Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wspomnienie z Rwandy

Szkutnicki Jerzy

Przegląd Geofizyczny

|

2023

|

Z. 1-2

65--77

PL

Rwanda, kraj położony w strefie rowów tektonicznych Afryki, charakteryzuje się dobrymi warunkami klimatycznymi, wodnymi i glebowymi, ale brakuje tam ziemi uprawnej. Wykorzystanie licznych małych zlewni rzecznych i stworzenie podstaw racjonalnej gospodarki agrotechnicznej stało się ważną strategią rządu oraz organizacji międzynarodowych. Doliny rzek wysłane grubą warstwą aluwiów są bardzo dobrym terenem rolniczym, ale wymagającym specjalnych zabiegów agrotechnicznych i właściwej gospodarki wodnej. W celu racjonalnego gospodarowania w małych zlewniach rzecznych Światowa Organizacja Żywienia i Rolnictwa (FAO) utworzyła na początku lat 90. pilotażowy projekt badawczy, który miał umożliwić śledzenie i kształtowanie obiegu wody w zlewniach rzecznych oraz zastosowanie właściwych zabiegów agrotechnicznych. Wyniki uzyskane w zlewni pilotażowej planowano wykorzystać w podobnych zlewniach regionu. Inny projekt FAO, w którym brałem udział, dotyczył inwentaryzacji małych dolin rzecznych możliwych do wykorzystania dla potrzeb rolnictwa. W tym projekcie, w którym zidentyfikowano przeszło 3000 małych zlewni, opracowaliśmy podstawy hydrologiczne w celu ich klasyfikacji. Kolejnym krokiem FAO było zaproponowanie podstaw rolniczej służby hydrologicznej. Wykonana została regionalizacja kraju w celu lokalizacji badań hydrologicznych w małych, rolniczych zlewniach rzecznych oraz opracowano podstawy organizacyjne, kadrowe i sprzętowe dla rolniczej służby hydrologicznej.

2

Obliczanie przepływów maksymalnych rocznych o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia w małej zlewni z zastosowaniem metod statystycznych oraz metod pośrednich

Banasik K., Byczkowski A., Hejduk L., Gładecki J.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 3

17-26

PL

W pracy przedstawiono wyniki obliczeń przepływów maksymalnych rocznych prawdopodobnych (WQp), określonych metodami statystycznymi oraz metodami pośrednimi, w małej zlewni rzeki Zagożdżonka, położonej na Równinie Radomskiej, ok. 100 km na południe od Warszawy. Dane do obliczeń statystycznych pochodzą z własnych badań hydrologicznych, prowadzonych przez Katedrę Inżynierii Wodnej SGGW (d. Katedrę Budownictwa Wodnego) od 1962 r. Wyniki porównań wykazują znaczne różnice między wartościami WQp, określonymi różnymi metodami. Uzasadnia to potrzebę doskonalenia metod pośrednich wyznaczania przepływów maksymalnych prawdopodobnych w małych zlewniach rzecznych.

EN

Direct (statistical) and indirect methods have been applied for estimating T-year flood flows at the gauging station of a small lowland river Zagożdżonka located in Radom Plain ca. 100 km south of Warsaw. River flow data used for statistical analysis were collected by the Department of Water Engineering, Warsaw University of Life Sciences - SGGW since 1962. Comparison of the study results showed significant differences of T-year flood flows estimated with various methods. This confirms the need to continue the improvement of indirect methods for small catchments.

3

Dynamika relacji opad-odpływ w potokach Biała Woda i Czarna Woda w roku hydrologicznym 2010

Twardy S., Kopacz M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 3

197-210

PL

Praca dotyczy związku przyczynowo-skutkowego, zachodzącego między wartością opadów atmosferycznych a dynamiką odpływu wód powierzchniowych z małych zlewni górskich. Analizowano zlewnie dwóch dobrze rozpoznanych potoków: Biała Woda oraz Czarna Woda, będących źródłowymi dopływami potoku Grajcarek, uchodzącego do Dunajca w miejscowości Szczawnica. Zlewnie te są do siebie podobne pod względem cech hydrograficznych, różnią się natomiast sposobem użytkowania terenu. Zlewnia Czarnej Wody jest zlewnią bardziej zalesioną. W celu szczegółowego rozpoznania relacji opad-odpływ wybrano rok hydrologiczny 2010. Zarejestrowano wówczas na stacji klimatologicznej w Jaworkach (Małe Pieniny, 600 m n.p.m.) sumaryczne opady atmosferyczne, przekraczające 1602 mm, przy czym w półroczu letnim ponad 1202 mm (75% opadu rocznego), a w półroczu zimowym 400 mm (25% opadu rocznego). W podanych warunkach meteorologicznych rejestrowano też wysokie przepływy, a także bardzo wysokie średnie odpływy jednostkowe, które w omawianym roku hydrologicznym wynosiły od 29,3 do 32,0 dm³·s-¹·km-². Znając strukturę użytkowania obu zlewni badawczych można stwierdzić, że w warunkach długotrwałych i wysokich opadów atmosferycznych powierzchnie leśne dobrze spełniają funkcje ochronne płytkich gleb górskich, jednak okrywa roślinna i glebowa nie różnicuje już tak wyraźnie odpływów.

EN

This paper concerns the relations between the amount of precipitation and the dynamics of surface water runoff from small mountain catchments. We analysed two well-identified sub-basins of streams: Biała and Czarna Woda. Both are spring inflows to the Grajcarek stream which is a rightbank tributary of the Dunajec River. For a detailed diagnosis of the rainfall - runoff relationship the hydrological year 2010 was selected. In this year total rainfall recorded at the weather station at Jaworki (Small Pieniny, 600 m a.s.l.) exceeded 1602 mm while in the summer season the rainfall exceeded 1202 mm. In these meteorological conditions high flows and very high average unit outflows were recorded, which in the hydrological year 2010 ranged from 29.3 to 32.0 dm³·s-¹·km-². Relational analysis showed that during long and intensive precipitation forests and grasslands acted as a protection for shallow mountain soils. However, vegetation cover and soil did not have any clear influence on the differences between outflows. Under such weather conditions the effect of land use is smaller, mainly as a result of specific retention capacity of soils.

4

Czy modelować małe zlewnie w terenach górskich?

Wcisło M., Staśko S., Buczyński S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 442 Hydrogeologia z. 11

159--166

PL

W artykule zaprezentowano badania przeprowadzone na obszarze zlewni o zróżnicowanej morfologii i powierzchni nieprzekraczającej 15 km2. Poszukiwano odpowiedzi na pytanie, jakie dane i rozwiązania metodyczne mogą umożliwić otrzymanie wiarygodnych wyników badań modelowych w przypadku słabego rozpoznania otworami wiertniczymi. Analizie poddano metodykę przygotowania danych, sposób kalibracji, wiarygodność wyników oraz stabilność modeli numerycznych realizowanych w warunkach wąskiego zakresu danych wejściowych. Badania wykonane na obszarze Sudetów oraz fliszu karpackiego pozwoliły na wyciągnięcie istotnych wniosków co do zakresu ograniczeń metodycznych w zależności od celu badań, liczby danych i stopnia komplikacji warunków hydrogeologicznych. Modele w skali lokalnej okazały się bardziej stabilne, wpływając na redukcję błędu wysokości hydraulicznej i bilansu wodnego. Pozwoliły precyzyjniej odwzorować drogi uprzywilejowanego przepływu oraz ich wpływ na strukturę przestrzenną zasobów wód podziemnych. Opisywane zjawiska nie mogły być dotychczas skutecznie symulowane na modelach obejmujących powierzchnię kilkudziesięciu i kilkuset kilometrów kwadratowych. Słaby stopień rozpoznania otworami wiertniczymi i wykorzystywanie analogii z innych obszarów zazwyczaj pozwalają jedynie na ocenę potencjalnych zagrożeń i możliwości związanych z eksploatacją wód podziemnych, jednak przy spełnieniu określonych warunków możliwe jest uzyskanie wiarygodnych, szczegółowych prognoz symulacyjnych. Realizacja modeli szczegółowych (o małych powierzchniach) ma wiele korzyści, jednak modele wymagają znacznego nakładu prac włożonych w realizację czasochłonnych procedur ich konstrukcji, a także zbierania bardzo wielu danych.

EN

The paper describes research conducted in the river catchments in the mountainous region, the area less then 15 sq km. Authors are looking for the answers for question: what kind of data and methodological solutions are essential in case of poor recognition with boreholes. There were analyzed: methodology of field data preparing, ways of model calibration, outcomes accuracy and computing stability in conditions of limited range of available data. Investigation conducted in the Sudety Mts. and Carpathian area offer possibility to draw some important conclusions according to methodological limitations depending on goal, data range and complication of hydrogeological settings. Local-scale models appear to be more stable, what in fluence on water balance and head error reduction. It gave possibility to simulate with higher accuracy preferential flow paths and its in fluence on groundwater resources structure. This phenomena couldn’t be efficient simulated up to now on the regional-scale model. In more cases poor recognition with boreholes and use of analogy allows only for assessing potential risk and perspectives connected to groundwater exploitation. On the other side, by fulfilling some additional conditions –reasonable base for reliable prognosis and simulations is provided. Results of the research suggest, that local-scale models give many advantages, but require time-consuming procedures of model construction and gathering wide range of field data.