Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

The idea of landscape cultivation by Adam Wodziczko

Gawor Leszek

Problemy Ekorozwoju

|

2019

|

Vol. 14, nr 1

131--137

EN

The article presents the concept of landscape cultivation of Adam Wodziczko, a Polish naturalist and propagator of environmental protection in Poland in the 1920s and 1940s. It demonstrates the importance of his idea of the contemporary trend of landscape ecology; his merits in the field of building the basics of the science of nature conservation; and the role he played in nature conservation in Poland.

PL

Artykuł prezentuje koncepcję uprawy krajobrazu Adama Wodziczki, polskiego przyrodnika i propagatora ochrony środowiska naturalnego w Polsce w latach 20-40 XX stulecia. Ukazuje znaczenie jego idei dla współcześnie popularnego nurtu ekologii krajobrazu; zasługi, jakie położył w zakresie budowy podstaw nauki o ochronie przyrody; oraz rolę, jaka odegrał w Polsce na gruncie ochrony przyrody.

2

Park as a Forest-Like Vegetation Zone

Franczak J., Filipiak M., Banacki J.

Architektura Krajobrazu

|

2018

|

nr 3

4--19

EN

The functioning and form of arrangements created by woody plants are important elements related to landscape shaping. The base facility used for the studies presented in this paper was a part of the Szczytnicki Park in Wrocław, of a surface area of 5.4 ha. The analysed section is approx. 160 years old and, as most of the whole park, is of a landscape nature. All trees and bushes inside the analysed area were precisely measured and classified and the obtained data constituted the basis for determining several parameters, which, in turn, allowed us to compare the studies park tree stand with more natural populations of a forest nature. The main compared sites were the tree stands in Lower Silesian forest natural reserves that grow in similar habitats. As a result of the conducted analyses it was determined, among others, that the analysed fragment of the park is a multi-species, multilayered deciduous forest population of various ages, with a structure that is typical for the phase of renewal and regeneration. The population is dominated by native species typical for oak-hornbeam forests, but alien species, in particular invasive ones and post-pioneers also play a significant role. The vegetation also includes trees that are valuable due to their age or origin. In comparison with model oak stands and reserve tree stands growing in similar conditions, the resources of the analysed facility are usually lower. This suggests that its biochemical impact on the surrounding environment may be weaker than that of the compared tree stands. In functional terms, the studied park also resembles forest populations being stands managed by means of socalled continuous cutting. Continuing maintenance procedures based on such cutting model may optimise the natural functions of the park. In the opinion of the authors, the analyses presented herein and similar ones should be used more widely as an element of resource evaluation and as the basis for maintenance treatment in city parks.

PL

Funkcjonowanie i forma układów tworzonych przez rośliny drzewiaste to istotne elementy związane z kształtowaniem krajobrazu. Bazowym obiektem prezentowanych tu badań była część parku Szczytnickiego we Wrocławiu o powierzchni 5,4 ha. Badany fragment liczy około 160 lat i jak większość całego parku ma charakter krajobrazowy. W obrębie wspomnianego terenu szczegółowo pomierzono i sklasyfikowano wszystkie drzewa i krzewy, a na podstawie otrzymanych danych określono szereg parametrów, które pozwoliły m.in. na porównanie badanego drzewostanu parkowego z bardziej naturalnymi zbiorowiskami o charakterze leśnym. Głównymi obiektami porównawczymi były drzewostany leśnych rezerwatów Dolnego Śląska rosnące na podobnych siedliskach. W wyniku przeprowadzonych obserwacji ustalono, że analizowany fragment parku ma postać wielogatunkowego, wielowarstwowego i różnowiekowego zbiorowiska lasu liściastego o strukturze typowej dla fazy odnowienia i regeneracji. W zbiorowisku dominującą rolę odgrywają rodzime gatunki typowe dla grądów, jednak duże znaczenie mają również gatunki obce, zwłaszcza inwazyjne oraz postpionierzy. Występują też drzewa cenne ze względu na wiek i pochodzenie. W porównaniu z wzorcowymi drzewostanami dębowymi oraz rosnącymi w podobnych warunkach drzewostanami rezerwatowymi analizowany obiekt ma przeważnie niższą zasobność, co sugeruje, że jego oddziaływanie biochemiczne na otaczające środowisko jest słabsze. Funkcjonalnie badany park nawiązuje też do zbiorowisk leśnych o charakterze drzewostanu prowadzonego tak zwaną rębnią ciągłą. Kontynuowanie zabiegów pielęgnacyjnych wzorowanych na tej rębni może zoptymalizować funkcje przyrodnicze parku. Zdaniem autorów niniejszej pracy przedstawione w niej oraz podobne analizy powinny być szerzej stosowane jako element oceny zasobów oraz podstawa zabiegów pielęgnacyjnych w parkach miejskich.

3

Ekotony w krajobrazie i krajobraz ekotonów: nowe wyzwania dla uznanej koncepcji

Chmielewski T. J., Kułak A.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2016

|

nr 31

25--42

PL

W artykule zaprezentowano przegląd wiodących koncepcji dotyczących ekotonów krajobrazowych w ujęciu fizycznogeograficznym, ekologiczno-krajobrazowym i architektoniczno-krajobrazowym; określono główne współczesne wyzwania i perspektywy badawcze w tym zakresie oraz możliwości zastosowania nowych elementów teorii ekotonów krajobrazowych w praktyce ochrony i kształtowania krajobrazów kulturowych. Na kilku praktycznych przykładach wykazano, że wraz ze wzrostem skali przestrzennej studiów i poziomu organizacji systemów krajobrazowych, oprócz struktur typu ekotonu krajobrazowego, w coraz większym zakresie możemy mieć do czynienia z krajobrazami ekotonowymi obejmującymi całe fizjocenozy, lub nawet ich lokalne kompleksy. Można również przyjąć, że udział powierzchniowy obu w/w form układów ekotonowych może być jednym ze wskaźników przyrodniczej i fizjonomicznej spójności systemów krajobrazowych. Analizując procesy przekształceń fizjonomii terenu w czasie i przestrzeni, można wyznaczać „migrujące ekotony”: osie i fronty postępujących przemian wyglądu i stylu krajobrazu.

EN

The article presents a review of the leading concepts of the landscape ecotones, using the physiographic, landscape-ecological and landscape-architectural approach; the authors have also identified the major contemporary challenges and research perspectives in this field, as well as a possibilities of implementation a new elements of the landscape ecotones theory in the practice of cultural landscapes conservation and design. It has been shown – on several practical examples – that together with increasing a spatial scale of studies as well as a level of landscape systems organization, besides of landscape ecotones, in an increasing extent we have to deal with a ecotonal landscapes, covering the whole physiocoenoses or even their local complexes. It can also be accepted, that the surface share of both these two ecotonal forms may be one of the indicators of environmental and physiognomic connectivity of landscape systems. Analyzing the processes of the landscape physiognomy transformation in the time and space, can be define a “migrating ecotones”: axes and fronts of progressive changes of the landscape appearance and style.

4

Post-mining landscape ecology - analysis of selected problems, the case of Adamów Brown Coal basin

Fagiewicz K.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2013

|

No. 11

55--66

EN

The paper presents the main problems of the development of post-mining area landscapes, which are due to the ignoring or including, to a small extend, the environmental criteria in the process of reclamation. It refers to the newly shaped elements (forests, meadows, reservoirs, arable land), which create the ecological structure of post-mining landscape, and in particular their spatial distribution, structural and functional integrity with the areas not transformed by mining. On this basis, the principles of shaping the ecological structure of post-mining areas were formulated, which should become a code for good reclamation practice.

PL

W opracowaniu przedstawiono problemy kształtowania krajobrazu obszarów pogórniczych, wynikające z pomijania w procesie rekultywacji, lub uwzględniania w niewielkim zakresie, kryteriów ekologicznych. Dotyczy to kształtowanych w procesie rekultywacji nowych elementów (lasy, łąki, zbiorniki wodne, grunty orne) tworzących strukturę ekologiczną krajobrazu pogórniczego, a w szczególności ich rozkładu przestrzennego, spójności strukturalnej i funkcjonalnej z obszarami nie przekształconymi przez górnictwo. Analiza dokonana na przykładzie Adamowskiego Zagłębia Węgla Brunatnego wskazuje, że głównym problemem jest ograniczanie prac rekultywacyjnych do przestrzeni zdegradowanej przez proces eksploatacji, bez uwzględniania jej relacji z otoczeniem. Efektem jest brak spójności przestrzennej pomiędzy geoekosystemami i postępujący proces fragmentacji osnowy przyrodniczej w obrębie obszarów górniczych. Brak wykształconej struktury ekologicznej (obudowa biologiczna zbiorników, cieków, kanałów, zadrzewienia śródpolne) nie sprzyja funkcjonowaniu geokompleksów pogórniczych i opóźnia proces dochodzenia tych obszarów do nowej, wtórnej równowagi. Wpływa również na fizjonomię krajobrazu podkreślając jej antropogeniczny charakter. Na tej podstawie sformułowano zasady kształtowania struktury obszarów pogórniczych z uwzględnieniem przesłanek ekologicznych, które powinny stać się kodeksem dobrej praktyki rekultywacyjnej. W odniesieniu do nich opracowano koncepcję rekultywacji odkrywki Adamów, która przedstawia ideę kompleksowego kształtowania krajobrazu pogórniczego.

5

Krajobraz i flora wybranych gospodarstw prowadzonych metodami ekologicznymi na terenie Pojezierza Brodnickiego

Majtka K.

Przestrzeń i Forma

|

2012

|

nr 17

431--444

PL

W pracy zbadano dwa gospodarstwa ekologiczne z terenu Pojezierza Brodnickiego po kątem oceny krajobrazowej, uzupełnionej o listę florystyczną z badanych powierzchni doświadczalnych. Badania i ocena krajobrazowa została wykonana w latach 2008-2010, w oparciu o metodę Söhngena, gdzie poddano analizie takie składowe jak: ukształtowanie powierzchni, szatę roślinną i oceniono wody powierzchniowe, według przyjętych dla tej metodyki parametrów i oceny punktowej. Z przeprowadzonych badań wynika, iż nawet w obszarze tak przyrodniczo cennym, jak pojezierze brodnickie dochodzi do ubożenia i degradacji krajobrazu, czego efektem są coraz mniej liczne zadrzewienia śródpolne i przeznaczanie coraz większych obszarów pod pola uprawne i na cele produkcyjne, co nie wpływa korzystnie na zwiększanie bioróżnorodności środowiskowej. Potwierdzeniem oceny krajobrazowe jest lista florystyczna z ubogą liczbą gatunków na powierzchniach badawczych i ich niską liczebnością.

EN

At the research work were analysing and two organic farms were examined from the area of the Brodnica lake district after with angle of the evaluation landscape, supplemented for the floristic list from explored experimental surfaces. Examinations and the landscape evaluation were carried out in 2008 -2010 based on the method Söhngena, where such a storage payment was analysed as: forming the area, the flora and surface waters were judged, according to parameters assumed for this methodology and the spot evaluation.

6

Architektura nieinwazyjna wizualnie - nowa jakość ekologii krajobrazu

Głowacki T.

Prace Naukowe Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. Architektura Mieszkaniowa

|

2010

|

Vol. 8, nr 6

121-127

EN

Landscape ecology, despite being a relatively new discipline has become a very powerful impulse for interdisciplinary designing to evolve. It has become common to use architecture as a carrier of these ideas. It is the visually non-invasive architecture, the kind that does not taint the landscape but melts away, that is a manifestation of that form of creation. The attempts to methodize it or determine the present tendencies has become inevitable and essential, though hard to seize. Nevertheless, it for sure includes forming architecture by putting it underground, designing buildings as a representation of the topography of the plot or camouflaging it with vegetation.

7

Teledetekcyjne metody rejestracji krajobrazu

Mularz S., Drzewiecki W., Pirowski T.

Roczniki Geomatyki

|

2007

|

T. 5, z. 8

67-78

EN

The paper presents remote sensing (RS) methods as a tool for landscape recording. The .multi. concept has been used to show the universality of RS techniques. They can be characterized as: multilevel and multiplatform, multispectral, multisensor, multiresolution, multiscale and multitemporal. One can choose the best level or platform to acquire images with spatial extend and level of detail matching the application . from recording large areas (regions) to single objects (e.g. buildings). The landscape images may be acquired in many spectral bands ranging from ultraviolet, through visible, short- and middle-wave infra-red, thermal infra-red to microwave. This multispectral character of RS images can be seen as the main advantage of this technique. One can choose from a wide range of sensors (both analogue and digital) to benefit from the acquired complementary information. Merging of multispectral and high-resolution panchromatic images can be mentioned as an example. Satellite images can be treated as multiscale, multilevel, hierarchical models of landscape structure. Multiscale (multiresolution) image segmentation may be used to recognise the landscape structure. Moreover, multitemporal images make it possible to detect its changes. They may also be used in dynamic processes studies. It should be stressed that remote sensing methods of landscape recording enable us to obtain objective data (metric if needed) in short time. Once gathered, the data may be used many times, even for purposes different than the original ones (reinterpretation). All presented features make remote sensing an ideal tool for recording landscape components and relations between them.

8

Analiza krajobrazu przy użyciu podejścia obiektowego w geoinformacji

Adamczyk J.

Roczniki Geomatyki

|

2006

|

T. 4, z. 4

29-35

EN

In last years a new technique of image classification appeared, consisting in application of objectbased approach. This methodology is relevant in comparison with traditional pixel-based classification methods. It gives also new possibilities related to functioning of the object-based approach as a new paradigm in geoinformation. The new approach to image analysis allows to join GIS and landscape ecology methods for performing advanced spatial analyses. The paper presents theoretical basis and advantages of the object-based approach in landscape analysis. Also, possibilities of further analyses with the use of objects and some limitations of the method are discussed.

9

Zmienność wzorca przestrzennego krajobrazu w świetle interpretacji dostępnych materiałów kartograficznych i teledetekcyjnych

Kunz M.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2006

|

Vol. 16

373--384

PL

Analizowano zmienność wzorca przestrzennego krajobrazu trzech poligonów badawczych zlokalizowanych w Zaborskim Parku Krajobrazowym. Na każdym z wybranych poligonów w ciągu ostatnich 210 lat gospodarka leśna realizowana była z odmienną intensywnością. Zmienność struktury krajobrazu, wynikająca ze zmian technologicznych w leśnictwie oraz z różnego użytkowania poszczególnych powierzchni, określona została na podstawie dostępnych materiałów kartograficznych, topograficznych i teledetekcyjnych z lat 1796-2000. Przeanalizowano 6 stanów czasowych na podstawie interpretacji map topograficznych, 6 stanów na podstawie interpretacji map przeglądowych drzewostanów i zdjęć lotniczych oraz 7 stanów na bazie interpretacji zobrazowań satelitarnych. Dla przeprowadzenia porównań powierzchni badawczych obliczono wybrane miary i wskaźniki wzorca przestrzennego krajobrazu. Obliczeń dokonano zarówno na poziomie krajobrazu, jak i poszczególnych kategorii użytkowania terenu. Większość etapów postępowania badawczego zrealizowano z zastosowaniem technologii Systemów Informacji Geograficznej.

EN

The contemporary structure of the spatial landscape is the result of all activities and processes which took place in the analysed area in the past. Almost every activity of man is reflected in the landscape pattern in the creation of various forms of land use. In this paper, the variation of the landscape pattern of the Zabory Landscape Park is analyzed on three sample plots. The forest economy has been taking place with different activity on each of these sample plots for the previous 210 years. The landscape pattern changes as a result of technological changes were analyzed on the basis of cartographical, topographical maps and remote sensing data from 1796-2000. Six time states were analyzed on the basis of the interpretation of topographical maps, six states on the basis of interpretation of forest review maps of tree stands and aerial photographs, and seven states on the basis of interpretation of satellite imageries. The following source materials are used in the paper: Schrötter-Engelhardt maps (1796-1802), Prussian topographic maps – Messtischblätter (1874), WIG topographic maps (1936), topographic maps in scheme 1942 (1954) and topographic maps in scheme 1965 (1985) and maps revising treestands from: 1911, 1945, 1952-54, 1966, 1976, 1987-88, 1999-2000. To complement revising the maps of treestands panchromatic and colour aerial photographs from 1951, 1964, 1975, 1986 and 1997 were also used. To characterize changes in the landscape structure, the chosen indices of landscape spatial pattern were calculated. The following landscape indices were used: patch density and size metrics, edge metrics, shape metrics (within a fractal dimension and NSCP index), diversity metrics and fragmentation of basic subsections. Calculations were made on the level of a landscape as well as separate categories of land-use. Most of the research goals were achieved with the use of Geographical Information Systems technology. Comparative analysis of the studied sample plots show differences in the landscape structure of these places. Structural differences between the chosen sample plots are shown by using all measurements of indices for landscape mosaic, among others: density and sizes of patches, length of edges, shapes and variations estimated according to cartographic and spatial imagery interpretations. The cause of the strongest transformations in the landscape structure which took place in the sample plots in the 19th century were changes in land use connected with the introduction of the forestry industry. In two sample plots situated in the northern part of Zabory Landscape Park, there was an especially important change from a non-forest to a forest landscape. It took place in the last decade of 19th century. Later, the forest area expanded, but its range and rate of growth was much lower. Cleardifferences between sample plots also took place based on satellite data interpretation. From a comparison of ranges and average values of standardized vegetation index in each area and historical cartographic data, it was concluded that NDVI values in the present satellite images are determined by the way the area was used in the past.

10

Species composition of woody vegetation of three types of mid-field woodlots in intensively managed farmland (Wrocław Plain, South-Western Poland)

Orłowski G., Nowak L.

Polish Journal of Ecology

|

2005

|

Vol. 53, nr 1

25-36

EN

The paper presents the results of studies devoted to woody species composition in three types of mid-field woodlots (N=183), located on the area of 5480 ha in the intensively managed agricultural landscape of Wrocław Plain (Lower Silesia, south-western Poland). The woodlots studied were divided into mid-field clumps (n=74), water-edge hedgerows (n=75) and avenues (n=34). In general, in the three types of woodlots 77 woody plant species were found. To the most common species (50% frequency in all the woodlots) belonged: elder (Sambucus nigra), single-neck hawthorn (Crataegus monogyna), blackberry (Rubus spp.) and blackthorn (Prunus spinosa). For 21 species, statistically significant differences between frequency of occurrence in water-edge hedgerows and clumps were found. Ten species differed in frequency of occurrence between water-edge hedgerows and avenues. Differences between clumps and avenues were documented for 15 species. No significant differences were found in the occurrence of species dispersed by wind, animals and water, and between native species and those of foreign origin, in the respective types of woodlots. For the three types of woodlots studied, high statistically significant correlations were found between the size of woodlots (length for water-edge hedgerows and avenues, and area for mid-field clumps) and the number of recorded woody species. Based on the results obtained and literature data the mechanisms of the floristic diversity of mid-field woodlots were discussed.

11

Wpływ rodzaju pokrycia terenu w różnych strefach doliny biebrzy na wybrane parametry chemiczne gleb organicznych

Piórkowski H., Paciorkiewicz P., Harasimiuk A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2003

|

T. 3, z. 1

69-88

PL

Chemizm utworów powierzchniowych i gleb kształtowany jest przez różnorodne procesy wynikające z obiegu materii. W niniejszym artykule zwrócono uwagę na dwa czynniki modyfikujące chemizm siedliska zabagnionej doliny rzecznej. Są to odległość od krawędzi doliny oraz sprzężenie zwrotne, jakie występuje pomiędzy siedliskiem a zbiorowiskiem roślinnym. Obserwacje prowadzono na transekcie poprzecznym w stosunku do osi doliny w punktach zlokalizowanych na obszarach porośniętych zaroślami znajdującymi się w różnych stadiach sukcesji. Analizy chemizmu utworów powierzchniowych prowadzone były na trzech głębokościach (5-10 cm, 25-30 cm i 45-50 cm) i dotyczyły: N, P, K, Ca, Mg oraz popielności. Uzyskane wyniki pokazują istotny wpływ odległości od krawędzi doliny na kształtowanie się zawartości wybranych pierwiastków. Dotyczy to głównie Ca, P, K i N. Wpływ zbiorowiska roślinnego jako elementu modyfikującego chemizm siedliska zaznacza się w przypadku zbiorowisk zaroślowych reprezentujących późniejsze fazy sukcesji. W przypadku inicjalnych faz sukcesji mechanizmu sprzężenia zwrotnego nie zaobserwowano. Analiza zróżnicowania przestrzennego wybranych parametrów chemicznych i fizycznych utworów organicznych podkreśliła podział doliny na dwie strefy roślinno-glebowo-siedliskowe związane z odmiennym zasilaniem.

EN

Chemical composition of the shallow geologic formations and soils is modified by many processes associated with the circulation of chemical elements. Two possible factors determining chemical composition of habitats in the paludified river valley are analysed in the paper: the distance from the edge of the valley and the interrelation between site conditions and plant community. The study was carried out on the cross-section transversal to the river axis in points situated on areas covered by scrub vegetation in different stages of succession. Soil samples were taken from three levels (5-10 cm, 25-30 cm and 45-50 cm) and analysed for N, P, K, Ca, Mg, and ash content. Results of the analysis reveal crucial role of the topographical factor. The distance from the edge of the valley modified Ca, P, K and N contents. The scrub cover as an important factor modifying site conditions seems to be significant only in later stages of succession. There was no correlation between site conditions and vegetation.

12

Chan ges of land-use boundaries over forty years (1952-92) : the case of 11 catchment basins of lakes in the Polesie Lubelskie region (eastern Poland)

Chmielewski T.

Polish Journal of Ecology

|

2003

|

Vol. 51, nr 2

117-128

EN

Intense changes in the land use of lake catchment basins in the Polesie Lubelskie region (E. Poland), observed over the last decades, have a strong, significant effect on the functioning of lakes and wetlands in the landscape. One of the methods of investigating these changes in analysis of the network of land use boundaries. The studies included 11 basins of lakes located in 3 neighboring river valleys. Basing on the analysis of air photographs from the years 1952 through 1992, 55 types of land use boundaries (transitional zones) had been identified inmthat region. The changes, which had taken place during this period, related to the features like: character of the transitional zones, density of their network and size of the patches were also examined. Most stable and most transformed areas were pointed out. Suggestions concerning directions and methods of environmental protection in that region were formulated.

13

Dispersal in the bank vole

Gliwicz J., Ims R.

Polish Journal of Ecology

|

2000

|

Vol. 48, Suppl.

51-61

EN

The objective of this chapter is to review progress made in the studies of dispersal in the genus Clethrionomys, and particularly in C. glareolus. This is presented in a comparative context to Microtus voles. From reviewed data the following is evident: (1) Habitats of Clethrionomys voles range from relatively homogeneous in the north-eastern landscapes dominated by forest to mosaic ones in the central and western Europe. (2) Dispersal was studied on different spatial scales; for each spatial scale specific techniques were used. New methods employing mtDNA markers proved especially useful for studies in very small and large spatial scales. (3) Natal dispersal, studied usually in small enclosed population, was found to be malebiased as in Microtus voles; a possible effect of population confinement on the obtained results is discussed. (4) Breeding dispersal of adult voles, after recent reexamination of evidence, seems to be less common and less adaptive than previously reported. (5) As future directions of vole dispersal studies spatial-temporal dynamics and landscape ecology are indicated.