Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Załęczański Park Krajobrazowy. Georóżnorodność

Gara Krzysztof, Szynkiewicz Adam

Górnictwo Odkrywkowe

|

2023

|

R. 64, nr 2

69--82

PL

Załęczański Park Krajobrazowy powołano 5 stycznia 1978 r., jako jeden z pierwszych parków krajobrazowych w kraju. Powierzchnia Parku wynosi 14.485 ha, a jego strefy ochronnej 12.328 ha. Poza niewielką częścią leżącą w woj. śląskim, niemal cały jego obszar położony jest w południowo-zachodniej części województwa łódzkiego, w gminach Pątnów, Wierzchlas i Działoszyn. Załęczański Park Krajobrazowy obejmuje północno-wschodni fragment Wyżyny Wieluńskiej będącej częścią Jury Polskiej, zamykając od północy system jurajskich parków krajobrazowych. Powstał, aby chronić niepowtarzalny krajobraz jurajskich wapiennych ostańców z wijącą się wśród nich urokliwą Wartą. Obok piękna krajobrazu Załęczański Park Krajobrazowy cechuje niezwykle ciekawa geologia. Z węglanowym podłożem wiąże się występowanie licznych i różnorodnych zjawisk krasowych. Szczególnie cenny i bogaty jesy tu kras kopalny.

2

Protection of wooden architecture monuments and the cultural heritage of Polish Tatars (on the example of the Bohoniki Cultural Park and the landscape park in Kruszyniany)

Sulima Magdalena

Architectus

|

2023

|

Nr 1 (73)

85--95

EN

The article discusses the symbolism and richness of the culture of the Polish Tatars living in the villages of Bohoniki and Kruszyniany, located in Podlaskie Province. The centuries-old tradition, as well as the customs cultivated and maintained to this day by the Tatar population, are a treasure trove of the history of times past and undeniable proof of the existence of genius loci. Despite the unique architectural and cultural values presented by both villages and the fact that the mosques and mizars located there are included in the national list of monuments and have been recognized as monuments of history, the cultural landscape of the villages is exposed to changes and distortions as a result of the industrial investments planned here. These activities will undoubtedly negatively affect the image of the village, both spatially, naturally and socially. One of the ways of protecting Tatar culture has become the creation of a cultural park in Bohoniki, the purpose of which is to strengthen the protection of monuments located in its area, as well as to consolidate the village’s tourist potential. In turn in Kruszyniany, the creation of industrial poultry farms is to be prevented by the establishment of a landscape park, whose priority will be both the protection of the surrounding nature of the Knyszyn Forest, as well as the protection of the multicultural heritage of the village. The text also addresses legal issues of protection from the perspective of the regulations on the functioning of the cultural and landscape park, as well as describing the actions taken in this regard by the residents themselves, local authorities and conservation services. The aim of the text is to draw attention to the problem of comprehensive protection of monuments and cultural heritage of the Polish Tatars in the context of modern civilization transformations and related landscape changes.

PL

W artykule omówiono symbolikę i bogactwo kultury Tatarów polskich zamieszkujących położone w województwie podlaskim wsie Bohoniki i Kruszyniany. Wielowiekowa tradycja, a także kultywowane i podtrzymywane po dziś dzień przez ludność tatarską zwyczaje stanowią skarbnicę historii czasów minionych oraz niepodważalny dowód na istnienie genius loci. Pomimo unikatowych wartości architektoniczno-kulturowych, jakie prezentują obydwie miejscowości, oraz faktu, iż znajdujące się tam meczety i mizary wpisane zostały na krajową listę zabytków oraz uznane za pomniki historii, krajobraz kulturowy wsi narażony jest na przemiany i zniekształcenia w wyniku planowanych tam inwestycji przemysłowych. Działania te mogą niewątpliwe negatywnie odbić się na wizerunku wsi, zarówno pod względem przestrzennym, przyrodniczym, jak i społecznym. Jednym ze sposobów ochrony kultury tatarskiej stało się utworzenie w Bohonikach parku kulturowego, którego celem ma być wzmocnienie ochrony zabytków znajdujących się na jego obszarze, jak również ugruntowanie potencjału turystycznego wsi. W Kruszynianiach z kolei zamierzenia powstania ferm przemysłowych drobiu ma powstrzymać powołanie tam parku krajobrazowego, którego priorytetem będzie zarówno ochrona otaczającej przyrody Puszczy Knyszyńskiej, jak i wielokulturowego dziedzictwa. W tekście poruszono też prawne kwestie ochrony z perspektywy przepisów dotyczących funkcjonowania parku kulturowego i krajobrazowego oraz opisano działania, jakie w tym zakresie podjęli sami mieszkańcy, władze samorządowe i służby konserwatorskie. Ma to na celu zwrócenie uwagi na problem kompleksowej ochrony zabytków i dziedzictwa kulturowego Tatarów polskich w kontekście współczesnych przemian cywilizacyjnych i związanych z nimi zmian krajobrazowych.

3

A historical study of utility gardens within the Klemensów palace and park complex

Chęć Emilia, Dudek-Klimiuk Joanna, Szkołut Piotr

Technical Transactions

|

2021

|

Vol. 118, iss. 1

art. no. e2021010

EN

The main purpose of the research was the historical study of utility gardens, which are separate functional and spatial sections of the palace and park complex in Klemensów. These include a walled-off garden constituting a unique man-made landscape acting as a fruit and vegetable garden, as well as a tree nursery. The utility gardens in Klemensów were a place of acclimation and reproduction of seeds and saplings imported to Poland. Thanks to the expanding possibilities of obtaining and exchanging them from foreign and domestic garden nurseries, over time, the garden in Klemensów became a unique collector’s garden. The research introduces rarely discussed problems in the field of conservation, including the adaptation of historic utility gardens. The results include the analyses of archival materials which have not been previously developed.

4

The study of the old estates of the Northwestern Black Sea region of Ukraine in the aspect of increasing the recreational and tourist potential

Storozhuk Svitlana, Pronchenko Andrii

Architecture Civil Engineering Environment

|

2021

|

Vol. 14, no. 3

39--51

EN

The paper is devoted to the study of cultural and natural sights of the Northwestern Black Sea region of Ukraine, revealing their historical significance, unique architectural and urban planning solutions, and favorable location. The study identified and analyzed manors that have survived in the suburban areas of large cities. In world practice, examples have been identified of preserving the cultural and natural heritage of suburban areas through the development of their recreational and tourist potential. On the basis of the investigated cultural and natural attractions of the Northwestern Black Sea region, weekend tourist routes have been developed. The main focus of scientific work is on the study and conservation of natural resources and unique historical palaces and estates on the example of the palace of the Kurisov family. This makes it possible to use effectively recreational areas to create an ecologically clean, comfortable environment for recreation of the population and the development of domestic tourism, as a result of the current global pandemic of the coronavirus infection COVID-19, which caused the closure of the borders of many foreign countries.

5

Rezerwaty niepamięci

Szwedkowski Witold

Zieleń Miejska

|

2020

|

Nr 12

24--28

PL

Pamiętając o właściwości wektora czasu, nie powinniśmy zmieniać jego zwrotu. Tak samo współczesnym terminem nie powinno się określać zjawiska chronologicznie wcześniejszego. Można jednak zaryzykować i porównać dziewiętnastowieczne wznoszenie romantycznych ruin do zakładania współczesnych ogrodów pamięci. Wspominanie to przywoływanie jakichś minionych wartości, rzeczy ważnych powszechnie lub osobiście dla samego wspominającego. A gdyby tak czerpać z wartości zapominania?

6

Ocena przestrzennego rozmieszczenia parków narodowych i obszarów chronionego krajobrazu w państwach Europy Środkowej na tle prowincji fizycznogeograficznych

Badora Krzysztof, Nita Jerzy

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2020

|

nr 44 (2)

73--99

PL

Na podstawie analizy przestrzennego rozmieszczenia parków narodowych i obszarów chronionego krajobrazu Polski (parki krajobrazowe), Czech, Słowacji i Węgier oceniono czy tworzone w poszczególnych krajach systemy ochrony przyrody i krajobrazu są reprezentatywne również dla prowincji fizycznogeograficznych w granicach państw. Stwierdzono znaczną reprezentatywność w prowincjach głównie górskich i wskazano na dalsze możliwości ochrony. Na podstawie oceny stopnia integracji systemów ochrony przyrody i krajobrazu w rejonach przygranicznych określono obszary, które powinny uzupełnić system. Między poszczególnymi krajami występują różnice w przestrzennej organizacji parków narodowych i obszarów ochrony krajobrazu. Współpraca transgraniczna w ostatnich 30 latach znacznie się poprawiła. Większość przygranicznych parków narodowych i obszarów ochrony krajobrazu ma swoje kontinuum w kraju sąsiednim w formach podobnej rangi. Najsłabsze powiązania przestrzenne występują na granicy Węgier i Słowacji.

EN

Based on the analysis of the spatial distribution of national parks and protected landscape areas in Poland (landscape parks), the Czech Republic, Slovakia and Hungary, it was assessed whether the systems of nature and landscape protection created in individual countries are representative also for physico-geographical provinces within state borders. High representativeness was found in predominantly mountain provinces and further conservation options were indicated. Based on the assessment of the degree of integration of nature and landscape protection systems in border regions, areas that should complement the system have been identified. There are differences between individual countries in the spatial organization of national parks and landscape protection areas. Cross-border cooperation has improved significantly in the last 30 years. Most of the border national parks and landscape protection areas have their continuum in the neighboring country in forms of a similar rank. The weakest spatial connections are found on the border between Hungary and Slovakia.

7

Park krajobrazowy - możliwości ochrony przestrzeni

Raszka B., Kasprzak K.

Polish Journal for Sustainable Development

|

2017

|

T. 21, cz. 1

57--68

PL

Podstawowe znaczenie dla istnienia i ochrony parków krajobrazowych ma specyfika ich przestrzeni. Wynika ona nie tylko z fizjonomii krajobrazu i zasobów przyrody ożywionej i nieożywionej, ale także z wartości zasobów kulturowych, istniejącego stanu zagospodarowania oraz świadomości społeczeństwa lokalnego. To całość tworząca nasze dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe. W celu prowadzenia działań ochronnych dla parków krajobrazowych sporządzane są plany ochrony z uwzględnieniem: charakterystyki i oceny stanu przyrody, identyfikacji i oceny istniejących oraz potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych, charakterystyki i oceny uwarunkowań społecznych i gospodarczych, analizy skuteczności dotychczasowych sposobów ochrony, charakterystyki i oceny stanu zagospodarowania przestrzennego, wyników audytu krajobrazowego. Do najważniejszych wskazań zawartych planach ochrony należą: przyjęcie podziału funkcjonalno-przestrzennego, wyodrębnienie stref funkcjonalnoprzestrzennych będących obszarami realizacji działań ochronnych oraz określenie sposobu ochrony, zagospodarowania i użytkowania w ramach każdej strefy funkcjonalno-przestrzennej. Podstawą wyodrębniania stref funkcjonalno-przestrzennych, dla których określa się zakres prac związanych z ochroną przyrody, jest ich spójność przestrzenno-przyrodnicza. Parki krajobrazowe, ze względu na zajmowaną powierzchnię (8,08% powierzchni kraju) oraz pełnioną rolę i funkcje, powinny stanowić ważny element systemu ochrony przyrody w Polsce. Są one wyodrębnioną organizacyjnie strukturą wykonującą zadania w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu w warunkach prowadzenia działalności gospodarczej na ich terenie. W ocenie Najwyższej Izby Kontroli regulacje prawne dotyczące funkcjonowania parków krajobrazowych są niespójne i nieprecyzyjne. Nie dają one podstaw do właściwej organizacji działalności parków krajobrazowych, utrudniają lub całkowicie uniemożliwiają realizację podstawowego celu ich utworzenia, jakim jest zachowanie występujących na ich terenie wartości, zarówno przyrodniczych, jak i historycznych, kulturowych oraz krajobrazowych.

EN

The basic meaning for existing and protection of landscaped parks has the specific of their area. This is due not only to the physiognomy of the landscape and natural resources of animate and inanimate nature but also to the value of cultural resources, the existing state of development and the awareness of the local population. This all creates our natural and cultural heritage. To carry out protective measures for landscaped parks, protection plans are drawn up taking into account the characteristics and evaluation of the state of nature, identification and assessment of existing and potential internal and external threats, characteristics and evaluation of social and economic impact, analysis of the effectiveness of existing methods of protection, characterization and evaluation of the spatial development, the results of the landscape audit. The most important indications contained in the plans of protection include: the adoption of functional-spatial division, separation of functional-spatial zones which are areas of conservation implementation and determination of the way of protection within each functionalspatial zone. The basis for extracting functional and spatial zones, for which a range of work related to nature conservation is determined, is their spatial-nature consistency. Landscape parks, because of the space it occupies (8.09% of the country) and their official role and functions should be an important element of the system of nature protection in Poland. They are the only one organizational structure performing tasks in the field of nature and landscape protection in the conditions of doing business in their area. Fulfilling the role of centers of education in the broad sense should contribute to the preservation of the regions identity and distinctiveness. In the opinion of the Supreme Audit Office law regulations for the operation of parks are inconsistent and imprecise. They do not give any grounds for proper organization of landscaped parks activities, impede or completely prevent the realization of the basic purpose of their creation, which is to preserve existing in their area natural, historical, cultural and landscape values.

8

Accelerated peatland disappearance in the vicinity of the Konin brown coal strip mine

Ilnicki P., Górecki K., Szczepański M.

Journal of Water and Land Development

|

2017

|

no. 35

83--93

EN

In the Powidzki Landscape Park, there are 150 peatlands of a total area of 1,250.2 ha. On its edge, brown coal strip mines are in operation, causing deep land drainage that resulted in a drastic (up to 5 m) lowering of the water table in lakes and accelerated peatland disappearance. To determine the extent of the process, a comparison was made of the types of surface soil layers and their ash content in 20 peatlands determined in 1957–1965 and in 2017. They are located in the farmland lying the closest to the strip mine, Jóźwin IIB, and in woodland lying further away. The results were compared with those for a peatland in Skulsk, which was not affected by the negative impact of the strip mine. Fen peat, occurring there about 55 years ago has largely turned into grainy moorsh. In the 20–50 cm layer, an ash content has grown almost twofold, while in part of the peatlands organic soils have changed into mineral and organic-mineral ones. The greatest changes have occurred in the farmland. In all Park peatlands, grasslands have contracted threefold, while the area of forests and woodlands has grown fivefold. Today, about 10% of the peatland area is taken up by arable land of which there was none before.

PL

W Powidzkim Parku Krajobrazowym znajduje się 150 torfowisk o obszarze 1250,2 ha. Na jego obrzeżu prowadzona jest odkrywkowa eksploatacja węgla brunatnego powiązana z głębokim odwodnieniem terenu. Spowodowała ona drastyczne obniżenie lustra wody (do 5,0 m) w istniejących tu jeziorach i przyśpieszyła proces zanikania torfowisk. W celu ustalenia jego zakresu porównano określone w latach 1957–1965 i w 2017 r. rodzaje i popielność powierzchniowych warstw gleby w 20 torfowiskach. Leżą one najbliżej odkrywki Jóźwin IIB położonym regionie rolniczym i w dalej położonym regionie leśnym. Wyniki porównano z torfowiskiem w Skulsku, na które kopalnia negatywnie nie oddziałuje. Występujące ok. 55 lat temu torfy niskie w większości przekształciły się w mursz ziarnisty. W warstwie 20–50 cm nastąpił blisko dwukrotny wzrost popielności, a w części torfowisk gleby organiczne przekształciły się w gleby mineralne i organiczno-mineralne. Największe zmiany wystąpiły w regionie rolniczym. We wszystkich torfowiskach na terenie Parku trzykrotnie zmalał obszar użytków zielonych i pięciokrotnie wzrosła powierzchnia lasów. Obecnie 10% ich powierzchni zajmują grunty orne, których uprzednio nie było wcale.

9

Characteristics of demand for recreational activity on cycling routes in landscape parks of Lublin province

Mazurek-Kusiak A.

Ekonomia i Środowisko

|

2017

|

nr 4

238--248

EN

The aim of the research was to determine the group of inhabitants of Lublin province as users of cycling routes in the landscape parks of Lublin province and frequency of this activity. Recreational activity in this respect was analyzed in terms of gender, age, education, place of residence and occupational status. The research was carried out using the direct survey method, which was carried out among 1203 inhabitants of the Lublin province, who were able to ride a bicycle. Statistical computations were performed applying Statistica ver. 13 PL software, using non-parametric tests: the Mann-Whitney U test, the Kruskal-Wallis test, and the median test. Following conclusions have been drawn from the research: a typical user of cycling routes is a young person up to 30 years of age, still learning and/or pursuing a freelance occupation. Therefore, when developing new bicycle routes in the landscape parks, they should be adjusted to this age group of participants. Young people going on a bike tour are expecting to download mobile applications that will allow to get acquainted with the most interesting attractions on the itinerary, as well as QR code images on the information boards. There are pensioners who can be attracted to cycling routes in the landscape parks, providing them with the necessary infrastructure (benches, information boards, fireplaces/BBQs, relaxation areas) and organizing guided bike tours with trainers or animators.

10

An attempt to assess the promotion and intensity of tourism and leisure in Kozłowiecki Landscape Park

Sawicki B., Mazurek-Kusiak A.

Ekonomia i Środowisko

|

2017

|

nr 2

231--241

EN

The objective of this study is the assessment of the promotion of tourist and recreational traffic in Kozłowiecki Landscape Park by examining the intensity and preferences as well as social structure of the participants. The research was conducted using the methods of observation and diagnostic survey, including the application of the questionnaire and interview techniques, as well as the technique of documentation analysis. The research was conducted in 2015. On the foundation of the analysis conducted on the research outcome, it was found that in the studied park mainly the local recreational activity is developing. The promotion of the attractive qualities of this area in the provincial capital city, located 13 kilometres away, is poor although it actually exists. It was also found that the tourism-oriented development of the area surrounding the park is low, yet it was noted that the services provided by the nearby Zamoyski Museum in Kozłówka are very well promoted – unfortunately only by one-day visitors. A proposal was put forward to join the forces of the local institutions and communities and develop an offer of a well-designed, comprehensive tourism product, which will also be well promoted.

11

Peatlands and their protection: select landscape parks of the Wielkopolska region

Ilnicki P., Górecki K., Lewandowski P.

Journal of Water and Land Development

|

2016

|

no. 31

53--61

EN

In the context of five significantly different landscape parks in Wielkopolska (30,413 ha) 243 peatlands have been presented in terms of their characteristics, stratigraphy, change in means of utilisation and localisation. Thus trends in the change of peatland utilisation means in the period 1970–2016 were established and the resulting negative effects indicated. For this purpose the process of peatland protection established was analysed in the context of management plans carried out for both the protection of landscape parks and Natura 2000 sites within their territory. The above management plans, however, do not provide information as to localisation data, stratigraphy and to what purpose peatlands are used, which in all cover 2,690 ha – 4.2% of parks’ area. Most often this means there are no formal applications for their protection. This could be said to be a biproduct of a lack of discussion as to the major threat to the environment presented by the increasing disappearance of peatlands – a result of the mineralisation and moorsh process of peat soils. To a large extent the former has resulted from a lack of scientific expertise in respect to soils, peats and land reclamation in research teams preparing landscape management plans.

PL

Na przykładzie pięciu różniących się istotnie parków krajobrazowych Wielkopolski (30 413 ha) przedstawiono charakterystykę, stratygrafię, zmianę sposobu użytkowania i lokalizację 243 torfowisk. Określono trend zmiany sposobu użytkowania torfowiska w latach 1970–2016 i wskazano wynikające z tego negatywne skutki. Analizowano sposoby ochrony torfowisk ustalone w ramach ostatnio sporządzonych planów ochrony parków krajobrazowych i wchodzących w ich skład obszarów Natura 2000. We wszystkich istniejących planach brak danych o lokalizacji, stratygrafii i sposobie użytkowania torfowisk, które zajmują łącznie 2690,1 ha, czyli 4,2% powierzchni parków. Skutkuje to najczęściej brakiem wniosków na temat ich ochrony. Nie wspomina się o głównym zagrożeniu, którym jest stale postępujące zanikanie torfowisk w wyniku mineralizacji i murszenia torfu. W znacznej mierze jest to wynikiem braku gleboznawców, torfoznawców i meliorantów w zespołach autorskich przygotowujących plany ochrony.

12

Romantic Joseph Lenné Landscape Park in Zatonie near Zielona Góra as a relic of Garden Art - modern-day transformations and threats

Kochańska A.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2016

|

No. 22(3)

69--79

PL

Romantyczny park krajobrazowy Petera Josepha Lennégo w Zatoniu koło Zielonej Góry jako przykład zabytku sztuki ogrodowej, współczesne przekształcenia i zagrożenia

13

Czy można pogodzić turystykę z ochroną przyrody?

Tokarska-Osyczka A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2015

|

nr 160 (40)

5--14

PL

Turystyka przyrodnicza, której celem jest poznanie bioróżnorodności flory i fauny, jest ostatnio jedną z ciekawych propozycji spędzania wolnego czasu. Obszary przyrodniczo cenne stanowią bardzo atrakcyjne miejsca wędrówek turystycznych. W wielu wypowiedziach i opracowaniach zauważyć można jednak dysonans między intensyfikacją obecności człowieka na danym terenie, a ochroną jego walorów przyrodniczych. W pracy opisano różnice między turystyką przyrodniczą i turystyką masową, z założeniem pojemności i chłonności turystycznej przyrody jako wskaźnika dla możliwości użytkowej w tych kategoriach.

EN

Nature tourism, which targets to get familiar with the diversity of fauna and flora, is becoming a very popular activity. Valuable areas are attractive places for the tourists. In a lot of opinions or articles we can observe the dissonance between intensification of human presence and environ-mental protection. The paper describes the differences between nature tourism and mass tourism, including bandwidth, capacity and absorptivity of nature as an indicator for the possibility of use in these categories.

14

Kartografia geoturystyczna dla parków krajobrazowych w Polsce

Rychel J.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 12/2

1455--1460

EN

In 2014, NRI has issued seven geological and touristic maps of landscape parks. For two of them were also created geological information boards. These maps both form and content refer to previous publications of this type. They are elaborated in GIS applications using new technologies, eg. GPS measurements, orthophotomap, satellite images, digital terrain model. Geological maps contain clearly and attractively redacted explanations, elements of topography, hydrography, ecology and tourism. They promote nature and landscape protection but also inform about the geology of each park.

15

Walory turystyczne parków krajobrazowych a farmy wiatrowe

Sikora J., Wartecka-Ważyńska A.

Ekonomia i Środowisko

|

2015

|

nr 3

56--66

PL

W artykule podjęto próbę określenia wpływu farm wiatrowych na system obszarów chronionych w Polsce, jakim jest park krajobrazowy oraz występujące w nim wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe. Wskazano na wpływ negatywny i pozytywny. Autorzy mają nadzieję, że przedstawiony problem stanowić będzie źródło do dalszej interesującej dyskusji.

EN

Due to natural and anthropogenic values, landscape parks and the surrounding protected areas are very interesting tourist attractions. This paper presents a characteristic of tourist values and attractions in landscape parks, opportunities for tourist land development that meets the principles of sustainable development. The focus was on wind farms considered as renewable energy source, often located near landscape parks. Therefore, the attempt was made to answer the question: whether wind farms reduce or reinforce tourist attractiveness and values of landscape parks? The paper was based on the analysis of scientific literature and information collected from the Internet.

16

Historia powołania pierwszego parku krajobrazowego w Polsce a projekt wydobycia rud tytanomagnetytowych masywu suwalskiego

Świerubska T.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2014

|

R. 55, nr 2-3

40--43

PL

12 stycznia 1976 roku władze nowo utworzonego województwa suwalskiego podjęły uchwałę o powołaniu Suwalskiego Parku Krajobrazowego. Interesujące jest, że park krajobrazowy, jako forma ochrony przyrody, nie funkcjonował w ówczesnym prawodawstwie. Dopiero ustawa o ochronie przyrody z 1991 roku usankcjonowała tę formę. Podstawową przyczyną stan prawnego, który wyprzedzał zapisy ustawowe, była niewątpliwie determinacja organizacji i służb ochrony przyrody, dążących do ochrony jednego z najbardziej unikatowych zakątków Polski. Pierwsze wnioski o ochronę fragmentu północnej Suwalszczyzny pojawiły się pod koniec lat pięćdziesiątych XX wieku niemal równolegle z rozpoczęciem badań geologicznych bogatych złóż rud tytanomagnetytowych masywu suwalskiego. Poniższy materiał jest próbą odtworzenia historii tworzenia pierwszego parku krajobrazowego w Polsce na tle prac planistycznych okręgu górniczego „Krzemionka I".

EN

On January 12,h 1976, the administration of newly formed Suwałki Voivodeship adopted a resolution on creating Suwalski Landscape Park. It’s worth to mention a landscape park as a from of wildlife protection didn't exist in law those days. It was sanctioned in Nature Conservation Act later in!991. Motivation for local laws exceeding formal sanctioning w determination of organizations and wildlife conservation officials to protect one of the most unique regions in Poland. First initiatives to protect part of Northern Suwałki Region came up in łate fifties of XXth century, about the same ti when geological examination of suwalski massif's rich titano-magnetite ores was initiated. The aim of this work is reconstruction of how the first landscape park in Poland has been estabilished alongside flourishing plans to create a mining region „Krzemionka 1".

17

The principles of plant selection in gardens designed by Eduard Petzold (1815-1891)

Jaworek J.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2014

|

R. 111, z. 6-A

225--238

EN

Eduard Petzold is regarded as one of the most important German landscape garden art designers and theoreticians of the second half of the 19th century. He founded 'Arboretum Muscaviense' at Bad Muskau, which was very popular in the 19th century. His interest in dendrology was reflected in his garden designs. His garden plans included detailed plant selection guidelines. In Lower Silesia, 15 original plans survive, and so it is possible to investigate Petzold’s garden craft. This paper is aimed at raising awareness of the greenery composition principles applied by Eduard Petzold and at studying the surviving tree stands created in line with his recommendations in present-day parks.

PL

Eduard Petzold zaliczany jest do grona najważniejszych niemieckich projektantów i teoretyków krajobrazowej sztuki ogrodowej 2 połowy XIX wieku. Był założycielem słynnego w XIX wieku "Arboretum Muscaviense" w Bad Muskau. Jego zainteresowania dendrologiczne znalazły odzwierciedlenie w projektach ogrodów, w których zawarł szczegółowe informacje na temat doboru roślin. Na terenie Dolnego Śląska zachowało się 15 takich oryginalnych projektów, dzięki którym możliwe jest poznanie warsztatu ogrodniczego Petzolda. Celem pracy jest podniesienie wiedzy na temat zasad komponowania zieleni, stosowanych przez Eduarda Petzolda, a także rozpoznanie obecnego stanu zachowania parków i form zadrzewień, wprowadzonych według jego zaleceń.

18

The concept of revalorisation of a historical residential estate - the palace and park complex at Siemianice

Rosada A., Walerzak M.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2014

|

R. 111, z. 5-A

149--162

EN

The village of Siemianice is located in the county of Kępno in Greater Poland. It can boast a palace and park complex which represents the tradition of 19th-century landscape establishments. In the western part of the park there is a palace built by Count Piotr Szembek in 1835 and totally rebuilt in the Neo-Renaissance style in 1894. Since 1951 it has been the home of the Forest Experimental Department of the University of Life Sciences in Poznań. The palace is in very good condition but the park requires revalorisation. The studies conducted included several analytical stages whose aim was to formulate a concept of the park’s revalorisation in order to emphasize its 19th-century origins, fully expose its values, and restore their lost quality.

PL

Siemianice położone są w Wielkopolsce, w powiecie kępińskim. We wsi znajduje się zespół pałacowo- -parkowy, który reprezentuje tradycję XIX-wiecznych założeń krajobrazowych. W zachodniej części parku usytuowany jest pałac, wybudowany w 1835 roku przez hrabiego generała Piotra Szembeka, a w 1894 roku całkowicie przebudowany w stylu neorenesansowym. Od 1951 roku mieści się w nim Leśny Zakład Doświadczalny Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Pałac jest w bardzo dobrym stanie, natomiast park wymaga przywrócenia dawnej świetności. Przeprowadzone badania obejmowały kilka etapów analitycznych, których celem było sporządzenie koncepcji rewaloryzacji parku, aby uczytelnić jego XIX-wieczną genezę, pełniej wyeksponować walory i przywrócić utracone wartości.

19

Landscape park in Kliczków comparing to other silesian garden layouts of Eduard Petzold

Bieleń-Ratajczyk A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2014

|

R. 111, z. 5-A

209--219

EN

Eduard Petzold was a German landscape architect and creator of dozens of landscaped gardens in Silesia. The Park in Kliczków is today one of the few examples of his Silesian gardens which, after years of neglect, has regained its former shape. The eventful past of this park, ending happily in its recent restoration, prompts considerations on the history of other Silesian creations by Petzold. The field research confirmed that currently most of these are significantly neglected. Furthermore, in many of them the former composition has blurred and the historic plant substance is severely damaged. Their condition poses questions about perspectives for preventing further destruction of these valuable layouts.

PL

Eduard Petzold był niemieckim architektem krajobrazu, autorem kilkudziesięciu ogrodów krajobrazowych na Śląsku. Park w Kliczkowie jest dziś jednym z niewielu przykładów śląskich ogrodów jego autorstwa, które po latach zaniedbania odzyskały swój dawny kształt. Burzliwe dzieje tego parku, zakończone szczęśliwie jego niedawną rewaloryzacją, prowokują do rozważań na temat losu innych śląskich realizacji Petzolda. Przeprowadzone badania terenowe potwierdziły, że większość z nich jest obecnie w stanie poważnego zaniedbania. W wielu dawny układ kompozycyjny uległ zatarciu, a zabytkowa substancja roślinna jest poważnie naruszona. Ich stan rodzi pytania o perspektywy powstrzymania dalszego niszczenia tych cennych obiektów.

20

Analysis of changes in a nineteenth-century landscape park on the example of the Oborskich palace complex in Mielec

Kolisz D.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2014

|

R. 111, z. 6-A

295--307

EN

This paper summarizes the systematized information about the Oborskich palace complex park. It contains analysis of the stylistic and compositional transformations, with an indication of the inconsistency in those transformations and the reasons for this. The article indicates the landscape values which are not properly used and delineates activities which aim to emphasize those values. It also specifies the importance this premise has on the local scale.

PL

W artykule przedstawiono usystematyzowane informacje, dotyczące parku należącego do zespołu pałacowego Oborskich. Przeprowadzono również analizę przemian stylowych i kompozycyjnych ze wskazaniem niekonsekwencji działań i ich przyczyn w obrębie tychże przemian. Wskazano walory widokowe założenia, które nie są w pełni wykorzystane. Podjęto zatem próbę wytyczenia działań, które mają na celu podkreślenie tych walorów. Ponadto określono rangę, jaką założenie pełni w skali lokalnej.