. H., Saik P. B., Petlovanyi M. V., Malanchuk Y. Z., Malanchuk Z. R.

Archives of Civil and Mechanical Engineering

|

2018

|

Vol. 18, no. 4

1183--1197

EN

Results of computer modeling of stress-deformed state of rock massif with the use of software FLAC 5.00 in zones of geological fault influence with amplitude that does not exceed 3 m are presented in the article. According to the results of the modeling, the dependences of vertical stress change in handing wall and foot wall of geological fault with variable fault plane amplitudes and contour well deformation have been obtained. Using the interpolation data method, 3-D grid visualization of vertical stress in space is got. The analysis of modeling results on full movement vectors is also presented. Results of previously conducted analytical calculations are compared with received data. Conclusions regarding the implementation of the offered method are made on the basis of undertaken investigations. The obtained results with sufficient accuracy in practical application can be used to determine the location of underground gas generator wells. Also these investigations will give the opportunity to maintain the necessary exploitation wells crosscut. Besides, it will allow consume coal reserves in the faulting zones in order to obtain power and chemical generator gas, chemicals and heat.

7

Optymalizacja metod rozpoznania masywu skalnego w profilu wyrobiska udostępniającego w warunkach zalegania złóż rud miedzi

Fabich S., Nitek D., Ratajczakowska M., Waligóra A.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2017

|

nr 1

20--27

PL

W artykule dokonano usystematyzowania ogółu czynności dotyczących pozyskiwania informacji o budowie geologicznej górotworu wraz z procedurą wyznaczania parametrów geomechanicznych, w zależności od stosowanej metodologii projektowania. W wyniku przeprowadzonych analiz, zaproponowano metodykę postępowania w postaci algorytmów działań ułatwiających charakterystykę masywu skalnego będącą podstawą do stworzenia najbardziej optymalnego modelu obliczeniowego. Niniejszy artykuł przedstawia wyniki projektu I-MORE, finansowanego w ramach projektu CuBR przez NCBiR oraz KGHM Polska Miedź SA.

EN

The article systematized the whole of activities related to retrieval of information on the geological structure of the rockmass, including the procedure for the determination of geomechanical parameters, depending upon the applied methodology of designing. As a result of the conducted analyzes, a methodology of the proceeding was proposed in the form of algorithms of activities facilitating the characteristics of the rockmass, being the basis for creation of the most optimal computational model. This article presents the results of the I-MORE project, financed within the CuBR project by National Centre for Research and Development /NCBiR/ and KGHM Polish Copper SA.

8

Budowa tunelu pomiędzy Naprawą a Skomielną Białą na drodze S7

Tajduś A., Tajduś K.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2017

|

nr 3

1--11

PL

Do niedawna w Polsce, w odróżnieniu od innych rozwiniętych krajów świata, podczas budowy dróg i autostrad niechętnie korzystano z tuneli. Tymczasem w dłuższej perspektywie tunele umiejętnie połączone z estakadami są rozwiązaniem tańszym, bezpieczniejszym i zmniejszającym negatywny wpływ transportu na środowisko. Zalety tego rozwiązania powodują, że aktualna sytuacja w Polsce tej gałęzi budownictwa zaczyna się zmieniać. Od pewnego czasu obserwujemy w kraju zwiększające się zainteresowanie budową tuneli. Niedawno rozpoczęto drążenie dwóch tuneli o długości 2 058 m każdy, pomiędzy Naprawą a Skomielną Białą, na nowo budowanej drodze S7 prowadzącej z Krakowa w kierunku Zakopanego. Tunele te o dużej szerokości, wynoszącej w wyłomie prawie 18 m, rozdzielał będzie filar o szerokości 14 m. W artykule opisano warunki geologiczno-górnicze, jakie wystąpią podczas drążenia tych tuneli, omówiono metody ich drążenia, rodzaje stosowanej obudowy: wyprzedzającej, wstępnej, ostatecznej oraz wykonywane pomiary i badania. Ponieważ drążenie wykonywane jest we fliszu karpackim, omówiono również klasyfikacje fliszowego masywu skalnego, pomocne przy projektowaniu tych tuneli oraz ocenie doboru obudowy.

EN

Until recently in Poland, unlike in other developed countries of the world, tunnels were reluctantly used during the construction of roads and motorways. Whereas in the long run, tunnels skillfully combined with flyovers, are a solution that is cheaper, safer and reduces the negative impact of transport on the environment. The advantages of this solution mean that the current situation in Poland in this branch of construction industry is beginning to change. For some time now we have been witnessing a growing interest in the construction of tunnels. Recently two tunnels of 2,058 m each were started to be drilled between Naprawa and Skomielna Biała, on the newly built S7 road, leading from Krakow towards Zakopane. These tunnels, with a large width, reaching almost 18 m in the breakthrough, will be separated by a 14 m wide pillar. The article describes geological and mining conditions that will occur during the drilling of these tunnels, discusses the methods of their drilling, types of the support used: pre-drilling, preliminary, an final ones, as well as the executed measurements and research. Since drilling is carried out in the Carpathian Flysch, the article also discussed the classification of the flysch rock mass, helpful in designing of these tunnels and assessing of the support’s selection.

9

Aktualne problemy budownictwa tunelowego

Tajduś A., Tajduś K.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2015

|

nr 3

3--9

PL

W artykule przedstawiono aktualne problemy budownictwa tunelowego, szczególnie dotyczące drążenia tuneli w trudnych warunkach geologiczno-górniczych i technicznych (w obszarach zurbanizowanych, pod rzekami, w niespoistych, zawodnionych gruntach, fliszu karpackim itp.). Wiele z tych problemów napotykamy w budownictwie górniczym (przy drążeniu szybów, wyrobisk chodnikowych). W pracy pokazano możliwości wykorzystania doświadczeń budownictwa górniczego w budownictwie tunelowym. Omówiono również kilka awarii będących skutkiem niewłaściwego zaprojektowania i wykonywania tuneli.

EN

Article presents the current tunneling problems, especially in hard geological, mining and technical conditions (among the others: in the urban area, under rivers, in soft, moist-soils, Carpathian Flysch Belt etc.). Many of this problem are run up during mining excavations of shafts, galleries, gates, drifts. This article presents the possibility how to use the mining experience in tunneling. At the end of the article authors show a few tunnels failures caused by improper designs and tunnel construction.

10

Geomechaniczna ocena osuwiskowości skał fliszowych w rejonie zbiornika Wsła-Czarne

Łukasiak D.

Prace Naukowe Instytutu Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2007

|

Vol. 76, nr 42

413-420

PL

Niniejszej opracowanie przedstawia analizę podatność skal fliszowych na powstawanie osuwisk w rejonie zbiornika Wisła-Czarne. W celu określenia zagrożenia osuwiskowego wykonano rejonizację geologiczno-inżynierską obszarów osuwiskowych oraz poddano ocenie te parametry masywu skalnego, które świadczą o jego szczególnej podatności osuwiskowej. Na podstawie uzyskanych parametrów określono warunki równowagi dla zbocza usytuowanego w rejonie prawego przyczółka zapory Wisła-Czarne. Wyniki obliczeń stateczności wykazały, że analizowany obszar znajduje się w stanie równowagi, jednak obfite opady atmosferyczne mogą doprowadzić do znacznego obniżenia stateczności zbocza i uaktywnienia "uśpionego" osuwiska.

EN

This study presents the analysis of susceptibility of flysch rocks to landslide generation in the Wisła-Czarne reservoir area. The geological engineering division of landslip areas was carried out to determine the risk of mass movements. The factors of the rock massif were estimated that indicate the particular susceptibility of ground movements. On the basis of obtained parameters the stability conditions were settled for the slope located on the upright side of abutment of Wisla-Czarne reservoir dam. The results of calculations have shown that investigated area remains stable but excessive rainfall can significantly lower the stability of the slope and y trigger the 'asleep" landslide.

11

Szczelinowatość masywów skalnych po 30 latach w świetle normy PN-EN ISO14689-1 - badania geotechniczne, rozpoznanie i klasyfikacja skał

Pinińska Joanna

Geologos

|

2007

|

Vol. 11

43--58

PL

W pracy zanalizowano na tle współczesnej wiedzy oraz obecnych, europejskich zapisów normowych, metodykę oceny nieciągłości masywu skalnego opublikowaną przed trzydziestu laty w wydawnictwie „Szczelinowatość masywów skalnych” pod redakcją Jerzego Liszkowskiego oraz Janusza Stochlaka. Retrospekcja zawartych w tym wydawnictwie danych dowiodła, że chociaż w obecnej epoce powszechnego zastosowania technik komputerowych metodyka pomiarowa elementów szczelinowatości, przetwarzanie danych oraz wizualizacja systemów nieciągłości uległy radykalnej zmianie, to jednak idee badawcze zaprezentowane w „Szczelinowatości...” pozostają nadal aktualne, a stworzone przed 30 laty systemy ocen, terminologia i metody badawcze stworzyły podstawy współczesnych standardów.

EN

Paper is an review of the procedure of i fractured rock mass discontinuity identification, on a basis of methodology published 30 years earlier by J. Liszkowski and J. Stochlak (eds) in the book titled „Fractured Rock Massifs” and the recent knowledge and standards. The retrospective analises shows, that the research methods as presented in the book remain actual despite of radical changes of data collection and their processing and visualizing, due to computer technologies. What is more, the 30 years old system of rock assessment, classification terminologies, and rock examination procedures as proposed in the ‘‘Fractured Rock Massifs” remain a foundation of contemporary researches and standards.

12

Optymalizacja prac wzmacniających i uszczelniających masyw skalny z wykorzystaniem metod GIS na przykładzie podłoża zapory wodnej

Grodecki D.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2005

|

nr 6

60-61

PL

Wykonanie prac uszczelniających i wzmacniających skalne podłoże obiektów hydrotechnicznych jest zabiegiem koniecznym do prawidłowego połączenia części powierzchniowej zapory z jej podłożem. Prace te są źródłem istotnych danych o stanie masywu skalnego, jednocześnie analiza wyników prac iniekcyjnych jest utrudniona z uwagi na niewielkie odległości między otworami. W artykule przedstawiono rozwiązanie wykonane w oparciu o oprogramowanie GIS umożliwiające archiwizację i prezentację wyników prac iniekcyjnych. W oparciu o analizę danych bieżących oraz archiwalnych możliwa jest ocena wyników prac iniekcyjnych oraz ich optymalizacja (Dziewański 2004).

EN

Strengthening and sealing of the bedrock of hydro-geological structures is a necessary to assure proper binding between ground level dam elements and bedrock. Such work is a essential source of data carrying information about the condition of the bedrock. It is worth to note however that analysis of the injection sealing and strengthening data is difficult due to the small distance between injection holes. In this paper we present the solution based on the GIS software which allows to efficiently collect, model and visualize data. Based on the outcome of modeling and visualization of the current and archival data is becomes possible to assess the results of the injection strengthening and sealing work and develop optimization techniques

13

Możliwości prognozy oraz jakościowa charakterystyka masywu skalnego w wyrobisku górniczym KWB Bełchatów

Czarnecki L., Specylak-Skrzypecka J., Ślusarczyk G., Bednarz A., Borowicz A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2004

|

R. 46, nr 7/8

21-26

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę jakościową masywu skalnego budującego południową krawędź rowu Kleszczowa, opracowaną przy wykorzystaniu zasobów Jednolitej Bazy Danych Geologicznych oraz możliwości prognozy zmian cech jakościowych w oparciu o obserwacje terenowe lub przy zastosowaniu specjalistycznego sprzętu.

EN

The article outlines quality profile of rock-mass constituting southern edge of Kleszczów trough (trench), prepared based on information gathered in Consistent Geological Database (JBDG), as well as options of prediction on variability of quality parameters based on field observations conducted with task specific measurements instruments.

14

Methane emission from longwalls and iits relationship to advance rate

Drzewiecki J.

Archives of Mining Sciences

|

2004

|

Vol. 49, nr 2

271-284

EN

The mining activity brings about the formation of discontinuities at specific locations of the rock masses. Measurements taken in the roof strata ahead of the coalfaces of different heights and for the mining systems with caving and backfilling, have allowed determining the extent to which rock mass fracturing might occur (Drzewiecki, 1997, 2000a. 2000b, 2001, 2003). The extent and location of discontinuities depend on the geological and technical conditions of mining as well as on the rock strata position. The obtained study material has allowed to formulate the relations defining the distances to the locations of discontinuities parallel to bedding ahead of coalface r, and to the surface z (Fig. 1, formulae 1 and 2). The curves shown in Fig. 1 determine the socalled active volume of a rock mass for given coalface line advance rates. The maximum surface S, equal to […] has been obtained from the curve of the rock mass active volume extent defined by the relation 1 for the coalface daily advance rate, p equal to 2.24 m (Fig. 2). In the case of the rock mass, in which coal seam exploitation can be associated with the methane as explosion hazard, it would be advisable to predict its fracturing location in the active volume ahead of the longwall coalface. At these locations, as a result of a change in the coalface daily advance rate, a short-term increase in methane gas emission can occur. Each change in the coalface daily advance rate may be associated with the change in the rock mass active volume area, the latter one being in a definite proportion to the maximum change obtained for the coalface daily advance rate of 2.24 m. Methane gas emissions from the rock mass depend on the distance to the methane gas bearing strata reached by the impact of mining operations. The rock mass active volume, the extent of which is varying with the coalface daily advance rate, will include the reservoir strata volume depending on its extent both ahead of the coalface and towards the surface. The increase in the rock mass active volume extent (in Fig. 3 denoted by A) leads to fracturing of new rock mass regions, which can cause periodical increases in the quantity of methane emitted. The roof rock fracturing parallel to bedding makes the detached strata fail "easier" laterally in regions B and C (Fig. 3), which is vital to the permeability of rock mass and easier migration of methane. The distance between the rock mass active volume and the methane gas bearing strata can be crucial to the coalface environment. This is particularly true if such strata of that volume or if a change in coalface daily advance rate makes them "pass" from the active zone to the inactive one or vice versa. In Fig. 4 the coal seam locations are diagrammatically shown against a background of three selected curves containing the rock mass active volume for the coalface daily advance rates, p, equal to 0.5, 1 and 4 m. Points A, A', B and B' indicate the parting planes initiation locations, whereas the arrows indicate examples of the extents of the rock mass parting planes. It can be seen from Fig. 4 that a coal seam overlying the coal seam being mined at a distance of about 110m will enter the rock mass active volume only if the coalface daily advance rate is lower than 4 m, whereas a coal seam being mined at a distance of about 60 m will always be contained by the rock mass active volume. It should be noted that each variation in coalface daily advance rate could result in variation in the extent of the rock mass-fracturing zone, which can be conductive to the variation in the amount of methane emitted from the zone. In the case of high coalface daily advance rates, the methane gas emission will monthly originate from the coal seam being mined, whereas the migration of methane from longwall gob to the disturbed space will to some degree be delayed. According to the presented method for prediction of absolute methane emissions (Krause & Luko-wicz 2001), the total volume of methane gas […] can be defined as a sum of methane volumes released from the distinguished rock mass fragments (formula 5). Although the equation 5 contains information on the amounts of methane in various areas of the coalface environment, considering the rock mass active volume formation mechanism and its impact on the rock mass fracturing, we can come to a conclusion that it will affect these areas with varying intensity. The size and shape of the rock mass active volume become an important topic as far as both the longwall panel area and the longwall gob are concerned. However, they appear to offer the most promising prospect for degasification of methane reservoir coal seams overlying the coal seam being mined. As follows from the relations 5 and 6 quoted from the words of Krause & Lukowicz 2001, the coalface daily advance rate appears to be a factor exerting an essential influence on real methane emission from rock masses. The in situ measurements have shown that the amount of methane emitted from the rock mass, where mining activity had come to a close, can be about 20% of the rate of methane emission from the rock mass where the mining operations are still being conducted (Krause & Lukowicz 2001). The author has revised the coalface daily advance rate coefficient c, (Fig. 5. equation 8) using the measurements data from which the relation 7 was defined. By taking into account the revised coalface daily advance rate coefficient c', the total absolute methane content, […] can be defined by equation 7. In order to assess the methane emissions during the time period the longwall coalface line passes a section defined by a difference between maximum extents of the rock mass active volumes located ahead of the coalface (Fig. 6), an additional amount of methane released from the area depicted by a dashed line in Fig. 6 should be taken into account. The above-mentioned amount can be defined by-relations 10 and 11 shown in Fig. 9. The total absolute methane emission […] is the sum of the methane emission from a disturbed rock medium with a given excavation advance rate c […], and the additional amount of methane, […], emitted from the non-degasified strata lying in the area defined by a difference between the rock mass active volume extents prior to and after the change in coalface daily advance rate (relation 12). This additional amount of methane can only be released into the coalface environment during the passage of the coalface along the section defined by a difference between maximum extents of the rock mass active volumes located ahead of the coalface. For example, the total methane emissions can periodically reach a value in excess of 21 […] min as compared with a value of 17.4 […] predicted for the coalface daily advance rate variations in the range from 2 to 4 m and for the predicted absolute methane emission of the mining - affected rock mass area amounting to a value of about […]. Such a value of the absolute methane content can, for some time, persist even in the case of a decrease in coalface daily advance rate from 4 to 2 m. To sum up, the roles of the variation of the coalface daily advance rate and the rock mass active volume were taken into consideration in the presented method for prediction of absolute methane emissions in this piece of work. Naturally, the rock mass active volume is the volume, in which formation of discontinuities, caused by movement of the roof strata, occurs. The variation of the coalface daily advance rate may result in intensified fracturing of the rock mass active volume. This effects in occasional increase of volume of methane emitted to the coalface environment. Correction of the coefficient c (7) of the coalface daily advance rate was made. New equations were introduced- the equation (8) in order to calculate its value c' for constant coalface daily advance rate, and the equation (12) for calculation of […] in the time of changing this rate.

PL

W artykule przedstawiono charakterystyką zmian zeszczelinowania górotworu w zależności od postępu eksploatacji, która wpływa na wielkość wydzielania metanu do wyrobisk. W opracowanym modelu mechanizmu zeszczelinowania stropu zasadniczego eksploatowanego pokładu w obszarze przed frontem ściany, uwzględniono zmienność tego obszaru wynikającą z postępu eksploatacji. W wyróżnionym obszarze, zarówno przed i za frontem ściany, zasiąg i zagęszczenie spąkań mają istotny wpływ na wielkość wydzielania metanu do rejonu eksploatowanej ściany. W pracy oparto się na wynikach badań in situ w zakresie wydzielania metanu w funkcji postępu dobowego frontu ściany.

15

Badania geologiczne dla potrzeb budownictwa wodnego

Dziewański J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2003

|

R. 42, nr 4

33-38

PL

Dla prawidłowego i racjonalnego zaprojektowania stopnia wodnego właściwe poznanie budowy geologicznej i określenie warunków geologiczno-inżynierskich jest konieczne. Zakres prac geologicznych zależy od wielu czynników, takich jak litologia, tektonika, istniejące i przewidywane procesy geologiczne, właściwości wytrzymałościowe i filtracyjne masywu skalnego, istnienie złóż materiałów budowlanych. O zakresie tych prac decyduje też wysokość zapory i rozwiązanie kompozycji stopnia wodnego. Badania geologiczne powinny być prowadzone w etapach uszczegóławiających poznanie budowy geologicznej. Dużą rolę odgrywa doświadczenie geologa prowadzącego badania oraz sposób ich realizacji.

EN

A proper knowledge of geological structure, and the determination of geological and engineering conditions, is necessary for the correct and rational design of a dam. The scope of geological works depends upon many factors such as tectonics, existing and anticipated geological processes, durability and permeability properties of the rock mass, and the availability of building material deposits. The scope of these works is determined also by the dam height and design stages of the complete system. The geological work should be performed in stages to determine the geological structure. The experience of the geologist performing the research is also very important, as well as the way in which the research is conducted.

16

Problematyka stabilizacji masywów skalnych w konferencjach Podkomitetu Mechaniki Skał i Podłoża Polskiego Komitetu Wielkich Zapór

Thiel K., Kledyński Z.

Gospodarka Wodna

|

2003

|

Nr 8

343-346

PL

Na tle zawartości programowej trzech konferencji Podkomitetu Mechaniki Skał i Podłoża Polskiego Komitetu Wielkich Zapór, które odbyty się pod wspólną nazwą „Stabilizacja masywów skalnych w podłożu budowli hydrotechnicznych" w latach: 1998 (Świnna Poręba), 2000 (Warszawa) oraz 2002 (Żywiec) przeanalizowano główne problemy projektowania i wykonawstwa zabiegów stabilizacyjnych, stosowanych przy drążeniu wyrobisk podziemnych, realizacji przesłon przeciwfiltracyjnych i utrzymywaniu stateczności zboczy. Dokonano podsumowań wynikających z opublikowanych referatów (materiały konferencyjne) oraz dyskusji w czasie obrad (materiały pokonferencyjne).

EN

On the background of materials of three conferences of the Subcommittee on Mechanics of Rock and Subsoil which were organized under the common title „Stabilization of rock massif in the subsoil of hydrotechnical buildings" (Świnna Poręba 1998, Warszawa 2000, Żywiec 2002) the Authors have analysed the main problems concerning the planning and realization of stabilization measures being applied in driving underground excavations, realization of antifiltration screens and preservation of slopes stability. They have also made a recapitulation of conclusions resulting from published reports (conference materials), and discussions at the conferences (final reports).

17

Własności wytrzymałościowe skał a badania dla potrzeb doboru obudowy wyrobisk

Duży S.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

|

2002

|

nr 8

13-17

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy wpływu dokładności określenia własności wytrzymałościowych i odkształceniowych górotworu na odległość pomiędzy odrzwiami obudowy ŁP. Zaproponowano, aby własności wytrzymałościowe i odkształceniowe górotworu dla potrzeb doboru obudowy określać w oparciu o wszystkie wyniki badań z danego rejonu wykorzystując do tego celu analizę statystyczną. W oparciu o analizę statystyczną wyników dotychczasowych badań można określić wymaganą odległość pomiędzy punktami informacyjnymi (otworami badawczymi) w zależności od zmienności wytrzymałościowych i odkształceniowych skał w masywie.

EN

In this article presented are the results of a study of influence of the accuracy in determining the strength and deformation properties of the strata on the distance /spacing/ between the ŁP arch support sets. It has been proposed that the strength and deformation properties of the strata for the purpose of choice of roof support be determined basing on all the results of investigations conducted in the given area with the application of statistical analysis. Basing on the statistical analysis of results of the investigations conducted so far one can determine the required distance between the information points /exploration bore-holes/ depending on the variability of strength and deformation properties of rock in the strata.

18

Zastosowanie badań nieniszczących w wytrzymałościowej klasyfikacji skał i masywów skalnych

Pinińska J.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2002

|

nr 4

81-95

PL

W artykule przedstawiono poglądy na stosowanie i możliwości porównywania podstawowych klasyfikacji wytrzymałościowych skał oraz zaproponowano wykorzystanie wyników laboratoryjnych badań ultradźwiękowych jako głównego tła do ich kompleksowych porównań. Zamieszczono diagramy korelujące parametry badań in situ z opisami makroskopowymi: odbojność, określoną młotkiem Schmidta i wskaźnik GSI z gęstością objętościową wytrzymałością na jednoosiowe ściskanie próbek skalnych i prędkością propagacji falowej. Dane te charakteryzują główne odmiany litologiczne skał Polski i umożliwiają określenie tak cech masywu skalnego (rock mass), nienaruszonego elementu skalnego (rock materiał), jak i próbki laboratoryjnej (rock). Przedstawione analizy bazują na zunifikowanych badaniach wytrzymałościowych, akustycznych i polowych, prowadzonych w Zakładzie Geomechaniki Uniwersytetu Warszawskiego od ponad dwudziestu lat. Dane te są sukcesywnie gromadzone w Bazie Danych Geomechanicznych (BZG). Duże zbiory danych umożliwiły porównanie cech skał magmowych, osadowych i metamorficznych z różnych regionów Polski i wyznaczenie ogólnych tendencji zmian. W porównaniach zwrócono uwagę na szczególną rolę anizotropii i cech strukturalnych ośrodków skalnych, bez uwzględnienia których wyznaczanie szczegółowych tendencji korelacyjnych nie jest możliwe.

EN

The article presents views on the application and comparison possibilities of basic rock strength classifications and proposes to use the results of ultrasonic laboratory tests as main background for their complex comparisons. Diagrams have been inserted, correlating the parameters of in situ tests with macroscopic descriptions: reboundability, measured by means of Schmidt's hammer and GSI indices with volumetric density, uniaxial compressive strength of rock samples and wave propagation velocity. These data characterize the main lithological forms of Poland's rocks and enable to determine both the features of rock mass, non-disturbed rock material, as well as rock laboratory sample. The presented analyses are based on unified strength, acoustic and field tests, conducted in the Department of Geomechanics of University of Warsaw from twenty years. The data are successively collected in the Geomechanical Data Base (BZG). Large data sets enabled to compare the features of magnetic, sedimentary, and metamorphic rocks from different regions of Poland and to determine general change tendencies. In comparisons attention was paid to the special role of anisotropy and structural features of rock media; without their regard the determination of detailed correlative tendencies is not possible.

19

Wyznaczanie na przekrojach geologiczno-inżynierskich pozornego kąta upadu warstw i szczelin przecinających masyw skalny

Dziewański J

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

R. 40, nr 2

41-44

PL

W artykule przedstawiono praktyczny sposób wyznaczania pozornego kąta upadu warstw na przekrojach geologicznych poprowadzonych w kierunkach dowolnych w stosunku do kierunku rozciągłości ułożenia warstw skalnych oraz płaszczyzn szczelin. Podano również wielkość tego kąta, zmieniającego się w zależności od przewyższenia skali pionowej przekroju.

EN

The practical method of determination the apparent dip angle of planes of layers on geological sections in given direction to the strike direction of rock mass layers as well as piane of cracks have been introduced in this paper. The value of that angle has been estimated depending on the vertical scale of the section.

20

Ku wskaźnikowym ocenom geotechnicznej przydatności masywów skalnych.

Pinińska J.

Prace Naukowe Instytutu Geotechniki i Hydrotechniki Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2001

|

Vol. 73, nr 40

395-404

PL

"Skały" to ośrodek bardziej złożony niż "grunty". Różnica polega głównie na znaczących siłach ich wiązań strukturalnych, których niszczenie następuje w sposób wyraźny. Po zniszczeniu ośrodek skalny przenosi jednak znaczne obciążenia, zatem poza cechami skały oceniać należy również cechy spękanego masywu skalnego. W Polsce brak jest zainteresowania kompleksową oceną środków skalnych. Światowe trendy wskazują jednak, że to właśnie geotechnika skalna jest problematyką przyszłości, w której wiodącą rolę odgrywa stateczność zboczy, podziemnych komór i magazynów, tuneli oraz głębokich wyrobisk górniczych. Z tych potrzeb wywodzą się międzynarodowe kompleksowe systemy geotechnicznej oceny ośrodków skalnych, ujęte w postać nowoczesnych, prostych "indykatorów inżynierskich" i te tendencje należałoby uwzględnić przy opracowywaniu polskich norm skalnych. W pracy przedstawiono kilka takich rozwiązań na tle propozycji wynikających z procesów harmonizowania norm w skali Unii Europejskiej.

EN

In Poland complex assessment of the rock mediais not a common practice, while according to the world wide developmenttrends, the applied rock mechanics will become the main issue in the near future in geotechnics. Increasing demand is already noted for lengthy tunnels, deep cut escarpments, underground deep mining and storage spaces, often under strong impact of structural discontinuities. The modern rock engineering and its interaction with complicated geological structures needs of simple engineering indices derived from complex systems of classification and assessment of rock media. The simplified indices which represent of complex mechanical properties and impact of geological factors within rock massif must, therefore, be promoted in a process of adjustment of Polish standards with these of European Union.