The following article addresses the usefulness of Noraʼs concept of a ʻsite of memoryʼ for the preservation and interpretation of those historic buildings and structures which already enjoy legal protection as monument. First, the denotations of Pierre Noraʼs notion of lieux de mémoire and Alois Rieglʼs concept of a Denkmal (or monument) are juxtaposed. Second, the paper presents the methodological problems involved in studying sites of memory, and offers guidelines inspired by Aleida and Jan Assmanʼs works on cultural memory. Third, these theoretical notions are then related to practical experience gathered while completing a project devoted to “Church of Peace in Jawor as a site of memory”; insights from the project lead to conclusions regarding the possibility of studying the social aspects of built heritage conservation. The conclusion of the paper identifies the characteristics and features of lieux de mémoire which may assist in the identification of places of memory from the perspective of heritage protection.
PL
Poniższy artykuł dotyczy przydatności koncepcji "miejsc pamięci" Nory w zachowaniu i interpretacji tych historycznych budynków i struktur, które już korzystają z ochrony prawnej jako zabytki. Po pierwsze, zestawiono denotacje pojęcia lieux de mémoire Pierre'a Nory i pojęcia Denkmal (lub monumentu) Aloisa Riegla. Po drugie, w artykule przedstawiono problemy metodologiczne związane z badaniem miejsc pamięci i zaproponowano wskazówki inspirowane pracami Aleidy i Jana Assmanów na temat pamięci kulturowej. Po trzecie, te teoretyczne koncepcje są następnie odnoszone do praktycznych doświadczeń zebranych podczas realizacji projektu "Kościół Pokoju w Jaworze jako miejsce pamięci"; spostrzeżenia z projektu prowadzą do wniosków dotyczących możliwości badania społecznych aspektów konserwacji dziedzictwa budowlanego. W podsumowaniu artykułu wskazano cechy i właściwości lieux de mémoire, które mogą być pomocne w identyfikacji miejsc pamięci z perspektywy ochrony dziedzictwa.
Dyskusja dotycząca włączenia idei miejsc pamięci we współczesną teorię konserwatorską, a co za tym idzie także w działania praktyczne oraz tworzenie długoterminowych polityk konserwatorskich, jest istotna dla przyszłości ochrony dziedzictwa.
EN
The discussion on the applicability of the idea of places of memory in the contemporary theory of conservation, and by extension, in practice and in establishing long-term conservation policies, is vital for the future of heritage protection. The aim of this article is to present the evolving understanding of memory by the authors of conservation theories and doctrines. The first part is concerned with the results of linguistic analyses which suggest that thinking in terms of signs and places of memory is deeply linked to the emergence of conservation attitudes in the history of European culture. What follows is an overview of the transformations of the cultural status of monuments from the Enlightenment to the present day, focused on the concept of historical monuments (Voltaire, J. J. Winckelmann), on the problem of the intentionality of monuments and relativisation of the criteria used for their assessment (A. Riegl), as well as on the influence of the idea of lieux de mémoire by P. Nora on the contemporary understanding of heritage and the principles of protecting it.
Punktem wyjścia rozważań jest teoria miejsc pamięci Pierre’a Nory, a także jej potencjał interpretacyjny w materii filmu i przestrzeni. Zestawienie tej teorii z wątkami przestrzeni wyobrażonej i wykreowanej mentalnie z technicznymi i formalnymi uwarunkowaniami sztuki filmowej będzie wstępem do dalszych analiz wybranych przykładów. Interesuje mnie twórczość filmowa Piera Paolo Pasoliniego, w której te zagadnienia pojawiają się z wyjątkową wyrazistością. Jak będę starał się to wykazać, w sposób szczególny przepracowywał on zagadnienie przestrzeni i czasu w filmowej narracji. Omawiając pierwszy okres twórczości tego reżysera, będę starał się przedstawić kilka intrygujących formalnie rozwiązań, które zastosował Pasolini w filmowym problematyzowaniu konwencji czasoprzestrzeni.
EN
The analysis of the Pierre Nora’s theory of memory sites is the starting point of my article. I found it extremely relevant to both the film studies and space related issues. After compiling that theory with the chosen threads of the imaginary and mental space, technical and formal conditions of film art, I will move towards particular examples of Pier Paolo Pasolini’s films. In this context his output seems very interesting since in the films he elaborated on such issues as the space-time, memory, the blend of mythical, archaic and modern space. Discussing the first period of his film production I will show some of the intriguing formal devices Pasolini used to question the conventional filmic space-time.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Współczesna relacja do sacrum jest efektem rozciągnięcia przenośnego rozumienia pojęcia świętość na poszerzoną sferę życia duchowego mieszkańców miast. Sacrum w przestrzeni wybudowanej może być umiejscowione tylko w obiektach i przestrzeniach religijnych, ale współczesne miejsca zbiorowej pamięci poświęcone czci czynów heroicznych i ofiar w imię dobra ogółu, czci ofiar zamachów terrorystycznych, wojen, prześladowań uznaje się za miejsca uświęcone. Elementem wspólnym jest obietnica nieśmiertelności, jaką dają religie i o jaką starają się społeczeństwa w miejscach świeckich, w których pamięć o ważnych dla nich wydarzeniach, związanych z cierpieniem, chcą wyrazić. Autorka stawia hipotezę, że być może z charakterystyczną dla współczesności konwersją obiektów sakralnych na obiekty świeckie wiąże się nowa formuła duchowości znajdująca również wyraz w uświęconych świeckich miejscach pamięci.
EN
The contemporary attitude towards sacrum is a result of extending the understanding of the term sanctity over the expanded field of the spiritual life of the citizens of the cities. Sacrum In the built environment can be located in the religious spaces only, but the so called lieux de memoire are considered as the holy places also. The element which is common to the religious sanctity and secular holiness is the immortality - promised by religions and expected from the memorial spaces, often devoted to suffering. The author presents a hypothesis that the phenomenon of observed conversions of the religious buildings into the secular use can be related to the accelerated emerging of the secular spiritual places showing the new formula of the human spirituality.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.