Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ bisfenolu A na człowieka oraz wybrane organizmy wodne i lądowe

Zastawny Oliwia

Przemysł Chemiczny

|

2023

|

T. 102, nr 1

77--83

PL

Podjęto problematykę szkodliwego oddziaływania bisfenolu A (BPA) w środowisku naturalnym. Opisano obecność BPA w opakowaniach produktów, w których na co dzień przechowuje się żywność. Rozpatrzono jego szkodliwy wpływ na zwierzęta lądowe oraz wodne, na rośliny, a także na zdrowie człowieka. Przedstawiono sposoby jego rozprzestrzeniania oraz działanie analogów. Omówiono też regulacje prawne dotyczące stosowania BPA.

EN

A review, with 42 refs., of both bisphenol A and products of its conversion to resins and their decomp. during waste storage were taken into consideration. In particular, their harmful effects on animals and plants were discussed. The legal regulations regarding the use of bisphenol A were also presented.

2

Metal nanoparticles in surface waters – a risk to aquatic organisms

Tomczyk-Wydrych Ilona, Rabajczyk Anna

Safety & Fire Technology

|

2019

|

Vol. 54, iss. 2

70--88

EN

Purpose: The aim of this paper is to provide information on the risks posed by metal nanoparticles released into surface waters. Introduction: Currently, the use of nanoparticles of metal and metal oxides (NPMOs) is extremely popular in various industries, and in medicine and households. Nanoparticles and nanocompounds have become significant contributors to technological progress due to their physicochemical properties such as the melting point, electrical and thermal conductivity, catalytic activity, light absorption and scattering, as well as biocompatible and bactericidal properties. These functions cause their increased performance compared to their macro counterparts. However, it should be noted that the properties of nanocomponents can create new risks to the environment and consumers. Based on existing literature, a conclusion can be drawn that metal nanoparticles are a potential threat to plant and animal organisms, and humans. It is, therefore, necessary to intensify efforts to understand the mobility, reactivity and durability of nanocomponents in various environmental components, especially in the aquatic environment, and their toxicity to organisms. Methodology: This paper is a literature review. Conclusions: The increasing use of nanosubstances, in both commercial and industrial products, has caused an increasing concentration and diversity of these substances in aquatic ecosystems. Based on the analysis of literature reports, it can be concluded that the size of nanoparticles, their structure and arrangement, as well as surface properties, are subject to constant changes in the environment as a result of their interactions with other components, and of the balances shaped by a variety of geochemical and biological factors. Numerous studies conducted in recent years in the field of nanoecotoxicology have demonstrated the existence of a risk to aquatic organisms, which could lead to their impaired development and even death. Unfortunately, the lack of a standard technique for assessing the toxicity of nanoparticles in various biological systems, such as the reproductive, respiratory, nervous and gastrointestinal systems, and the developmental stages of aquatic organisms, makes it impossible to conduct such studies in a standardised fashion. Reports of the toxicity of metal and metal oxide nanoparticles in relation to various forms of living organisms warrant in-depth investigations into how these particles function in aqueous solutions and interact with standard substances.

PL

Cel: Celem artykułu jest przedstawienie informacji na temat zagrożeń, jakie stanowią nanocząstki metali wprowadzane do wód powierzchniowych. Wprowadzenie: Obecnie wykorzystanie nanocząstek metali i tlenków metali (NPMOs) cieszy się ogromną popularnością w różnych gałęziach przemysłu, medycynie i gospodarstwach domowych. Nanocząstki i nanozwiązki zyskały na znaczeniu w postępie technologicznym ze względu na swoje właściwości fizykochemiczne takie jak temperatura topnienia, przewodność elektryczna i cieplna, aktywność katalityczna, absorpcja i rozpraszanie światła oraz swoje biokompatybilne i bakteriobójcze własności. Cechy te powodują ich zwiększoną wydajność w stosunku do ich odpowiedników w skali makro. Należy jednak pamiętać, że właściwości, jakie posiadają nanozwiązki, mogą generować nowe ryzyko dla środowiska naturalnego oraz konsumentów. Analizując dotychczasową literaturę należy stwierdzić, że nanocząstki metali stanowią potencjalne zagrożenia dla organizmów roślinnych i zwierzęcych, w tym także człowieka. Konieczna jest zatem intensyfikacja prac, które pozwolą na zrozumienie mobilności, reaktywności i trwałości nanozwiązków w różnych komponentach środowiska, zwłaszcza w środowisku wodnym, oraz toksyczności w stosunku do organizmów. Metodologia: Artykuł został opracowany na podstawie przeglądu literatury z zakresu poruszanej tematyki. Wnioski: Rosnące wykorzystanie nanosubstancji, zarówno w produktach komercyjnych, jak i przemysłowych, determinuje coraz większe stężenie i różnorodność tych substancji w ekosystemach wodnych. Na podstawie analizy doniesień literaturowych należy stwierdzić, że wielkość nanocząstek, ich budowa i układ oraz właściwości powierzchni podlegają ciągłym zmianom w środowisku w wyniku interakcji z innymi składnikami i równowag kształtowanych przez różnorodne czynniki bio- i geochemiczne. Liczne badania przeprowadzone w ciągu ostatnich lat w dziedzinie nanoekotoksykologii wskazują na zagrożenie w stosunku do organizmów wodnych prowadzące do upośledzenia w rozwoju a nawet śmierci organizmów. Niestety, brak standardowej techniki oceny toksyczności nanocząstek w różnych układach biologicznych, takich jak układ rozrodczy, oddechowy, nerwowy, żołądkowo-jelitowy i stadia rozwojowe organizmów wodnych, powoduje brak możliwości standardowego prowadzenia takich badań. Doniesienia o toksyczności NPMOs w odniesieniu do różnych form organizmów żywych powodują, że niezbędna jest wiedza w zakresie ich funkcjonowania w roztworach wodnych oraz interakcji z podstawowymi substancjami.

3

Metal nanoparticles and plants

Masarovičová E., Kráľová K.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2013

|

Vol. 20, nr 1

9-22

EN

Metal nanoparticles (MNPs) belong mostly to the engineered type of nanoparticles and have not only unique physical and chemical properties but also different biological actions. In recent years, noble MNPs and their nano-sized agglomerates (collectively referred to as nanoparticles or particles in the subsequent sections) have been the subjects of much focused research due to their unique electronic, optical, mechanical, magnetic and chemical properties that can be significantly different from those of bulk materials. To enhance their use, it is important to understand the generation, transport, deposition, and interaction of such particles. Synthesis of MNPs is based on chemical or physical synthetic procedures and by use of biological material ("green synthesis" as an environmentally benign process) including bacteria, algae and vascular plants (mainly metallophytes). In biological methods for preparation of metal nanoparticles mainly leaf reductants occurring in leaf extracts are used. MNPs can be formed also directly in living plants by reduction of the metal ions absorbed as a soluble salt, indicating that plants are a suitable vehicle for production of MNPs. These methods used for preparation of MNPs are aimed to control their size and shape. Moreover, physicochemical properties of MNPs determine their interaction with living organisms. In general, inside the cells nanoparticles might directly provoke either alterations of membranes and other cell structures or activity of protective mechanisms. Indirect effects of MNPs depend on their physical and chemical properties and may include physical restraints, solubilization of toxic nanoparticle compounds or production of reactive oxygen species. Toxic impacts of MNPs on plants is connected with chemical toxicity based on their chemical composition (eg release of toxic metal ions) and with stress or stimuli caused by the surface, size and shape of these nanoparticles. Positive effects of MNPs were observed on the following plant features: seed germination, growth of plant seedlings, stimulation of oxygen evolution rate in chloroplasts, protection of chloroplasts from aging for long-time illumination, increase of the electron transfer and photophosphorylation, biomass accumulation, activity of Rubisco, increase of quantum yield of photosystem II, root elongation, increase of chlorophyll as well as nucleic acid level and increase in the shoot/root ratio. However, it should be stressed that MNPs impact on human and environmental health remains still unclear.

PL

Ze względu na unikalne właściwości fizyczne i chemiczne, ale także różne działanie biologiczne nanocząstek metali (MNPS) są obiektem zainteresowania nowo powstałej inżynierii tych materiałów. W ostatnich latach MNPS metali szlachetnych (zbiorowo określane w dalszej części tekstu jako nanocząstki lub cząstki) były poddawane wielu badaniom ze względu na ich unikalne właściwości elektroniczne, optyczne, mechaniczne, magnetyczne i chemiczne, które mogą być znacząco różne od właściwości materiałów litych. Synteza MNPS polega na procesach chemicznych lub fizycznych oraz na wykorzystaniu materiału biologicznego ("zielona synteza" - proces przyjazny środowisku), w tym bakterii, glonów i roślin naczyniowych (głównie metalofitów). W biologicznych metodach wytwarzania nanocząstek metali używane są głównie substancje redukujące, występujące w ekstraktach z liści. MNPS również mogą być utworzone bezpośrednio w żywych roślinach przez redukcję jonów metali absorbowanych w postaci rozpuszczalnych soli, co wskazuje, że rośliny są odpowiednim środkiem produkcji MNPS. Metody te pozwalają na kontrolę rozmiarów i kształtu cząstek. Jest to ważne, ponieważ właściwości fizykochemiczne MNPS określają ich oddziaływanie z żywymi organizmami. Zwykle w komórkach nanocząstki mogą bezpośrednio wywoływać zmiany w błonach komórkowych albo w innych strukturach oraz mogą wpływać na aktywność komórek lub na ich mechanizmy ochronne. Pośrednio skutki działania MNPS zależą od ich właściwości fizycznych i chemicznych. Skutki te mogą obejmować ograniczenia fizyczne, rozpuszczanie toksycznych MNPS lub wytwarzanie reaktywnych form tlenu. Toksyczny wpływ MNPS na rośliny jest związany z toksycznością chemiczną, uzależnioną od składu chemicznego (np. uwalnianie toksycznych jonów metali) oraz ze stymulacją lub napięciami wywołanymi przez kontakt z powierzchnią. Istotne są także rozmiary i kształt nanocząstek. Pozytywne wpływy MNPS obserwowano na: kiełkowanie nasion, wzrost siewek roślin, stymulację tempa przemiany tlenu w chloroplastach, ochronę przed starzeniem chloroplastów wywołanym przez długotrwałe oświetlanie, zwiększenie transferu elektronów i fotofosforylacji, gromadzenie biomasy, aktywność RuBisCO, wzrost wydajności kwantowej fotosystemu II, wzrost korzeni, wzrost chlorofilu, jak również poziomu kwasów nukleinowych i stosunku długości pędów i korzeni. Jednak należy podkreślić, że wpływ MNPS na zdrowie ludzi i na środowisko jest nadal niejasny.

4

Occurrence, characterization and action of metal nanoparticles

Masarovičová E., Kráľová K.

Proceedings of ECOpole

|

2012

|

Vol. 6, No. 2

445--449

EN

Metal nanoparticles (MNPs) are attracting attention for many technological applications as catalysts, in optical materials, medical treatments, sensors, and in energy storage and transmission. The function and use of these materials depend on their composition and structure. A practical route for synthesis of MNPs is by chemical procedure and by use of biological material (“green synthesis” as a dependable, environmentally benign process) including bacteria, algae and vascular plants (mainly metallophytes). Currently, there are various chemical and physical synthetic methods used for preparation of metal nanoparticles and several experimental techniques aimed at controlling the size and shape of MNPs. Toxic effects of MNPs on plants could be connected with chemical toxicity based on their chemical composition (eg release of toxic metal ions) and with stress or stimuli caused by the surface, size and shape of the particle. The physicochemical properties of nanoparticles determine their interaction with living organisms. In general, plant cells possess cell walls that constitute a primary site for interaction and a barrier for the entrance of nanoparticles. Inside cells, nanoparticles might directly provoke either alterations of membranes and other cell structures or activity of protective mechanisms. Indirect effects of MNP depend on their chemical and physical properties and may include physical restraints, solubilization of toxic nanoparticle compounds, or production of reactive oxygen species. However, it should be stressed that impact of MNPs on human and environmental health remains still unclear. Thus, evaluation scheme for national nanotechnology policies (that would be used to review the whole national nanotechnology plan) was recommended. The three following criteria for policy evaluation were suggested: appropriateness, efficiency and effectiveness.

PL

Nanocząstki metali (MNPS) przyciągają uwagę ze względu na ich wykorzystanie w wielu zastosowaniach jako katalizatory, materiały optyczne, czujniki, w zabiegach medycznych, w przechowywaniu i transmisji energii. Funkcja i zastosowanie tych materiałów zależą od ich składu i struktury. Praktycznymi drogami syntezy MNPS są metody chemiczne i wykorzystanie materiałów biologicznych („zielona synteza” niezawodna, przyjazna środowisku), w tym bakterii, glonów i roślin naczyniowych (głównie metalofitów). Obecnie stosowane są różne fizyczne i chemiczne metody wytwarzania nanocząstek metali i kilka technik eksperymentalnych, mających na celu kontrolę wielkości i kształtu MNPS. Toksyczny wpływ MNPS na rośliny może być związany z toksycznością chemiczną ze względu na ich skład chemiczny (np. uwalnianie jonów metali) oraz stresem lub stymulacją spowodowanymi przez powierzchnię, wielkość i kształt cząstek. Interakcje z organizmami żywymi są określane przez fizykochemiczne właściwości nanocząstek. Ogólnie rzecz biorąc, ściany komórkowe roślin stanowią podstawowy element interakcji i barierę wejścia nanocząstek. Wewnątrz komórek nanocząstki mogą bezpośrednio wywoływać zarówno zmiany błon komórkowych, jak i innych struktur lub spowodować aktywizację mechanizmów ochronnych. Pośrednie skutki MNP zależą od ich właściwości chemicznych i fizycznych, mogących prowadzić do tworzenia pewnych ograniczeń fizycznych, rozpuszczania związków toksycznych czy wytwarzania reaktywnych form tlenu. Jednak należy podkreślić, że wpływ MNPS na zdrowie ludzi i stan środowiska jest nadal niejasny. Z tego względu konieczne jest stworzenie schematu systemu oceny polityki w dziedzinie nanotechnologii (które zostaną wykorzystane do przeglądu całości krajowego planu nanotechnologicznego). Zaproponowano trzy następujące kryteria oceny polityki: adekwatność, efektywność i skuteczność.

5

Metabolomika - nowa platforma w analityce

Szultka M., Olszowy P., Ligor T., Buszewski B.

Analityka : nauka i praktyka

|

2010

|

nr 3

13-20

PL

Nową dziedziną nauki jest metbolomika, której celem jest jakościowa ocena organizmów żywych na bodźce zewnętrzne bądź modyfikacje genetyczne. Poszukiwanie nowych wskaźników zmian chorobowych technikami chraomatograficznymi w połączeniu z selektywnymi układami detekcyjnymi stawarza nadzieję na udoskonalanie badań klinicznych.

6

Mikologiczne zagrożenia w budynkach mieszkalnych*

Nabrdalik M.

Zeszyty Naukowe. Budownictwo / Politechnika Opolska

|

2002

|

z. 46

59-68

PL

Grzyby strzępkowe są organizmami szeroko rozpowszechnionymi w budownictwie. Najczęściej wewnątrz budynków występują grzyby z rodzajów: Penicillium, Aspergillus, Cladosporium, Trichoderma i Stachybotrys. Ich negatywne oddziaływanie na organizm wiąże się z wytwarzaniem wysoko toksycznych metabolitów - mikotoksyn (alfatoksyn, ochra-toksyn, T-2 toksyn). Te z kolei oddziaływuja na organizmy żywe: mutagennie, teratogennie, nefrotoksycznie lub rakotwórczo.

EN

Fungi are organisms widely found in building engineering. The ones most frequently observed inside buildings are: Penicillium, Aspergillus, Cladosporium, Trichoderma and Stachybotrys. Their negative effect on the organism is strictly associated with producing highly toxic metabolits i.e. mycotoxins (alfatoxins, ochratoxins, T-2 toxins). The latter ones affect the living organisms in various ways; mutagenic, teratogenic, nephrotoxic and carcinogenic.

7

Zastosowanie technik sprzężonych w analizie specjacyjnej

Połeć K., Jarosz M.

Analityka : nauka i praktyka

|

2000

|

nr 4

4--7

PL

Ze względu na rosnące skażenie środowiska naturalnego coraz większą popularnoscia cieszą się wszelkie działania skierowane na jego ochronę. Szczególne zainteresowanie chemików wzbudza grupa metali toksycznych.

8

Tlen - jeden z pierwiastków życia, ale także pierwiastek śmierci

Sobkowiak A.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Chemia

|

1998

|

z. 15 [169]

73-85

PL

Tlen cząsteczkowy jest niezbędny do życia. Organizmy żywe wykorzystują tlen cząsteczkowy poprzez jego redukcję do wody. Zakłócenia procesu redukcji powodują możliwość powstawania wielu reaktywnych indywiduów zawierających tlen, które wykazują dużą reaktywność chemiczną. Mogą one zatem powodować uszkodzenia tkanek. W niniejszym opracowaniu zostały omówione zarówno mechanizmy procesów powstawania reaktywnych cząstek, jak i mechanizmy obronne.

EN

Dioxygen is necessary for live. Living organism utilities dioxygen by its stepwise reduction to water. Some disturbances of the process, however, cause the possibility of formation of very reactive species, which containing oxygen. The reactive species cause the damage of tissue. Mechanisms of the reactive species formation and defense mechanisms are discussed in the article.