Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The earliest public green areas connected with Jelenia Góra. Pt 2

Jagiełło Marzanna, Brzezowski Wojciech

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2018

|

Vol. 14, nr 3

109--118

EN

In the third part of the 18th century the earliest public landscape gardens began to appear in the area of suburban Jelenia Góra. They were the first public parks in Silesia. When establishing them, the natural landscape features of the area were used (Karkonosze). Two of them, Hausberg and Helkon, were created at the end of the 17th century on the north-western side of the city.

PL

W trzeciej tercji XVIII w. zaczęły powstawać na ówczesnych terenach podmiejskich Jeleniej Góry, najwcześniejsze na terenie Śląska publiczne założenia krajobrazowe przeznaczone dla wszystkich mieszkańców. Przy ich aranżowaniu wykorzystano naturalne walory krajobrazowe okolicy (Karkonosze). Dwa z nich Hausberg i Helikon powstały pod koniec XVII w. po północno – zachodniej stronie miasta.

2

The earliest public green areas connected with Jelenia Góra. Pt 1

Jagiełło Marzanna, Brzezowski Wojciech

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2018

|

Vol. 14, nr 1

136--144

PL

W trzeciej tercji XVIII w. zaczęły powstawać na ówczesnych terenach podmiejskich Jeleniej Góry, najwcześniejsze na terenie Śląska publiczne ogrody krajobrazowe przeznaczone dla wszystkich mieszkańców. Przy ich zakładaniu wykorzystano naturalne walory krajobrazowe okolicy (Karkonosze). Na wczesne powstanie tych założeń wpływ miała budząca się moda na górskie wędrówki oraz rosnąca (dzięki pobliskim uzdrowiskom) świadomość pożytków płynących z kontaktu z naturą, pozostająca w zgodzie z ówczesnymi poglądami na sztukę ogrodową.

EN

In the third part of the 18th century the earliest public landscape gardens began to appear in the area of suburban Jelenia Góra. They were the first public parks in Silesia. When establishing them, the natural landscape features of the area were used (Karkonosze). Such an early creation of these parks was influenced by the growing fashion for mountain hiking and the increased (thanks to the nearby health resorts) awareness of the benefits of contact with nature, while remaining in harmony with contemporary views on garden art.

3

The period of flower carpets and other colourful garden decorations, i.e. kinds of ornamental species used in Europe at the turn of the 20th century

Pudelska K., Rojek K.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 10-A

21--32

EN

Since the 16th century species of flowers imported from the New World to Europe have enriched botanical gardens, and later palace or manor gardens and public gardens. In the second half of the 19th and in the 20th centuries new flower forms appeared i.e. clumps, flowerbeds and flower decorations. These plant elements were particularly appreciated taking into consideration a quickly growing range of new species and flowering plants. They were also popularized by their creators, gardeners, owners and the users of the modern shaped gardens. In the descriptions of gardens available today, in treatises or many lithographies, we can find the flower forms and species planted in those days. The aim of this thesis is to present selected flower forms in Polish parks and gardens at the turn of the 20th century and specifying species and flower plants typical of certain solutions.

PL

Od XVI wieku gatunki sprowadzane z Nowego Świata do Europy wzbogacają program roślinny ogrodów botanicznych, później pałacowych, dworskich, miejskich publicznych. W II połowie XIX i w wieku XX zaznacza się szczególny rozwój nowych form kwiatowych, m.in. kwietników, klombów kwiatowych, ozdób kwiatowych. Te elementy roślinne zyskują na wartości ze względu na szybko powiększającą się w tym czasie ofertę nowych gatunków i odmian roślin kwiatowych. Są również popularyzowane przez ich twórców, ogrodników, właścicieli i użytkowników budowanych/kształtowanych w nowatorskim duchu ogrodów. W dostępnych dzisiaj opisach ogrodów, traktatach czy na wielu litografiach można odnaleźć wzory form kwiatowych oraz stosowane wówczas gatunki. Celem tej pracy przeglądowej jest zaprezentowanie wybranych form kwiatowych w polskich parkach i ogrodach przełomu XIX i XX wieku i wyszczególnienie typowych dla określonych rozwiązań gatunków i odmian roślin kwiatowych.

4

Stefan Celichowski – planner of the early 20th century. Analysis of the park in Osmolice

Myśliwiec J., Chyżewska R., Żuraw B.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

Y. 112, iss. 5-A

157--172

EN

Stefan Celichowski is one of the most prominent planners of the early 20th century who created nearly 250 projects including palaces, manors and public parks in the naturalistic style with all its distinguished features. Design, composition, richness and diversity of floral elements is the central attribute of his gardens design. The idea of creating the Palace Park in Osmolice comes at the peak of Celichowski's creativity. The project was established in 1909 for the Stadniccy family. Post-war times brought further owners to the estate and its commercial functions. Inappropriate custody has caused transformations to the compositional structure. Currently work on the garden concept is directed towards protection and restoration of this incredible place.

PL

Stefan Celichowski jest jednym z najwybitniejszych planistów początku XX w. Jego twórczość obejmuje blisko 250 projektów parków dworskich, pałacowych i publicznych, charakterystycznych dla stylu kaligraficznonaturalistycznego. Główną cechą projektowanych przez artystę ogrodów jest duży udział elementów roślinnych i ich dominująca rola w kompozycji oraz bogactwo w doborze gatunkowym. Zespół pałacowoparkowy w Osmolicach został zrealizowany w szczytowym okresie twórczości Celichowskiego. Projekt powstał w 1909 r. na zlecenie rodziny Stadnickich. Po II wojnie światowej częste zmiany właścicieli obiektu były przyczyną przekształcenia jego funkcji. Nieprawidłowa opieka nad parkiem doprowadziła do transformacji struktury kompozycyjnej. Obecnie przeprowadzane prace przy założeniu ogrodowym mają na celu ochronę i przywrócenie walorów tego miejsca.

5

Planowanie przekształceń krajobrazowych założenia parkowo-dworskiego przy Muzeum im. Jana Kochanowskiego w Czarnolesie

Pałubska Katarzyna, Szewczyk Aleksandra

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2014

|

T. 10, nr 1

20--32

PL

Możliwość opracowania studium krajobrazu kulturowego, opiniowanego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, jako materiał wyjściowy do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, podobnie jak ma to miejsce w przypadku opracowania ekofizjograficznego (wykonywanego obowiązkowo zgodnie z Ustawąo planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003), jest zjawiskiem spotykanym sporadycznie. Świadome planowanie rozwoju krajobrazów kulturowych wymaga szerokiej wiedzy konserwatorskiej i licznych studiów historycznych, których pełne wyniki nie zawsze mogą zostać zawarte w zwięzłych zaleceniach służb konserwatorskich. Przedstawiony przykład założenia parkowo-dworskiego w Czarnolesie, którego ostatnia dokumentacja planistyczna sięga roku 1989 (brak aktualnej), pokazuje skomplikowany proces analitycznego dochodzenia do sformułowania stref ochrony konserwatorskiej w przekształconym środowisku kulturowym. W opracowaniu wykonano analizy walorów przyrodniczych, historycznych, przemian układu kompozycyjnego oraz bezpośredniego otoczenia założenia, a także analizy dotyczące obecnego programu użytkowego, uwarunkowań prawno-własnościowych, dzięki którym możliwe było określenie wartości zabytkowej obiektu, ocena obecnego stanu zachowania substancji zabytkowej ogrodu krajobrazowego oraz wyznaczenie funkcji i istniejącego programu użytkowego. Na podstawie analiz określono zakres działań rewaloryzacyjnych, mających na celu odnowienie walorów XIX-wiecznego ogrodu krajobrazowego. Opracowane studium krajobrazu kulturowego zawiera wytyczne konserwatorskie przedstawiające kierunki oraz wskazania do zagospodarowania terenu założenia parkowo-dworskiego w zakresie jego przeznaczenia, spełnianych funkcji, form ochrony konserwatorskiej i przyrodniczych, układu kompozycyjnego oraz kompozycji układów roślinnych i nasadzeń. Po uwzględnieniu określonych stref ochrony konserwatorskiej możliwe było wytypowanie celów projektowych, na jakie składają się dwa podstawowe działania w odniesieniu do projektowanego fragmentu czarnoleskiego założenia, tj. rewaloryzacja historycznej kompozycji parku poprzez wydobycie struktur zachowanych i wymagane uzupełnienie elementów niezachowanych oraz adaptacja wytypowanej przestrzeni o niskich walorach historycznych poprzez nadanie jej nowego przeznaczenia w zakresie spełnianej funkcji muzealnej z poszanowaniem istniejącej substancji zabytkowej.

EN

Possibility of realizing of the landscape cultural study, given its opinion by monument conservation office, as initial material for the spatial study of the conditions and directions of development, similarly how it is taking place in case of the ecophysiographic study (made obliga-torily) is a phenomenon. Development planning of the cultural landscapes requires the conservator's extensive knowledge and the numerous historical research. Presented example of the court garden in Czarnolas which last planning documentation reaches of 1989 (lack current), is showing the complex process of analytical reaching formulating protection zones in the cultural environment. In the study the analyses of natural, historical environment, transformations of the composition and surrounding area, as well as analysis concerning nowadays development or legal-proprietary conditioning were performed, thanks to which determining the historic value of the object was possible. Based on analyses a range of activities of 19th century advantages restoration, being aimed at renovating of the landscape garden was determined. The study of the cultural landscape contains conservator's guidelines presenting directions for the spatial development of the court garden in functions, forms of cultural and natural protection, composition arrangement and the composition of plant arrangements. Based on defined zones of the conservation protection singling out design purposes two basic operations as result: the revaluation of the historical composition of the park by emphasizing kept structures and required supplementing not-keeped elements and the adaptation of the space marked out about low historical value by granting the new purpose in the scope fulfilled of museum function with the respect for the historic existing substance.

6

Łazienki Królewskie w twórczości Zygmunta Vogla

Szendi A.

Architectus

|

2014

|

Nr 3(39)

23--40

PL

Jednym z najsławniejszych rodzimych przykładów ogrodowego stylu krajobrazowego stały się Łazienki Królewskie, ukochana rezydencja Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wielokrotnie przedstawiana przez różnych twórców doczekała się bogatego zbioru ikonografi cznego prezentującego jej losy i rozwój. Pod względem liczby prac poświęconych temu ogrodowi znacząco wyróżnia się Zygmunt Vogel. W ten szczególny sposób przyczynił się on do poszerzenia dzisiejszego stanu wiedzy o wyglądzie Łazienek z początkowego okresu ich istnienia. Materiału porównawczego niezbędnego do oceny rzeczywistej wartości jego obrazów pod względem wiarygodności przedstawienia dostarczają dzieła innych artystów, m.in. Jana Piotra Norblina, Marcina Zaleskiego, Franciszka Smuglewicza. Żaden jednak z nich w swej aktywności zawodowej nie poświęcił tyle miejsca wspomnianej tematyce, ile Vogel. Stał się on autorem wielu niezwykle malowniczych widoków Łazienek, prezentując różne ujęcia zarówno głównych elementów ich kompozycji, jak i mniej popularnych zakątków ogrodu, które stanowić miały rodzaj przeznaczonej dla króla malarskiej dokumentacji o stanie założenia. Analiza porównawcza dzieł Vogla z pracami innych twórców potwierdziła tezę o jego rzetelności. Pozwoliła również dopatrzyć się w nim jedynego malarza, który pokazał, jak ta królewska rezydencja zmieniła się na przestrzeni 20 lat.

EN

The Royal Łazienki became one of the most famous examples of Polish landscape gardens, the beloved residence of Stanisław August Poniatowski. Repeatedly portrayed by various artists, it has a rich collection of iconographic material presenting its development. The important leader in the number of works devoted to this garden is Zygmunt Vogel. In this special way, he contributed to the extension of the present state of knowledge about the appearance of the Royal Łazienki from the time of their formation. Reference material needed to assess the real value of his paintings in terms of the credibility is provided in the works of other artists, including Norblin, Zaleski, Smuglewicz. However, none of them, in their professional activity, devoted as much space to this topic, as Vogel. He became the author of many highly artistic views of Łazienki, presenting various expressions of both the main elements of the composition, as well as less popular parts of the assumption. It was a kind of painting documentation prepared for the king showing him the garden’s transformations. Comparative analysis of Vogel’s works with the work of other authors confi rmed the thesis of his reliability. It also allowed us to see him as the only painter who showed how this royal residence changed over the 20 years.

7

Malarstwo pejzażowe jako narzędzie inspiracji dla sztuki ogrodowej XVIII i XIX w.

Szendi A.

Architectus

|

2013

|

Nr 2(34)

59--67

PL

Wiek XVIII objawił się w sztuce ogrodowej zamiłowaniem do układów swobodnych, kultem nieskrępowanej przyrody, powrotem do natury. Tendencje te wyrosły na fundamencie przemian estetyczno-fi lozofi cznych, fascynacji kulturą antyku i Dalekiego Wschodu oraz malarstwem pejzażowym, spełniającym idee mitu arkadyjskiego. Szczególnie ważnym aspektem opisywanego zjawiska była ewolucja roli krajobrazu w sztuce malarskiej, która podniosła go do rangi samodzielnego tematu i choć traktowała go w sposób wyidealizowany, to jednak dała możliwość zwrócenia uwagi na jego naturalne piękno. Sceny z widoków Lorraina, Poussina oraz Rosy stały się wzorcem w kształtowaniu ogrodów krajobrazowych. Powszechną praktyką stało się zapraszanie malarzy do współpracy przy zakładaniu kompozycji ogrodowych bądź inspirowanie się ich dziełami w celu uzyskania odpowiedniego efektu wizualnego w ogrodzie. Dzięki temu powstawały założenia krajobrazowe o charakterze malowniczym, w których można zaobserwować elementy zapożyczone z płócien malarzy.

EN

The 18th century was manifested in the art of gardening by passion for an irregular system, unfettered worship of nature, return to nature. These trends grew on a foundation of aesthetic and philosophical transformation, fascination with the antique and the Far East culture, and landscape painting, fullfi lling ideas of Arcadian myth. A particularly important aspect of this phenomenon was the evolution of the role of landscape in the art of painting, which raised it to the rank of an independent subject and although it was treated in an idealized way, it provided an opportunity to draw attention to its natural beauty. Scenes from views of Lorrain, Poussin and Rosa became a pattern in the development of landscaped gardens. It became common practice to invite artists to collaborate in the establishment of garden composition, or to be inspired by their works in order to obtain the appropriate visual effect. Thus formed picturesque landscaped gardens where you can see elements borrowed from the canvases of painters.

8

Alpinarium. Cz.1. - Istota ogrodu skalnego

Pudelska K., Rojek K.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2010

|

T. 6

188--195

PL

„Alpinarium” definiuje się jako ogród typu rodzajowego o niewielkiej skali kompozycji, w którym wykorzystywane są rośliny piętra alpejskiego oraz innych miejsc skalistych. Współczesne ogrody alpejskie to obiekty specjalne, miejsce prezentacji szaty roślinnej gór urządzone dla celów naukowych przy różnych ośrodkach badawczych, naukowych czy kulturalno-oświatowych, to obiekty o dużym znaczeniu estetycznym i dydaktycznym, w których naturalne lub sztucznie tworzone skaliska są tłem dla roślin. W Europie pierwsze ogrody skalne pojawiły się pod koniec XVII w., ale największy ich rozkwit przypada na wiek XIX, wtedy bowiem wzrasta fascynacja Alpami i Tatrami, florą górską, wzrasta zainteresowanie ideą ratowania zagrożonych gatunków, a przede wszystkim ogród służy do prezentacji naturalnego piękna krajobrazu. Najczęściej te swobodne układy kamienne stanowiły wyodrębnione fragmenty tworzonych w nowym duchu, ogrodów krajobrazowych, a także przedstawiały specjalne kolekcje prezentowane głównie w ogrodach botanicznych.

EN

The first rock gardens were created in the end of seventeenth century in Europe, but their greatest development occurred in the nineteenth century. Then increased fascination with the Alps and the Tatra Mountains, mountain flora and intensified interest in the idea of saving endangered species. Above all the garden was used for the presentation of the natural beauty of the landscape. Mostly these free of stone arrangement were extracted from the new type of gardens – landscaped gardens, but also they presented plants of special collections mainly in botanical gardens.