The results of studies of neogeodynamics and recent geodynamics at northern prospect area of Petrikov potash deposit in Belarus are discussed. The models of intensity of neogeodynamic and recent geodynamic processes over the period from the end of Middle Pleistocene to Holocene have been calculated using lineament and structural-geomorphological analysis in ArcGIS 10 on the basis of digital topographic maps of the scale 1 : 5 000, digital orthophotomaps of the scale 1 : 5 000, and free multi-zone satellite images.
PL
W pracy omówiono wyniki badań neogeodynamiki i współczesnej geodynamiki północnej części Pietrykowskiego złoża soli potasowej na Białorusi. Modele przebiegu intensywności procesów neogeodynamicznych i współczesnych geodynamicznych, obejmujące okres od końca środkowego plejstocenu do holocenu, zostały przedstawione w oparciu o analizę strukturalno-geomorfologiczną z wykorzystaniem programu ArcGIS 10. Materiałem bazowym były cyfrowe mapy topograficznych w skali 1:5000, cyfrowe ortofotomapy w skali 1:5000 oraz wielospektralne obrazy satelitarne.
The paper presents a comparison of 3 sets of interpretations of 1 classical Landsat MSS image done by 15 interpreters on 3 different scales, varying by a factor of 2 (i.e.1.2M, 1M and 500K). The number, length, and average length of interpreted lineaments strongly depend on the scale of imagery, but not in a simple, linear way. Even directions of interpreted lineaments are to some degree controlled by scale factor, so to obtain a coherent interpretation it is recommended to interpret all image areas on a fixed scale. Interpretations in different scales may be combined into one multi-coverage interpretation.
W pracy przedstawiono wyniki badań związków budowy geologicznej z rzeźbą terenu na obszarze Obniżenia Chabówki-Jordanowa. W badaniach tych wykorzystano oprogramowanie GIS oraz narzędzia, jakie ono oferuje, a także metody teledetekcyjne. Zastosowano również metodę lineamentów na bazie interpretacji zapisu cyfrowego modelu wysokościowego. Badany teren mający pogórską morfologię jest wyraźnie obniżony w stosunku do otaczających go pasm Beskidów, czego dowodzą mniejsze wysokości wzniesień oraz wartości wysokości względnych. Jest to związane z tektoniką podłoża. Decyduje ona o tym, że w obrębie Obniżenia Chabówki-Jordanowa mamy do czynienia z zapadliskiem śródgórskim. Przeprowadzone analizy pozwoliły na stwierdzenie, że grzbiety na tym terenie uformowane są przede wszystkim w gruboławicowych piaskowcach formacji magurskiej, a obniżenia i doliny w utworach starszych reprezentowanych przez łupki i kompleksy piaskowcowo-łupkowe. Kierunek przebiegu głównych grzbietów oraz części dolin w większości dowiązuje do kierunków głównych struktur fałdowych. Wyznaczone lineamenty na ogół pokrywały się z uskokami w terenie. Metoda ta pozwoliła na stwierdzenie, że część dolin rzecznych wykorzystuje uskoki poprzeczne.
EN
This study presents the results of researches on correlation between geological structure and terrain morphology of the Orawa-Jordanów Depression. GIS tools and software, as well as remote sensing methods were used in the investigations. Lineaments method basing on DEM data was applied too. The research area bearing foothill morphology is distinctly depressed from the surrounding it Beskidy ranges. The foothills are characterized by lower high peek and relative highs than the Beskids. Morphology of the Chabówka-Jordanów Depression is associated with tectonic structure. The tectonics determines that Chabówka-Jordanów Depression is intermountain tectonic trough. Completed analysis allowed to conclude, that ridges on this terrain are mainly formed of the thick-bedded sandstones of the Magura Formation, and depressions and valleys are dissected in older rocks represented by shale and sandstone-shale complexes. Directions of the main ridges and valleys are parallel to extensions of the main fold structures. Lineaments marked in studied terrain correlate mainly with faults. The lineaments method allowed to conclude that some of valleys exploit the transverse faults.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono analizę lineamentów wyznaczonych ze zdjęć satelitarnych i tektoniki Lubińsko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Tektonika wpływa znacząco na sejsmiczność, szczególnie w zakresie wysokoenergetycznych wstrząsów. W rejonie LGOM występują dwa regionalne megalineamenty, które prawdopodobnie mają związek z rozłamem wgłębnym w skorupie ziemskiej. Tektonika przedpermska może determinować zachowanie się stref uskokowych w złożu, których budowa jest bardzo skomplikowana z uwagi na wielofazowość powstawania tych stref. Jednakże najsilniejszy wpływ miała aktywność tektoniczna w fazie laramijskiej, nakładając się na starsze fazy górotwórcze. Poruszony problem jest istotny i nadal aktualny z uwagi na utrzymującą się na obszarze LGOM znaczną ilość wysokoenergetycznych wstrząsów. Ma on znaczenie dla ochrony obiektów powierzchniowych i podziemnych oraz bezpieczeństwa powszechnego na terenach górniczych.
EN
In paper the analysis of lineaments determined on satellite and tectonic of LGOM has been presented. Tectonics influences on seismicity particularly in the range of high-energy tremors. Two regional megalineaments are observed in LGOM, probably, they have connections with deeper cracks in Earth interior. Up-to-Permean tectonics could determine the behaviour of fault zones in LGOM deposits - very complicated due to multiphase formation. Otherwise, subsequent tectonic activity is essential and still important due to meaningful tremor occurence of high energy in the LGOM. It possess also meaning for environmental and surface and underground infrastructure in this site.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Dla obszaru Karpat wykorzystano do interpretacji fotolineamentów rosyjskie zdjęcia radarowe wykonane przy zastosowaniu systemu bocznego wybierania - TOROS. Do interpretacji wykorzystano 126 diapozytywów czarno-białych w skali 1 : 100 000, a wyniki interpretacji przeniesiono na podkład topograficzny. Do analizy statystycznej zostały wykorzystane tylko lineamenty odpowiadające strefom nieciągłości. Dla otrzymanego zbioru ponad 17 000 fotolineamentów wykonano szereg przetworzeń. Wykonano mapy gęstości fotolineamentów przy zastosowaniu filtru kołowego o promieniu 3 km. Otrzymano obraz izolinii gęstości fotolineamentów pokazujący główne strefy występowania struktur tektonicznych na terenie Karpat. Szczególne zagęszczenia fotolineamentów widoczne jest we wschodniej części Karpat, gdzie odpowiadają przebiegowi struktur fałdowych np. w strefie fałdu Brzanka-Liwocz. W zachodniej części Karpat największą gęstość fotolineamentów zarejestrowano w niektórych odcinkach nasunięcia jednostki magurskiej na swoje przedpole. Lineamenty radarowe grupują się w trzech kierunkach: ok. 15o, 75o i 155o i są to szerokie maksima. Wykonana mapa gęstości fotolineamentów dla azymutu 75o-5o pokazała, że zdecydowana większość ich wystęuje w wschodniej części obszaru Karpat na terenie jednostki skolskiej i północnej części jednostki śląskiej. Kierunek fotolineamentów 15o-5o (subpołudnikowy) przeważa również we wschodniej części obszaru Karpat i jest on charakterystyczny dla wschodniej części jednostki śląskiej i południowej części jednostki dukielskie, gdzie osiąga największe wartości częstotliwości występowania. Elementy liniowe występujące na zdjęciach radarowych mogą być tu interpretowane jako uskoki zrzutowo-przesuwcze związane ze strukturami fałdowymi na terenie Centralnej Depresji Karpackiej. W pozostałej części Karpat kierunek ten jest mniej widoczny. Trzeci kierunek fotolineamentów 155o-5o jest charakterystyczny dla zachodniej części Karpat polskich. Przy czym wyróżniają się tu obszary związane ze strefą nasunięcia magurskiego. Azymuty obserwowanych fotolineamentów reprezentują kierunek poprzeczny do przebiegu tego nasunięcia i wskazują na dominacje uskoków przesuwczych, z których część można zidentyfikować z uskokami znaczonymi na mapach geologicznych. Wykonano również przetwarzanie polegające na generowaniu map gęstości fotolineamentów grupujących się w dwóch wybranych kierunkach 85o-155o. Otrzymano mapę gęstości tych dwóch kierunków, które dominują w zachodniej części Karpat. Badano również obrazu zmienności kierunków fotolineamentów na terenie Karpat poprzez analizę rozkładu fotolineamentów na arkuszach map w skali 1:100 000. Na podstawie róży kierunków stwierdzono, że dla arkuszy w zachodniej części Karpat po Bochnię i Rabkę dominującym kierunkiem fotolineamentów jest azymut około 155o i towarzyszy mu drugorzędny kierunek o azymutach w zakresie około 150-250. Dla środkowej części Karpat dwie grupy azymutów osiągają wyrównane proporcje dominant 25o-35o i 155o-165o, a jedynie na arkuszach Gorlice i Jasło dominują fotolineamenty o kierunku 25o-35o. Na wschód od Krosna ujawniają się nowe kierunki, jeden zbliżony do południkowego oraz drobne maksimum 700, które na arkuszach przy wschodniej granicy mają już bardzo wyraźnie zarysowaną dominantę występującą razem z kierunkiem subpołudnikowym 5o-10o. Na arkuszu Przemyśl wyraźnie widoczna jest para kierunków 15o i 70o. Na diagramach obrazujących azymuty fotolineamentów w NE części obszaru Karpat zaznacza się tendencja do zwiększania się udziału kierunków w przedziale 100-150, "kosztem"-drugiego, komplementarnego 70-75o. Wyniki analizy kierunków przebiegu fotolineamentów radarowych prowadzą do wniosku, że są one odzwierciedleniem struktur geologicznych. Porównanie wyników analizy lineamentów z wnioskami z badań tektonicznych przeprowadzonych przez rożnych autorów w Karpatach upoważnia do potraktowania fotolineamentów radarowych, jako odzwierciedlenie struktur nieciągłych - uskoków i stref spękań. Ten rodzaj lineamentów zinterpretowanych na zdjęciach radarowych układa się ukośnie do przebiegu struktur fałdowych przeważnie w systemach dwóch kierunków krzyżujących się pod kątem 50- 60o. Symetryczność tych linii i ich stosunek do przebiegu fałdów pozwala je interpretować jako system ścięć komplementarnych. Kierunek lineamentów o przebiegu prostoliniowym usytuowany prostopadle lub lekko ukośnie do kierunku struktury fałdowej jest w większości intersekcyjnym obrazem nieciągłości o charakterze uskoków i stref spękań o upadzie zbliżonym do pionowego. Na zdjęciach można również zaobserwować nieciągłości o płaszczyznach dużo mniej stromych. Rysują się one jako lineamenty o przebiegu mniej regularnym wyraźnie zależnym od morfologii. Jednoznaczna identyfikacja lineamentów jako linii nieciągłości pozwala na zastosowanie do ich badania niektórych elementów analizy tektonicznej.
EN
Side looking airborne radar (SLAR), Russian images TOROS has been applied for the lineament interpretation of the Carpathians. 126 B& W diapositives were used for interpretation at the scale 1:100,000. The results ofphotointerpretation were transferred at the topographical base maps. Only the lineaments corresponding to the discontinuities zones were selected for statistical analysis, only. Totally, 17,000 lineaments have been analysed. The maps of lineaments density were performed, using wheeled filter, 3-km radius. The picture of the lineament density isolines has been obtained, showing main tectonic structures in the Carpathians area. The bigger lineaments density is observed in the eastern part of the Carpathians. It corresponds to the course of the fold structures in this area, for example within Brzanka-Liwocz fold zone. The biggest lineaments density in the Western Carpathians were registered in some sections of the Magura Unit Nappe. The radar lineaments are grouping in three directions: 15°, 75°, 155". The map of lineament density for azimuth 75°š 5" showed that majority of such lineaments occur in the eastern part of the Carpathians within the Skolska Unit, and northern section ofSilesian Unit. The lineament direction 15"š 5" predominate in the eastern part of the Carpathians, too. It is characteristic for eastern section ofSilesian Unit and southern section of Dukla Unit. The lineaments interpreted at the radar images could be interpreted as oblique slip faults connected with the fold structures the Central Carpathians Depression area. This direction is less visible in the other parts of the Carpathians. Third lineaments direction 155°š 5°is characteristic for western part of the Polish Carpathians. The areas related to the Magura Nappe are distinguished here. The azimuths of the above mentioned lineaments represent transverse direction to course of this overthrust and indicate dominance of the strike-slip faults. Some it could be identified as faults marked at the geological maps. The lineaments density maps grouped in two selected directions 85" and 155° were also generated. These two directions dominate in the western part of the Carpathians. The analysis of lineaments distribution at the map sheets in the 1:100,000scale was performed, too. This analysis showed that azimuth 155" is dominant in the western part of the Carpathians upon Bochnia and Rabka. It is accompanied by a secondary direction 15"-25". In the middle part of the Carpathians two predominant directions occur, 25°-35° and 155"-165". East from Krosno new directions appear close to meridional and 70" (as small maximum). In the NWpart of the Carpathians, there is a marked trend to entrance directions lCf-lS" at the cost of second, complementary direction 70°-75". The analysis of lineament interpreted at the radar images, show that they reflect the geological structures. The comparison of lineaments with results of tectonic studies in the Carpathians indicates its discontinuous character, mainly faults and fracture zones. They are oblique tothe course of the fold structures, mostly in systems of two crossing directions at an angle 50°-60°. They could be interpreted as a system of complementary shears. Lineaments direction, perpendicular or lightly oblique to the course of fold structures, represent mostly the intersection view of faults and fractures dipped vertically or nearly vertically. It is possible to observe at the radar images faults dipping more gently. They could be identified as lineaments of the less regular course, closely related to morphology. Unequivocal identification of lineaments as a discontinuities enable to apply some elements of tectonic analysis for their investigation.
Przedstawiono wyniki niektórych prac w zakresie teledetekcji geologicznej prowadzonych przez Państwowy Instytut Geologiczny w latach 1982–2000 na terenie Iraku, Mongolii, Demokratycznej Republiki Kongo, Egiptu i na Kubie. Dużą część opracowania stanowią rozważania autora związane z geologiczną analizą lineamentów widocznych na zdjęciach satelitarnych.
EN
Author presented results of the selected works on geological remote sensing, conducted by the State Geological Institute in Iraq, Mongolia, Democratic Republic of Congo, Egypt and Cuba in the period 1982–2000. Major part of article is devoted to the discussion concerning geological analysis of lineaments visible on satellite images.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Analiza lineamentów (widocznych na zdjęciach satelitarnych, morfolineamentów i nieciągłości geofizycznych) potwierdza i precyzuje przebieg głównych rozłamów tektonicznych wyznaczonych w poprzednich pracach prowadzonych w rejonie Zagłębia Górnołużyckiego. Rozkład analizowanych struktur linearnych wskazuje, że kierunek przebiegu strefy Ryftu Ohrzy jest wypadkową dwóch ortogonalnych systemów tektonicznych: (1) starszego o orientacji NW-SE i NE-SW oraz (2) młodszego o orientacji zbliżonej do N-S i W-E. W tym ostatnim systemie dane teledetekcyjne wyraźnie wskazują na istnienie kierunku południkowego, który nie był dotąd notowany w opracowaniach na temat budowy geologicznej.
EN
Lineament analysis - identified at the satellite images, morpholineaments and geophysical lineaments, confirm and precise course of the main tectonic trends suggested during the previous investigation in the Upper Lusatian Lignite Basin. Distribution of the analysed linear structures indicates that the course of the Ohre Rift system is outcome of the two orthogonal tectonic systems: (1) older NW-SE and NE- W oriented (2) younger N-S and W-E oriented. The younger system N-S clearly visible at the satellite images was not mentioned before, during geological studies.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.