Informacja przestrzenna może dotyczyć nie tylko powierzchni Ziemi, ale także innych ciał niebieskich. Sondy kosmiczne przesyłają na Ziemię coraz więcej danych, które są następnie przetwarzane i na ich podstawie tworzone są różnego rodzaju opracowania kartograficzne, takie jak mapy hipsometryczne, topograficzne, albedo, wirtualne globusy, bazy danych przestrzennych, modele terenu itp. W przypadku planet Układu Słonecznego takich jak Wenus, Mars, a także większych księżyców planet zewnętrznych typowa mapa zawiera najczęściej informacje o rzeźbie terenu oraz o wzajemnych relacjach przestrzennych i kształcie charakterystycznych form ukształtowania terenu (np. kraterów, równin, pasm górskich). Za powierzchnię odniesienia dla tych ciał niebieskich z reguły można przyjąć elipsoidę obrotową, gdyż są one na tyle masywne, by siłami własnej grawitacji uzyskać kształt zbliżony do kulistego. Istnieje jednak w Układzie Słonecznym znaczna liczba tzw. małych ciał niebieskich, o średnicy do kilkuset kilometrów (głównie planetoidy i komety), których kształt jest nieregularny. Bodźcem do rozwoju kartografii obiektów tego typu jest pozyskiwanie coraz dokładniejszych danych źródłowych dotyczących ich powierzchni. Na szczególną uwagę zasługują tutaj satelity Marsa: Fobos i Deimos. Opracowanie mapy takich obiektów wymaga zastosowania niekonwencjonalnych rozwiązań w zakresie doboru powierzchni oryginału oraz odwzorowań kartograficznych. Autorzy w artykule przedstawili podstawowe problemy współczesnej kartografii planetarnej. Szerzej opisali problem zastosowania odwzorowań kartograficznych obiektów nieregularnych. Przedstawili podstawowe rodzaje odwzorowań kartograficznych, ich charakterystykę, a także przykładowe mapy opracowane na ich podstawie.
EN
Spatial information may relate not only to the Earth's surface, but also to other celestial bodies. Space probes send back to Earth more and more data, which are then processed and on their basis different kinds of cartographic products are created, such as hypsometric, topographic and albedo maps, virtual globes, spatial databases, terrain models etc. In the case of solar system planets such as Venus, Mars, and the larger moons of the outer planets, typical map contains most often information about the terrain and the mutual spatial relations and the shape of characteristic forms of terrain (e.g, craters, plains, mountain ranges). The ellipsoid of rotation is usually taken as reference surface for these celestial bodies, because they are so massive that their own gravity forces get them close to a spherical shape. However, in the solar system there is a significant number of so-called small celestial bodies with a diameter of up to several hundred kilometers (mainly asteroids and comets) whose shape is irregular. The impulse for the development of this kind of mapping is to obtain more accurate data source related to their surface. Particular attention should be paid to the satellites of Mars: Phobos and Deimos. The mapping of these objects requires the use of unconventional solutions in the selection of the reference surface and map projections. The authors presented the basic problems of modern planetary cartography. They broadly described the problem of the use of map projections of irregular objects. They present basic types of map projections, their characteristics, as well as sample maps.
Jest to drugi artykuł przybliżający problematykę z zakresu kartografii planetarnej. Przedstawiono przykłady wykonywanych na świecie prezentacji kartograficznych, m.in. fotomozaiki, mapy albedo, mapy topograficzne, globusy (także wirtualne) oraz opracowania typu GIS różnych ciał niebieskich, takich jak Księżyc, planety oraz ich księżyce, a także asteroidy. Ponadto scharakteryzowano odwzorowania kartograficzne stosowane do map obiektów pozaziemskich, zwracając szczególną uwagę na problemy występujące przy opracowaniu map obiektów nieregularnych, których kształt znacząco odbiega od sfery lub elipsoidy. Na zakończenie zasygnalizowano nowe wyzwania stojące przed kartografią planetarną wynikające z rozwoju technik pozyskiwania, analizowania i prezentacji coraz większej ilości danych oraz ze wzrostu zainteresowania opracowaniami kartograficznymi z tego zakresu.
EN
This is the second article explaining the issues related to planetary cartography. It presents samples of cartographic publications developed around the world, such as photo-mosaics, albedo maps, topographic maps, globes (including virtual ones) and GIS studies of various celestial bodies such as the Moon, planets, their moons and asteroids. Moreover, the authors characterise the cartographic projections used for celestial bodies, focusing in particular on the problems connected with drawing up maps of irregular objects, whose shape is significantly different from the typical sphere or ellipsoid. Finally, the authors discuss new challenges faced by planetary cartography, resulting from the development of the techniques of data collection, analysis and presentation, the growing amount of collected data and the increasing interest in cartographic publications related to this issue.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.