Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Management of herbaceous vegetation in historic gardens – the north landscape garden of Wilanów palace

Kuśmierski Jacek

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2022

|

no. 3

17--30

EN

Herbaceous vegetation is a critical component of the multi-layered arrangement in historic gardens, enhancing its harmony and natural balance. Despite its numerous advantages, such as limiting weed growth, inhibiting soil degradation, and increasing biodiversity, it remains one of the most neglected components of historic gardens. The objective of this article was to present practical guidelines for the management of herbaceous vegetation in the North Landscape Garden of Wilanów Palace made for the Museum of King Jan III’s Palace at Wilanów between 2017 and 2018. Analytical studies and design works were conducted for an area of 5.3 ha. Following the principles of conservation with respect to spatial forms and landscape features with simultaneous reference to the composition of natural plant communities and preservation of the existing natural qualities, a list of 106 dominant and coexisting plant species was proposed. Herbaceous vegetation covered in total 39% of the park’s area. The identified species indicated a habitat of subcontinental oak-hornbeam forest (Tilio-Carpinetum calamagrostietosum) and willow-poplar marsh (Salici-Populetum). In addition, compositional guidelines and recommendations for implementation, care and use were specified. The correct management of herbaceous vegetation in a historic garden requires a well-thought-out design and implementation process that accounts for cultural values and habitat conditions.

2

Sacrum of nature in the composition of the Budapest Városliget urban park evolution of space composition aspects in a 2 century - long history

Szilagyi K., Fekete O.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2018

|

T. 46

723--731

EN

She (Nature) is an eternal present. Past and future are unknown to her. The present is her eternity. She is beneficient. J.W.von Goethe. Goethe is speaking about the ever-lasting value and importance of Nature. Even in today’s luminous, rushing and digital world, Goethe’s faithful idea and the theory of Christian Hirschfeld, which brought to life the 18th-century urban public park movement, represents a value. Though the citizens’ use and habits are varied in every age and region, society, the individuals need physical and spiritual recreation offered by urban parks. The overall goal of the research is to highlight the role of natural elements and urban landscape character in space composition means on the example of the two centuries old historic urban park in Budapest, the Városliget, one of the very first urban public parks. Main research questions: What are the main landscape and nature structures and elements that define the composition? What are the main changes in compositional means in the long evolution of the park in the stress of urban development and social change? Can we find universal design means for the general park use forms or does the local spirit play the dominant role in public park design? This study focuses on the composition means over time, in the transformation process of the Budapest Városliget, from the first landscaping and replantation of the swampy area in the outskirt of Pest town at turn of 18–19th century when Nature and her humanized garden and park forms became increasingly recognized as means and purposes of spiritual, physical and societal renewal. The research is based on analyses of ecological, landscape aspects and features, of social, public and political input into planning and building that affected the composition and the construction of the urban public park. The analyses focus on the significant momentums of park evolution, while observations focus on the relations between changing social and landscape aspects in the design and planning process.

PL

She (Nature) is an eternal present. Past and future are unknown to her. The present is her eternity. She is beneficient. J.W.von Goethe. Goethe mówi o wiecznej wartości i znaczeniu natury. Nawet w dzisiejszym pospiesznym i zdigitalizowanym świecie, idea Goethego oraz teoria Christiana Hirschfelda, która ożywiła ruch miejskiego parku publicznego w XVIII wieku, stanowi wartość. Pomimo, iż sposób użytkowania i nawyki mieszkańców miast różnią się w zależności od wieku i regionu, społeczeństwo i jego poszczególne jednostki potrzebują fizycznego i duchowego wypoczynku, oferowanego przez parki miejskie. Głównym celem badań jest podkreślenie roli naturalnych elementów i charakteru krajobrazu miejskiego w kompozycji przestrzennej, na przykładzie dwustuletniego historycznego parku miejskiego Városliget w Budapeszcie - jednego z pierwszych publicznych parków miejskich. Główny problem badawczy brzmi: jakie są główne krajobrazowe i naturalne struktury i elementy definiujące kompozycję? Jakie główne zmiany w kompozycji wpłynęły na długą ewolucję parku w zachodzącej presji rozwoju miasta i zmian społecznych? Czy możemy odnaleźć uniwersalne metody projektowania dla ogólnego użytkowania parku oraz czy lokalny duch miejsca pełni rolę dominanty w projektowaniu parku publicznego? Badania koncentrują się na znaczeniu czynnika kompozycji, zmieniającego się pod wpływem czasu, w procesie transformacji Városliget w Budapeszcie, od pierwszego zagospodarowania i wprowadzenia nasadzeń na bagnistym obszarze na obrzeżach miasta Peszt na przełomie XVIII i XIX w., kiedy natura i jej kulturowe ogrody i formy parków stawały się coraz częściej uznawane za środki i cele duchowej, fizycznej oraz społecznej odnowy. Badania opierają się na analizie ekologicznych i krajobrazowych aspektów i cech społecznych, publicznych i politycznych, w planowaniu i budowaniu, które wpłynęły na kompozycję i konstrukcję publicznego parku miejskiego. Analizy skupiają się na istotnych momentach ewolucji parku, podczas gdy obserwacje koncentrują się na relacjach pomiędzy zmieniającymi się aspektami społecznymi i krajobrazowymi w procesie projektowania i planowania.

3

Najwcześniejsze polskie ogrody krajobrazowe w świetle materiałów źródłowych (opisów, traktatów i poematów)

Jagiełło M., Brzezowski W.

Architectus

|

2018

|

Nr 3 (55)

41--52

PL

Artykuł przedstawia historię rozwoju ogrodów nieformalnych w Polsce. Najwcześniejsze założenia tego typu powstały w 3. tercji XVIII w. Tę pierwszą fazę zakładania ogrodów swobodnych odnotowali licznie przybywający wówczas do nas publicyści, podróżnicy, dyplomaci, naukowcy, którzy pozostawili po sobie bezcenne źródłowo „opisy podróży”. Ich osąd bywał nieraz boleśnie szczery. Wielu właścicielom tych ogrodów zarzucano bowiem chęć błyszczenia i popisu, często nieudolne i niesmaczne naśladowanie wzorców obcych, a bardzo rzadko szczere zamiłowanie. Tego ostatniego nie sposób odmówić zasłużonym polskim ogrodnikomdyletantom: Izabeli Czartoryskiej, Aleksandrze Lubomirskiej, Aleksandrze Ogińskiej, Helenie Radziwiłłowej i Stanisławowi Kostce Potockiemu. To dzięki nim, inspirowanym wieloma europejskimi podróżami i jeszcze liczniejszymi publikacjami poświęconymi sztuce ogrodowej, powstała w ostatnich latach istnienia Rzeczpospolitej i pierwszych jej unicestwienia mozaika form ogrodowych, trudnych czasami do sklasyfikowania, które później przyjęto nazywać „angielskimi”, choć bliżej im wówczas było do wielu krajobrazowych ogrodów francuskich.

EN

The article presents a history of development of informal gardens in Poland. The earliest gardens of this kind arose in the 3rd terce of the 18th century. This first phase of establishing freestyle gardens was noted by many journalists, travelers, diplomats, scientists who came to us at that time and who left behind priceless „travel descriptions”. Their judgment was sometimes painfully honest. Many owners of these gardens were accused of glistening and showing off, often ineptly and unpalatably imitating foreign patterns, and very rarely manifesting sincere involvement. The latter cannot be denied to Polish gardenersdilettantes: Izabela Czartoryska, Aleksandra Lubomirska, Aleksandra Ogińska, Helena Radziwiłłowa and Stanisław Kostka Potocki. It is thanks to them, inspired by many European journeys and even more numerous publications devoted to garden art, that in the last years of the Republic’s existence and the first few of its downfall, a mosaic of garden forms appeared, sometimes difficult to classify, later named “English”, though they were closer to many French landscape gardens at that time.

4

Piękno niespełnione. Idea mauzoleum Poniatowskich w warszawskich Łazienkach

Bernatowicz A.

Architecturae et Artibus

|

2016

|

Vol. 8, no. 4

5--13

PL

Przedmiotem artykułu jest niezrealizowane mauzoleum Poniatowskich w warszawskich Łazienkach – jego wizualizacja w projektach królewskiego architekta Johanna Christiana Kamsetzera oraz ideowa wykładnia tej koncepcji, ściśle związana z programem XVIII-wiecznych ogrodów krajobrazowych. Autorka stawia hipotezę, że sednem pomysłu Stanisława Augusta była koncepcja wzniesienia mauzoleum w Łazienkach, w symbolicznej królewskiej Arkadii. Śmierć w krainie szczęśliwości – do tego toposu, przypomnianego w XVIII wieku przez Jacquesa Delille’a i innych myślicieli, pragnął nawiązać król. Grobowce bowiem – zarówno fikcyjne, jak i te prawdziwe stały się ważnym elementem europejskich ogrodów krajobrazowych. W 1784 roku, gdy monarcha wysunął ideę zbudowania swojego mauzoleum, królewscy architekci zaczęli przeistaczać ogród łazienkowski w park krajobrazowy – nieregularny, z malowniczymi fragmentami. Brakowało w nim natomiast obiektu służącego zadumie nad przemijaniem. Plan Stanisława Augusta wydaje się więc spójny, podporządkowany idei arkadyjskiego ogrodu, w którym istotne miejsce zajmowała refleksja nad śmiercią.

EN

The article discusses the unexecuted mausoleum of the Poniatowski family in the Warsaw Royal Łazienki park – its visualisation in the designs of a royal architect Johann Christian Kamsetzer and the ideological interpretation of this concept, closely related to the programme of 18th century landscape gardens. The paper presents hypothesis, that the essence of Stanisław August’s idea was the concept of erecting the mausoleum in the Royal Łazienki, in the symbolic royal Arcadia. Death in the land of happiness – the King wished to refer to this topos, recalled in the 18th century by Jacques Delille and other thinkers. Tombs, both the fictitious and real ones, became an important part of European landscape gardens. In 1784, when the Monarch put forward the idea of constructing his mausoleum, the royal architects undertook transforming the Łazienki garden into a landscape park – irregular, with picturesque fragments. What it was missing, though, was a structure in which to reflect upon the passing of time. Stanisław August’s plan seems to be coherent, subordinate to the idea of an Arcadia garden where the reflection on death occupied a prominent place.

5

Peter Joseph Lenné: styl angielski po niemiecku

Okołowicz M.

Zieleń Miejska

|

2015

|

Nr 12

36--38

PL

W czasach, gdy barokowe ogrody francuskie (w tym dzieła, które tworzył André Le Nôtre) wyszły z mody, na Wyspach Brytyjskich rozwijał się nowy styl angielski. Jednym z głównych propagatorów i twórców ogrodów krajobrazowych w Europie był Peter Joseph Lenné, dziś zaliczany do grona najważniejszych niemieckich architektów krajobrazu XIX w.

6

Szkółki roślinne jako ogrody użytkowe w kompozycjach krajobrazowych XVIII i XIX wieku ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Niemiec, Polski i Śląska

Bieleń-Ratajczyk A., Szendi A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2012

|

R. 109, z. 8-A

137--143

PL

Wiek XVIII, który przeniósł fascynację malarstwem pejzażowym, literaturą romantyczną oraz kultem wolnej przyrody do sztuki ogrodowej, zmarginalizował rolę ogrodów użytkowych, które pozostały w programie funkcjonalnym nowych układów m.in. jako szkółki roślinne, niezbędne do przygotowania materiału roślinnego, wykorzystywanego do obsadzania ogrodów, czy też aklimatyzacji egzotycznych odmian drzew i krzewów. Praktyczny wymiar działań prowadzonych w szkółkach pozwala zaliczyć je do grona ogrodów użytkowych, choć ich rola często wykraczała poza ten aspekt. Stanowiły one także nośnik walorów estetycznych, wnosiły element popularyzatorski. Rozważania na temat historii oraz znaczenia szkółek roślinnych, poparte przykładami krajowymi i zagranicznymi, ukazują rangę i charakter prezentowanego zjawiska.

EN

The eighteenth century, that brought a fascination with landscape painting, romantic literature, and cult of wild nature for the art of gardening, marginalized role of the useable gardens, which remain in the program of the new arrangements, as the nurseries, necessary to prepare the plant material used for filling up the gardens, or the acclimatization of exotic varieties of trees and shrubs. The practical dimension of the activities carried out in nurseries, can allocate them among the useable gardens, although their role often goes beyond this aspect. They were also aesthetic and media popularization factor. Reflections on the history and the importance of nurseries, supported by national and international examples illustrate the importance and nature of the presented topic.

7

Układ przestrzenny Łazienek Królewskich w Warszawie jako przykład założenia krajobrazowego na skalę krajową

Janicka M.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2011

|

T. 7, nr 1

132--143

PL

Założenie pałacowo-parkowe Łazienki królewskie w Warszawie stanowi przykład ogrodu krajobrazowego w skali kraju. Niegdyś pozamiejska siedziba królów stała się dziś ogólnomiejskim parkiem wypoczynkowym, który dzięki bogactwu sztuki architektury stanowi jedno z piękniejszych muzeów. Wartość Łazienek królewskich wiąże się z ich niepowtarzalnym charakterem, na który wpływa zarówno świadomość historyczna, zabytkowa, jak i identyfikacyjna powstała na skutek integracji dzieł a rąk ludzkich z poszanowaniem dla piękna otaczającego krajobrazu. Układ przestrzenny to jedna z cech wyróżniających Łazienki królewskie. Swoboda, malowniczość parku łazienkowskiego jak również założenie urbanistyczne osi stanisławowskiej łączące dawną siedzibę królów z miastem tworzą z Łazienek królewskich unikatowy eksponat. Całość zespołu pałacowo-parkowego wyróżnia czytelna, inspirowana naturalnymi formami kompozycja przestrzenna łączą ca go z otoczeniem z użyciem powiązań widokowych i komunikacyjnych. Istotną rolę w układzie przestrzennym Łazienek królewskich odgrywa woda. Długie, wijące kanały, stawy eksponujące budowle, poszerzające perspektywę, prowadzące wzrok nad szeroka taflą wody niezaprzeczalnie wpływają na wartość całego układu przestrzennego Łazienek królewskich.

EN

The palace-park concept of „Łazienki Królewskie” in Warsaw is an example of a landscape garden in the country. Once the countryside seat of kings today has become a city wide park, which, thanks to the richness of art of architecture, is one of the most beautiful museum. Value of the „Łazienki Królewskie” is associated with its not repeatable nature, which affects both the historical and identifying consciousness caused by the integration of the work of human hands with respect for the beauty of the surrounding landscape. The spatial arrangement is one of the most important feature of the garden. Freedom, picturesqueness of the garden as well as urban setting of „Oś Stanisławowska”, which links the former seat of the kings with the city, makes an unique exhibit. The whole palace and park concept is distinguished by a clear, inspired by natural forms spatial composition, which combines the garden with the environment by the use of viewpoints and communication links. Water plays an important role in the spatial arrangement of „Łazienki Królewskie”. Long, winding canals, ponds exposing buildings, broadening view, leading eye over waterline undeniably affect the value of the spatial arrangement of „Łazienki Królewskie”.

8

Kwiatowe elementy roślinne w XIX-wiecznych polskich ogrodach krajobrazowych w świetle literatury ogrodowej

Pudelska K., Rojek K.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2011

|

T. 7, nr 1

71--80

PL

Wraz z przemianami ogrodu naturalistycznego w XIX w. zmieniały się także elementy naturalne. W związku z niestabilną sytuacją w kraju w ciągu XIX i XX stulecia niewiele z założeń krajobrazowych przetrwało do dnia dzisiejszego. Studia nad literaturą tamtego okresu pozwolą na przybliżenie zarówno wyglądu form roślinnych jak i ich przemian. Szczególnym zainteresowaniem należy obdarzyć formy kwiatowe, ze względu na to, iż kwiaty są najdelikatniejszym i najbardziej ulotnym tworzywem ogrodowym. We wczesnych ogrodach krajobrazowych rośliny ozdobne stosowano rzadko. Stanowiły wówczas jedynie zgrabne połączenia z drzewami lub krzewami, a czasem samodzielne niewielkie klombiki lub kosze na trawniku. W II poł. XIX w. za sprawą Humphry Reptona do łask powracają regularne formy kwietników. W następstwie coraz większej różnorodności gatunkowej roślin kwiatowych ulegały one dalszym ciągłym przemianom. Rozwój ogrodnictwa ozdobnego w Polsce przyczynił się także do rozkwitu ogrodów środowiskowych – ogrodów skalnych, różanych, paprociarni. Polska przeżywała w tamtym okresie renesans w architekturze krajobrazu. Powstało najwięcej parków i ogrodów. Z tego powodu prowadzenie badań nad elementami roślinnymi, a szczególnie elementami, których głównym tworzywem były kwiaty, jest niezwykle istotnym zagadnieniem.

EN

The natural elements were changing along with the naturalistic gardens in the XIXth century. To this day not many of landscaped gardens have survived because of the unstable situation in the country in the XIXthand XXth centuries. Studies of the literature from that period will allow us to have a closer look at both the appearance of the plants form and their transformations. Flowers are the most fregile and ephemeral gardenmaterial so they should be endowed with special interest. Ornamental plants were seldom used in the early landscaped gardens. They functioned with trees and shrubs as an addition and sometimes as single flower beds or baskets on the lawn. In the second half of the XIX century regular flowerbeds returned to favour thanks to Humphry Repton and they underwent further transformations thanks to richer plants material. The development of ornamentalhorticulture in Poland has also contributed to the rising of the environmental, rock, rose and fern garden. Poland experienced a renaissance in the landscape architecture in that days. Many parks and gardens were formed. For this reason, research on plant components are particularly the elements of which were the main material of flowers, is an extremely important issue.

9

Odczytywanie historii zapisanej w krajobrazie

Zachariasz A.

Roczniki Geomatyki

|

2007

|

T. 5, z. 8

43-56

EN

The paper describes the usefulness of cartographic and iconographic sources for landscape research, especially for analysis of the layout of 18th and 19th century gardens. The 18th century landscape gardening was understood as an art of earth shaping. At that time, aesthetic aspect of landscape shaping became a very important factor influencing the design. Landscape is a part of historical heritage, and this is a patchwork influenced by different cultural trends and changes in the societies. All these factors affected historic identity of a place. Landscape studies provide valuable information about history of a place and local economy at particular time. These studies of landscape involve multidisciplinary research and analysis, when reading messages from the landscape patchworks. This paper presents a methods of reading history from landscape. The studies were done using composed garden systems, which have lost their original splendor but are still valuable parts of cultural heritage. The studies are based on Galician cadastral plans, made in Beskid Niski and Pogorze, for a taxation purposes, in the years 1846-1854. The maps are very precise and their legend contains 133 marks (including .English park.). The gardens in this area, especially .English gardens., present a high level of garden design. The cadastral maps show how fast new European trends were adapted in our Polish culture and how easily they were developing in Polish landscape emphasizing its beauty. The characteristic feature of the gardens is regional variety. The region of Beskid Niski and Pogorze, which is very picturesque, full of forests, ravines, streams and rivers made this task much easier for the gardeners. Taking the cadastral maps into consideration, one can distinguish four types of compositions: formal, natural, composite and devoid of style layouts.