Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The idea of sustainable development in the landscape contemporary cities

Szumigała Paweł Piotr Szumigała, Urbański Piotr, Tomczak Przemysław, Walerzak Miłosz, Sosnowska Sylwia, Szumigała Karolina Olenia

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2021

|

T. 17, nr 3

34--54

EN

The article attempts to discuss the development of the idea of sustainable development in the landscape of cities on selected examples. The reasons for the current state of the townscape are analysed. EU and Polish legal acts in the field of landscape, environment and cultural heritage protection were reviewed. The examples presented in the article show that activities in the field of development and improvement of urban landscape have many aspects, both legal, environmental, social and economic. The current development of cities causes the development and urbanization of already existing green areas and agricultural land. Meanwhile, the spatial policy (in accordance with the idea of sustainable development of the urban landscape) attempts to compensate for the loss of greenery in many cases by afforestation of wasteland and creation of new areas of managed greenery: on revitalised (post-industrial) areas, coastal areas, introduces supplements to street greenery and realisation of new parks and green areas, as well as organising new forms of greenery on former farmland.

PL

W artykule podjęto próbę omówienia rozwoju idei zrównoważonego rozwoju w krajobrazie miast na wybra-nych przykładach. Analizie podano przyczyny obecnego stanu krajobrazu miast. Dokonano przeglądu aktów prawnych unij-nych i polskich w zakresie ochrony krajobrazu, środowiska i dziedzictwa kulturowego. Zaprezentowane w artykule przykłady wskazują na to, że działania w zakresie rozwoju i poprawy krajobrazu miast mają wiele aspektów, zarówno prawnych, środo-wiskowych, społecznych i ekonomiczno-gospodarczych. Aktualny rozwój miast powoduje zabudowywanie i urbanizowanie już istniejących terenów zieleni i terenów rolnych. Tymczasem polityka przestrzenna (w myśl idei zrównoważonego rozwoju krajobrazu miast) próbuje kompensować w wielu przypadkach ubytki zielni poprzez zalesianie nieużytków, tworzenie no-wych obszarów zieleni urządzonej: na terenach podanych rewitalizacji (poprzemysłowych), terenach nabrzeżnych, wprowadza uzupełnienia zieleni ulicznej oraz realizację nowych parków i zieleńców i organizowanie nowych form zieleni na obszarach byłych użytków rolnych.

2

Ocena przestrzennego rozmieszczenia parków narodowych i obszarów chronionego krajobrazu w państwach Europy Środkowej na tle prowincji fizycznogeograficznych

Badora Krzysztof, Nita Jerzy

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2020

|

nr 44 (2)

73--99

PL

Na podstawie analizy przestrzennego rozmieszczenia parków narodowych i obszarów chronionego krajobrazu Polski (parki krajobrazowe), Czech, Słowacji i Węgier oceniono czy tworzone w poszczególnych krajach systemy ochrony przyrody i krajobrazu są reprezentatywne również dla prowincji fizycznogeograficznych w granicach państw. Stwierdzono znaczną reprezentatywność w prowincjach głównie górskich i wskazano na dalsze możliwości ochrony. Na podstawie oceny stopnia integracji systemów ochrony przyrody i krajobrazu w rejonach przygranicznych określono obszary, które powinny uzupełnić system. Między poszczególnymi krajami występują różnice w przestrzennej organizacji parków narodowych i obszarów ochrony krajobrazu. Współpraca transgraniczna w ostatnich 30 latach znacznie się poprawiła. Większość przygranicznych parków narodowych i obszarów ochrony krajobrazu ma swoje kontinuum w kraju sąsiednim w formach podobnej rangi. Najsłabsze powiązania przestrzenne występują na granicy Węgier i Słowacji.

EN

Based on the analysis of the spatial distribution of national parks and protected landscape areas in Poland (landscape parks), the Czech Republic, Slovakia and Hungary, it was assessed whether the systems of nature and landscape protection created in individual countries are representative also for physico-geographical provinces within state borders. High representativeness was found in predominantly mountain provinces and further conservation options were indicated. Based on the assessment of the degree of integration of nature and landscape protection systems in border regions, areas that should complement the system have been identified. There are differences between individual countries in the spatial organization of national parks and landscape protection areas. Cross-border cooperation has improved significantly in the last 30 years. Most of the border national parks and landscape protection areas have their continuum in the neighboring country in forms of a similar rank. The weakest spatial connections are found on the border between Hungary and Slovakia.

3

Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego jako instrumenty chroniące krajobraz kulturowy. Przykład gminy Cedry Wielkie

Koperska-Kośmicka Marta

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2019

|

nr 41 (1)

91--110

PL

Krajobraz wsi sąsiadujących z dużymi ośrodkami miejskimi podlega silnej presji. Problemy związane z zanikiem zróżnicowania regionalnego, rosnąca homogeniczność struktur przestrzennych i zerwanie ciągłości kulturowej to najbardziej jaskrawe przykłady niekontrolowanych przemian przestrzeni ruralistycznej. Artykuł dotyczy prezentacji problemów ochrony zabytkowego krajobrazu Żuław Gdańskich na przykładzie gminy Cedry Wielkie, należącej do Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot. Zasady kształtowania krajobrazu osiedli wiejskich skonfrontowano z ustaleniami obowiązujących planów miejscowych, a następnie porównano ze stanem rzeczywistym, by móc zidentyfikować konsekwencje przestrzenne procesów suburbanizacji. Analizy próbują odpowiedzieć na pytanie czy instrumenty planowania przestrzennego są w stanie ochronić tereny wiejskie przed efektami niekontrolowanego rozwoju miast.

EN

The landscape of villages adjacent to large urban centres is subject to strong pressure. Problems related to the loss of regional diversity, increasing homogeneity of spatial structures and breaking of cultural continuity are the most glaring examples of uncontrolled changes in rural space. This paper presents the problems of safeguarding the heritage landscape of Żuławy Gdańskie with the example of the Cedry Wielkie commune, which belongs to the Metropolitan Area of Gdańsk-Gdynia-Sopot. The principles of shaping the landscape of rural settlements were juxtaposed with the findings of binding local zoning plans and then compared with the actual state in order to identify the spatial consequences of suburbanisation processes. The analyses aim to answer the question of whether spatial planning instruments are capable of protecting rural areas from the effects of urban sprawl.

4

Problemy zagospodarowania złóż kopalin na obszarze mielecko-kolbuszowsko-głogowskiego obszaru chronionego krajobrazu

Radwanek-Bąk Barbara

Górnictwo Odkrywkowe

|

2019

|

R. 60, nr 2

20--28

PL

Odkrywkowa eksploatacja złóż stanowi zawsze ingerencję w środowisko przyrodnicze, jakkolwiek zakres i skala jego przekształceń mogą być zróżnicowane - od niewielkich i ograniczonych w zasadzie do okresu eksploatacji, aż do znacznych, i długotrwałych, a niekiedy nieodwracalnych - przy masowym wydobywaniu kopaliny. Oprócz działań minimalizujących skutki tej ingerencji już w czasie prowadzenia eksploatacji, zasadnicze znaczenie ma właściwe i zindywidualizowane przeprowadzenie rekultywacji/rewitalizacji terenów poeksploatacyjnych i ich zagospodarowanie. Konfliktowość działalności wydobywczej wzrasta na obszarach objętych prawną ochroną przyrody i krajobrazu. Do takich należy Mielecko-Kolbuszowsko-Głogowski Obszar Chronionego Krajobrazu, o powierzchni blisko 50 tys. ha, położony w północno-zachodniej części województwa podkarpackiego. Jednym z głównych celów jego utworzenia jest czynna ochrona ekosystemów oraz zachowanie różnorodności biologicznej i walorów krajobrazowych pozostałych jeszcze fragmentów rozległej niegdyś Puszczy Sandomierskiej. Dotyczy to zwłaszcza unikatowych w tym regionie wydm śródlądowych i ich zespołów. Cele te powodują, że odkrywkowa eksploatacja kopalin uznawana jest tu za działalność o dużym stopniu konfliktowości. Z drugiej strony, trudno wyobrazić sobie całkowitą rezygnację z wydobywania kopalin ze złóż występujących na tym rozległym i zamieszkałym terenie, położonym ponadto w pobliżu dużych ośrodków miejskich: Rzeszowa, Mielca czy Dębicy. Kopaliny pozyskiwane ze złóż, głównie piaski lub piaski ze żwirami, są niezbędne dla zaspokojenia potrzeb bytowych lokalnych społeczności. W artykule przedstawiono skalę tego problemu oraz prowadzone działania, ukierunkowane na osiągnięcie trudnego nieraz kompromisu. Ich podstawą jest wielopłaszczyznowa waloryzacja przyrodnicza M-G-K OchK wraz z określeniem możliwości i zakresu eksploatacji kopalin pospolitych oraz wskazanie najbardziej efektywnych sposobów rekultywacji terenów poeksploatacyjnych.

EN

Opencast mining acitvity is always an injury of the natural environment, although the scope and scale of its transformations can be varied - from small and limited to the period of operation, up to significant, and long-lasting, sometimes irreversible – by mass-scale of extraction. In addition to actions minimizing the effects of this injury already during the operation, it is essential to properly and tailor reclamation / revitalization of post-mining areas and their management. The conflict of mining activity is increasing in areas covered by legal protection of nature and landscape. Mielecko-Kolbuszowsko-Głogowski Protected Landscape with an area of nearly 50,000 ha, is located in the north-western part of the Podkarpackie Voivodeship. One of the main goals of its creation is the active protection of ecosystems and preservation of biological diversity and landscape values of the remains of the Sandomierz natural forest. This particularly applies to the inland dunes that are unique in this region and their clusters. These objectives make the surface exploitation of minerals considered here to be highly conflictual activities. On the other hand, it is difficult to imagine a complete giving up extracting minerals from deposits found in this vast and inhabited area, located also near large urban centers: Rzeszów, Mielec and Dębica. The raw materials obtained from them, mainly sands or sands with gravels, are necessary to satisfy the living needs of local communities. The article presents the scale of this problem and the activities carried out, aimed at reaching a difficult compromise. Their basis is the multifaceted environmental evaluation of the M-G-K OChK together with the determination of the possibilities and scope of exploitation of common minerals and the indication of the most effective ways of re clamation of post-mining areas.

5

Oddziaływanie środowiskowe systemów elektroenergetycznych – Komitet Studiów C3

Lubicki Wojciech

Energetyka

|

2019

|

nr 3

216--221

PL

Komitet CIGRE C3 – Oddziaływanie środowiskowe systemów elektroenergetycznych – w trakcie sesji generalnej w Paryżu w 2018 roku ukierunkował dyskusję aspektów środowiskowych wokół trzech preferowanych tematów: oceny efektywności działań podejmowanych w zakresie ochrony środowiska, minimalizacji wpływu na krajobraz w celu zwiększenia publicznej akceptacji budowy nowych obiektów elektroenergetycznych oraz technicznych i środowiskowych zagadnień linii napowietrznych. W artykule wymieniono m. in. nowe sposoby zwiększające widoczność linii dla ptaków lub ostrzegające ptaki przed liniami, stanowisko dotyczące oddziaływania pola elektromagnetycznego na człowieka, propozycje innowacyjnych konstrukcji słupów, które mogą być bardziej akceptowalne społecznie niż konstrukcje tradycyjne oraz nowe techniki kamuflażu linii. Wydaje się, że wspomniane rozwiązania mogłyby zostać przeniesione na warunki krajowe.

EN

CIGRE C3 Committee – Power system environmental performance – during the Paris 2018 general session directed the discussion of environmental aspects towards three preferred topics which were the efficiency assessment of activities undertaken in the range of environmental protection, minimisation of the impact on landscape with the aim to increase public acceptance of building new power facilities as well as technical and environmental problems concerning overhead powerlines. Mentioned are new methods increasing visibility of the lines for birds and warning birds of the lines, attitude to the influence of electromagnetic field on humans, proposals regarding innovative construction of power line pillars that may be more socially acceptable than the traditional constructions and new line camouflage technologies. It seems that the mentioned solutions could be transferred and applied in our circumstances.

6

Transformations of the landscape of Wilanow in the light of threats and chances of the rural identity to survive

Żołnierczuk Maciej

Architektura Krajobrazu

|

2019

|

nr 3

40--53

EN

In 1951, the previously rural municipality of Wilanow became one of the districts of Warsaw. However, the biggest changes occurred after the year 2000, when the construction of the so-called Miasteczko Wilanow was started. The author has set a research question: Does the rural layout of Wilanow still exist, in spite of continuing town planning pressure? Research was conducted with use of GIS technology, involving the calibration of archival maps from the second half of the 19th century, in order to determine the location of the components of the rural layout. These data were then compared with currently existing elements of landscape. In his studies, the author also analysed the influence of the urban development on the preservation of the rural layout and the changes caused by citygenic factors. The pace of transformations in the landscape of Wilanow is dramatic, which poses a distinct threat to the rural layout. Nevertheless, the palace and park arrangement with its surrounding, which should be considered as priority landscape, still contains some elements characteristic for the former layout. Currently the main problem is the protracted duration of issuing administrative decisions concerning the creation of planning documents and protection forms, as well as unclear provisions of the binding documents that make it virtually impossible to comply with them.

PL

W 1951 roku dotychczasowa gmina wiejska, jaką był Wilanów, stała się jedną z dzielnic Warszawy. Jednak największe zmiany odnotowuje się po 2000 r., kiedy to zaczęto budowę tzw. Miasteczka Wilanów. Autor wyznacza pytania badawcze: czy pomimo postępującej presji urbanistycznej nadal istnieje wilanowski układ ruralistyczny? Podczas wykonywania badań zastosowano technologię GIS, w której dokonano kalibracji map archiwalnych pochodzących z II poł. XIX w. celem określenia lokalizacji składowych układu ruralistycznego. Dane te zostały porównane z elementami występującymi współcześnie w krajobrazie. Autor podczas badań analizuje również wpływ rozwoju urbanistycznego na zachowanie układu ruralistycznego oraz zmiany, jakie zostały wywołane przez czynniki miastotwórcze. Tempo przemian krajobrazowych Wilanowa jest błyskawiczne, co wyraźnie zagraża układowi ruralistycznemu. Niemniej w krajobrazie priorytetowym, za który należy uznać założenie pałacowo-ogrodowe wraz z otoczeniem, nadal występują elementy charakterystyczne dla dawnego założenia. Współcześnie największym problemem są przeciągające się decyzje administracyjne dotyczące tworzenia dokumentów planistycznych oraz form ochrony, a także zawiłe zapisy obowiązujących dokumentów uniemożliwiające w łatwy sposób ich respektowanie.

7

Scenic values of developing city in Polish spatial planning system. Example of Rzeszów

Wójcik-Popek Agnieszka, Jaworska Agata, Kołodziej-Marek Łucja

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2018

|

Nr 7

81--90

EN

The binding spatial planning system in Poland includes the protection of scenic values in an insufficient way. The progressive, rapid urbanization threatens the existing points and planes of passive exposure, lowering the scenic and landscape values. The paper compares various definitions of landscape and landscape values and analyzes the provisions of the current Study of Conditions and Directions of Spatial Development of the municipality of Rzeszów in terms of the identification and protection of scenic values and compares attractive landscapes with the coverage of the Local Spatial Development Plan.

8

GIS technology as a tool for protecting landscape and cultural values in spatial planning

Bazan-Krzywoszańska A.

Structure and Environment

|

2018

|

Vol. 10, no. 2

129--137

EN

The issue of a landscape protection is quite a significant element of municipal spatial policy. Currently, there is no legal obligation to implement, within the statutory activities of institutions responsible for the landscape protection, guidance documents prior to work on the development of the municipality. Space management, through planning a development and land use or the landscape protection, requires access to comprehensive and reliable information. The use of GIS technology in spatial analysis and monitoring changes in space, for the landscape and cultural values protection, provides opportunities to assist decisions on the destination and land use in spatial planning carried out using planning documents (A study of the conditions and directions of the spatial planning and the local zoning plan).

PL

W odniesieniu do polityki przestrzennej gmin, problematyka ochrony krajobrazu stanowi element dość znaczący. Aktualnie brak jest prawnego obowiązku realizacji, w ramach działań statutowych instytucji odpowiedzialnych za ochronę krajobrazu, dokumentów o charakterze wytycznych wyprzedzających prace nad kierunkami rozwoju gminy. Zarządzanie przestrzenią, przez planowanie rozwoju oraz sposobu zagospodarowania terenu lub ochrony krajobrazu wymaga dostępu do wszechstronnej i wiarygodnej informacji. Wykorzystanie technologii GIS w ramach analiz przestrzennych oraz monitoringu zmian zagospodarowania przestrzeni na potrzeby ochrony krajobrazu i wartości kulturowych daje możliwości wspomagające decyzje dotyczące przeznaczenia i sposobu zagospodarowania przestrzeni w planowaniu przestrzennym, realizowanym za pomocą dokumentów planistycznych gmin (studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy i miejscowego planu zagospodarowania).

9

Hammershus - dobre praktyki i zarządzanie trwałą ruiną

Siwek Andrzej, Trafas-Wołoszyn Magdalena

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2018

|

Nr 6

163--176

PL

Zamek Hammershus, to średniowieczna, duńska warownia na wyspie Bornholm. W ruinie od połowy XVIII w. Dewastację powstrzymano w 1822, gdy ruinę zamku uznano za zabytek. Zamek, dominujący w widokach północnego wybrzeża wyspy stał się celem wędrówek romantycznych turystów. Decydujące prace konserwatorskie przeprowadził Peter Hauberg w latach 1885 – 1928, programowo powstrzymując się od rekonstrukcji. Funkcje recepcyjne pomieszczono w zabudowaniach opodal ruin. Polityka ochronna prowadzona od 1907 r. wiązała się z wykupem terenów wokół zamku i systematycznym usuwaniem okolicznych budowli. W 1969r. koncepcję centrum informacyjnego, ukrytego w krajobrazie stworzył Jørn Utzon. W 2013 podjęto realizację jego koncepcji. Projekt opracował duński zespół Arkitema, we współpracy z Buro Happold, i Ch. Harlangiem. Nowoczesne centrum interpretacji zabytku oddane do użytku w 2018 r. jest odsunięte od ruin i ukryte w formach terenu. Ochrona zamku Hammershus jest podporządkowana zachowaniu jego historycznej formy – trwałej ruiny. Jest również prowadzona w sferze krajobrazowej. Nowe centrum recepcyjne zlokalizowano i zaprojektowano tak, by nie konkurowało z formą historyczną i krajobrazem. Model zarządzania zamku Hammershus to przykład dobrej praktyki w ochronie dziedzictwa kulturowego i zabytkowych ruin. Istotą jest wykorzystanie atrakcyjności ruiny historycznej, jako obiektu przyciągającego odwiedzających oraz oddalenie współczesnych funkcji komercyjnych od zabytku wraz ze stworzeniem nowych możliwości kontemplacji zabytku oraz rygorystyczną ochroną krajobrazu.

EN

Hammershus is a medieval Danish castle on the Bornholm island. In 1743 Hammershus was finally abandoned as a stronghold. The fortress was partially demolished around 1750. The ruins were put on the national historic register in 1822. From 1885, until his death in 1928, P. C. Hauberg was in charge of the extensive restoration work. After that, the castle remained a picturesque ruin. The conservation policy, which was taken from 1907, includes the purchase of land around the castle and systematic removal of the surrounding buildings. In 1969 Jørn Utzon created the concept of the information center hidden in the landscape. In 2013, his concept was implemented. The project was developed by the Danish team Arkitema, in cooperation with Buro Happold, and Ch. Harlang. The modern information center put into use in 2018. Building is removed from the ruins and hidden in the nearby slope. The protection of Hammershus Castle is subordinated to preserving its historical form - a permanent ruin. It is also conducted in the landscape sphere. The new reception center was located and designed so as to not compete with the historical ruin and landscape. The Hammershus castle management model is an example of good practice in protecting cultural heritage and historic ruins. The main point is to use the attractiveness of the historical ruins, as an object that attracts visitors.The remoteness of modern commercial functions from the monument create new possibilities for contemplating the castle ruins and contributes to strict landscape protection.

10

Społeczne postrzeganie rozwoju zabudowy w Ojcowskim Parku Narodowym i jego otulinie

Zawilińska Bernadetta, Kochel Laura

Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

|

2018

|

No 272

344--355

EN

The article presents the problem of the settlements development in the Ojców National Park (ONP) and its buffer zone, both located in the suburban area of Cracow (Poland). The aim of the research was to recognize the social perception of this phenomenon, as well as the residents opinion about the limitations in spatial management related to the functioning of the Park. Interviews were made among 204 residents, and 40 representatives of local self-governments, cultural institutions, associations, administrators of tourist facilities and entrepreneurs. The local community perceives constraints in the new buildings construction and in enlargement or modernization of the existing ones as the main problem for people living in the ONP or its buffer zone. Driven by their particular interests, residents advocate the further development of the settlements and tourist infrastructure within the Park and the buffer zone, the liberalization of regulations, and even the liquidation of the Park’s buffer zone. They do not understand that the natural and landscape values (highly appreciated by them) can be degraded due to these activities.

11

Zmiany przestrzenno-czasowe wartości estetycznych krajobrazów obszarów pojeziernych na potrzeby ich audytu i ochrony na przykładzie gminy Pozezdrze

Senetra A.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2017

|

nr 36

63--77

PL

Praca przedstawia propozycje metodyczne oceny wartości estetycznej krajobrazu w aspekcie ich przydatności do implementacji Europejskiej Konwencji Krajobrazowej oraz opracowania zasad audytu krajobrazowego i definicji krajobrazu priorytetowego – szczególnie cennego ze względu na wartości m. in. estetyczno-widokowe. Autorską metodę oceny wartości walorów estetycznych krajobrazu (OWWEK) zastosowano do oceny gminy Pozezdrze (Pojezierze Mazurskie). Pomiary terenowe oraz mapy wartości wykonano w latach 2008 i 2015. Uzyskane wyniki pozwalają na określenie zmian estetyki krajobrazu w okresie 7 lat. Stwierdzono wysoką atrakcyjność fizjonomiczną krajobrazu oraz szybkie tempo utraty tej atrakcyjności w badanej gminie. Jest to związane ze zmniejszaniem się powierzchni terenów z przewagą elementów naturalnych i wprowadzaniem infrastruktury technicznej oraz turystyczno-rekreacyjnej. Zastosowana metodyka może być narzędziem kształtowania i ochrony wiejskich krajobrazów pojeziernych.

EN

The paper presents methodological assumptions of evaluating landscape aesthetic value in the process of the implementation of the European Landscape Convention and determining general rules for landscape auditing and defining the priority landscape – particularly valuable because of inter alia aesthetic-scenic values. The method for assessing the landscape aesthetic value (EEVL) developed by the author was used to evaluate Pozezdrze Community (The Masurian Lake District). Measurements and landscape aesthetic value maps were prepared in 2008 and 2015. The gained results allow for determining changes in landscape aesthetic values during 7 years. High visual attractiveness of the landscape and fast loss of the attractiveness on the research area were found. They are connected with a decrease of areas with the predominance of natural elements and introduction of technical, tourism and recreation infrastructure. The applied method can be a tool used for developing and protecting rural landscapes of lake districts.

12

Wykorzystanie przepisów z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego, jako narzedzia ochrony i kształtowania krajobrazu kulturowego

Szumska M., Kościelecki T.

Inżynieria Bezpieczeństwa Obiektów Antropogenicznych

|

2017

|

Nr 1

7--11

PL

Artykuł zwraca uwagę na potrzebę integrowania krajobrazu kulturowego z planowaniem przestrzennym. Artykuł ma celu przedstawienie zmian, jakie zaszły w ostatnich latach w przedmiotowym obszarze.

EN

Article draws attention to the need to integrate the cultural landscape of spatial planning. The article is to present the changes that have occurred in recent years in this area.

13

Analiza wyjściowa sytuacji środowiskowej w sektorze produkcji roślin ozdobnych w Polsce w 2015

Marosz A.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2017

|

nr I/1

55--70

PL

Celem analizy jest przedstawienie obszarów, w których sektor produkcji roślin ozdobnych może podjąć działania w celu ochrony przyrody i zasobów naturalnych. W pracy za pomocą wskaźników liczbowych wskazane są także obszary, w których presja na środowisko jest szczególnie duża oraz istniejące możliwości zmniejszenia tej presji. Są to głównie: obszary intensywnej produkcji pod osłonami zużywające znaczne ilości paliw kopalnych w celu ogrzewania szklarni i tuneli oraz energii elektrycznej do doświetlania upraw, obszary upraw pojemnikowych wymagające intensywnego nawadniania i nawożenia, obszary upraw gruntowych szczególnie oddziałujące na glebę. Według szacunków samo ogrzewanie osłon zużywa 490 tys.·ton węgla i 170 tys. ton mazutu oraz 15,7 mln·m3 gazu ziemnego rocznie. Pond to sektor roślin ozdobnych wytwarza znaczne ilości odpadów organicznych i nieorganicznych oraz zużywa rocznie 274,5 tys·m3 torfu wysokiego jako jednego z najważniejszych komponentów podłoża do uprawy.

EN

The aim of the analysis is to pointed out the areas in the ornamental plant production sector where some activities can be undertaken to prevent environment and natural recourses. In this paper some area of ornamental production with high impact on environment are indicate by a number index and possibilities to reducing this pressure are also pointed out. These are areas with intensive production under protection where great amount of fossil fuels are used to heat greenhouses or plastic tunnels and electricity used for supplementary lighting, areas of container plant production where intensive irrigation and fertilizing is needed, and area of field production with a high pressure on the soil. Estimating results shows that only heating of protected area used yearly 490 thousand tons of coal, 170 thousand ton of heating oil and 15,7 million m3 of natural gas. Apart from that, ornamental sector generate considerable amount of organic and nonorganic waste and also consuming 274,5 thousand m3 of sphagnum peat every year as one of the main component of a growing medium.

14

Krajobraz kulturowy – aktywna ochrona przez wartościowanie

Nowak P.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2016

|

T. 1

115--120

PL

Ochrona krajobrazu kulturowego miast, których społeczność stanowi społeczeństwo informacyjne powinna być rozpatrywana w sposób odmienny niż miało to miejsce jeszcze kilkanaście lat temu. Priorytetowym zadaniem stało się uświadamianie społeczeństwu wartości tego krajobrazu przez udostępnianie informacji na ten temat przy zastosowaniu nowoczesnych metod komunikacji. Dla opinii publicznej łatwiej zrozumiałe jest przełożenie wartości krajobrazu kulturowego na czynniki wymierne np. finansowe, niż dyskusje teoretyczne. W tym celu zastosowano metodę prof. Bogdanowskiego jako podstawę do opracowania teorii systemu komputerowego łączącego w sobie elementy planowania i administracji krajobrazem z danymi socjologicznymi i finansowymi. Metoda JARK-WAK umożliwia pracę w różnych skalach miasta i skorelowaniu jednostek różnych poziomów planowania w jeden system. Może on stanowić narzędzie programowego zarządzania i ochrony krajobrazów kulturowych.

EN

Protection of the cultural landscapes of cities where the community is information society should be considered in a different way than it was several years ago. The priority task is to raise public awareness of this landscape by providing information using modern communication methods. More effective communication tool than the problem discussions about the value of the cultural landscape is to indicate on the basis of financial data that it actually is. For this purpose, the method of prof. Bogdanowski was chosen as the platform for computer program development. Program made on basis of JARK-WAK analisys could combine elements of the planning and administration of the landscape with sociological and financial data. This method could work in different scales of the city and correlate units of different levels of planning in a single system. It can be a tool for program management and protection of cultural landscapes.

15

Dokumenty planistyczne narzędziem w polityczne ochrony krajobrazu

Bazan-Krzywoszańska A.

Przestrzeń i Forma

|

2016

|

nr 26

77--88

PL

W polityce przestrzennej gmin, kształtowanej m.in. na podstawie ustaleń zawartych w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, problematyka ochrony krajobrazu stanowi element dość znaczący. Obecnie brak jest prawnego obowiązku realizacji, w ramach działań statutowych instytucji odpowiedzialnych za ochronę krajobrazu, dokumentów o charakterze wytycznych wyprzedzających prace nad kierunkami rozwoju gminy.

EN

The problem of landscape protection is an important element of the spatial policy of administrative communes. This is determined, among other things, on the basis of assumptions included in a local spatial development plans. At present, institutions responsible for landscape protection are not required by law to present, within their statutory duties, documents on directions of the development of an administrative commune.

16

Cyfrowa analiza dopasowania kolorystycznego nowych obiektów do istniejącego otoczenia

Ozimek A.

Przestrzeń i Forma

|

2016

|

nr 26

271--282

PL

W krajobrazie o wysokich walorach widokowych zachodzi konieczność wprowadzenia restrykcji dotyczących nowych inwestycji. Jeżeli cechuje się on wysoką jakością architektury, projektowane obiekty nie powinny zmieniać charakteru otoczenia. Ich podobieństwo do elementów zastanych można oceniać, uwzględniając m.in. parametry geometryczne (rozmiar, kształt) oraz kolorystyczne. W publikacji przedstawiono próbę zastosowania metod komputerowych w ocenie barw nowo powstałych obiektów w kontekście stanu istniejącego.

EN

In the landscape of high visual values there is a need of restrictions concerning new investments. If the architecture is evaluated high, the new objects should not change the character of the surroundings. Their similarity to the existing elements can be measured regarding their geometrical parameters and colours. In the paper the attempt to use computer methods in the assessment of the new buildings colours in the context of the current state was presented.

17

Plan zarządzania dla zabytkowego obiektu budowlanego jako sposób zapewnienia jego długotrwałości

Affelt W.

Przegląd Budowlany

|

2016

|

R. 87, nr 10

50--58

PL

Polski Komitet Normalizacyjny wdraża do krajowego systemu standardów zestaw europejskich norm pod ogólną nazwą „Konserwacja Dóbr Kultury”. Norma PN-EN 15898:2011 „Ogólne terminy i definicje” została już przetłumaczona, jednak norma PN-EN 16096:2013–02 „Condition survey and report of built cultural heritage” [„Inwentaryzacja i zgłaszanie budowlanych dóbr kultury”] dostępna jest jedynie po angielsku. Plan zarządzania jest niezbędnym elementem w przypadku wnioskowania o wpisanie zabytkowego obiektu budowlanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Autor artykułu był członkiem międzynarodowego zespołu, który opracował taki plan dla Kościołów Pokoju w Jaworze i Świdnicy. Plan ten został stworzony w oparciu o publikację pt. „Management Plans for World Heritage Sites” [„Praktyczny przewodnik po planach zarządzania dla Obiektów Światowego Dziedzictwa”] autorstwa dr Birgitty Ringbeck, wydaną przez Niemiecką Komisję ds. UNESCO. Artykuł przekazuje zdobyte tam doświadczenie i poczynione spostrzeżenia.

EN

Polish Committee of Normalisation implements into national standard system set of European Norms under general title „Conservation of Cultural Heritage”. PN-EN 15898:2011 „Main general terms and definitions” has been already translated, however PN-EN 16096:2013-02 “Condition survey and report of built cultural heritage” in available only in English. Management Plan is an obligatory component of application for inscription of historic site into UNESCO World Heritage List. Author was a member of international team elaborating such Plan for Churches of Peace in Jawor and Swidnica. That work has been done on base of framework “Management Plans for World Heritage Sites. A practical guide” by dr. Birgitta Ringbeck, issued by German Commission for UNESCO. Experience gained and observation made are reported within the paper.

18

Przekształcenia krajobrazu oraz wybrane aspekty jego ochrony na przykładzie Olszówki Górnej i Dolnej w Bielsku-Białej

Sawicka M.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2016

|

nr 34

137--147

PL

Niniejsze rozważania dotyczą kwestii rozwoju i ochrony obszaru o wysokich walorach krajobrazowych. Przedmiot badań stanowią dzielnice Olszówka Górna i Dolna, zlokalizowane w południowej części miasta Bielska-Białej. Celem badawczym jest zidentyfikowanie przeobrażeń krajobrazu obu dzielnic i wskazanie pozytywnych działań na rzecz ochrony wartości przyrodniczo-kulturowych. Metody badawcze, do których należały zarówno analizy źródeł pośrednich, jak i danych źródłowych, pozwoliły na wskazanie pozytywnych przykładów rozwiązań w zakresie kształtowania i ochrony wartości kulturowych i przyrodniczych.

EN

This dissertation focuses on the development and protection of the areadistinguished by high landscape qualities. The subject of research are districts: Olszówka Górna and Olszówka Dolna, which are located in the southern part of the Bielsko-Biała city. The aim of the research is to identification of the transformations of the districts’ landscape and indication the positive actions to protect it’s natural and cultural qualities. The research methods (research of indirect sources and analysis of source data) allowed to findexamples of management and protection methods of natural and cultural qualities of the landscape.

19

Krajobraz kulturowy jako kategoria zabytków i jego specyfika

Klupsz Lidia

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2016

|

Nr 2

41--56

EN

Cultural landscape is the most recently established category of historic sites. It has been functioning in Poland since 1990 and was mentioned for the first time in UNESCO documents in 1992. Its dual structure distinguishes it from other typology groups. As per the definition provided in the act of law, cultural landscape is an area shaped by natural factors and human activities. This field covers not only natural elements but also products of civilization. Clear and unambiguous criteria for classifying cultural landscapes according to the results of their valorisation have not been implemented into historical preservation yet. This results in difficulties in preserving and protecting cultural landscapes in Poland. Under the provisions of the European Landscape Convention, Polish government is obliged to take actions aimed at assessing landscape values. Therefore, there is a chance to resolve the stalemate.

20

Restoration of Cultural Landscapes in Spatial Planning

Kosieradzka A., Ludwig B.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2016

|

No. 20(1)

27--36

EN

The issue of protection and development of the cultural landscape is an integral part of spatial planning at all levels. Progressing from the nineteenth century, interest in natural and anthropogenic landscape over the years has become the basis for conducting this research and the creation of a series of documents. Their result was to legitimize the principles of protection and landscaping by acts of planning. Advanced action in this area conducted by the European countries are beginning to exert more and more emphasis on setting the protection and development of the cultural landscape as one of the main objectives of planning in Poland.

PL

Problematyka ochrony i kształtowania krajobrazu kulturowego stanowi nieodłączny element planowania przestrzennego zarówno na poziomie krajowym, regionalnym jak i lokalnym. Postępujące od XIX wieku zainteresowanie krajobrazem naturalnym i antropogenicznym z biegiem lat stało się podstawą do prowadzenia w tym zakresie badań naukowych, powstawania poświęconych owej tematyce wielu publikacji i szeregu dokumentów a w końcu i usankcjonowania zasad postępowania w jego ochronie i kształtowaniu poprzez akty planowania przestrzennego. W porównaniu z działaniami w zakresie planowania krajobrazów kulturowych podejmowanymi w Polsce, kraje europejskie odznaczają się znacznym stopniem zaawansowania zarówno w sferze działań pozaustatwowych jak i naukowo - badawczych. Pomimo, że nie są one sporządzane w trybie obligatoryjnym stanowią obiecującą perspektywę dla realizacji wyznaczonych celów w aspekcie przeobrażeń krajobrazów kulturowych. Nawiązując do wzmożonego zainteresowania krajobrazem kulturowym za granicą i stosowanych w państwach europejskich praktyk należy również i w Polsce za jeden z najważniejszych celów planistycznych postawić ochronę i kształtowanie krajobrazów kulturowych. Mnogie dziedzictwo kulturowe w Polsce wymaga przeprowadzenia szczegółowych badań i studiów krajobrazowych oraz działań stanowiących podstawę do systematycznego postępowania w tworzeniu systemu ochrony i kształtowania krajobrazów kulturowych.