Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Solvent Effect on Total Phenolic Content, Total Flavonoids Content, and the Antioxidant Activity of Ramalina lacera and Evernia prunastri Lichens Collected from the Trunks of Argania spinosa L.

Naama Amal, Aghoutane Basma, El Monfalouti Hanae, Kartah Badr Eddine

Ecological Engineering & Environmental Technology

|

2023

|

Vol. 24, iss. 9

183--190

EN

The study was aimed to evaluate the impact of extraction solvent on the phenolic content, total flavonoids content, and the antioxidant activities of acetonic, methanolic, and aqueous extracts of two lichen species: Evernia prunastri and Ramalina lacera collected from trunks of Argania spinosa using the ultrasound assistance extraction. Various in vitro antioxidant assays were utilized such as 2,2-diphenly-picryly-hydroxyl free radical (DPPH) assay, and ferric reducing antioxidant power (FRAP) assay. All tested samples exhibited a good antioxidant activity, for the DPPH assay, the inhibition percentage ranged from 85±0.2% to 27±0.01%, the phenolic content ranged from 13.17±0.5 mgGAE/g DW to 3.31±0.3 mgGAW/g DW, and flavonoids ranged from 5.84±0.03 mgRE/g DW to 0.01±0.03 mgRE/g DW. This study demonstrates that the extraction solvent has a significant influence on lichens phenolic compounds and on their antioxidant activity, also showed that flavonoids contents are significantly correlated to antioxidant activity of studies lichens; moreover, it shows that ultrasound extraction in a good method to extract the lichens compound. This study suggests that lichens Ramalina lacera and Evernia prunastri could be utilized as natural antioxidant source.

2

Measurement of Ambient Air Pollution with SO2 Applying Lichens and Passive Samplers

Paliulis D., Bradulienė J.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2018

|

Tom 20, cz. 1

89--108

EN

It is possible to analyse a negative impact on environmental air quality by using living organism’s bio indicative reaction to pollutants. Lichens (Lichenes L.) are very sensitive to gaseous pollutants so may be used to evaluate air pollution. Thirteen points in Raseiniai district were selected for measurements of sulphur dioxide concentrations in ambient air using lichens and passive samplers for comparing. Measured values of SO2 concentrations were compared with limit values set for this pollutant in ambient air according to 2008/50/EC and 2000/69/EC directives. SO2 concentrations determined with lichens was bigger than determined with passive samplers, but in both cases, they were low and did not reach permissible limitary values in ambient air. Further from, the main pollution sources (main industrial enterprises in Raseiniai district) values of SO2 concentration in the ambient air gradually decreased. Average SO2 concentrations in ambient air of Raseiniai district did not reach permissible limitary values set for ambient air (125 μg/m3) during the study period in August 2016. The study results show that the highest concentration of SO2 in the ambient air determined applying lichens was in Raseiniai district (41±2.0 µg/m3) and its surroundings (Gabšiai (40±2.0 µg/m3), Andrušaičiai (41±2.0 µg/m3) and Gruzdiškės (39±2.0 µg/m3). The study results show that the highest concentration of SO2 in the ambient air determined applying passive samplers was in Raseiniai district (5.1±0.50 µg/ m3) and its surroundings (Gabšiai (4.0±0.39 µg/ m3), Andrušaičiai (4.3±0.41 µg/ m3) and Gruzdiškės (3.5 µg/ m3)). The lowest concentration of SO2 was determined in the Nemakščiai and Viduklė elderships where, respectively, the concentration of SO2 was 4±2.0 µg/m m3 and 16±2.0 µg/m m3 determined applying lichens and 2.0±0.18 µg/m m3 and 2.7±0.26 µg/m m3 applying passive samplers. There were signiﬁcant statistical relationships between measured SO2 concentrations with both methods when Pearson's correlation matrix was applied to the variables at a 95% conﬁdence interval. A strong positive correlation (r = 0.84) between concentrations of SO2 measured with lichens and passive samplers indicates that lichens can be applied for approximation evaluation of SO2 concentrations in ambient air. The lowest concentrations in investigated elderships are influenced by the fact that they are distant from the major industrial enterprises and energetic objects.

PL

Możliwe jest przeanalizowanie negatywnego wpływu na jakość powietrza w środowisku poprzez zastosowanie bio-indykatywnej reakcji żywych organizmów na zanieczyszczenia. Porosty (Lichenes L. ) są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia gazowe, więc można je wykorzystać do oceny zanieczyszczenia powietrza. Trzynaście punktów w okręgu Raseiniai zostało wybranych do pomiarów stężenia dwutlenku siarki w powietrzu z użyciem porostów i próbników pasywnych dla porównania. Zmierzone wartości stężeń SO2 porównano z wartościami granicznymi ustalonymi dla tego zanieczyszczenia w powietrzu zgodnie w dyrektywach 2008/50/WE i 2000/69/WE. Stężenia SO2 określone za pomocą porostów porostów były wyższe niż uzyskane za pomocą próbników pasywnych, ale w obu przypadkach były one niskie i nie osiągały wartości granicznych w powietrzu. Im dalej od górnych źródeł zanieczyszczeń (główne przedsiębiorstwa przemysłowe w okręgu Raseiniai) tym wartości stężenia SO2 w powietrzu spadały. Średnie stężenia SO2 w powietrzu w rejonie Raseiniai nie osiągnęły dopuszczalnych wartości granicznych dla powietrza atmosferycznego (125 μg/m3) w okresie badania (w sierpniu 2016 r.). Wyniki badań wskazują, że najwyższe stężenie SO2 w powietrzu określone z użyciem porostów były w rejonie Raseiniai (41±2,0 µg/m3) i jego otoczeniu (Gabsiai (40±2,0 µg/m3), Andrušaičiai (41±2,0 µg/m3) i Gruzdiškės (39±2,0 µg/m3). Najwyższe stężenie SO2 w powietrzu zmierzone próbnikami pasywnymi było w rejonie Raseiniai (5,1±0,50 μg/m3) i jego otoczeniu (Gabšiai (4,0±0,39 μg/m3), Andrušaičiai (4,3±0,41 μg/m3) i Gruzdiškės (3,5 μg/m3). Najniższe stężenie SO2 zmierzono z zastosowaniem porostów w Nemakščiai i Viduklė (4±2,0 μg/m3 i 16±2,0 μg/m3) i 2,0±0,18 μg/m3 oraz 2,7±0,26 μg/m3 z zastosowaniem próbników pasywnych. Stwierdzono istotne zależności statystyczne między zmierzonymi stężeniami SO2 stosując obie metody. Zastosowano macierz korelacji Pearsona dla zmiennych w przy 95% przedziale ufności. Silna dodatnia korelacja (r = 0,84) między stężeniami SO2 mierzonymi za pomocą porostów i próbników pasywnych wskazuje, że porosty można stosować do oceny stężeń SO2 w powietrzu. Najniższe stężenia w badanych starostwach spowodowane są ich odległością od głównych zakładów przemysłowych i obiektów energetycznych.

3

Wykorzystanie transplantowanych plech Hypogymnia physodes (L.) Nyl. w ocenie zanieczyszczenia miasta Rzeszowa

Tanona M., Czarnota P., Ortyl B.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2017

|

T. 21, cz. 1

69--80

PL

Ocenie poddano zanieczyszczenie atmosferyczne miasta Rzeszowa pierwiastkami chemicznymi S, N, Cr, Ni, Cu, Zn, Cd i Pb, jako wypadkowej poziomu ich kumulacji w transplantowanych plechach porostu Hypogymnia physodes (L.) Nyl. (lichenizowane Ascomycota). Plechy eksponowano w 37 punktach na terenie miasta przez okres 6 miesięcy w sezonie zimowo/wiosennym 2014/2015. Stężenie ołowiu w plechach po okresie ekspozycji wynosiło średnio 3,159 mg/kg s.m. Tym samym przekraczało zawartość tego pierwiastka w próbie porównawczej średnio o 43,24%. Wartości kumulacji pozostałych 7 pierwiastków były porównywalne z danymi otrzymanymi dla próby kontrolnej. Otrzymane wyniki wskazują, że metoda bioindykacyjna z użyciem transplantowanych plech porostów, choć kontrowersyjna w przypadku wyższych stężeń pierwiastków w próbie kontrolnej niż w próbach eksponowanych w obszarach miejskich, może być z powodzeniem stosowana w analizie przestrzennego rozkładu wielomiesięcznych zanieczyszczeń powietrza w miastach.

EN

Evaluation was made of the air pollution level in Rzeszów city (SE Poland) caused by chemical elements: S, N, Cr, Ni, Cu, Zn, Cd and Pb based on their accumulation in the transplanted Hypogymnia physodes (L.) Nyl. (lichenized Ascomycota) thalli. Samples were distributed within the city area in 37 monitoring points in the winter/spring season of 2014/2015. The average concentration of lead in the city was 3.159 mg/kg DW, and it exceeded the content of the element in relation to the reference at the average amount of 43.24%. The accumulation values of other 7 elements were comparable with those in the control sample. The results show, that bioindication method using transplanted lichen thalli, although controversial when the level of elements in the control sample is higher than the contamination in samples exposed within investigated city, may be successfully used in analysis of several months spatial distribution of an air pollution in towns.

4

Environmental characteristic of the Kandalakshan region of the Kola Peninsula (NW Russia)

Huber M. A., Lata L.

Chemistry, Environment, Biotechnology

|

2017

|

Vol. 20

7--13

EN

This work is devoted to the environmental research conducted in the North of the Arctic Circle area of the Kola Peninsula. The area is located near White Sea gulf hills, and is covered with varied vegetation which has a relationship with altitudinal zonation and their geomorphology. Nearby the town of Kandalaksha is located the port with shipyard and other industrial plants situated nearby. A comparative study of lichens and rocks were provided in this study. The results showed a relationship in metals contents between rocks and selected lichens and the accumulation of other related environmental pollution.

5

Występowanie porostów z rodzaju Usnea w północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej

Bąbelewska A., Mączyński M.

Chemistry, Environment, Biotechnology

|

2016

|

Vol. 19

147--151

PL

Stwierdzono, iż zbiorowiska zaroślowe typu czyżnie (Rubo fruticosi-Prunetum spinosae) występujące w północnej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej są siedliskami rzadkich w Polsce porostów z rodzaju Usnea. Spośród 8 przebadanych zbiorowisk zaroślowych w połowie z nich (4) odnotowano brodaczki, co potwierdza fakt ich stałej obecności w opisywanych siedliskach na Jurze. Odkryte siedlisko porostów z rodzaju Usnea jest nowe i nigdy dotąd nie było opisane. Dotychczas w literaturze opisywano występowanie brodaczek głównie w starych, naturalnych lasach typu puszczańskiego, których były, między innymi wskaźnikami. Zbiorowiska zaroślowe z obecnością brodaczek w pełni zasługują na ochronę oraz szczególną uwagę w trakcie wykonywanych przez leśników prac pielęgnacyjnych.

EN

It was found out that the plant communities of the scrub type (Rubo fruticosi-Prunetum spinosae) occurring in the northern part of the Cracow-Czestochowa Upland are habitats of rare in Poland lichens of the Usnea genus. Among 8 studied scrub communities, Usnea was observed in half of them which testifies its permanent presence in described habitat of Jura. The discovered habitat of the Usnea lichens is new one and was not reported till now. The occurrence of Usnea was reported so far mainly from old natural primeval forests for which it is considered an indicator. Scrub communities with Usnea presence deserve protection and have to be especially attended by foresters during maintenance works.

6

Porosty epifityczne i epiksyliczne rezerwatu Zielona Góra (Wyżyna Krakowsko-Częstochowska)

Bąbelewska A.

Chemistry, Environment, Biotechnology

|

2016

|

Vol. 19

101--104

PL

Na terenie rezerwatu „Zielona Góra” odnotowano 34 gatunki porostów w dwóch grupach ekologicznych: porosty epifityczne i epiksyliczne. 56% bioty stanowiły gatunki o plechach skorupiastych, a 44% porosty o plechach listkowatych i krzaczkowatych. Najbogatszą biotę porostów stwierdzono na zboczu ostańca wapiennego „Zielonej Góry” o ekspozycji SE. W rezerwacie odnotowano występowanie chronionego w Polsce gatunku Graphis scripta (L.) Ach. [1] na powierzchni ok. 0.7 ha. Gatunek ten występował w rezerwacie „Zielona Góra” tylko na korze pni grabu na wysokości od 3 cm do 1 m na stanowiskach badawczych 1–4. Spośród gatunków z regionalnej listy porostów podlegających ochronie w województwie śląskim odnotowano dwa gatunki Parmeliopsis ambiqua i Parmelia saxatilis [2]. Niewielka liczba taksonów stwierdzonych w rezerwacie była wynikiem bardzo silnego zanieczyszczenia tego obszaru chronionego przez aglomerację częstochowską, a w szczególności hutę „Częstochowa” leżącą zaledwie 1 km od „Zielonej Góry”.

EN

34 lichen species in two ecology groups: epiphytic and epixylic lichens were identified at the area of “Zielona Góra” forest reserve. 56% of the biota was composed of species with a crustose thallus and 44% constituted lichens with foliose and fruticose thalli. The richest lichen biota was noticed on the slope of limestone outlier of “Zielona Góra” with SE exposure on the area of 0.7 ha. The occurance of Graphis scripta (L.) Ach. species was recorded on this area [1]. The mentioned species occured in “Zielona Góra” reserve only on the bark of harnbeam on the hight between 3 cm up to 1 m on the states 1–4. Four epiphytic species were identified among species under treath from silesian regional list of lichens: Parmeliopsis ambiqua and Parmelia saxatilis [2]. A small number of taxa recorded in the reserve resulted from heavy pollution of that protected area caused by Czestochowa agglomeration and in particular by the Czestochowa Steelworks located only 1 km from “Zielona Góra” area.

7

Ocena jakości powietrza na podstawie metody lichenoindykacyjnej

Lewandowska D.

Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska

|

2015

|

Vol. 17, nr 1

89--104

PL

W artykule przedstawiono ocenę jakości powietrza na terenie gminy Sadowne (przez którą przebiega droga krajowa nr 50) przy pomocy metody lichenoindykacyjnej.

EN

This article discusses the air quality estimation in the municipality of Sadowne (through which the national road No. 50) using the lichenoindicative method.

8

Genetic variability of the populations of Zwackhia viridis (Ach.) Poetsch & Schied (Lecanographaceae, Lichenized Ascomycetes) in the Eastern Poland: geographical versus habitat distance

Wieczorek A., Achrem M., Mitka J. R., Rogalski M., Werczyńska K.

Polish Journal of Ecology

|

2014

|

Vol. 62, nr 2

253--261

EN

Zwackhia viridis is a crustose lichen being found in forests throughout Poland. It belongs to rare species being labelled primeval forest lichens which are associated with large forest complexes. The eastern populations of Z. viridis were examined using RAPD technique in order to check whether geographic distance affects genetic diversity of the populations under study. The analysis of seven populations of that species showed large intraspecific diversity. The greatest genetic similarity occurred between populations from the north-eastern area of the country, about 300 km away from each other. In dendrograms, only these populations have simple matching distance greater than 50%.

9

Monitoring środowiska z wykorzystaniem porostów

Matwiejuk A.

Ekonomia i Środowisko

|

2014

|

nr 2

271--287

PL

Porosty stanowią klasyczny przykład wskaźników stanu środowiska, w tym stopnia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego i stanu jego naturalności. Porosty to ekologiczne układy złożone najczęściej z dwóch komponentów – cudzożywnego grzyba i samożywnego glona. Glon i grzyb tworzą organizm o odmiennych właściwościach, organizm symbiotyczny, który ze względu na swoistą gospodarkę wodną, cechy anatomiczne i sposób odżywania może zasiedlać miejsca nie dostępne dla innych organizmów. Plechy porostów mają postać różno-barwnych skorupiastych nalotów ściśle przyrośniętych do podłoża, łuseczek, listków bądź krzaczków. Porosty jako organizmy zmiennowodne, mają plechy silnie higroskopijne, co sprawia, że szybko absorbują zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego. Inną cechą charakteryzującą porosty jest wyjątkowo duża wrażliwość na zmiany warunków siedliskowych, wywołane głównie przez czynniki antropogeniczne. Celem pracy jest ocena: • roli porostów w monitoringu biologicznym zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego; • właściwości porostów jako wskaźników zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego; • i przegląd metod lichenoindykacyjnych wykorzystujących porosty jako czułe biowskaźniki zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego; • roli porostów jako wskaźników naturalności lasów; • roli porostów jako wskaźników zmian klimatu.

EN

Bioindication is a method of assessing the state of the environment, especially pollution, based on the survey responses of living stenobionts organisms reaction (indicator organisms) to the changes. Stenobionts are species with a narrow ecological tolerance to the given agent. If you know the factor which makes it sensitive and on what condition favor is based their presence in the environment we can estimate the presence of a specific environmental factor. Among the universal bioindicators are also lichens = lichenicolous fungi. Lichens (Lichenes) are fascinating organisms which thallus is build from two components – photobiont (algae and/or cyanobacterium) and mycobiont (fungus – Ascomycetes, or less Basidiomycetes or imperfect fungus). The paper presents the biological characteristics of lichens (described their morphology, anatomical, physiological characteristics), as one of the best indicator organisms and the use of lichens in atmospheric aerosol pollution biomonitoring. The paper describes field and laboratory methodology (1. test methods for the study of biodiversity and abundance of lichens, 2. anatomical and morphological mehtods, 3. physiological methods, 4. chemical analytical methods). Data on lichenoindication research conducted in Poland were collected, so as the methodology on collecting and processing the results and observations were learnt and obtained. In addition, the role of lichens as indicators of natural and lowland forests and as indicators of climate change has been described.

10

Epiphytic lichen recolonization in the centre of Cracow (southern Poland) as a result of air quality improvement

Słaby A., Lisowska M.

Polish Journal of Ecology

|

2012

|

Vol. 60, nr 2

225-240

EN

Epiphytic lichen distribution and diversity were investigated in seven localities in the centre of Cracow (South Poland). Field studies were carried out in the years 2007-2009. A total of 39 species were recorded at 434 sites; 6 species are new to Cracow. Compared to previous surveys, the overall situation has generally improved, with higher lichen species richness and cover rate. The area of former .lichen desert. in the city centre has disappeared and it has been colonized by SO2 sensitive macrolichen species. Dominance of nitrogen- and dust-tolerant species has been observed. The health of lichen thalli has improved and many young specimens were recorded in the study area. These changes follow air quality improvement, mainly the SO2 decline, during the last twenty years. Transport-related NOx and dust have become the main pollutants in the centre of Cracow. The recolonization process seems to be not completed yet and further improvement in lichen distribution and diversity is expected. Thus long-term biomonitoring is required.

11

Concentration of polycyclic aromatic hydrocarbons in Hypogymnia Physodes (L.)Nyl. thalli and changes to morphological structure

Jóźwiak M.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2012

|

Vol. 19, nr 4

549-569

EN

Apart from widely known anthropogenic pollutants as SO2, NOx, CO2, CO, there are another dangerous substances emitted to the air named polycyclic aromatic hydrocarbons (PAH). In the air they occur in a form of vapours and aerosols deposited on dust particles of 10 žm (PM 10) and 2.5 žm (PM 2.5) in diameter. In cities, the air polluted by gases and atmospheric particulate was analysed using special automatic or semi-automatic equipment or analytic procedures. That is why a powerful development of bioanalytical techniques based on using organisms as bioindicators is observed in recent years. The lichens are the most frequently used organisms in bioindication. The purpose of this research is to evaluate air pollution by PAHs in urban agglomeration with the use of Hypogymnia physodes (L.)Nyl. The research was performed in two hundred thousand occupants in south-east Poland in 2004-2007. The lichens placed on tree branches of 30 cm on 4 crossroads, and the 3 branches were put in each research point. Before starting the exposition, the "O" sample had been collected that had been stored in a closed container before chemical analysis. The exposition period lasted for 3 months. Then PAHs were determined in collected lichens. The analysis was performed with high performance liquid chromatography (HPLC), LiChrosper (TM) column 100 RP - 18, UV detector; ? = 254 nm. The concentration was expressed in mg/kg of dry mass that is after deducting PAH value determined in "O" sample. The analysis of obtained results showed diverse concentration of the pollution in the analysed crossroads depending on the road traffic density and season. PAH concentrations were determined from 0.61 mgźkg-1 d.m. in the 1st quarter of 2004 to 2.56 mgźkg-1 d.m. in the 1st quarter of 2006, and from 0.48 mgźkg-1 d.m. in the 4th quarter of 2004 to 2.22 mgźkg-1 d.m. in the 4th quarter of 2006. Meteorological conditions influence the concentration of PAHs in lichens. The atmospheric precipitation contributed to the decrease of PAHs concentration in the air by scavenging the pollution with atmospheric particulate. The regression line amounted to y = 1.91759 - 0.00674 ź x, at the confidence interval equal to p = 0.0308. A relation between the PAH concentration and air relative humidity turned out to be the most essential correlation. This relation indicates that the concentration of PAHs in the lichens increases with an increase of humidity. The line regression amounted to y = -1.04196 + 0.02897 ź x, at the confidence interval equal to p = 0.0505.

PL

Obecnie obok powszechnie znanych zanieczyszczeń gazowych pochodzenia antropogennego, takich jak SO2, NOx, CO2, CO, do groźnych substancji dostających się do powietrza zalicza się wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA). W powietrzu występują w postaci par i aerozoli zalegających na cząstkach pyłu o średnicy 10 žm (PM 10) i 2,5 žm (PM 2,5). W miastach zanieczyszczenie powietrza gazami i pyłem zawieszonym bada się przy użyciu specjalistycznej automatycznej lub półautomatycznej aparatury lub z zastosowaniem procedur analitycznych. Takie tradycyjne podejście, polegające na wykorzystaniu aparatury pomiarowej i analizy chemicznej próbek, nie daje jednak pełnej informacji dotyczącej oddziaływań zanieczyszczeń na organizmy żywe. Dlatego też, w ostatnich latach obserwuje się dynamiczny rozwój technik bioanalitycznych wykorzystujących organizmy żywe jako biowskaźniki. Jednymi z najczęściej wykorzystywanych w bioindykacji organizmów są porosty. Celem badań była ocena zanieczyszczenia powietrza WWA w aglomeracji Kielc z wykorzystaniem Hypogymnia physodes (L.)Nyl. Badania przeprowadzono w dwustutysięcznym mieście położonym w południowo-wschodniej Polsce w latach 2004-2007. W mieście, na podstawie poziomu natężenia ruchu kołowego, wytypowano 4 skrzyżowania do badań WWA. Porost Hypogymnia physodes przywożono z Puszczy Boreckiej (NE Polska), obszaru, który dla Polski uznawany jest jako obszar wzorcowo czysty. Porosty, na gałązkach o długości 30 cm, transplantowano w wyznaczonych obszarach, po trzy gałązki w każdym punkcie. Przed każdą ekspozycją pobierano próbkę "O", którą do czasu analizy chemicznej przechowywano w zamkniętym pojemniku. Ekspozycja każdorazowo trwała 3 miesiące. W zebranych porostach oznaczano WWA. Analizy dokonywano z zastosowaniem HPLC, kolumna Li Chrospher (TM) 100 RP - 18, detektor UV; ? = 254 nm. Stężenie podano w mgźkg-1 suchej masy netto, tj. po odjęciu wartości stężenia WWA oznaczonego w próbce "O". Plechy po ekspozycji badano w mikroskopie elektronowym skaningowym FEI QUANTA 200 z cyfrowym zapisem obrazu. Analiza uzyskanych danych wykazała zróżnicowanie koncentracji zanieczyszczenia na badanych skrzyżowaniach w zależności od natężenia ruchu kołowego i pory roku. Na wartość stężenia WWA w porostach modyfikująco wpływają warunki meteorologiczne. Opad wpływał na obniżenie WWA w powietrzu poprzez wypłukiwanie go wraz z pyłem zawieszonym. Linia regresji dla skrzyżowania I wynosiła y = 1,91759-0,00674źx, przy przedziale ufności p = 0,0308. Najistotniejsza okazała się korelacja między stężeniem WWA a wilgotnością względną powietrza. Zależność ta wskazuje na wzrost stężenia WWA w porostach wraz ze wzrostem wilgotności. Linia regresji dla skrzyżowania I wynosiła y = -1,04196+0,02897źx, przedział ufności p = 0,0505.

12

Application of enrichment factor (EF) to the interpretation of results from the biomonitoring studies

Kłos A., Rajfur M., Wacławek M., Wacławek M.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2011

|

Vol. 18, nr 2

171-183

EN

This paper discusses the relations between the concentrations of micro- and macroelements accumulated in the lichen Hypogymnia physodes, the moss Pleurozium schreberi and soil humus. The concentrations of the elements were measured using the Neutron Activation Analysis (NAA) and the Atomic Absorption Spectrometry (AAS). In addition, the activity of 137Cs in the samples was measured using the gamma spectrometry. For many metals - Mg, Al, Ti, V, Cr, Fe, Co, As, Se, Sr, Mo, Sb, I, Ba, La, Ce, Sm, Tb, Tm, Yb, Ta, Th and U - the linear relations were observed between the metal concentration and the concentration of scandium in each matrix (lichens, mosses and soil). These linear relations and the analysis of the 137Cs activity in the samples indicated that the assessing of the origins of pollutants based on the enrichment factors (EF) is highly uncertain when the factors are smaller than 10.

PL

Zbadano relacje między stężeniami mikro- i makropierwiastków zakumulowanych w porostach (Hypogymnia physodes), mchach (Pleurozium schreberi) i w glebie (próchnicy nadkładowej). Próbki pobrano w 5 miejscach, na obszarze Borów Stobrawskich, położonych na północny wschód od miasta Opola (Polska Południowa). Pierwiastki oznaczano metodą instrumentalnej neutronowej analizy aktywacyjnej (37 pierwiastków) oraz absorpcyjnej spektrometrii atomowej (6 pierwiastków). W próbkach, metodą spektrometrii gamma, zbadano także aktywność 137Cs. Wskazano na prawdopodobne, liniowe zależności między stężeniami: Mg, Al, Ti, V, Cr, Fe, Co, As, Se, Sr, Mo, Sb, I, Ba, La, Ce, Sm, Tb, Tm, Yb, Ta, Th i U a stężeniem skandu w porostach, mchach i w glebie. Na tej podstawie oraz na podstawie analizy wyników aktywności 137Cs wskazano na dużą niepewność oceny pochodzenia zanieczyszczeń poprzez wyznaczenie współczynników wzbogacenia (EF), kiedy ich wartość jest mniejsza od 10.

13

137Cs transfer from local particulate matter to lichens and mosses

Kłos A., Rajfur M., Wacławek M., Wacławek W.

Nukleonika

|

2009

|

Vol. 54, No. 4

297-303

EN

Data on 137Cs radioactivity in the lichen Hypogymnia physodes and the moss Pleurozium schreberi were compared with the 137Cs content in soil for a Chernobyl 137Cs contaminated forest area of Bory Stobrawskie, southern Poland. The study area partly overlaps the so-called Opole Anomaly, where 137Cs radioactivity of forest upper soil layer in some places is 100 times greater than the average for Poland. A clear correlation between 137Cs radioactivity in the upper soil layers and in lichens and mosses was found, the relationship of which can be expressed as follows: Alichen(moss) = a + b·ln(ΔAs.), where (ΔAs.) is the radioactivity of mobile 137Cs cations, leached from soil to an HCl solution of pH = 3.9. Lichen transplantation method was used to demonstrate the transfer of 137Cs from soil via local soil particulate matter to transplanted epiphytic lichens. During 220 days of exposure, 137Cs radioactivity in the transplanted lichens increased by 145 Bq·kg–1 (d.m.). Atmospheric activity of 137Cs during this time was low (on average it was 5.4 μBq·m–3). The lichens were transplanted from regions with low 137Cs soil radioactivity (ca. 30 Bq·kg–1 (d.m.)) to areas where it exceeded 1400 Bq·kg–1 (d.m.).

14

Zawartość Cs-137 w wybranych ekosystemach leśnych w Polsce

Kwapuliński J., Fischer A., Królak E., Grieger D., Surma M.

Ekologia i Technika

|

2009

|

R. 17, nr 2

70-74

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań nad występowaniem Cs-13 7 w wybranych obszarach Polski. Jako bioindykator zawartości Cs-137 wykorzystano szpilki świerka, kosodrzewinę, mchy, porosty i grzyby. Stężenie Cs-137 było oznaczane na złożu AMP (fosforomolibdenianu amonowego). Pobór prób był przeprowadzony w okolicy Siedlec. Zawartość Cs-137 w mchach i porostach zmieniała się odpowiednio od 3,37 Bq/kg do 343 Bq/ kg oraz od 3,6 Bq/kg do 174 Bq/kg. W okresie pozyskiwania prób i oznaczeń opad całkowity Cs-127 wynosił 74 Bq/m2miesiąc w Tatrach i 82 Bq/m2miesiąc w Karkonoszach. Przeciętna zawartość Cs-137 w grzybach, mchach i porostach była zróżnicowana w zależności od gatunku. Przeciętne zawartości Cs-137 wzrastały w funkcji wysokości położenia siedliska. Na obszarach górskich radioaktywność Cs-137 była wyższa w porównaniu do terenów nadmorskich.

EN

In the paper the results Cs-137 at some region of Poland were presented. As bioindicator Cs-137 content can one to involve the spruce needles, dwarf mountain pine, mosses, lichens and mushrooms. The concentration of Cs-137 were determined by mean layer of AMP (phosphoromolibdate ammonium). The samples were collected near town Siedlce. Cs-137 contents in mosses and lichens changed from 3,4 Bq/ kg to 343 Bq/kg and from 3,6 Bq/kg to 174 Bq/kg. In the period of investigation fallout of Cs-137 was equal 74 Bq/m2mounth in Tatra Mountains and at Karkonosze Mountain likely about 82 Bq/m2mounth. The average Cs-137 radioactivity in mushrooms, mosses, lichens were different in relation to their species. The average Cs-137 contents was higher of altitude place site. Moreover on the mountain areas Cs-137 radioactivity was higher in comparison to Baltic Region.

15

Influence of cement industry on accumulation of heavy metals in bioindicators

Jóźwiak M.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2009

|

Vol. 16, nr 3

323-334

EN

Biomonitoring which is more and more widely used and data from measurements enables comprehensive tracking of hazards and positive changes in areas under anthropopressure. Among many diverse bioindicators the lichens are commonly used. The lichens arę used to detect heavy metals, radionuclides, air pollutants, polynuclear aroraatic hydrocarbons (PAH) and polychlorinated biophenyls (PCB). Because of high air pollution in urban areas, occurrence of the lichens is very limited. These bioindicators can be used by transplantation method. The purpose of the study was to determine accumulation of heavy metals coming from cement dust and morphological changes of lichen thalli transplanted in Kielce. The lichens were transported on branches from Borecka Forest. The branches were hanged in three points of the city. After 3-month exposure, the lichens were prepared for chemical analysis to determine Cd, Pb, Fe and Zn which was conducted with DL 251 atomic absorption spectrophotometer (AAS). Metals were determined at the following wavelengths: cadmium - lambda = 228.8 nm, lead - lambda = 217 nm, copper - lambda = 324.7 nm, iron - lambda = 248.3 nm, zinc - lambda = 213.9 nm. The highest average concentrations of Zn, Cd, Cu and Pb were observed during cold period of 2006 - I quarter (41.69 mg-kg^-1 d.m.) and IV quarter (41.77 mg-kg^-1 d.m.) whereas in warm period (II and III quarter) the concentration of metals was less and amounted to 39.92 mg-kg^-1 d.m. and 37.80 mg-kg^-1 d.m. respectively. Penetration of heavy metals and cement dust particles together with water into thallus results in die-back of algae layer cells what causes necrotic changes visible in outside structure of thallus.

PL

Coraz szerzej stosowany biomonitoring wraz z danymi uzyskanymi z pomiarów instrumentalnych daje pełną możliwość śledzenia zarówno zagrożeń, jak i pozytywnych zmian zachodzących na terenach będących pod wpływem antropopresji. Spośród wielu różnorodnych biowskaźników powszechnie stosowane są porosty. Wykorzystuje się je do wykrywania stężeń metali ciężkich, radionuklidów, zanieczyszczeń gazowych, wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) i polichlorowanego bifenolu (PCB). Ze względu na duże zanieczyszczenia powietrza w obszarach aglomeracji miejskich występowanie bioty porostowej jest bardzo ograniczone. Istnieje możliwość wykorzystania tych biowskaźników metodą transplantacji. Celem niniejszego opracowania było określenie poziomu kumulacji metali ciężkich pochodzących z pyłów cementowych oraz zmian morfologicznych w plechach porostów transplantowanych w Kielcach. Porosty przywożono z Puszczy Boreckiej na gałązkach, które rozwieszano w trzech punktach w mieście. Po trzymiesięcznej ekspozycji porosty przygotowywano do analizy chemicznej na zawartość Cd, Pb, Cu, Fe i Zn, którą wykonywano z użyciem spektrofotometru absorpcji atomowej IL 251 (AAS). Metale oznaczono przy następujących długościach fal: kadm - lambda = 228,8 nm, ołów - lambda = 217 nm, miedź - lambda = 324,7 nm, żelazo - lambda = 248,3 nm, cynk - lambda = 213,9 nm. Największe średnie stężenia Zn, Cd, Cu i Pb występowały w zimnym okresie 2006 roku - I kwartał (41,69 mg-kg^-1 s.m.) i IV kwartał (41,77 mg-kg^-1 s.m.), podczas gdy w okresie ciepłym (II i III kwartał) stężenie metali było mniejsze, odpowiednio 39,92 i 37,80 mg-kg^-1 s.m. Efektem wnikających wraz z wodą do wnętrza plechy metali ciężkich oraz cząstek pyłu cementowego jest obumieranie komórek warstwy algowej, co powoduje nekrotyczne zmiany widoczne w budowie zewnętrznej plechy.

16

Zastosowanie współczynnika wzbogacenia (EF) do interpretacji wyników badań biomonitoringowych

Kłos A.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2009

|

R. 14, NR 1-2

49--55

PL

Zbadano relacje między stężeniami mikro- i makropierwiastków zakumulowanych w porostach (Hypogymnia physodes), mchach (Pleurozium schreberi) i w glebie (próchnicy nadkładowej). Próbki pobrano w 5 miejscach na obszarze Borów Stobrawskich, położonych na północny wschód od miasta Opola (południowa Polska). Pierwiastki oznaczano metodą instrumentalnej neutronowej analizy aktywacyjnej (37 pierwiastków) oraz absorpcyjnej spektrometrii atomowej (6 pierwiastków). W próbkach metodą spektrometrii gamma zbadano także aktywność 137Cs. Wskazano na prawdopodobne, liniowe zależności między stężeniami: Mg, Al, Ti, V, Cr, Fe, Co, As, Se, Sr, Mo, Sb, I, Ba, La, Ce, Sm, Tb, Tm, Yb, Ta, Th i U a stężeniem skandu w porostach, mchach i w glebie. Do interpretacji wyników wykorzystano współczynnik wzbogacenia (EF).

EN

The relations between the concentrations of micro- and macroelements accumulated in lichens (Hypogymnia physodes), mosses (Pleurozium schreberi) and ground (soil humus) were discussed. The concentration of the elements was measured using the NAA analysis for 37 elements, and AAS for Cu, Cd and Pb. In addition, the activity of 137Cs in the samples was measured using gamma spectrometry. Probable linear relations were observed between the concentrations of Mg, Al, Ti, V, Cr, Fe, Co, As, Se, Sr, Mo, Sb, I, Ba, La, Ce, Sm, Tb, Tm, Yb, Ta, Th and U, and the concentration of scandium in lichens, mosses and soil. For data interpretation the Enrichment Factors (EF) were used.

17

Wstępne opracowanie bioty porostowej w obrębie Kanionu Colca oraz Doliny Wulkanów (Peru)

Sobiech-Matura K., Węgrzyn M.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2008

|

T. 34, z. 2/1

205-209

PL

Badania lichenologiczne prowadzone były w rejonie Doliny Colca, Kanionu Colca oraz Doliny Wulkanów (Andy Centralne), na obszarze piętra roślinnego puna, na wysokości 3000 do 5000 m n.p.m. Na 20 stanowiskach, zlokalizowanych za pomocą odbiornika GPS, zebrano 150 okazów porostów. Z dotychczasowych badań wynika, że dominują tu gatunki skorupiaste, mniej liczne są porosty o plechach plakodiowych, listkowatych lub krzaczkowatych. Gatunki porostów naskalnych najczęściej należą do rodzajów Acarospora, Buellia oraz Psiloparmelia. Porosty epigeiczne i epifity są nieliczne. Wśród porostów epigeicznych najczęściej były notowane gatunki z rodzaju Acarospora, Flavoparmelia, Lecidea, Caloplaca, Lepraria i Physconia. Na zdrewniałych częściach kaktusów zidentyfikowano rodzaje Buellia, Caloplaca, Teloschistes i Xanthoria, a na zdrewniałych tkankach roślin wyższych Physcia, Buellia, Candelariella, Usnea, Parmelia oraz Caloplaca. Badania zmierzają do oznaczenia gatunków oraz oszacowania bioróżnorodności porostów na badanym obszarze.

EN

Lichenological investigations were conducted in the region of Colca Valley, Colca Canyon and Valley of the Volcanoes (Central Andes), in the area of puna, at altitudes between 3000 and 5000 m a.s.l. Specimens were collected on 20 sites, located using GPS receiver. Most of the 150 specimens are crustose lichens. Squamulose, foliose and fruticose lichens are less frequent. Epilithic lichens belong mostly to genera Acarospora, Buellia and Psiloparmelia. Among epigeic lichens most common are species of following genera: Acarospora, Flavoparmelia, Lecidea, Caloplaca, Lepraria and Physconia. On wooden parts of cacti genera: Buellia, Caloplaca, Teloschistes and Xanthoria were identified, and on wooden parts of vascular plants genera: Physcia, Buellia, Candelariella, Usnea, Parmelia and Caloplaca. Now further work is being done to determine the species and the level of lichen biodiversity in this region.

18

Akumulacja mikro- i makropierwiastków w mchach i w porostach

Kłos A., Rajfur M., Wacławek M., Wacławek W.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2008

|

Vol. 15, nr 3

397-423

PL

Porównano stężenia analitów zakumulowanych w epigeicznych mchach i w epifitycznych porostach rosnących na tych samych obszarach. Do wyznaczania zależności między stężeniem analitów w próbkach mchów i porostów wykorzystano wyniki badań opublikowanych w czasopismach znajdujących się w bazach danych SCIENCE DIRECT. Poprzez analizę funkcji: ln(Cx,mech) = lna + bln(Cx,porost) wykazano z dużym prawdopodobieństwem, że stężenia analitów zakumulowanych w porostach i w mchach mają porównywalne wartości, a różnice wyrażone w formie: Cwzgl. = 2 (Cx,porost - Cx,mech)/( Cx,porost + Cx,mech) mogą wskazywać na ich pochodzenie. Przedstawione zależności mogą zostać wykorzystane w badaniach biomonitoringowych.

EN

Concentrations of analytes acumulated in epigeic mosses and epifitic lichens growing on the same areas were compared. To find dependences between concentration of analytes in mosses and lichens the results of investigations which were published in scientific journals were used. Using the relationship ln(Cx,moss) = Ina + bln(Cx,lichen) it was supposed that concentrations of analytes accumulated in lichen and mosses were comparabie, and differences showed in form: Crelat. = 2 (Cx,lichen - Cx,moss)/( Cx,lichen + Cx,moss) might suggest their origin. The dependences can be used in the biomonitoring investigations.

19

Biomonitoring Borów Stobrawskich

Kłos A., Rajfur M., Wacławek M., Wacławek W.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2008

|

R. 13, NR 1-2

95--99

PL

Na podstawie analizy stężeń metali ciężkich: Cd, Cu, Mn, Ni, Pb i Zn w porostach Hypogymnia physodes (Pustułka pęcherzykowata) dokonano oceny zanieczyszczenia Borów Stobrawskich (południowa Polska) tymi analitami. Metale oznaczano metodą absorpcyjnej spektrometrii atomowej (AAS). Interpretacja wyników badań polegała na wyznaczeniu średnich wartości (z 5 próbek) stężeń metali ciężkich zakumulowanych w porostach zebranych w jednym miejscu i odniesieniu ich do wartości środkowej (mediany) wyznaczonej dla wszystkich miejsc, z których pobierano próbki. Na tej podstawie wyznaczono obszary różniące się pod względem stężeń analitów zakumulowanych w porostach. Wyniki badań wykazały, że najbardziej zanieczyszczonym obszarem Borów Stobrawskich jest teren położony w kierunku północno-wschodnim od miasta Opola.

EN

On the basis of heavy metals concentration (Cd, Cu, Mn, Ni, Pb and Zn) in lichen Hypogymnia physodes pollution of Bory Stobrawskie forest (southern Poland) was estimated. Concentrations of metals were determined by the atomic absorption spectrometry (AAS). For 5 samples of lichen collected at a certain site mean values of metals concentration in lichen were computed. Then the mean values were compared with the median values computed for samples collected at all of sites. Results of comparison allow to distinguish region with different concentrations of analytes in lichen. Results of investigation showed, that the most polluted region of Bory Stobrawskie is situated in north-east direction from Opole.

20

Trace elements concentrations in selected moss and lichen species collected within Antarctic research stations

Osyczka Piotr, Dutkiewicz Erazm M., Olech Maria

Polish Journal of Ecology

|

2007

|

Vol. 55, nr 1

39-48

EN

The Antarctic region has been considered as a region the least exposed to the pollution. However, increase of human activities at the research stations, transportation and tourism threaten the natural environment of this region. The paper reports the contents of selected trace elements in lichen and moss samples collected in the interior parts of several Antarctic research stations located on King George Island (South Shetlands, maritime Antarctica). Lichens and mosses are particularly sensitive to anthropogenic environmental changes, especially to air pollution. Moss Sanionia uncinata and lichens - Usnea antarctica and Usnea aurantiaco-atra were chosen as bioindicators. The amount of ten trace metals (vanadium, chromium, manganese, copper, zinc, lead, rubidium, strontium, yttrium, and cadmium) and bromine was measured in thalli using the analytical PIXE (Particle Induced X-ray Emission) method. The results obtained for the samples originating from research stations were compared with the data obtained for the samples of same species collected in the area distant from any human activities. For the samples from Antarctic stations the average contents of trace elements (in [micro]g g[^-1] d.w., mean [plus or minus] SD) were as follows: S. uncinata - V 27 [plus or minus] 22, Cr 7 [plus or minus] 2, Mn 256 [plus or minus] 95, Cu 11 [plus or minus] 3, Zn 33 [plus or minus] 4, Pb 9 [plus or minus] 6, Br 40 [plus or minus] 22, Rb 14 [plus or minus] 11, Sr 69 [plus or minus] 25; U. antarctica - V 28 [plus or minus] 31, Cr 3 [plus or minus] 1, Mn 53 [plus or minus] 18, Cu 10 [plus or minus] 4, Zn 30 [plus or minus] 1, Pb 2 [plus or minus] 1, Br 40 [plus or minus] 16, Sr 18 [plus or minus] 4, Y 4 [plus or minus] 2; U. aurantiaco-atra - V 7 [plus or minus] 6, Cr 6 [plus or minus] 3, Mn 59 [plus or minus] 35, Cu 66 [plus or minus] 33, Zn 27 [plus or minus] 5, Pb 5 [plus or minus] 1, Br 30 [plus or minus] 15, Sr 32 [plus or minus] 20, Y 3 [plus or minus]3. The average concentrations of Cr, Mn and Pb in all samples from research stations demonstrated significant differences in relation to the reference material. The maximal concentrations of measured elements obtained in the samples from potentially polluted areas were as a rule much higher ([similar to] 120-3800%) in comparison with the concentrations in the control group. This observation is especially worrying. These results point out that the human influence on the Antarctic environment may be negative and indicate the necessity for pollution monitoring programmes in the region. This research is a part of biomonitoring recommended by SCAR (Scientific Committee on Antarctic Research).