Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Floodway design affected by land use changes in an urbanized area

Suharyanto Agus, Devia Yatnanta P., Wijatmiko Indradi

Journal of Water and Land Development

|

2021

|

no. 49

259--266

EN

A flood occurs for many reasons, such as excessive rainfall, runoff coefficient, or an insufficient river channel capacity. The discharge flowing through the floodway depends on the maximum main river dimension that can be normalized. LU/LC changes are affected by runoff discharge, and runoff discharge is affected by the floodway design. The study discusses the effect of land use (LU) or land cover (LC) changes and the design of floodway channel dimensions in the Kali Kemuning watershed, East Java Province, Indonesia. The Nakayasu synthetic unit hydrograph has been used to analyse the runoff discharge, and the Hydrologic Engineering Center’s River Analysis System software analysed the hydraulic properties of river and floodway channels. Results show that the floodway channel design is determined by LU/LC conditions, and the river channel is normalized toward its maximum dimensions. Normalized channel depths and widths vary from 4 to 7 m and 16 to 46 m, respectively. The floodway channel is rectangular, with a bottom width of 10 m and depth of 4.5 m. With the runoff coefficient equal to 0.75, these normalized channel and floodway dimensions are suitable for the flood up to the 100-year return period runoff discharge.

2

Assessment of land surface temperature dynamics over the Bharathapuzha River Basin, India

John Jisha, Chithra N. R., Thampi Santosh G.

Acta Geophysica

|

2021

|

Vol. 69, no. 3

855--876

EN

Anthropogenic interventions have altered the natural environment and afected many of its physical, chemical, and biological characteristics. Changes in land use-land cover (LULC) are one of the main drivers that alter the hydrologic cycle and cause signifcant impacts on local, regional, and even the global climate system. It is now widely recognised and accepted that climate change is one of the gravest problems that our planet Earth is facing at present. This study analyses the impact of LULC dynamics on the spatial and temporal variation of land surface temperature (LST) in an inter-state river basin, which also happens to be the largest river basin in the state of Kerala, India, viz. the Bharathapuzha river basin, during the period 1990–2017. LST time-series analysis (derived from Landsat) revealed that 98% of the river basin experienced LST less than 298 K in January 1990. Over time, along with changes in LULC, LST also increased; in 2017, about 7.82% of the river basin experienced LST greater than 312 K. A notable change in LULC that occurred during this period was the drastic increase in areas with high albedo. The seasonal curves of LST derived from MODIS data are strong evidence of the devastating impacts of change in LULC on LST and, in turn, on climate change. The major spatial and temporal components of change in LST in the study region were identifed by principal component analysis (PCA). The results of this spatiotemporal analysis spread over a period of 28 years can be used for formulating sustainable development policies and mitigation strategies against extreme climatic events in the river basin.

3

The influence of horizontal land cover structure changes over the valley Odra river landscape in the Wrocław area

Wodzińska-Cader Dorota

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 2

71--83

EN

This article concerns the subject of landscape changes based on dynamic changes in horizontal land cover over 20 years (1995–2015). The research area is the Odra valley in Wrocław and its surroundings, which is divided into architectural-landscape units and land structure changes using photointerpretative retrospective analysis. Based on this analysis, a characteristic changeability index was specified, which shows the percentage value of changes in each unit. These changes have direct influences on the visual perception of each landscape.

PL

Artykuł podejmuje temat przemian krajobrazowych na podstawie dynamicznych zmian w poziomej strukturze pokrycia terenu w okresie 20 lat (1995–2015). Obszarem, który poddany został badaniu jest dolina Odry we Wrocławiu i okolice miasta. Wykonano badania dotyczące podziału obszaru na jednostki architektoniczno-krajobrazowe oraz określenia przemian struktury terenu za pomocą fotointerpretacyjnej analizy retrospektywnej. Na podstawie tej analizy określono wskaźniki zmienności cech, które przedstawiają wartość procentową przemian w każdej jednostce. Zmiany te mają bezpośredni wpływ na odbiór wizualny krajobrazu danego miejsca.

4

Changes in the built-up areas at the aeration wedges of City of Warsaw

Grzybowski Patryk, Gurdak Radoslaw

Geoinformation Issues

|

2018

|

Vol. 10, no. 1(10)

37--51

EN

The main objective of this paper is to present increasing share of built-up areas at the aeration wedges of City of Warsaw. The idea of Warsaw aeration corridors had been arisen in 1916 and was adapted to the present times in 1992, 2006 and 2018 in the planning’s documents which described Warsaw spatial development conditions. The goal for creation these corridors has been to establish the air exchange between areas around the city (especially green areas) and downtown. The analyses were carried out for years: 1992, 1995, 1998, 2001, 2004, 2006, 2009 – based on Landsat-5; 2013 – based on Landsat-8; 2015, 2018 based on Sentinel-2. As a result of research, it was found that aeration wedges had been constantly built-up. In 1992 built-up areas covered 14% (767 ha) of aeration corridors, in 1998 – 17% (918 ha), in 2006 – 24% (1245 ha), in 2013 – 26% (1341 ha), in 2018 – 27% (1383 ha). The largest loss of green areas was noticed as: arable lands and meadows – from 42% to 29%. In addition, during the research it was observed that new buildings have been situated in unfavorable way. New buildings are the walls and barriers to the air masses coming to the downtown.

PL

Głównym celem pracy było zaprezentowanie zmian w zabudowie na obszarach klinów napowietrzających miasta Warszawy. Idea korytarzy napowietrzających narodziła się w 1916, a następnie była zaadaptowana to potrzeb i warunków i obecnych czasów w latach 1992, 2006 i 2018. Opisana ona była w dokumentach dotyczących zagospodarowania przestrzennego Warszawy. Celem, dla którego wyznaczono kliny było zapewnienie wymiany powietrza pomiędzy centrum miasta a terenami podmiejskimi (szczególnie terenami zieleni). Analizy zostały przeprowadzone dla lat 1992, 1995, 1998, 2001, 2004, 2006, 2009 – wykorzystano zobrazowania Landsat 5; 2013 – wykorzystano zobrazowanie z Landsat 8, 2015 i 2018 – wykorzystano zobrazowanie z Sentinel-2. W wyniku badań, stwierdzono, że tereny korytarzy są stale zabudowywane. W roku 1992 obszary zabudowane wynosiły 14% całości powierzchni korytarzy (767 ha), w 1998 – 17% (918 ha), w 2006 – 24% (1245 ha), w 2013 – 26% (1341 ha), a w 2018 – 27% (1383 ha). Zmiany te w największym stopniu, spowodowały straty w obszarach rolniczych i łąkach. Ich powierzchnia w 1992 roku zajmowała 42%, w 2018 było to tylko 29%. Ponadto, podczas badań zaobserwowano, iż nowe budynki budowane są w niekorzystnym położeniu – są one przeszkodą dla swobodnych ruchów mas powietrza.

5

Land use changes in the Mała Wisła Valley in the western part of the Oświęcim Basin from the 18th to modern time

Czaja J., Rahmonov O.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2017

|

nr 35

101--115

EN

The aim of this study is to reconstruct land use on the floodplain of the changes in the valley was based on archival materials, such as the plan of the Wisła valley from the mid-18th c., and the Prus-sian and Austrian topographical maps from the 1860s. As the analysis of land use changes in the floodplain of the Mała Wisła valley indicates, in the years 1754-1860 the biggest change referred to the area of forests and shelterbelts, because in a hundred years it decreased three times, i.e. from 3.18 km2 to 1.05 km2. Other big changes include a diminished number and area of fish ponds, as well as smaller surface of the hydrographic network. The layout and area of low density dwellings remained almost unchanged, as a reported increase in the surface area of this form of land use was only by about 0.4%. Significant changes in the surface of ponds and water reservoirs took place in the 1950s, when a dam reservoir was built in Goczałkowice. Its caused an increase the ponds and reservoirs surface to 23.45 km2, which is over 64.7% of the grounds.

PL

Celem niniejszej pracy jest rekonstrukcja zagospodarowania zalewowej strefy doliny Małej Wisły od XVIII w. do czasów współczesnych. Analizę zmian zagospodaraowania doliny przeprowadzono na podstawie materiałów archiwalnych, jak plan doliny Wisły z połowy XVIII w. oraz pruskie i austriackie mapy topograficzne z lat 60. XIX w. Z analizy zmian zagospodarowania zalewowej strefy doliny Małej Wisły, w latach 1754-1860, wynika że: największym zmianom uległa powierzchnia lasów i zadrzewień, bowiem w ciągu 100 lat trzykrotnie się zmniejszyła z 3,18 km2 do 1,05 km2, dużym zmianom uległa również liczba i powierzchnia stawów hodowlanych oraz powierzchniowa sieć hydrograficzna. Znaczące zmiany powierzchni stawów i zbiorników wodnych nastąpiły w latach 50. XX w., kiedy wybudowano w Goczałkowicach. Jego budowa spowodowała wzrost powierzchni stawów i zbiorników wodnych do 23,45 km 2 co stanowi ponad 64,7 % użytków w obrębie analizowanej doliny.

6

The assesment of land cover in the Nowy Targ commune with particular focus on the area of Natura 2000

Prus B., Budz Ł

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2014

|

no. 4

37--48

EN

The rural landscape in Poland has been changing for the past several dozen years. The changes are visible in the land use and land cover. Technological progress, changes in people’s outlook and a low profitability of agriculture resulted in transformations of rural landscapes, especially in the areas of high level of land fragmentation, as it is the case in the south part of Poland. These changes are accompanied by growing awareness of environmental or cultural landscape protection related issues. Recent years have also brought new forms of environmental protection, for example the programme Natura 2000, being the result of agreements with European Union. The network of Natura 2000 cover the areas of special protection of birds, habitats, and according to the Act on Nature Conservation – areas of special interest for the Community. The goal of this form of protection is a preservation of valuable or engendered elements of biodiversity. The question arises then whether in the era of landscape transformations and changes of land cover qualifying a particular area as part of Natura 2000 network has any influence on the way of land use. The aim of the article is an analysis and evaluation of land cover changes, also in the areas covered by Natura 2000 programme, within the piedmont commune of Nowy Targ in Małopolskie Voivodeship. Moreover, a thesis is proposed that submontane lands, specifically used, due to large terrain height differences, are faced with less intense urbanization pressures and land transformations. Is it also the case of the Nowy Targ commune, covered in more than 22% by the Natura 2000 areas?

7

Detekcja historycznych przemian pokrycia terenu z zastosowaniem elementów logiki rozmytej

Zachwatowicz M.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2012

|

nr 16

84--94

PL

Opracowanie dotyczy problematyki propagacji błędów z danych źródłowych w procesie porównania archiwalnych map topograficznych. Celem pracy była poprawa skuteczności detekcji historycznych zmian pokrycia terenu. Wykorzystanie potencjału zbiorów rozmytych, w powiązaniu z prostą algebrę map pozwoliło na rozróżnienie zmian pokrycia terenu cechujących się wysokim prawdopodobieństwem zaistnienia od artefaktów będących efektem przesunięć, zniekształceń lub nieostrej klasyfikacji. Walidację wyników przeprowadzono przy użyciu wskaźników podobieństwa Kappa. Omówiono zalety i ograniczenia zastosowanej procedury oraz wskazano kierunki dalszych badań.

EN

This paper regards a problem of error propagation when comparing archival topographic maps. The study aimed at improving the quantitative detection of historical land cover changes. By linking a fuzzy reasoning and a simple map algebra, the uncertainty stemming from dissimilar quality of the archival maps was reduced, which allowed to distinguish between the land cover changes of a high probability and the artefacts stemming from distortions and inaccuracies of the source data. The results were validated with the use of Kappa statistics. At last, the pros and limitations of the presented procedure were discussed and the further research needs specified.

8

Zmiany pokrycia terenu Pustyni Błędowskiej w latach 1926–2005

Maryniak D., Drzewiecki W.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2010

|

Vol. 21

245--256

PL

W artykule przedstawione zostaną wyniki badań dotyczących zmian w pokryciu terenu Pustyni Błędowskiej w latach 1926–2005. Badania przeprowadzono w oparciu o archiwalne i współczesne zobrazowania lotnicze i satelitarne: zdjęcia lotnicze, wykonane w roku 1926, zdjęcia satelitarne systemu CORONA z roku 1968 oraz ortofotomapy lotnicze, wykonane na potrzeby projektu LPIS i wysokorozdzielczą ortofotomapę satelitarną, powstałą z obrazów zarejestrowanych przez satelitę IKONOS w roku 2005. Ocenę rozmiaru zmian oparto na analizie fotointerpretacyjnej obrazów z okresu 1926–2005 oraz przeprowadzonej w środowisku GIS ilościowej analizie przekształceń form użytkowania, jakie zaszły na badanym obszarze od roku 1968. Przeprowadzenie analiz ilościowych wymagało wykonania korekcji geometrycznej archiwalnych zdjęć satelitarnych. W pracy zawarto porównanie wyników korekcji otrzymanych z wykorzystaniem metod wielomianowych: wielomianu stopnia pierwszego i drugiego oraz ilorazowego modelu wielomianowego. Zastosowanie ostatniej z metod pozwoliło na uzyskanie dokładności geometrycznej na poziomie dokładności mapy topograficznej w skali 1:25 000. Analiza fotointerpretacyjna oraz otrzymane w jej wyniku mapy pokrycia terenu „pustyni” i uzyskane na drodze ich analiz zestawienia tabelaryczne pozwoliły ocenić rodzaj i tempo zmian w przeciągu badanych 80 lat. Umożliwiły też ilościowe, szczegółowe oszacowanie ich rozmiaru w ostatnich czterdziestu latach. Ocena rozmiaru zmian, jakie zaszły na przełomie ostatnich 80 lat potwierdza, że Pustynia Błędowska zarasta. Obecnie bardziej przypomina las niż teren, którego fizjonomia jeszcze 40 lat temu była wyjątkowa w skali europejskiej. Roślinność w sposób naturalny pojawiła się na tym obszarze już przed wojną i pod koniec lat 60-tych XX w. zwiększyła obszar swojego występowania. Jednak tempo jej sukcesji w ostatnich czterdziestu latach znacznie wzrosło, w dużej mierze na skutek ingerencji człowieka.

EN

The paper presents the results of research on land cover changes in the Błędowska Desert area between 1926 and 2005. The study was based on historical and up-to-date remotely sensed images: aerial photographs from 1926, CORONA satellite photographs from 1968, aerial orthophotos made for LPIS project and high-resolution satellite orthophoto from Ikonos imagery acquired in 2005. The evaluation of land cover changes was done through photo interpretation of images and quantitative analysis in the GIS environment. A rectification of CORONA images was necessary to enable quantitative analysis. A comparison is presented of the correction results achieved with 1st and 2nd order polynomials as well as the rational polynomial method. Geometric accuracy necessary for 1:25000 topographic maps has been achieved using the rational polynomial method. Photo interpretation and the resulting land cover maps of the Błędowska Desert enabled evaluation of land cover changes during the considered 80 years, and a detailed quantitative analysis for the last 40 years. The evaluation of the land cover changes during the last 80 years proves that the Błędowska Desert has being overgrowing. Today the area is more comparable to a forest than to the unique desert area in Europe as it was 40 years ago. The vegetation appeared here in a natural way before World War II and expanded in the late 1960s. But, succession accelerated in the last 40 years, mainly because of human influence.

9

Diversity of spatial organisation in Europe based on land cover and land use

Bielecka E.

Roczniki Geomatyki

|

2008

|

T. 6, z. 1

27-34

EN

Information about land cover and land use is recognized by decision-makers as crucial for spatial analysis at different territorial levels. Within the European Commission Services, as well as different European organisations, there is a growing need to use spatial analysis for integrated environmental assessment, mainly assessing impact of policy against regional development, planning, and agriculture. In all cases a key reference data is complete, reliable, and up to date land cover and land use data. That is why in the middle 80s of the 19th century the European Commission implemented CORINE Program. The main goal of that program was to establish an information system on the state of the European environment. Since then, information on land cover and land use in Europe was updated twice, in the years 2000 and 2006. As the diversity of land cover and land use reflects differentiation in spatial organisation, this data is of utmost importance for monitoring spatial organisation in Europe especially in the geographical context. The article presents the source databases storing information concerning land cover/use and land cover change and shows some examples how land cover change reflects the differences in spatial organisation within Europe, as well as impact of policy against particular land cover types e.g. arable lands, forests, artificial surfaces. It is mainly based on the research works carried out by author as well as on EEA reports. The three major processes of changes in land cover and in spatial organization are analysed in more detail, both at the European level and Poland. These are: development of urban and other artificial land, decreases in the agricultural area resulting from a range of changes in use, and increases in the area of forest and decreases in the area of natural land.

PL

Informacja o pokryciu terenu i użytkowaniu ziemi jest niezbędna do prowadzenia analiz przestrzennych o różnej szczegółowości i na różnych poziomach administracji, a także wielu organom Unii Europejskiej, do prowadzenia polityki w zakresie środowiska, rozwoju regionalnego i rolnictwa. A zatem, aby sprostać rosnącym wymaganiom unijnej administracji publicznej w zakresie wykorzystania tych informacji, Komisja Europejska uruchomiła w połowie lat osiemdziesiątych dwudziestego wieku program CORINE. Celem tego programu było utworzenie systemu informacyjnego przechowującego dane o stanie środowiska w Europie, w tym danych o sposobach użytkowania ziemi i formach pokrycia terenu. Dane te były już dwukrotnie aktualizowanie, w latach 2000 i 2006. Ponieważ zróżnicowanie pokrycia terenu i użytkowania ziemi odzwierciedla zróżnicowanie w zagospodarowaniu przestrzennym dane te są niezwykle istotne do monitorowania zagospodarowania przestrzennego w Europie, szczególnie w kontekście lokalizacji geograficznej. Artykuł zawiera krótką charakterystykę baz danych o pokryciu terenu i użytkowaniu ziemi i pokazuje, na licznych przykładach, jak zmiany w pokryciu terenu wpływają na zróżnicowanie zagospodarowania przestrzennego w Europie oraz jaki wpływ na zróżnicowanie poszczególnych typów pokrycia terenu (grunty rolne, lasy, tereny zabudowy miejskiej) ma polityka Unii Europejskiej. Przykłady Pochodzą głównie z badań prowadzonych przez autorkę oraz z raportów Europejskiej Agencji środowiska (EEA). Szczegółowiej zostały zilustrowane trzy główne procesy prowadzące do zmian w pokryciu i użytkowaniu terenu oraz zagospodarowaniu przestrzennym. Są to: rozwój (rozprzestrzenianie się) miast i innych terenów sztucznych, ubytek gruntów rolnych, wzrost terenów leśnych oraz ubytek terenów pokrytych roślinnością naturalną.

10

Możliwości wykorzystania wieloczasowych obrazów znormalizowanego indeksu wegetacji (NDVI) i archiwalnych orofotomap do badania zmiennosci wybranych elementów środowiska

Michałowska K., Hejmanowska B.

Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji

|

2008

|

Vol. 18b

397--407

PL

W artykule przedstawiono badania mające na celu ocenę możliwości wykorzystania wieloczasowych indeksów wegetacji NDVI (Normalised Difference Vegetation Index) w badaniu zmienności wybranych elementów środowiska na przykładzie analizy zmian strefy brzegowej jezior SPN oraz przemieszczania się wydm. Jeziora w Słowińskim Parku Narodowym, obok wydm nadmorskich, stanowią jeden z podstawowych elementów krajobrazu i zajmują blisko 30% powierzchni całkowitej Parku. Największe z nich, Łebsko jest trzecim, co do wielkości jeziorem w Polsce. Na przestrzeni lat obserwuje się proces sukcesywnego zmniejszania powierzchni zbiorników jeziornych w wyniku ciągłego wypłycania i zarastania przez roślinność. W badaniach, bazę danych stanowiły obrazy satelitarne oraz znormalizowany indeks wegetacji NDVI z lat 1979 i 2000, wieloczasowe ortofotomapy ze zdjęć lotniczych oraz wektorowa mapa zasobów wodnych. Wygenerowana różnicowa mapa NDVI dała możliwość zlokalizowania obszarów, na których zaszły diametralne zmiany pokrycia terenu i określenia charakteru procesów powodujących te przekształcenia. Ortofotomapy lotnicze odzwierciedlające stan w pięciu kolejnych dekadach od 1964 do 2004 roku, umożliwiły wyznaczenie linii brzegowych jezior, a następnie określenie tempa i stopnia przekształceń powierzchni badanych zbiorników oraz pozwoliły na śledzenie przemieszczani się wydm. Ponadto, ortofotomapy z okresu 1975 i 2004 i uzyskane na ich podstawie mapy wektorowe linii brzegowej jezior, pozwoliły zweryfikować wyniki analizy mapy różnicowej NDVI.

EN

The paper describes research aimed at assessing possibilities of utilising multi-temporal vegetation indices (NDVI) for investigating variability of certain selected environmental factors. Changes in coastal zones of lakes in the Slowinski National Park (Poland) were used to test the approach. In addition to the shore dunes, the lakes are the basic landscape components of the Park and occupy ca. 30% of the Park's total area. The largest of those lakes, the Łebsko, is the third largest lake in Poland. Over the years, the surface areas of the lakes has been changing distinctly and gradually reduced as a result of continuous shallowing and overgrowing by vegetation. The study database included satellite images and Normalized Difference Vegetation Index from 1979 and 2000 as well as multi-temporal orthophotomaps derived from aerial images and a vector map of water resources. The differential NDVI map which was generated provided an opportunity for identifying those areas subjected to drastic changes in land coverage, and for determining the nature of the causative processes. The orthophotomaps which reflect the state of the water bodies in five consecutive decades (1964-2004) made it possible to mark out shorelines of the lakes and then to determine the rate and extent of surface transformations of the lakes. In addition, the 1975 and 2004 orthophotomaps as well as the vector maps of the lake shorelines developed from them allowed to verify the results of analysing the NDVI differential map.

11

Land cover structure in Poland and its changes in the last decade of 20th century

Bielecka E., Ciołkosz A.

Roczniki Geomatyki

|

2004

|

T. 2, z. 1

81-88

PL

W roku 1985 Komisja Wspólnot Europejskich powołała program pod nazwą CORINE (CoORdination of INformation on the Environment), którego celem była koordynacja przedsięwzięć zmierzających do gromadzenia i udostępniania informacji o środowisku w Europie. W ramach programu utworzono system informacji geograficznej, którego baza danych składa się z kilkunastu warstw tematycznych, zawierających m. in. informacje o pokryciu terenu. Od 1991 roku obowiązek zarządzania programem CORINE, a w tym aktualizacji baz danych spoczywa na Europejskiej Agencji środowiska (EEA). Rosnące zapotrzebowanie na aktualną informację o pokryciu terenu spowodowało, że w 2000 r. Europejska Agencja środowiska razem z Wspólnotowym Centrum Badawczym (JRC) w Iskrze zainicjowały projekt, którego celem jest aktualizacja bazy danych o pokryciu terenu w Europie (CORINE Land Cover) oraz utworzenie bazy pokazującej zmiany w pokryciu terenu w latach 1990.2000. W Polsce utworzenie bazy danych CORINE Land Cover (CLC) w latach 90. i jej aktualizacja zostało powierzone Instytutowi Geodezji i Kartografii. Prace nad projektem koordynowane są przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Informacje o pokryciu terenu uzyskano w wyniku wizualnej interpretacji zdjęć wykonanych przez satelitę Landsat TM, zgodnie z jednolitą dla całej Europy legendą CORINE Land Cover. Legenda ma charakter hierarchiczny i na poziomie krajowym, odpowiadającym mapie w skali 1:100 000, zawiera 44 formy ubytkowania ziemi, z czego na terenie Polski występuje 31 (tabela 1). Minimalna powierzchnia jednostek pokrycia terenu rejestrowanych w bazie wynosi 25 ha, przy czym wyznaczana jednostka nie może być węższa niż 100 m. CORINE Land Cover jest wektorową, topologiczną warstwą geometryczną, przechowywaną w sposób "bezszwowy" w układzie współrzędnych "1992". Na poziomie europejskim treść bazy danych CORINE Land Cover obejmuje pięć klas pokrycia terenu: tereny antropogeniczne, tereny rolne, lasy i ekosystemy seminaturalne, bagna śródlądowe oraz wody. Zmiany w pokryciu terenu rejestrowano poprzez wizualne porównanie zdjęć satelitarnych z lat 90 z nowymi obrazami wykonanymi w roku 2000. Warto zaznaczyć, że zgodnie ze specyfikacjami technicznymi w bazie znajdują się tylko te zmiany, których powierzchnia jest większa od 5 ha, a szerokość wydzielenie przekracza 100 m. Baza danych o pokryciu terenu w roku 2000 (CLC2000) powstała w wyniku połączenia dwóch baz: bazy z roku 1990 (CLC90) i bazy zmian (CLC_Changes). Polskę pokrywa 28 obrazów satelitarnych (rys. 1). Do inwentaryzacji pokrycia terenu wybrano zdjęcia bezchmurne i wykonane w pełni okresu wegetacyjnego (od maja do września). Ponieważ obrazy wykonane z sąsiednich orbit w dużej części pokrywają ten sam obszar interpretatorzy mieli do dyspozycji kilka zdjęć wykonanych w różnych latach i sezonach wegetacyjnych. Dominującymi formami pokrycia terenu w Polsce (rys. 2) są grunty rolne i lasy. Tereny wykorzystywane rolniczo zajmują 62% powierzchni kraju, lasy 30%, tereny zabudowane 5%, wody śródlądowe i tereny bagienne 3% (rys. 3 i rys. 4). Powierzchnie poszczególnych klas CLC zostały zamieszczone w tabeli 1. Analizując pokrycie terenu w latach 1992 i 2000 widzimy, że zaledwie 0,9% powierzchni Polski zmieniło sposób użytkowania. Największe zmiany wystąpiły w obrębie terenów leśnych i związane są z przebudową drzewostanów. Znaczące zmiany to ubytek terenów użytkowanych rolniczo, a szczególnie gruntów rolnych i łąk oraz wzrost powierzchni nieużytków rolniczych klasyfikowanych w CORINE jako grunty rolne z dużym udziałem roślinności naturalnej. Wzrósł również odsetek terenów zurbanizowanych, powstały nowe osiedla, zakłady przemysłowe i duże centra handlowe. Wzrosła powierzchnia terenów komunikacyjnych, zmalała natomiast - terenów eksploatacji odkrywkowej. Zaobserwowano zmniejszanie się powierzchni mokradeł, co jest wynikiem długotrwałej suszy w latach 90. i przeprowadzonych zabiegów melioracyjnych. Budowa trzech dużych zbiorników wodnych spowodowała przyrost powierzchni wód o około 2%. Bazy danych CORINE Land Cover dla Polski stanowią część zasobów europejskich i wykorzystywane są do wspomagania procesów podejmowania decyzji odnośnie kształtowania środowiska. Zgodnie z prawodawstwem europejskim stanowią źródłowy materiał do opracowywania rozmieszczenia obszarów chronionych w ramach programu NATURA 2000, planów ochrony wód i wybrzeża, planów rozwoju obszarów wiejskich i innych.

12

Land cover changes and erosion susceptibility in the largest ski resorts in the Polish Carpathians

Piątek Dawid, Krzemień Kazimierz

Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica

|

2022/2023

|

Vol. 56/57

99--119

EN

The intensive development of ski resorts leads to significant changes in the environment. The most important issue is the increase in the susceptibility of hillslopes to erosion due to deforestation and degradation of vegetation cover. RGB-band orthophotos provided by GUGiK (Head Office of Geodesy and Cartography in Poland) were used to determine land cover changes in the ski areas of the three largest ski resorts in the Polish Carpathians for the years 2009–2019. The ski resorts were selected on the basis of their area, intensity of use and transport capacity. The ski resorts selected for the analysis were: COS Szczyrk and Szczyrk Mountain Resort in the Skrzyczne Massif, PKL Jaworzyna Krynicka in the Beskid Sądecki Mountains and Kotelnica Białczańska in the Gubałowskie Foothills. A semi-automatic image classification in ArcGIS Pro defined three land cover classes: tree cover, grass cover, and no vegetation. By comparing classes distribution, it was determined changes in the susceptibility of hillslopes to erosion. On the basis of the field surveys attention was paid to the maintain and the development of ski resorts. The results indicate that the stations located in the Skrzyczne massif developed most intensively in the 2009–2019 decade, leading to a significant decrease in tree-covered and grassy areas. Intense water erosion and mass movements on road undercuts and escarpments on ski runs were observed. The most positive changes in terms of erosion protection occurred on Jaworzyna Krynicka, where the area deprived of vegetation decreased in the studied period. This is a result of the environmental monitoring carried out and the use of various anti-erosion treatments e.g. hay spreading, sheep grazing. The research indicates that anti-erosion treatments and continuity of vegetation cover play a very important role on the possibility of erosion processes on ski run surfaces.