Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Residents of small towns as users of public transport during Covid-19 - practical recommendations to city managers

Świtała Marcin, Łukasiewicz Agnieszka, Urbański Mariusz

Polish Journal of Management Studies

|

2022

|

Vol. 26, No. 2

365--380

EN

The research results presented in the paper are devoted to the mobility of smalltown residents in Poland under pandemic conditions. It aims to identify and evaluate public transport user behaviour with particular reference to determinants of urban public transport development. The subject is embedded in the COVID-19 pandemic situation. In the article, the query about the pandemic’s impact on changing travel demand is posed. The research was performed among the residents of small towns using an online survey questionnaire. Results indicate that respondents’ mobility was accomplished through a narrow range of transport means, most often walking. Effects of the pandemic appeared to be felt most strongly for travel related to cultural life and the pursuit of hobbies, including physical activities. Studies show that the development of urban transport requires numerous investments. The city managers, within the framework of interventions undertaken, in accordance with the principle of a system approach, should take into account three interrelated areas of activity, i.e. improvement of accessibility of the transport offer, modernisation of passenger services and investment in rolling stock and nodal elements of road infrastructure.

PL

Badania, których wyniki prezentujemy w niniejszym artykule zostały poświęcone wybranym problemom związanym z mobilnością mieszkańców małych miast w warunkach pandemicznych. Ich celem było rozpoznanie i ocena zachowań użytkowników komunikacji miejskiej ze szczególnym uwzględnieniem determinant rozwoju miejskiego transportu zbiorowego oraz wpływu pandemii COVID-19 na zmianę zapotrzebowania na podróże. Badania wykonano wśród mieszkańców ww. miast z zastosowaniem kwestionariusza ankiety internetowej. Wyniki wskazują, że mobilność respondentów realizowana była za pomocą wąskiego spektrum środków transportów, najczęściej w formie pieszych przemieszczeń. Skutki pandemii okazały się najsilniej odczuwalne w przypadku podróży związanych z życiem kulturowym oraz realizacją hobby/uprawianiem aktywności fizycznej. Badania dowodzą, że rozwój transportu miejskiego wymaga podjęcia licznych inwestycji. Zarządcy miast, w ramach podejmowanych interwencji, zgodnie z zasadą podejścia systemowego, powinni uwzględniać trzy wzajemnie powiązane ze sobą obszary działań, tj. poprawę dostępności oferty przewozowej, unowocześnienie obsługi pasażerskiej oraz inwestycje w tabor i punktowe elementy infrastruktury drogowej.

2

Małe miasta wobec starzejących się społeczeństw

Barek Radosław

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2020

|

Z. 2

23--41

PL

Powszechnie dostrzegany proporcjonalny wzrost liczby mieszkańców w starszym wieku staje się typowy dla społeczeństw wyposażonych w akcesoria rozwiniętej cywilizacji. Sytuacja ta skłania jednocześnie do refleksji nad życiem tych osób w środowiskach miejskich, w tym małomiasteczkowych. Koncentracja usług w dużych miastach i promowanie rozwoju tzw. układów aglomeracyjnych rodzą pytanie o dalszy byt mniejszych ośrodków miejskich. Migracje, odpływ młodszego pokolenia do większych ośrodków miejskich lub poza granice kraju stwarzają też nowe sytuacje dla osób starszych zamieszkujących w tych małych miastach. Dotychczasowy model funkcjonowania oparty na współzamieszkiwaniu rodziny wielopokoleniowej (zbliżony do modelu rodziny mieszkającej na wsi) powoli ulega destrukcji, a wypracowane w tym dawnym modelu wartości, sposoby realizacji potrzeb stają się coraz mniej aktualne. W artykule przedstawiono wybrane kierunki problemowe funkcjonowania osób starszych w warunkach małych miast na wybranych przykładach i sytuacjach.

EN

List of available indicators proportional to the increase in the number of elderly people becomes typical for a society equipped with accessories of a developed civilization. It creates situations for reflection on the lives of these people in urban environments, including small-town ones. Concentration of a number of services in large cities and promoting the development of so-called Agglomeration settings raises the question about the further existence of smaller urban centers. Migration, outflow of the younger generation to the services of urban centers or outside the country also creates new situations for people employed in these small cities. The combined model based on cohabitation of a multi-generational family (similar to the model of a family living in the countryside) is slowly changing destruction and working out in this former model of value, the possibilities of implementing the necessary applications are becoming less and less up-to-date. In a list covering selected selected directions of problems of people who use the conditions of small towns for selected examples and requirements.

3

Dom w "mieście-osiedlu"

Sikora Anna

Środowisko Mieszkaniowe

|

2019

|

nr 28

46--52

PL

Myśląc o strukturze funkcjonalno-przestrzennej małych miast z reguły mamy przed oczami niewielkie w skali miasteczko z historycznie ukształtowanym rynkiem, otoczonym kamieniczkami oraz drobnoziarnistą tkanką peryferii. Istnieją również małe miasta, wyrosłe z XX wiecznych robotniczych osiedli przyfabrycznych, które z czasem przekształciły się w monofunkcyjny ośrodek miejski, gdzie zespół zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej pełni funkcję śródmieścia co buduje specyficzną tożsamość miejsca. W artykule przedstawiono przykłady budowy i przekształceń struktury miejskiej wybranych jednostek osadniczych. Pojęcie „domu” zidentyfikowano dwojako: jako budynek (potocznie nazywany blokiem) ze specyficznymi interakcjami społecznymi i sposobem użytkowania oraz jako małe miasto (tytułowe miasto-osiedle), które pełni funkcje zarówno jednostki sąsiedzkiej jak i organizmu miejskiego. Analizując przekształcenia morfologiczne, autorka podejmuje próbę wskazania cech i czynników mających wpływ na procesy zmieniające anonimowe, schematyczne układy urbanistyczne osiedli przyzakładowych w wielofunkcyjny „dom”, zaprojektowany w sposób dający szanse na poziom komfortu zamieszkania właściwy tradycyjnym modelom miasta o historycznej proweniencji.

EN

When thinking about the functional and spatial structure of small towns, we usually have a small town in front of our eyes with a historically shaped market square, surrounded by tenement houses and fine-grained peripheral tissue. There are also small towns, which arose from the 20th century factory workers’ settlements, which in time evolved into a monofunctional urban centre, where the multi-family housing complex functions as a downtown, which builds the specific identity of the place. The article presents examples of construction and transformation of the urban structure of selected settlement units. The concept of a “house” was identified in two ways: as a building (colloquially called a block of flats) with specific social interactions and use, and as a small town (the title city-estate), which serves as both a neighbourhood unit and an urban organism. When analysing morphological transformations, the author attempts to indicate the features and factors affecting processes that change the anonymous, schematic urban layouts of company estates into a multifunctional “house”, designed in a way that gives the chance of a level of comfort of living typical of traditional city models with historical provenance.

4

Wpływ obwodnic małych miast na lokalną gospodarkę

Olko S., Powęzka T., Wlazły W.

Drogownictwo

|

2018

|

nr 6

201--208

PL

Jednym z problemów małych polskich miast (od 5 do 25 tysięcy mieszkańców) jest przebieg dróg przenoszących bardzo wysokie natężenia ruchu w sposób średnicowy przez te miasta. Powoduje to z jednej strony uciążliwości środowiskowe, ale także przyczynia się do obniżenia poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego. W ostatnich latach w Polsce problemy te są rozwiązywane poprzez budowę obwodnic. W artykule dokonano analizy różnych wskaźników ekonomicznych, z okresów przed oraz po wykonaniu inwestycji w kilkunastu polskich miastach. Pozwoliło to wstępnie rozpoznać jak wpływa budowa obwodnic w małych miastach na lokalną gospodarkę.

EN

One of the problems of small towns in Poland (5-25 thousand inhabitants) is existing diametrical road course, which carry high traffic volumes through this towns. It causes an environmental harm (e.g. noise, pollution) and decrease traffic safety level in the town. In last decade in Poland, this issue was solved by investment in ring roads. One of the threats related to this solution is decrease of local businesses income. In this paper an analysis of various economic factors about a number of Polish small towns was made. The analysis covered period before and after development of road infrastructure. The results answered the question about impact of small towns ring roads on local economy.

5

Synergia konstrukcji i estetyki w małych mostach w Parczewie

Karaś Sławomir, Jankowska Karolina

Budownictwo i Architektura

|

2018

|

Vol. 17, nr 2

159--169

PL

Mosty ze względu na ich trwałość w krajobrazie stają się punktami odniesienia w różnych aspektach, w tym w szczególności społecznym, architektonicznym i estetycznym. Można mnożyć przykłady opisanych sytuacji, są to np. Tower Bridge, Puente del Alamillo, Pont Saint-Bénézet (d’Avignon), Karlův most czy Ponte Sant’Angelo. Jednakże celem analiz w niniejszym artykule są mosty zajmujące skrajnie marginalną pozycję do wymienionych sławnych mostów. Są to małe mosty przez rzeki Konotopa i Piwonia w miejscowości Parczew na Lubelszczyźnie. Lokalna społeczność dostrzegła konieczność zmiany z szarej monotonii na formy bardziej atrakcyjne o indywidualnych cechach. Jeśli istniejące mosty będą zadbane, zaaranżowane, przez podkreślenie istotnych linii silną lub delikatną barwą, nawiązanie do otoczenia przez zharmonizowanie lub przez utworzenie lokalnej dominanty. Wiele już zrobiono, kilka zaniedbanych obiektów oczyszczono, odnowiono, zmodernizowano balustrady i pomosty, uporządkowano stożki skarp, zadbano o wyraźną kolorystykę elementów. W referacie przedstawiono wszystkie mosty w mieście, ale także w okolicach Parczewa, z tego względu, że te obiekty funkcjonują w świadomości mieszkańców. Dotyczy to tak mostów drogowych jak i kolejowych. Podano zamieszczono skrótowo ich charakterystyki użytkowe, historię i subiektywne oceny estetyczne. Aplikacją ujętej powyżej koncepcji jest projekt niewielkiej kładki dla pieszych w trzech wariantach, przy czym poza względami wytrzymałościowo-funkcjonalnymi podstawowym zadaniem projektanta było stosowanie rozwiązań prostych i wizualnie interesujących, cokolwiek by to nie znaczyło.

EN

Due to their durability, bridges become landscape reference points in various aspects, especially from the social, architectural and aesthetic points of view. There are many examples supporting the above, e.g. Tower Bridge, Puente del Alamillo, Pont Saint-Bénézet (d’Avignon), Karlův Bridge or Ponte Sant’Angelo. Nevertheless, the analyses conducted in this paper regard bridges much less renowned than the aforementioned ones, namely, the small bridges upon Konotopa and Piwonia rivers in the town of Parczew in Lubelszczyzna. The local community have deemed it necessary to change the ordinariness into an arrangement close to synergy which can be achieved through tending the bridges, enhancing their aesthetical value through displaying their mechanics, emphasising fundamental lines by means of strong or delicate colours, as well as through references to the environment of the bridges by harmonising them with it or, on the contrary, turning them into a local dominant. Plenty has been done so far as the progress in bridge design where the aesthetic aspect is into consideration is constant, which also results from a better understanding of sustainable development. The paper describes all the bridges in Parczew and its vicinity with regard to the residents’ awareness of them. It discusses both road and railway bridges and contains their short service characteristics, history and subjective aesthetic assessment. The aforementioned concept was applied in the design of a small footbridge in three variants, where, apart from the questions of durability and functionality, the fundamental task was to use simple and visually attractive solutions – whatever it may mean.

6

Problemy rewitalizacji małych miast na przykładzie Międzyrzecza

Kononowicz W., Pisera I.

Budownictwo i Architektura

|

2018

|

Vol. 17, nr 1

13--20

PL

W artykule zaprezentowano metodę rewitalizacji Starego Miasta wraz z zamkiem i zespołem folwarcznym w Między-rzeczu, zastosowaną w projekcie dyplomowym, wykonanym w 2016 roku na Uniwersytecie Zielonogórskim, w Katedrze Architektury i Urbanistyki [1]. Projekt ten został wyróżniony w międzynarodowym konkursie konserwatorskim im. Prof. Jana Zachwatowicza, organizowanym dorocznie przez PKN ICOMOS, a także zdobył nagrodę w Konkursie o Nagrodę Ministra Infrastruktury [2]. Metoda rewitalizacji polegała na przywróceniu generalnych cech przestrzennej struktury średniowiecznego miasta, przy dopuszczalnej różnorodności elementów drugoplanowych kompozycji. Pojęcie różnorodności odnosi się tu zarówno do obiektów objętych ochroną konserwatorską, jak też do nowoprojektowanych o nowoczesnej formie, harmonizującej z otoczeniem, a także rekonstruowanych. Wschodnia pierzeja rynku jak i duża część pierzei południowej, uległy zniszczeniu na skutek II wojny światowej i nigdy nie zostały odbudowane, a ich miejsce oraz sąsiadujących kwartałów zabudowy wypełniła zieleń. Większość mieszkańców, szczególnie młodych, akceptuje taki stan. Projekt stanowi przykład kompleksowego opracowania konserwatorskiego od skali urbanistycznej do architektonicznej, Wykonane studium historyczno-urbanistyczne oraz staranne analizy stanu istniejącego, w różnych aspektach pozwoliły skonstruować wytyczne konserwatorskie, które dały podstawę do projektu rewitalizacji historycznego miasta. W ramach rewitalizacji, m.in. uzupełniono strukturę miejską o brakujące kwartały zabudowy, przywrócono Rynkowi jego rangę i historyczne proporcje, zaprojektowano nową posadzkę w Rynku, ożywiono nową funkcją zabudowania folwarczne oraz zaprojektowano park krajobrazowy na sąsiadującym zdegradowanym terenie.

EN

The article presents a method of revitalisation of the Old Town together with the castle and grange complex in Międzyrzecz, applied in a master’s dissertation prepared at the Chair of Architecture and Urban Planning of University of Zielona Góra in 2016, that received an honourable mention in the Prof. Jan Zachwatowicz international conservation competition organised by PKN ICOMOS. The revitalisation method envisaged restoration of the general spatial characteristics of a historical urban scheme, permitting diversity of the supporting components being subordinated to the overall composition. The notion of diversity applies to the buildings protected by the monuments conservator as well as to the new ones harmonising with the existing environment and to reconstructions. The eastern frontage and part of the southern frontage of the market place were destroyed by World War II and never rebuilt. Their place, as well as that of the adjacent dwelling quarters were taken by greenery. Majority of residents, especially the young ones accept this status quo. The master’s dissertation is an example of a comprehensive conservation study, from urban to architectural scale, preceded by historical-urban studies and relevant analyses of the existing state in many aspects. Results of the analyses enabled to formulate conclusions and conservation guidelines which served as the basis for the revitalisation design. The revitalisation included, amongst other things, rebuilding of the missing city blocks, preparation of a new floor design for the Market Place, revival of the grange complex buildings with new features and designing a landscape park to be situated on the adjacent, degraded land.

7

Losy małych miast położonych w sąsiedztwie aglomeracji

Borcz Z., Niedźwiecka-Filipiak I.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2017

|

T. 45

289--300

PL

Małe miasta są istotnym elementem sieci osadniczej. Zmieniają one swój status w zależności m.in. od rozwoju przemysłu, czy zmian układu komunikacyjnego. Część z nich traciła prawa miejskie, następnie odzyskiwała, czasem była przyłączana do sąsiednich aglomeracji. Niektóre małe miasta połączyły się ze sobą, tworząc nowe struktury w sieci osadniczej. W niniejszym artykule opisano zjawiska tych połączeń na przykładzie Polski południowo-zachodniej. Wykazano również, że w nielicznych przypadkach małe miasta wtórnie odłączyły się od aglomeracji i stworzyły samodzielne jednostki urbanistyczne.

EN

Small towns are an important element of settlement network. They change their status depending on, among others, the development of industry, and changes in the transportation system. Some of them lost civic rights, then regained them, and sometimes were incorporated into the neighboring agglomerations. Some small towns have merged together to create new structures in the settlement network. This article investigates this phenomenon on the example of south-west of Poland. It was also found that in several cases, a small town subsequently separated from the urban area and created a separate urban unit of its own.

8

The development of towns’ railway complexes

Shvets L. M.

Przestrzeń i Forma

|

2017

|

nr 32

195--206

EN

The architectural and urban development factors of the towns’ railway complexes are considered. The study boundaries are defined by the category of cities with a population up to 50 thousand inhabitants. It is shown that railway complexe for such cities is one of the most important cities’ forming object and a nodal element of the transport and communication network for various hierarchical levels of town-planning space.Thus, it is confirmed that urban development factors have a hierarchical structure. The analysis of these factors allowed to formulate the basic principles of the development of towns’ railway complexes, outline the parameters of their development by the degree of spatial consolidation within the limits of the complex's influence.

PL

W artykule rozpatrzono architektoniczno-urbanistyczne czynniki rozwoju dworcowych kompleksów kolejowych małych miast (liczbą ludności poniżej 50 tys. Mieszkańców). Pokazano, że dworcowe kompleksy kolejowe dla takich miast są jednym z najważniejszych elementów kształtujących miasto oraz węzłowym elementem sieci transportowej różnych hierarchicznych poziomów przestrzeni urbanistycznej. W związku z tym urbanistyczne czynniki wpływu na kształtowanie dworcowych kompleksów kolejowych mają strukturę hierarchiczną. Analiza tych czynników pozwoliła sformułować główne zasady architektoniczno-urbanistycznej organizacji takich kompleksów, zarysować przestrzenne parametry ich rozwoju.

9

Application of GIS systems for delimitation of degraded areas of small cities and rural areas

Szulc T.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2016

|

z. 3 (15)

106--116

EN

The paper presents the results of research on application of GIS systems for delimitation of degraded areas in smaller municipalities. During the analyses it was found out, that the distribution of population of smaller municipalities is uneven as most of the areas are covered by forests or cornfield. This increases population on smaller housing areas. From the point of view of socio-economic indicators related to the unit of area of the land, it interferes the measurements. On the other hand, due to lower number of inhabitants comparing to larger cities, taking some of the indicators that are standardised to „per 100 persons” as they are, may also interfere the results and distort the real situation. This paper is an attempt to handle these dilemmas.

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań nad wykorzystaniem systemów GIS dla delimitacji obszarów zdegradowanych w mniejszych gminach. Podczas analiz autor stwierdził, iż rozmieszczenie populacji mniejszych gmin jest nierównomierne, gdyż większość ich obszarów Zajmują lasy lub pola uprawne. To z kolei naturalnie zwiększa populację na obszarach mieszkalnych. Z punktu widzenia wskaźników społeczno-ekonomicznych odnoszonych do jednostki powierzchni gruntu, fakt ten powoduje zaburzenie wyników. Z drugiej strony, z uwagi na mniejszą liczbę mieszkańców, porównując z większymi miastami, przyjęcie wskaźników odnoszonych „do 100 mieszkańców” w sposób bezpośredni, również zaburza i zniekształca wyniku. Niniejszy tekst stanowi próbę odpowiedzi na te dylematy.

10

Problemy kształtowania krajobrazu małych miast na przykładzie Frampola

Sosnowska Małgorzata

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2015

|

T. 11, nr 1

86--91

PL

Lubelszczyzna posiada bogatą historię współistnienia i przenikania się różnych tradycji, kultur i religii, świadkami wielokulturowej przeszłości tych ziem są miasta i miasteczka. Małe miasta Lubelszczyzny borykają się obecnie z różnorodnymi problemami przestrzennymi, które związane są m.in. z organizacją i rewitalizacją przestrzeni publicznych, postępującym rozproszeniem zabudowy czy zmianami w rozwiązaniach układów komunikacji. Celem opracowania jest przedstawienie problematyki dotyczącej kształtowania krajobrazu oraz rewitalizacji małych miast Lubelszczyzny na przykładzie Frampola.

EN

The Lublin region has a rich history of coexistence and interpenetration of different traditions, cultures and religions, witnessed by its cities and towns. Small towns of the Lublin region are now facing a variety of spatial problems which are related to, among others, the organization and revitalization of public spaces, progressive scattering of housing development or changes in the organisation of traffic. The aim of this article is to present problems connected with landscape design and the revitalization of small towns of the Lublin region as exemplified by Frampol.

11

Wykorzystanie walorów krajobrazowych cieków w małych miastach regionu łódzkiego

Agajew M., Wycichowska B.

Przestrzeń i Forma

|

2015

|

nr 23/2

209--224

PL

Artykuł analizuje sposób zagospodarowania terenów dolin małych rzek w celu wykorzystania atrakcyjności tych obszarów. Pozytywny wpływ rzek lub zbiorników wodnych na krajobraz miasta jest niezaprzeczalny, szczególnie, gdy dotyczy dużych rzek w skali kraju, dających możliwość obcowania z walorami zarówno estetycznymi, krajobrazowymi jak i przyrodniczymi. Natomiast w przypadku małych cieków, ich potencjał jest nie dostatecznie wykorzystany.

EN

The paper concerns the development of areas of small river valleys in order to use their attractiveness. A positive influence of rivers or water reservoirs on the town landscape is indisputable; it concerns especially the biggest rivers in the country which give opportunities to enjoy and take advantage of the landscape, aesthetic and natural values. However, in a case of small watercourses, their potential is not sufficiently used.

12

Rewitalizacja znaków tożsamości miasta na przykładzie storczykarni w Łańcucie

Krzaklewski S.

Przestrzeń i Forma

|

2015

|

nr 23/2

35--42

PL

Oranżerie, palmiarnie i storczykarnie, osobliwe obiekty kultury materialnej, stanowiące zazwyczaj urozmaicenie pałacowej oprawy, z powodu kruchości ich materii, wymagają nadzwyczajnej i stałej pieczy. Pozbawione gospodarza, ulegają szybko nieuchronnej destrukcji. Stan storczykarni zespołu pałacowo-parkowego łańcuckiego zamku w okresie powojennym przedstawiał się katastrofalnie. Wydawało się, że ten niewielki obiekt – subtelnie kreujący wyjątkowe miejsce w pałacowym otoczeniu, dodający uroku historycznemu założeniu, stanowiący kiedyś szczególną miejscową atrakcję – jest już bezpowrotnie utracony. Współczesna rzeczywistość, po zakończonej w 2008 r. rewitalizacji obiektów łańcuckiego zabytkowego zespołu pałacowo-parkowego, przedstawia (obok budynków menażu i kasyna) obraz odrodzonej storczykarni, wzbogaconej przestrzennie i użytkowo. Storczykarnia wpisuje się na nowo w specyfikę niewielkiego Łańcuta, przywracając na tle dawnej rezydencji pełnię jego tożsamości.

EN

Orangeries, palm houses and orchid houses, the peculiar cultural complexes usually consituting the variety of the palace setting, due to the assigned „brittle matter” to them, need the extraordinary and stable care. Deprived of the farmer they quickly undergo destruction. The condition of the orchid house of the palace-park compex of the Łańcut castle, was disastrous within the post-war period. It seemed that the tiny place, subtly creating the exceptional place, in a palace surrounding, adding the charm to the historic landscaping, being a local attraction in the past, is irrevocably lost. The modern reality after the revitalisation of the Łańcut historic palace-park complex after 2008 presents itself (apart from the mess and a casino house) and the orchid house as revived, and spatially and functionally enriched. The Orchid House has been set anew in the specificity of small Łańcut restoring its full identity on the background of the old residence.

13

Przeobrażenia przestrzeni publicznej w małych miastach Europy zachodniej

Wantuch-Matla D.

Przestrzeń i Forma

|

2015

|

nr 23/2

179--190

PL

W powszechnym dyskursie dotyczącym przeobrażeń współczesnych miejskich przestrzeni publicznych prym wiodą rozważania nad zmianami będącymi udziałem dużych światowych metropolii. Wskazuje się na powstawanie regionów zurbanizowanych, skoncentrowanych wokół nich, oraz słabnącą, a z pewnością zmieniającą się rolę małych miast w coraz większym stopniu zależnych od ekspansywnych i silnych ośrodków miejskich. Jednak przestrzeń małych miast także podlega współcześnie istotnym przekształceniom i swoistej „hybrydyzacji”. Niniejszy artykuł omawia przykłady transformacji przestrzeni publicznych małych miast w wybranych krajach Europy Zachodniej, dające świadectwo i obraz wielowymiarowości wspomnianych przemian, stanowiących element szerszej i przemyślanej strategii rozwoju.

EN

The common discourse on today’s transformations of contemporary public urban spaces, are dominated by reflections of changes occurring within the biggest world cities. Majority of discussions focus on the process of urban regions development while small cities’ role weakens and changes, as they are more and more dependent on the expansionist, stronger and larger ones. Nonetheless, the public spaces of small cities undergo similar modifications and are susceptible to phenomena of “hybridization”, much the same as big urban centers. The paper discusses and presents select examples of public space transformations in small Western European cities, underpinning the image and proof of the multilayered nature of these unusual changes often being results of thoughtfully planned city development strategies.

14

Małe miasto z widokiem na uzdrowisko

Rutyna H.

Przestrzeń i Forma

|

2015

|

nr 23/1

171--182

PL

Przestrzeń publiczna małego miasta o dominującej funkcji uzdrowiska wymaga troskliwego zagospodarowania i zaprojektowania. Stan tej przestrzeni świadczy o standardzie i atrakcyjności wypoczynkowo-turystycznej miejscowości. W artykule przedstawiono historyczne powiązania przestrzeni publicznej z obszarami uzdrowiskowymi miasta Głuchołazy leżącego na Śląsku Opolskim. Obszary o dominującej, specjalistycznej funkcji są tu wyizolowane ze śródmieścia i jednocześnie sprzężone z historycznym centrum za pomocą głównego ciągu komunikacyjnego – dawnej promenady. Rozpoznanie osiowego wiązania ma istotny wpływ na wieloletnie decyzje planistyczne i rewitalizacyjne.

EN

Public space of a small town with a dominant function of a health resort requires careful development and designing. The state of this space attests to the standard and attractiveness of a holiday and tourist town. Historical connections of the public space with health resort areas of Głuchołazy located in Śląsk Opolski have been presented in this article. The areas with a dominant, specialist function are isolated here from the town center and at the same time, they are connected with a historical center by means of the main traffic route. Recognition of an axial bond has significant influence on long-term planning and revitalization decisions.

15

Efekty realizacji programów rewitalizacji na przykładzie wybranych małych miast

Turek A., Kardaś A.

Przestrzeń i Forma

|

2015

|

nr 23/2

87--100

PL

Rewitalizacja małych miast jest szansą na ich aktywizację oraz rozwój przestrzennogospodarczy. Działania realizowane w ramach programów rewitalizacji podejmowane są z różną intensywnością i efektem. Często jedynym następstwem jest estetyzacja przestrzeni miejskiej, a długofalowe skutki gospodarcze i społeczne są trudne do uchwycenia. W artykule podjęto próbę ukazania rezultatów analizy fizjonomicznej i oceny efektów działań rewitalizacyjnych na przykładzie wybranych małych miast, w których pozyskano znaczne środki z funduszy unijnych na ten cel.

EN

The revitalization of small towns is a chance for their activation and spatial-economic development. The actions implemented in the framework of the revitalization programs are undertaken with varying intensity and effect. Often the only result is an aesthetisation of urban space. Long-term economic and social consequences are difficult to grasp, or they just do not exist. The article attempts to show and evaluate using physiognomic method effects of revitalization in selected small towns in which EU funds that were used to this purpose.

16

Wpływ odzyskania statusu miasta na rozwój miast wielkopolskich: Nekli i Obrzycka

Graczyk R.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2014

|

Z. 31

11--18

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań na temat zagospodarowania przestrzennego najnowszych małych miast w obecnych granicach administracyjnych Wielkopolski. Po 1990 roku prawa miejskie odzyskały dwie osady: Nekla w powiecie wrzesińskim oraz Obrzycko w powiecie szamotulskim. Badane miasta są stosunkowo młodymi ośrodkami o różnych cechach urbanistycznych i położeniu w regionie. Po odzyskaniu statusu miasta Nekla i Obrzycko zaczęły się dynamiczniej rozwijać. W badaniach starano się określić, jak ponowne nadanie praw miejskich wpłynęło na warunki życia oraz organizację przestrzenną.

EN

This article presents the results of research about spatial development on newest small towns in the Wielkopolska region. After 1990 the city rights reclaim the two settlements: Nekla in Wrzesnia district and Obrzycko in Szamotuły district. This two towns are relatively young as compared to the other similar typology. After the city rights reclaim Nekla and Obrzycko began to grow dynamically. In the study efforts were made to specify as again granting the city rights impact on the living conditions and spatial organization.

17

„Nowe” małe miasta w Polsce południowo-zachodniej

Borcz Z., Niedźwiecka-Filipiak I.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2014

|

Z. 31

83--92

PL

W niniejszym artykule przedstawiono miasteczka z Polski południowo-zachodniej, które uzyskały prawa miejskie w przeciągu ostatnich 20 lat. Na Dolnym Śląsku dwie miejscowości uzyskały status miasta po raz pierwszy, jedna je odzyskała ponownie. Przykłady z Małopolski w większości pokazują miejscowości, które wcześniej utraciły prawa miejskie, a w chwili obecnej je odzyskały. Jednak zawsze były to samodzielne jednostki osadnicze. W województwie Śląskim jest inna sytuacja. W latach 70. XX wieku doszło do przyłączenia wielu małych miast do większych jednostek osadniczych, a teraz starają się one o odzyskanie samodzielności. Niektóre z nich odniosły sukces i znów mają status miasta, co przenosi się także na ich aktywność i rozwój.

EN

In this paper the town are presented, which received the city rights in the past 20 years. In Lower Silesia two cities received civic rights for the first time. The examples of the Małopolska show localities, which had lost their civic rights earlier, and now they have recovered them. But they were always separate settlement units. In the province of Silesia there is a different situation. In 70's of the 20th century there was a connection of many towns to larger settlement units, and now they are seeking to regain the independence. Some of them have been successful and once again they have the status of the city, which also moves for theirs activity and development.

18

Między miastem a „niemiastem” - tożsamość i znaczenie najmniejszych miast w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym

Wójtowicz A.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2014

|

Z. 31

75--82

PL

Proces przemian społeczno-gospodarczych ostatnich dwudziestu lat w znacznym stopniu wpłynął na przekształcenia najmniejszych ośrodków miejskich Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego - z jednej strony stwarzając zagrożenia, z drugiej natomiast dając nowe możliwości rozwoju. Istotna rola miasteczek i ich znaczenie w sieci osadniczej KOM zależną od wielu czynników. Jednym z nich jest zachowane dziedzictwo i tożsamość miasta. Charakter podkrakowskich miejskich ośrodków wyrażają zarówno cechy mierzalne (zachowanie historycznych układów urbanistycznych, zabytków i form architektonicznych typowych dla małego miasta, a także przyroda i krajobraz w otoczeniu miasteczek), jak i cechy niemierzalne (lokalne zwyczaje, tradycje rzemiosła, słowa lub obrzędów). Wzrost dostępności komunikacyjnej małych miast KOM może w znaczący sposób wpłynąć na krystalizację sieci osadniczej obszaru oddziaływania Krakowa. W obliczu współczesnych przemian szczególnie istotna staje się rola miast małych, a w tym także tych ośrodków, które pomimo braku statusu miasta mają miejską strukturę funkcjonalno-przestrzenną.

EN

The process of social-economic changes of the last twenty years has had major impact on transformations of the urban areas in the Krakow Metropolitan Area - on the one hand creating hazards, and on the other - giving new possibilities of development. A significant role of small towns as elements which could crystallize the settlement network of the Krakow Metropolitan Area depends on numerous factors. One of them is the preserved heritage and identity of a town. The nature of the Krakow’s outlying urban centres is expressed by both measurable features (retained historical urban layout, monuments and architectural forms typical of a small town, as well as nature and landscape around the towns), and by non-measurable features (local customs, crafting, oral and ritual traditions). Increase in communications accessibility of the small towns in the Krakow Metropolitan Area can have significant influence on crystallization of the settlement network of Krakow’s effects. In the face of such transformations, the role of small towns becomes particularly important - also of those which despite lack of a town status, have urban functional-spatial structure.

19

Wooden architecture in small town planning in Lublin region – state of preservation

Przesmycka Elżbieta, Pol Ewa

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2014

|

T. 10, nr 1

33--40

EN

The changes taking place in recent years are particularly evident in small towns. This is due to the scale of development. Any change in the proportion interfere the composition. The traditional wooden architecture in eastern regions of Poland disappears completely. In their place there are created houses that can be found in many other regions. This way, the identity of the small towns this part of the Poland is lost. In accordance with European Union directives concerning the revitalization we should care about the quality and aesthetics of public spaces. Regeneration processes should be in accordance with art conservation, including the purposes of preservation of historic landscapes. Unfortunately, in many cases, renewal processes carried out in small towns have completely lost their architecture as well as distinctive characteristic of public spaces and native greenery. Currently, the historic wooden architecture is a relic of the in situ and, para-doxically, we have come to the stage of exploring the open-air museum in which it is possible to see typical architecture and structure of Polish towns (e.g. in Lublin).

PL

Zmiany zachodzące w ostatnich latach są szczególnie widoczne w małych miastach. Wynika to ze skali rozwoju. Wszelkie zmiany proporcji pływają na kompozycję. Tradycyjna drewniana architektura we wschodnich regionach Polski zniknęła prawie całkowicie. W ich miejsce powstają domy, które można znaleźć w wielu innych regionach. W ten sposób zanika tożsamość miasteczek tej części Polski. Zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej dotyczącymi rewitalizacji powinniśmy dbać o jakość i estetykę przestrzeni publicznych. Procesy rewitalizacyjne powinny być przeprowadzane zgodnie z zasadami konserwacji zabytków, również powinny zwracać uwagę na ochronę zabytkowych krajobrazów. Niestety, w wielu przypadkach procesy rewitalizacji przeprowadzone w małych miastach całkowicie zatracają wygląd rodzimej architektury, chrakter przestrzeni publicznych oraz rodzimej roślinności. Obecnie zabytkowa drewniana architektura jest reliktem in situ i paradoksalnie, doszliśmy do etapu zwiedzania skansenów, w którym można zobaczyć typową architekturę i strukturę polskich miastach (np. w Lublinie).

20

Drezdenko - tożsamość małego miasta

Świt-Jankowska B.

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura i Urbanistyka

|

2013

|

Z. 29

185--192

PL

Temat tożsamości przestrzennej małego miasta przedstawiono na przykładzie Drezdenka - niewielkiego miasteczka położonego w zachodniej Polsce. Podczas studiów nad obrazem miasta wykorzystano metody badawcze opisane przez Kevina Lyncha [13]. Drezdenko to przykład miasta o bogatej historii, która w interesujący sposób utrwaliła się w jego strukturze przestrzennej. Przemiany gospodarcze z lat 80. sprawiły, że dziś żyje ono głównie wspomnieniami lepszych dni. Badania ankietowe przeprowadzone wśród mieszkańców pokazały jednak, że jasny i klarowny obraz miasta znajduje nadal swoje odbicie w dużym poczuciu tożsamości przestrzennej respondentów. Jednocześnie obawę budzą zauważone w wypowiedziach oznaki nadmiernej globalizacji przestrzeni tego urokliwego miasteczka - problemy te są charakterystyczne dla wielu małych miast w Polsce.

EN

Spatial identity of a small town is shown on the example of Drezdenko- a small village in western Poland. The city's image is explored using the methods described by Kevin Lynch [13]. Drezdenko is an example of a city with an interesting history, which was entrenched in its spatial structure. Now, because of economic changes of the 80's, Drezdenko live memories of better days. A survey conducted among residents, however, have shown that the bright and clear image of the city is still reflected in the spatial identity of the respondents. Unfortunately, alarming signs of excessive globalization of space in this charming town can be observed - these problems are distinctive for many small towns in Poland.