Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Kształtowanie przestrzeni krajobrazowej Poznania w projektach H.F. Wiepkinga-Jürgensmanna

Grzeszczuk-Brendel Hanna

Builder

|

2023

|

R.27, nr 10

42--46

PL

Kompozycje zieleni od końca XIX wieku odgrywały coraz większą rolę w projektowaniu urbanistycznym jako istotny czynnik o różnorodnych funkcjach. W koncepcjach nazistowskich nadawano im także znaczenie ideologiczne, czego przykładem są działania Friedricha Wiepkinga-Jürgensmanna w Poznaniu w czasie II wojny światowej. Były one elementem nazyfikacji krajobrazu w okupowanych krajach. Historyczno-logiczna analiza tego problemu jest szkicem słabo opracowanego w Polsce tematu oraz zaczynkiem refleksji nad związkami między zobiektywizowaną wartością prezentowanej wiedzy a jej ideologicznym wykorzystaniem.

EN

Greenery compositions have played an increasingly important role in urban design since the end of the 19th century as an important factor with a variety of functions. They were also given ideological meaning in Nazi concepts, as illustrated by Friedrich Wiepking-Jürgensmann's activities in Poznan during the Second World War. They were part of the nazification of the landscape in occupied countries. The historical and logical analysis of this issue is a sketch of a topic poorly studied in Poland, and is the beginning of a reflection on the relationship between the objectified value of presented knowledge and its ideological use.

2

Czy parkom narodowym Utah zagraża overtourism? Turystyka na obszarach chronionych i jej krajobrazowe konsekwencje

Pyryt Piotr, Pukowiec-Kurda Katarzyna, Myga-Piątek Urszula

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2021

|

nr 45 (1)

69--92

PL

Wraz ze wzrostem globalnego ruchu turystycznego, ważnym zagadnieniem staje się ocena negatywnego wpływu turystyki na różne aspekty rzeczywistości, w tym na krajobraz. Jednym z przejawów negatywnego wpływu turystyki jest zjawisko overtourismu. W artykule przestawiono ocenę stopnia przekształcenia krajobrazu parków narodowych stanu Utah na skutek zjawiska overtourismu. Do badań wykorzystano zestaw wskaźników turystycznego przekształcenia krajobrazu i nasilenia overtourismu, dotyczących wielkości ruchu turystycznego i rozwoju infrastruktury turystycznej. Ponadto wykonano pomiary natężenia ruchu turystycznego. Wyniki wskazują na sezonowe wzmożenie ruchu turystycznego, a co za tym idzie na okresowo wzmagające się zjawisko przeciążenia geosystemu. Zastosowana metodyka pozwoliła ocenić stopień przekształcenia krajobrazu na skutek nadmiernego ruchu turystycznego we wszystkich badanyc parkach narodowych. Mając na uwadze sezonowość ruchu turystycznego w obszarach chronionych, rekomenduje się zastosowanie narzędzi ograniczających i kanalizujących ruch turystyczny w wysokim sezonie turystycznym. Dotyczy to zwłaszcza najchętniej odwiedzanego Parku Narodowego Zion.

EN

With the increase in global tourism, assessment of the negative impact of tourism on various aspects of reality, including the landscape, has become an important issue. One of the symptoms of the negative influence of tourism is the phenomenon of overtourism. This article presents an assessment of the degree of landscape transformation of Utah national parks due to the phenomenon of overtourism. The research used a set of indicators of tourism landscape transformation and the severity of overtourism concerning the volume of tourism and the development of tourism infrastructure. Moreover, the intensity of tourist traffic was measured. The results indicate a seasonal increase in tourist traffic and, therefore, the phenomenon of periodic overloading of the geosystem. The methodology used allowed the degree of landscape transformation resulting from excessive tourist traffic to be assessed in all analyzed national parks. Considering the seasonality of tourist traffic in protected areas, using tools to limit and channel tourist traffic in high tourist season is recommended. This refers primarily to Zion National Park, which is the most visited in the state.

3

Environmental effects of historical charcoal burning associated with water-powered ferrous metallurgy (Mała Panew basin, southern Poland)

Rutkiewicz Paweł, Malik Ireneusz

Geology, Geophysics and Environment

|

2019

|

Vol. 45, no. 3

231--240

EN

The main aim of this study was the reconstruction of the environmental changes (identifiable at this stage of research) resulting from large-scale charcoal production for the needs of historical water-powered metallurgy in selected sites in the Mała Panew basin. The identification of the remains of charcoal hearths was carried out by analysing shaded relief models. Shaded relief models were created from data from Airborne Laser Scanning (LIDAR). In order to verify the charcoal hearth remains identified in digital images, ground proofing was carried out. The charcoal hearth remains were subjected to sampling. Fragments of charcoal were extracted from the samples, which were then sent for analysis to identify tree species. In order to determine the age of chosen charcoal hearth remains, 10 charcoal pieces were submitted for radiocarbon dating. The following taxa were identified: Scots pine (Pinus sylvestris), alder (Alnus sp.), birch (Betula sp.), oak (Quercus sp.), Norway spruce / larch (Picea abies / Larix sp.), Silver fir (cf. Abies alba) and ash (Fraxinus excelsior). The taxa identified are dominated by Scots pine (56%). This research demonstrates that valuable wood of deciduous species might have been overex-ploited at the initial stage of metallurgical production and very quickly exhausted, being replaced by fast-growing coniferous species. The excessive exploitation of the forests might have had negative environmental effects such as the transformation/modification of the species composition of the forest cover, significant deforestation of exploited areas, intensification of floods or the initiation of aeolian transport of sands. All the charcoal hearth remains investigated date to the period from 1677 to 1957 AD.

4

Zmiany w przestrzeni wrocławskich osiedli w latach 1997–2017 jako podstawa kształtowania wizerunku miejsca

Damurski Ł.

Architectus

|

2017

|

Nr 2 (50)

29--40

PL

Podstawą kształtowania wizerunku miejsca jest zawsze określona przestrzeń, odbierana i oceniana przez użytkowników. Każda dostrzegalna, trwała zmiana w krajobrazie może wpływać na wizerunek miejsca w umysłach odbiorców. W artykule na podstawie dokumentacji fotograficznej z lat 1997, 2007 i 2016 (badanie panelowe) przedstawiono zmiany w przestrzeni 16 wybranych osiedli Wrocławia, określając ich dynamikę i charakter. Wyniki badań wskazują na zróżnicowanie przekształceń krajobrazu w skali miasta – większe natężenie zmian występuje w osiedlach zlokalizowanych bliżej centrum, mniejsze zaś na peryferiach. Dominujące kierunki przekształceń związane są z zielenią (nasadzenia, rozwój, uporządkowanie), remontami istniejącej zabudowy (odnowienie elewacji lub dachów) oraz budową nowych obiektów. Ważnym kierunkiem jest również reorganizacja infrastruktury komunikacyjnej (wymiana nawierzchni, wprowadzenie ścieżek rowerowych, zmiana organizacji ruchu). Zaprezentowane zmiany w przestrzeni Wrocławia stanowią dobrą podstawę do kształtowania pozytywnego wizerunku większości badanych osiedli.

EN

The image of a place is always based on particular space perceived and evaluated by the users. Thus each visible, permanent change in the landscape can influence the image of a place in the users’ minds. This paper presents a panel study conducted in 16 selected neighbourhoods in Wrocław city (Poland) in the years 1997, 2007 and 2016. A picture documentation has been used to show the dynamics and character of spatial transformations. The results highlight the diverse distribution of changes in the urban landscape: more changes took place closer to the city centre and less in the peripherial areas. The dominating directions of development embrace greenery, refurbishing the existing urban tissue and new investments. Also the reorganisation of transport infrastructure is a very important component of the transformation of the landscape. The observed changes seem to give a good basis for shaping a positive image of most of the studied neighbourhoods in Wrocław.

5

Revive to survive and develop. City centres of Sheffield (U.K.) and Katowice (PL)

Włodarczyk A. M., Włodarczyk M.

Architecture Civil Engineering Environment

|

2017

|

Vol. 10, no. 4

53--69

EN

In the beginnings of 21 century revitalization by means of public open space planning is becoming more and more popular. The purpose of the paper is to juxtapose (not to compare) two European examples of public open spaces created in areas, which are neglected in urban and landscape way: The revitalized centre of the Sheffield post-industrial steel-city in England and the former coal mine area of the present new Silesian Museum in Katowice, Poland. The empirical and analytical methods were applied, like in situ analysis in Sheffield: scientific walk, photo-documentation, interviews with experts, and research of professional material from the City Council (2014, 2016-2017). In Katowice: the field work, professional architectural supervision of the investment process, as well as the cooperation with architects and city planners (also by the Master Plan 2010) had been carried out during eight years (2006-2014). The results show various approaches to public open space planning in post-industrial city-centres. In Sheffield the main attention is paid to the interconnected and safe pedestrian areas. In contrary in Katowice the planning efforts focus on architectural design, while the easy accessible and networked common spaces are missing. These differences are rooted in the urban and landscape strategies, assigned in the master plan (in one case), and the lack of such strategies (in the other case).

PL

W XXI wieku rewitalizacja wyrażona planowaniem przestrzeni publicznych staje się coraz bardziej popularnym przedsięwzięciem. Celem artykułu jest zestawienie (nie porównanie) dwóch europejskich przykładów tworzenia przestrzeni publicznej na obszarach zdegradowanych pod względem urbanistycznym i krajobrazowym: centrum Sheffield o historii miasta przemysłu stalowego w Anglii oraz teren pokopalniany obecnego nowego Muzeum Śląskiego w Katowicach. Zastosowano tu metody empiryczne oraz analityczne, jak badania in situ w Sheffield: fotodokumentacja w terenie, wywiady z ekspertami, analizy literatury oraz materiałów planistycznych z Urzędu Miasta (2014, 2016-2017). W przypadku Katowic w latach 2006-2014 prowadzone były prace w terenie, profesjonalny architektoniczny nadzór nad realizacją inwestycji oraz trwała współpraca z architektami i planistami (także przy opracowaniu planu miejscowego w roku 2010). Wyniki opracowania ukazują różnorodność sposobów podejścia do planowania przestrzeni publicznej w centrach miast poprzemysłowych. W Sheffield wysiłki planistyczne ukierunkowane są na tworzenie zintegrowanych i bezpiecznych terenów dla pieszych. Natomiast w Katowicach główna uwaga skupia się na projektach architektonicznych, przy jednoczesnym braku łatwo dostępnych i połączonych ze sobą przestrzeni wspólnych. Różnice te są zakorzenione w strategii urbanistycznej i krajobrazowej ustalonej w planach miejscowych (w jednym przypadku) oraz braku takich ustaleń (w drugim przypadku).

6

Skutki krajobrazowe przerwania ciągłości osadnictwa

Affek A.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2015

|

nr 28

47--64

PL

Celem pracy jest wskazanie zmian w krajobrazie rolniczym wynikających z przerwania ciągłości osadnictwa. Skutki krajobrazowe utraty ciągłości kulturowej omówiono na przykładzie dorzecza Wiaru w Polskich Karpatach Wschodnich, obszaru reprezentatywnego dla regionów, w których w wyniku wysiedleń ludności powstały trwałe pustki osadnicze. Wielkość i kierunek przemian krajobrazu określono z wykorzystaniem analizy kartograficznej map archiwalnych w podejściu HGIS (ang. Historical GIS). Opracowana w 2015 r. przez J. Plit regionalizacja współczesnych krajobrazów historyczno-kulturowych Polski stanowiła ramy teoretyczne do prowadzonych rozważań.

EN

The aim of the study is to identify changes in rural landscape resulting from the break in the continuity of settlement. Landscape effects of cultural decline are presented on the example of Wiar River basin in Polish Eastern Carpathians, an area representative for the regions, where after displacement of inhabitants human population has been hardly restored. The magnitude and direction of changes in landscape structure were determined by means of cartographic analysis of archival maps in Historical GIS approach. The historical-cultural regionalization of Polish landscape developed by J. Plit in 2015 was adopted as theoretical framework for further considerations.

7

Plantacje drzew i krzewów szybko rosnących w krajobrazie Polski

Antolak M., Połucha I., Jaszczak A., Marks E.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2014

|

nr 25

71--80

PL

W Polsce można mówić obecnie o pewnego rodzaju modzie na plantacje drzew i krzewów szybko rosnących. Specjaliści z branży szacują, że do roku 2020 obszar plantacji może ulec znaczącemu powiększeniu od 1,0 do 4,3 milionów hektarów. Będzie to z pewnością powodowało bardzo wyraźne zmiany w krajobrazie rolniczym. Na plantacjach uprawia się coraz to nowe gatunki dostosowane do zróżnicowanych warunków siedliskowych, nadal dominują jednak na nich topole (Populus sp.) i wierzby (Salix sp.). Celem pracy jest zwrócenie uwagi na konsekwencje upowszechniania nowej formy w krajobrazie rolniczym Polski, jakimi są plantacje drzew i krzewów szybko rosnących. W pracy przedstawiono podstawowe zagadnienia związane z plantacjami roślin drzewiastych. Zaprezentowano główne gatunki i definicje oraz na wybranych przykładach omówiono rolę plantacji w przemianach krajobrazu Polski. Do szczegółowych analiz wybrano dwa obiekty – plantację topolową w Szymbarku (gmina Iława) jako przykład negatywny oraz plantację wierzbową w Dorotowie (gmina Stawiguda) jako przykład pozytywny.

EN

It is justifiable to talk about some kind of fashion in today’s Poland for growing plantations of short rotation trees and shrubs. Experts estimate that the total area of such plantations may substantially increase and reach 1.0 – 4.3 million ha in 2020. This will certainly cause big changes in the agricultural landscape. New species of trees and shrubs are grown on short rotation woody plantations, which are better adapted to different habitat conditions, although the most popular plants are poplars (Populus sp.) and willow (Salix sp.). The aim of this article is to draw attention of the problem created by this new form of agricultural production in the rural landscape of Poland. The paper presents basic issues associated with plantations of woody crops. Main species and definitions have been given and a few examples discussed in detail to illustrate the role of plantations in the landscape transformations occurring in Poland. Two cases were chosen: a poplar plantation in Szymbark (commune of Iława) as a negative example, and a willow plantation in Dorotowo (commune of Stawiguda) as a positive one.

8

Distribution of Crataegus (Rosaceae) along a gradient of anthropogenic influence

Oklejewicz K., Chwastek E., Szewczyk M., Bobiec A., Mitka J.

Polish Journal of Ecology

|

2013

|

Vol. 61, nr 4

683--691

EN

The impact of land use intensity on the taxonomic composition of hawthorns in four regions of south-eastern Poland was investigated. As a result of different human settlement histories, two of the regions are 54–64% forested nowadays, and the remaining two regions are 70–78% transformed into arable land. Numerical analysis and Monte Carlo permutation tests showed that the purely geographical component of the species distribution, linked with the land use intensity, was statistically significant (1.97%, P = 0.002), as well the pure site component (1.17%, P = 0.010). The human-induced opening of the landscape promotes Crataegus monogyna. Forests are occupied by C. laevigata, C. rhipidiphylla, C. rhipidophylla Gand. var. lindmanii and the hybrid C. × macrocarpa (C. rhipidophylla × C. laevigata); on forest edges the hybrid C. × media (C. monogyna × C. laevigata) tends to occur. Crataegus × subsphaericea (C. monogyna × C. rhipidophylla) is rare and tends to occur in thickets, and a triple hybrid C. monogyna × C. rhipidophylla × C. laevigata colonizes recently abandoned fields. Hybridization seems to be an efficient evolutionary strategy of hawthorns in the face of human-induced transformations of the landscape.

9

Geneza i transformacja rzeźby morenowej w północno-zachodniej części Garbu Lubawskiego (Polska północna)

Tylmann K., Wysota W.

Przegląd Geologiczny

|

2011

|

Vol. 59, nr 11

739-750

EN

The paper presents the investigation results concerning the origin and transformation of the morainic landscape in the northwest part of Lubawa Upland. Detailed sedimentological studies of the sediments within the morainic hill in Rożental and the reconstruction of their depositional and deformational processes are presented. We proposed a model of landscape formation and transformation in examined area. The reconstruction of the palaeogeographical conditions which have been prevailed during the late Pleistocene is also proposed. Collected data show that morainic landscape in the northwestern part of Lubawa Upland reveal landforms of an older origin. It is suggested that relief of examined area consist some features of "palimpsest landscape". The older glacial landforms, formed before the last ice advance, can exist here.

10

The impact of rectification error on the analysis of landscape transformation based on archival maps

Dunajski A., Sieczka M.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 8

164--172

EN

Archival topographic maps are the main source of information about the land cover and land use (LULC) structure, particularly with reference to times before the application of aerial and satellite remote sensing. Maps created in different periods differ substantially in regard to cartographic technique, scale and generalisation level. This brings problems of using them as a data source in landscape transformation analysis. If these problems are not correctly solved in the initial stage of the research, the obtained land use/cover change (LULCC) results may be biased by errors leading to incorrect conclusions. For the interpretation of landscape transformation in the aspect of ecological processes, a simple comparison of proportions of particular LULC classes in certain periods is not sufficient, because a given transformation type in one place might be compensated by an opposite change in another place. Thus, in order to investigate the actual LULCC dynamics, and thereby to get to know its influence on vegetation, biodiversity and other landscape elements, it is necessary to use methods allowing for a detailed analysis of changes between LULC classes in the given period. One of the most straightforward approaches is a transformation matrix. In order to apply a transformation matrix to cartographic materials from different times, they need to be rectified to a common coordinate system. Because of deformations of the topographic map contents due to the map scale, map projection, cartographic and print technique, the possible distortions during storage and utilization, as well as during the digital scanning of the map, different for each map series or even between single sheets of the same map series, a perfect georectification of a scanned topographic map is virtually impossible. Therefore, the transformation matrix contains the information about the factual transitions between LULC categories, as well as about the artificial ones, due to map rectification error. Spatial error assessment procedure is then necessary to extract the information about the real transformation that took place. In this paper a method for reducing the impact of rectification error on the LULCC analysis is presented, based on authors landscape transformation research, conducted in the agricultural landscape of the Odra valley, using digitized maps from 1930's-1940's and 1990's.

11

Between the theory and practice of landscape formation

Böhm Aleksander

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 9

63--74

EN

The process of landscape transformation has age-long history. People participate in it since not long ago – more or less consciously. The paper is limited only to the role of landscape architecture in this process. History of landscape architecture as a self-dependent profession - even in United States, where it was established - is no longer than 100 years. According to the oldest and most consistent definition, the landscape architecture is primarily a fine art, and as such its most important function is to create and preserve beauty in the surroundings of human habitations and in the broader natural scenery of the country. It means that the beauty is a key word here. Wandering between the theory and practice, we will try to find the answers for the following questions: · Does the creation of beauty fits to any theory · What is relation of theory of preservation of beauty to the practice · For whom the beauty is needed

12

Chan ges of land-use boundaries over forty years (1952-92) : the case of 11 catchment basins of lakes in the Polesie Lubelskie region (eastern Poland)

Chmielewski T.

Polish Journal of Ecology

|

2003

|

Vol. 51, nr 2

117-128

EN

Intense changes in the land use of lake catchment basins in the Polesie Lubelskie region (E. Poland), observed over the last decades, have a strong, significant effect on the functioning of lakes and wetlands in the landscape. One of the methods of investigating these changes in analysis of the network of land use boundaries. The studies included 11 basins of lakes located in 3 neighboring river valleys. Basing on the analysis of air photographs from the years 1952 through 1992, 55 types of land use boundaries (transitional zones) had been identified inmthat region. The changes, which had taken place during this period, related to the features like: character of the transitional zones, density of their network and size of the patches were also examined. Most stable and most transformed areas were pointed out. Suggestions concerning directions and methods of environmental protection in that region were formulated.

13

Kształtowanie ładu przestrzennego w świetle koncepcji zrównoważonego rozwoju

Panfiluk E.

Ekonomia i Środowisko

|

2003

|

nr 1

162--177

PL

Holistyczna koncepcja łącznego ujmowania i interpretowania zjawisk przyrodniczych, ekonomicznych i kulturowych pozwala na traktowanie krajobrazu jako zorganizowanego systemu, w obrębie którego sprzężenia wewnątrzsystemowe, efekty katalityczne i synergizm wpływają na zachowanie się jego części składowych. Oznacza to, że naruszenie jednego elementu krajobrazu pociąga odpowiednie zmiany w pozostałych elementach. Utrzymanie harmonii, czyli takiego zróżnicowania i ukształtowania krajobrazu, który zapewniłby funkcjonowanie sfery biotycznej w różnorodnych układach abiotycznych i dalsze warunki dla życia człowieka stało się podstawową przesłanką tworzenia ładu przestrzennego w obrębie teorii zrównoważonego rozwoju. Celowe staje się znalezienie skutecznych metod kształtowania krajobrazu, jego użytkowania, ochrony i rehabilitacji. Wymaga to usystematyzowania nazewnictwa, form działań gospodarczych, odniesienia ich do teorii zrównoważonego rozwoju, wyodrębnienia i przyjęcia zasad, których zastosowanie zmierzać powinno do zachowania równowagi w środowisku, podwyższenia jego potencjału i stworzenia optymalnych warunków życia człowieka przy równoczesnym racjonalnym wykorzystaniu zasobów i sił produkcyjnych przyrody.

EN

This article presents the idea of transforming a landscape from the perspective of the theory of sustainable development. Management, based on rationalization and optimization, is supposed to aim at gaining landscape space order and fulfilling human needs. Transformations of a landscape should be carried out by means of such actions as: use, protection and rehabilitation. They should aim to preserve landscape diversity which is favourable to preserving biodiversity. Landscape diversity influences the growth of environmental resistance to anthropogenic actions, the growth of the carrying capacity of the environment. In the new idea of transforming a landscape the main direction is set by the rule of bioregionalism. The point of the rule is adjusting economic and social life to the specificity of natural and landscape conditions.

14

Rozwój i degradacja mokradeł zasilanych wodami podziemnymi na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego

Wołejko L., Grootjans Ab., Veeman I., Verschoor A., Stańko R.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2001

|

T. 1, z. 1

105--122

PL

Zaprezentowano wyniki badań związku przekształcenia sandrowego krajobrazu na terenie Drawieńskiego Parku Narodowego (DPN) z genezą, rozwojem i procesem degradacji mokradeł. Przeanalizowano dwa kompleksy mokradeł usytuowane w ciągach zagłębień wytopiskowych wzdłuż doliny rzeki Płociczna. Wydłużone, głębokie rynny są obecnie zajęte przez mokradła różnych typów, jeziora i rzekę. Razem tworzą jednolity system hydrologiczny zasilany przez wody podziemne z obszaru wysoczyzny sandrowej i odwadniany przez rzekę Płociczna (dopływ Drawy – Noteci). Kompleks mokradłowy Miradz rozwinął się z zespołu kilku oddzielnych jezior jako jednolite torfowisko przepływowe. Zmiany systemu hydrologicznego doprowadziły do wtórnej fragmentacji tego torfowiska i rozwoju mokradeł innych typów: niewielkiego torfowiska wysokiego, erozyjnego kompleksu źródliskowego i aluwialnego mokradła przy Płocicznej. Kompleks mokradłowy Cieszynka powstał po częściowym spłynięciu jeziora, prawdopodobnie w wyniku zmiany biegu rzeki Cieszynka. Obecnie w skład kompleksu wchodzi zdegradowane torfowisko źródliskowe, pływająca mata trzęsawiskowa, zarastająca pozostałość dawnego jeziora oraz regenerujące się torfowisko przepływowe na obrzeżach zbiornika. Świadectwem dawnego stanu jeziora są odsłonięte, przesuszone pokłady kredy jeziornej, której powierzchnia wyniesiona jest do 1,5 m nad poziom obecnego pła. Badania wykazały, że dynamiczne przemiany typologiczne mokradeł w czasie były uzależnione zarówno od naturalnych procesów geomorfologicznych, jak i od pośredniego i bezpośredniego wpływu człowieka. Istotnym sposobem przywrócenia pierwotnych warunków rozwoju torfowisk na terenie DPN mogłaby być rekonstrukcja systemu hydrologicznego w skali krajobrazu. Wymagałoby to manipulowania poziomem wód w jeziorach i odtworzenia pierwotnego przebiegu cieków. Takie warunki sprzyjałyby w mniejszym stopniu rozwojowi źródliskowych kompleksów erozyjnych, a stymulowały regenerację mezotroficznych torfowisk przepływowych. Dodatkowym celem byłoby gromadzenie dużej ilości czystej wody do wykorzystania jako zasoby wody pitnej.

EN

The paper presents the results of the study of the relationship between the post-glacial landscape transformation and the genesis, development and degeneration of wetlands in the sandur (outwash plain) area of the Drawa National Park. Two wetland complexes have been selected as case-study sites. Both are situated within a chain depression belt, created by the fluvioglacial stream-flow and a melt-out of dead-ice blocks within a large outwash plain. In some depressions lakes are still present, while in others mires have developed. The entire system is drained by the Płociczna River, a tributary of the Drawa and Noteć Rivers. The „Miradz” study site represents a wetland complex which developed from the chain of separated lakes into one large percolating mire. Due to the transformation of the topographic features and the surface hydrologic system the mires have deteriorated and new wetland types evolved, including a small raised bog, an extensive complex of eroding springs and an alluvial fen close to the river. The „Cieszynka” study area is a complex of wetlands developed after a sudden lowering of a previous lake level. The possible cause of this process was a creation of a new course of the Cieszynka River. The resulting wetland system consists of a deteriorating spring mire, a floating mire developed over a recently terrestrialized remainder of lake and a regenerating percolating mire surrounding the latter. Exposed lake chalk deposits, elevated up to 1.5 m above the floating mire surface, are present at the margins of the system. The study shows the dynamic changes in wetland characteristics over time, related both to natural geomorphologic processes as well as to the human impact inside and outside the wetlands. Detailed investigations in a particular mire can supply clues for interpreting past landscape transformation. A possible way to restore the past conditions for mire formation in the Drawa National Park could be the reconstruction of the original hydrological system on the landscape scale. This could be done by manipulating the level of lakes as well as reconstructing original river courses. Such conditions would be less favourable for existence of erosie spring complexes, but would stimulate re-development of mesotrophic mires. A secondary goal would be an increased storage of large quantities of pure natural water for use as drinking water.