Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Malakofauna martwicy wapiennej we wsi Rybna koło Krakowa (południowa Polska) jako wskaźnik zmian środowiska południowej krawędzi wyżyny krakowsko-częstochowskiej

Alexandrowicz Witold Paweł

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2021

|

nr 478

1--14

PL

Liczne skorupki mięczaków znaleziono w odsłonięciu martwic wapiennych we wsi Rybna k. Krakowa. W 12 próbkach rozpoznano występowanie ponad 2500 okazów należących do 49 gatunków. W obrębie sekwencji malakologicznej możliwe było wydzielenie trzech zespołów faunistycznych. Najstarszy z nich (fauna M) odpowiada chłodnemu okresowi wczesnego holocenu i reprezentuje zacienione siedliska o dużej wilgotności, porośnięte krzewami lub rzadkimi lasami o znacznym udziale drzew iglastych. Jego cechą charakterystyczną jest obecność gatunków typowych dla zimnych faz klimatycznych. Drugi, młodszy zespół (fauna F) jest typowy dla ciepłego i wilgotnego klimatu fazy atlantyckiej. Charakteryzuje on siedliska zwartych lasów mieszanych i liściastych. Pojawiają się tu liczne formy o wysokich wymaganiach termicznych. Najmłodszy zespół (fauna O) wskazuje na rozległe antropogeniczne wylesienia na obszarze depozycji martwic wapiennych. Ta zmiana cech siedlisk przyrodniczych była prawdopodobnie związana z fazą intensywnego zasiedlenia okolic wsi Rybna i rozwoju rolnictwa we wczesnym średniowieczu.

EN

Numerous molluscan shells were found in an outcrop of calcareous tufa in the village of Rybna near Kraków. In 12 samples, over 2500 specimens belonging to 49 taxons were found. Three types of molluscan assemblages can be distinguished within the malacological sequences. The oldest of them (M-type fauna) corresponds to the cold period of the Early Holocene and represents shady habitats of significant moisture, covered with bushes or sparse coniferous forests. Its characteristic feature is the presence of cold-tolerant species typical for cold climate phases. The second, younger assemblage (F-type fauna) is typical for the warm and moist climate of the Atlantic Phase. It characterizes habitats of dense mixed and deciduous forests. Numerous forms of high thermal requirements are found here. The youngest assemblage (O-type fauna) implies extensive anthropogenic deforestations in the surrounding area. This change in the characteristics of natural environment was most likely associated with a phase of intense settlement in the village of Rybna and development of agriculture during the Middle Ages.

2

Zmiany środowiska Niecki Nidziańskiej (południowa Polska) w świetle analizy malakologicznej martwic wapiennych w Pińczowie

Alexandrowicz W.P., Gołas-Siarzewska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 454

1--13

PL

Badania malakologiczne zostały przeprowadzone w odsłonięciu martwic wapiennych i deluwiów lessowych w Pińczowie na terenie Niecki Nidziańskiej. Zostały opisane bogate i zróżnicowane zespoły mięczaków. Ich skład gatunkowy i struktura odzwierciedlają zmiany środowiska sedymentacji osadów w późnym holocenie. Martwice wapienne utworzyły się w niewielkim zbiorniku wodnym powstałym na zapleczu grobli trawertynowej. Deluwia lessowe, stanowiące strop profilu, są związane z rozwojem procesów stokowych, wywołanych działalnością rolniczą człowieka. Wiek deluwiów został ustalony na podstawie datowania radiowęglowego i licznych fragmentów wyrobów ceramicznych na średniowiecze. Następstwo zespołów faunistycznych umożliwiło zdefiniowanie głównych faz zmian środowiska sedymentacyjnego, a także określenie roli wpływu człowieka na przebieg sedymentacji osadów oraz charakter i zróżnicowanie występujących w nich zespołów mięczaków. Stanowisko martwic w Pińczowie może służyć za modelowy profil przebiegu sedymentacji węglanowej w niewielkich jeziorkach zaporowych oraz zmian antropogenicznych środowiska.

EN

Malacological researches was conducted in an outcrop of calcareous tufa and loess diluvium found in Pińczów, in the Nida Basin. Rich and varied mollusc assemblages were described in detail. The species composition and structure indicates changes in the sedimentary environment during the late Holocene. Calcareous tufa accumulated in a small reservoir formed at the back of travertine dam. The uppermost part of the profile composed of loess diluvium, point out to the development of slope processes induced by human agricultural activity. This sediment accumulated in the Middle Ages as determined from radiocarbon dating and numerous findings of pottery. The succession of the faunal assemblages enables to define the major phases of changes in the sedimentary environment, determine the human impact on the sedimentation and describe the malacofauna diversity. The tufa profile from Pińczów can serve as a model section presenting the carbonate sedimentation process in small lakes and anthropogenic environmental changes.

3

Martwice wapienne w architekturze Krakowa

Rajchel J.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2/1

313-322

EN

A variety of travertines can be found in the architecture of Kraków. The Polish travertines (Holocene) are quarried in the Silesian-Cracow Monocline, and have found their applications in sepulchral-sacral architecture. Their equivalents brought from outside Poland are used as polished decorative stones. The most popular are: the Italian Daino Reale (Neogene) and the Classico Romano (Holocene) and the Iranian Azarshar Red (Pleistocene). All of them display stromatolite structures and oncoides.

4

Malakofauna górnoholoceńskich martwic wapiennych w Beskidach Zachodnich (południowa Polska)

Alexandrowicz W. P.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2

175-200

PL

Górnoholoceńskie martwice wapienne występują pospolicie na obszarze Beskidów Zachodnich. Często, choć nie zawsze, zawierają one miej lub bardziej bogate zespoły mięczaków. Analiza malakologiczna przeprowadzona została na podstawie materiału pochodzącego z 33 stanowisk reprezentowanych przez 59 próbek. Pozwoliła ona na opis najbardziej charakterystycznych zespołów mięczaków. Zostały wydzielone cztery typy i trzy podtypy fauny różniące się między sobą strukturą i składem gatunkowym. Malakofauna rozpoznana w omawianych osadach węglanowych jest ściśle uzależniona od lokalnych warunków. Spośród 68 rozpoznanych gatunków tylko kilka występowało licznie i w wielu profilach, podczas gdy pozostałe miały znaczenie akcesoryczne. Badania nad górnoholoceńskimi martwicami wapiennymi mają duże znaczenie dla rozpoznania mechanizmów tworzenia takich osadów węglanowych i zróżnicowania zespołów fauny. Stanowią one także podstawę rozważań aktuopaleontologicznych istotnych dla interpretacji paleogeograficznych i paleoekologicznych martwic holocenu oraz późnego glacjału występujących w południowej Polsce.

EN

Upper Holocene calcareous tufa occur commonly in the Western Beskidy Mts. Often, at least not always they contain more or less rich and differentiated molluscan assemblages. Malacological analysis was carried out on the basis of material collected from 33 localities represented by 59 samples. The most typical communities of snails and bivalves were characterized. Four types and three subtypes of fauna differing oneself in structure and species composition have been distinguished. Malacofauna recognized in discussed calcareous deposits is closely depended on local conditions. The whole material comprises 68 species, but only a few of them occur in large numbers and in many profiles, while the remaining ones had only accesorical importance. Malacological investigations of Upper Holocene calcareous tufa are important for recognizing mechanisms of deposition such calcareous sediments and differentiation of molluscan assemblages. They can be useful for actuopelaeontological analysis essential for palaeogeographical and palaeoecological interpretations of tufas of Holocene and Late Glacial age occurred in Southern Poland.

5

Protection of calcareous tufa sites in southern Poland

Alexandrowicz W. P.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2004

|

Vol. 13

119-124

EN

Calcareous tufa accumulated during the Late Glacial and Holocene reflect the changes of the environment. Numerous profiles of the mentioned deposits have been described from southern Poland. Profiles of calcareous tufa can be studied using various methods including conditions of sedimentation, geochronology, palaeotemperatures as well as plants and animals remains. Results of these analyses are the basis of the reconstruction of the palaeoenvironment, climatic changes and human impact. Selected localities of the mentioned deposits, representing the most complete sequences, should be promoted to the international geological heritage list.

PL

Martwice wapienne tworzące się w czasie późnego glacjału i holocenu odzwierciedlają zmiany środowiska. Liczne stanowiska tych osadów zostały opisane w południowej Polsce. Profile martwic wapiennych mogą być badane z użyciem różnorodnych metod obejmujących analizę procesów sedymentacji, paleotemperatur, aspekty geochronologiczne, a także badania szczątków roślinnych i zwierzęcych. Wyniki tych analiz stanowią podstawę dla rekonstrukcji paleośrodowiska, zmian klimatycznych oraz wpływu człowieka. Wybrane profile martwic wapiennych, reprezentujące najbardziej kompletne sekwencje, powinny zostać wpisane na międzynarodową listę dziedzictwa geologicznego.