Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Ocena skuteczności działania ładunków kumulacyjnych na podstawie rozwiązań numerycznych

Bagrowski Jan, Bazela Rafał, Borkowski Jacek, Podgórzak Paweł, Jach Karol

Problemy Techniki Uzbrojenia

|

2019

|

R. 48, z. 149

7--22

PL

W artykule przedstawiono oceny maksymalnych głębokości wnikania strumieni kumulacyjnych w stal pancerną w funkcji odległości od podstawy wkładki. Dane – chwilowe współrzędne położeń, mas oraz prędkości elementów strumieni były wynikiem obliczeń numerycznych działania wybranych konstrukcji ładunków kumulacyjnych. Pokazano, iż głębokość krateru jest funkcją dopuszczalnego wydłużenia elementów strumienia oraz ich minimalnej prędkości. Wyniki porównano z danymi doświadczalnymi.

EN

The paper shows the estimations of maximal penetration depths of shaped charge jets in a steel armour as a function of stand-off distance to the liner base. The data – instantaneous coordinates of positions, masses, and velocities of jet elements was received as results of numerical calculations for selected examples of designs of shaped charges. It was shown that the crater’s depth is a function of acceptable maximal extension of jet elements and their minimal velocity. The results were compared with experimental data.

2

Diagnostyka numeryczna powstawania i struktury strumienia kumulacyjnego z wkładki napędzanej produktami detonacji

Bagrowski J., Borkowski J., Podgórzak P., Jach K.

Problemy Techniki Uzbrojenia

|

2018

|

R. 47, z. 148

7--29

PL

W artykule zaprezentowano zbadane procesy zbiegania się elementów stożkowej wkładki kumulacyjnej do osi symetrii i podziału na części wewnętrzną wchodzącą do strumienia i zewnętrzną pozostającą w zbitku. Element wkładki miał długość komórki numerycznej i był podzielony na 18 warstw prostopadle do tworzącej wkładki. Pokazano występowanie gradientów prędkości wzdłuż części elementów wkładki tworzących strumień – pierwsze wewnętrzne warstwy elementów wkładki uzyskują maksymalne prędkości. W konsekwencji strumień kumulacyjny ma strukturę warstwową, podobnie jak strumień powstający podczas kumulacji wkładek półsferycznych. Jednorodność osiowa strumienia jest funkcją ziarnistości materiału wkładki, w naszym przypadku rozmiarów komórek numerycznych. Wyniki rozwiązań numerycznych zostały porównane z wynikami obliczeń metodą analityczną opartą na modelu PER.

EN

The paper describes the known processes of collapsing of shaped charge conical liner elements to the axis of symmetry and their partition into an internal part creating the jet and an external part remaining in the slug. An element of the liner has the length of a numerical cell and is divided into 18 layers perpendicularly to the liner contour. The existence of velocity gradients along some liner elements creating the jet is shown – the first internal layers of liner elements get the maximal velocities. In consequence the shaped charge jet has a layered structure which is similar to a shaped charge jet produced by half-spherical liner. Axial homogeneity of the jet is a function of liner material granulation and numerical cells dimensions in our case. Results of numerical calculations are compared with results of analytical calculations based on the PER model.

3

Aspects of using the industrial land for the vegetables production

Bojanowska M., Jackowska I.

Logistyka

|

2015

|

nr 5

71--76, CD1

EN

The study was conducted on soils and vegetables sampled in industrial areas of the Province of Silesia. The soils under analysis were characterized by lead and cadmium contents that did not exceed the acceptable standards. The vegetables studied absorbed lead and cadmium primarily from the exchangeable fraction of the soil, in which metals are bound on soil particles in an exchangeable manner. Cabbage and onion accumulate cadmium both from the exchangeable and from the carbonate fractions. In all the vegetables the indices of lead and cadmium accumulation did not exceed the acceptable levels for food products of plant origin but the contents of Pb and Cd in tissues of edible plants must be constantly monitored to prevent their excessive accumulation in the food chain of man.

PL

Metale ciężkie - kadm i ołów - to pierwiastki, które nawet w najmniejszych ilościach są szkodliwe dla zdrowia. Celem przeprowadzonych badań było określenie relacji pomiędzy zawartością ołowiu i kadmu w glebie, ich formą chemiczną i kumulacją w wybranych warzywach na terenach uprzemysłowionych województwa śląskiego. Analizowane gleby charakteryzowały się zawartościami ołowiu i kadmu nieprzekraczającymi dopuszczalnych ilości. Również we wszystkich warzywach wskaźniki kumulacji tych metali nie przekroczyły norm określonych dla ich zawartości w produktach pochodzenia roślinnego. Pobieranie metali ciężkich przez rośliny zależy nie tylko od całkowitej zawartości tych metali w glebie, ale przede wszystkim od ilości form aktywnych, przyswajalnych dla roślin.

4

Kumulacja Pb, Cd, Ni, Cr i Zn w roślinach leczniczych rosnących na terenach semirekreacyjnych

Kwapuliński J., Kowol J., Librowska G., Będkowska K., Brewczyński P., Kwiecień K., Oleśków U., Swoboda M.

Ekologia i Technika

|

2015

|

R. 23, nr 5

238--243

PL

Istotnym aspektem w ziołolecznictwie jest stopień kumulacji metali, tj. Pb, Cd, Ni, Cr, Zn w roślinach leczniczych. Dystrybucja pierwiastków w roślinie warunkowana jest zjawiskiem dyskryminacji i tolerancji na określony metal, które zależy od gatunku rośliny oraz mechanizmów warunkujących jego przebieg. Ponadto zjawisko dystrybucji metali jest zróżnicowane w odniesieniu do wybranych narządów lub tkanek, stąd istotne jaka jest jakość surowca roślinnego wykorzystywanego do produkcji preparatów leczniczych. Do oceny zawartości metali obecnych w roślinach ważna jest nie tylko informacja o ich zawartości w poszczególnych częściach rośliny lecz także, która biodostępna forma obecna w glebie preferowana jest przez roślinę w procesie kumulacji. Celem badań była ocena skuteczności procesu kumulacji w roślinach leczniczych obu form biodostępnych pierwiastków (forma wymienna l adsorbowalna). Badaniom poddano gatunki roślin, które reprezentowały podobne siedliska terenu semlrekreacyjnego. Metodą Rudd'a ekstrahowano wybrane biodostępne formy Pb, Cd, Ni, Zn, Cu, Cr. Zawartość metali w ekstraktach gleby oraz w częściach morfologicznych roślin oznaczono metodą atomowej spektrofotometrii absorpcyjnej. Udział form biodostępnych metali oceniono za pomocą współczynników podziału K1 i K2.

EN

An important aspect of phytotherapy is the rate of metals accumulation, i.e.: Pb, Cd, Ni, Cr, Zn in medicinal plants. The elements distribution in plants is conditioned phenomenom of discrimination and tolerance on the specifled metal, which depends on the plants species and mechanisms influencing its course. Besides phenomenom of distribution of metals is varied anatomically so it is important which plant material is used to production of medicinal preparation. To evaluate the contents of metals in plants it is important the Information about their content in indiyidual parts of plants and which bioavailable form in soil is preffered by the plant. The purpose of research was the evaluation of the accumulation each bioavailable metals forms (exchangeable and adsorbed) in medicinal plants. The plants species have been tested which were presented at simillar habitat rural areas. Rudd's method was determined Pb, Cd, Zn, Cu, Cr. The content of metals in extracts of soil and in morphological parts of plants were determined method of atomie absorption spectrophotometry. The participation of metals bioavailable form was rated by factors of divisions K1 and K2.

5

Explosive Device for Current Switching

Bogdanovich P. T., Komorny A. A., Tarnopolsky A. B.

Archives of Metallurgy and Materials

|

2014

|

Vol. 59, iss. 3

1115--1118

EN

The present paper deals with explosive devices for switching of kiloampere and megaampere current. The parameters of cumulation from a grooved surface and the parameters of shaped charge jet penetration into a barrier were analyzed depending on the initial properties of the explosive charge, the inert material and the barrier.

PL

Przedmiotem pracy jest analiza zjawisk zachodzących w urządzeniach do wyłączania prądu o natężeniu rzędu kilo- lub mega- amperów, wykorzystujących energię wybuchu. Proces wybuchu analizowano w zależności od początkowych właściwości ładunku wybuchowego, materiału elementu napędzanego (masy inercyjnej) oraz materiału bariery.

6

Accumulation of Selected Metals in the Bottom Sediments of the Pond in Szczytnicki Park in Wroclaw

Kowalska-Góralska M., Senze M., Dobicki W., Jastrzemska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2013

|

Vol. 20, nr 1

55--62

EN

The study was designed to establish the pollution of the water and bottom sediments as well as the accumulation rates of selected metals (lead, cadmium, zinc, copper, nickel) in the bottom sediments of the pond in Szczytnicki Park in Wroclaw, Poland. Samples for the study were taken from eight locations on four occasions during a 12-month period: in spring (24 April 2008), summer (19 July 2008), autumn (18 November 2008), winter (10 February 2009). The following were determined for the water: temperature, reaction, total hardness and selected metals (Zn, Cu, Cd, Pb, Ni). For the bottom sediments the content and accumulation of the above metals were established. The accumulation rates of the studied metals in the bottom sediments were found to be arranged as follows: Ni > Cu > Zn > Pb > Cd, whereas metal concentrations in the bottom sediments were: Zn > Cu > Ni > Pb > Cd. Lead and cadmium had the lowest accumulation rates and contents in the bottom sediments. The water and bottom sediments covered by the study were found not to be polluted with metals.

PL

Celem pracy była ocena stopnia zanieczyszczenia wody i osadów dennych oraz ocena stopnia kumulacji wybranych metali (ołów, kadm, cynk, miedź, nikiel) w osadach dennych stawu położonego w Parku Szczytnickim. Próbki do badań pobrano z 8 stanowisk, czterokrotnie podczas roku: wiosna (24 IV 2008), lato (19 VII 2008), jesień (18 XI 2008), zima (10 II 2009). W wodzie oznaczono: temperaturę, odczyn, twardość ogólną oraz stężenie metali (Zn, Cu, Cd, Pb, Ni). W osadach dennych analizowano zawartość oraz kumulacje powyżej podanych metali. Współczynniki kumulacji badanych metali w osadach dennych uszeregowane są w sposób następujący: Ni > Cu > Zn > Pb > Cd, natomiast szereg stężeń tych metali w osadzie dennym wygląda następująco: Zn > Cu > Ni > Pb > Cd. Najniższe współczynniki kumulacji i najniższą zawartość w osadzie dennym stwierdzono dla ołowiu i kadmu. Badana woda oraz osady denne należały do niezanieczyszczonych metalami.

7

Ekologiczne i fitochemiczne uwarunkowania wpływające na kumulację metali w roślinie

Kowol K., Kwapuliński J., Fischer A., Królak E., Kosterska E., Suchocka S., Librowska J., Jabłecka D.

Ekologia i Technika

|

2010

|

R. 18, nr 2

94-102

PL

W pracy przedstawiono analizę wpływu ekologicznych i fitochemicznych czynników wpływających na kumulację metali przez rośliny. W związku z tym, iż gleba jest bardzo istotnym elementem cyklu migracyjnego pierwiastków i głównym ich źródłem dla roślin, w pracy przeanalizowano wpływ składu mineralogicznego skały macierzystej, odczynu gleby, zawartości materii organicznej na zawartość pierwiastków w roślinach. Uwzględniono także wpływ różnorodnych form występowania metali w glebie i zachodzące pomiędzy nimi relacje na rozmieszczenie pierwiastków fizjologicznych i toksycznych w roślinach. W pracy zwrócono ponadto uwagę na wpływ warunków otoczenia takich, jak wilgotność czy temperatura na pobieranie i gromadzenie pierwiastków przez różne rodzaje roślin.

EN

Ecological and phytochemical contamination influencing to accumulation of heavy metals by plants. In the work the analysis of the influence ecological and phytochemical condition to accumulation some heavy metals by plants were present. Analyzed following influencing parameters: pH of the soil, mineral composition of rock, contents of organic matter, speciation form of elements in soil, granulometric composition of given soil, interaction between elements during their sorption in root or leaves, humidity and temperature of soil, individual ability to accumulation and elements in some species of plants.

8

Possibilites of Cadmium Uptake Lowering by Seeds of Legumes with the Application of Zn2+ into the Soil

Bystrická J., Musilová J., Toth T.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2009

|

Vol. 16, nr 12

1547-1553

EN

Cadmium is toxic, carcinogenic element naturally occurring in soil in concentration of about l mg - kg-1. High concentrations of cadmium increase its uptake by the plants and lower the yields. One of the ways how to manage with the phytotoxicity of cadmium could be the antagonistic system of cadmium with cations Zn2+, Ni2+ and Mn2+. The system Cd2+ and Zn2+ was created and added into the soil. We observed the ability of Zn2+ cation to eliminate the negative affecting of cadmium in plant nutrition and to lower the cadmium in the dry matter. The gained results show that the addition of single Cd2+ ions into the soil (B variant) had negative effect also on the yield amount as well as on observed qualitative parameters of soya and faba beans. In C variant, when both Cd2+ and Zn2+ cations were added, there was slight yield increasing in both crops observed. By the assessing of Cd content in dry matter of soya and faba beans by the application of both elements (C variant) there was awaited effect of content lowering in the case of cadmium in both crops. While the single Cd2+ addition enhanced the content of this metal in soya beans on the value 3.41 mg o kg-1, by common application of Cd2+ and Zn24" ions this value presented 0.2 mg o kg-1. In the case of faba in B variant the value 2.45 mg Cd kg-1 was determined, but by the application of both Cd2+ and Zn2+ ions the content was lowered on 1.33 mg Cd kg-1.

PL

Kadm jest toksycznym i rakotwórczym pierwiastkiem występującym w glebie w stężeniu wynoszącym około l mg o kg-1. Kadm jest łatwo wychwytywany przez rośliny, co prowadzi do obniżenia plonów. Jednym ze sposobów zmniejszenia wychwytu kadmu przez rośliny może być wykorzystanie antagonizmu między jonami Cd2+ a jonami Zn2+, Ni2+ i Mn2+. W prezentowanych badaniach obserwowaliśmy zdolność jonów Zn2+ do obniżenia kumulacji jonów Cd2+ przez rośliny strączkowe oraz zmniejszenia szkodliwego wpływu Cd2+ na odżywianie badanych roślin. Uzyskane wyniki wykazują, że dodanie jonów kadmu do gleby (wariant B) miało negatywny wpływ na ilość plonów oraz badane parametry jakościowe soi oraz bobu. Dodanie do gleby jonów Zn2* oraz Cd2+ (wariant C) spowodowało niewielki wzrost plonów w obu obserwowanych uprawach. Dodanie jonów Zn2+ do gleby spowodowało zmniejszenie zawartości Cd2+ u obydwóch badanych gatunków roślin. Ziarn soi rosnące w glebie z dodatkiem kadmu zawierały w suchej masie kadm w stężeniu 3,41 mg o kg-1. Obecność w glebie jonów Zn2+ spowodowało obniżenie zawartości Cd w suchej masie nasion soi do 0.2 mg o kg-1. W przypadku bobu rosnącego w glebie zawierającej kadm (wariant B) zawartość Cd2+ w suchej masie nasion wynosiła 2,45 mg - kg-1. Jony Zn2+ dodane do gleby zmniejszały zawartość Cd2+ w suchej masie nasion bobu do 1,33 mg o kg-1.

9

Some heavy metals accumulation and distribution in typha latifolia L from Lake Wielkie in Poland [commun.]

Klink A., Krawczyk J., Letachowicz B., Wisłocka M.

Archives of Environmental Protection

|

2009

|

Vol. 35, no. 3

135-139

EN

The contents of Cd, Pb. Cu, Mn, Zn, Ni and Fe in different organs of Typha latifolia L., coming from six sites selected within Jezioro Wielkie (Leszczyńskie Lakeland in western Poland), were determined. Three groups of metals, each with a different accumulation pattern within the plant were distinguished in this study. Pb, Zn and Cu were found to be the least mobile and shown the following accumulation scheme: roots > rhizomes > lower leave part > top leave part. By contrast, Mn, a metal which is both easily transported in plants and accumulated in green plant organs, exhibited the following accumulation scheme: roots> top leave part > lower leave part > rhizomes. Ni, Cd and Fe were accumulated by the cattail as follows: roots > rhizomes > top leaf part > lower leaf part. The fact that Typha latifolia L. had the highest proportion of all the metals studied in its roots can suggest that some kind of protection barrier exists which prevents toxic compounds permeating from that part of this plant to its rhizomes and its aerial parts. The confirmation of this thesis requires some further research.

PL

Oznaczono zawartość Cd, Pb, Cu, Mn, Zn, Ni i Fe w różnych organach Typha latifolia L., zebranych w lipcu z sześciu stanowisk Jeziora Wielkiego (Pojezierze Leszczyńskie w zachodniej Polsce). Wyznaczono trzy grupy metali w zależności od miejsca ich akumulacji. Pierwszą grupę stanowią pierwiastki mało mobilne w roślinie: Pb, Zn i Cu, które reprezentują następujący schemat kumulacji: korzenie > kłącza > dolna część liścia > górna część liścia. Do drugiej grupy metali należy Mn, który jest pierwiastkiem łatwo transportowanym i jest aku-mulowany głównie w zielonych częściach roślin: korzenie > górna część liścia > dolna część liścia > kłącza. Z kolei Ni, Cd i Fe akumulowane są zgodnie ze schematem: korzenie > kłącza > górna część liścia > dolna część liścia. Akumulacja najwyższych zawartości wszystkich badanych metali ciężkich w korzeniach badanych roślin może sugerować istnienie u pałki szerokolistnej barier ochronnych zapobiegających wnikaniu związków toksycznych do kłączy i części nadziemnych tej rośliny. Stwierdzenie tego wymaga jednak dalszych badań.

10

Wybrane zagadnienia występowania i współwystępowania Ni w grzybach pochodzących z terenu Beskidu Zachodniego i Wyżyny Śląskiej

Nogaj E., Kwapuliński J., Fischer A., Linkarczyk-Paszek G.

Ekologia i Technika

|

2008

|

R. 16, nr 1

14-22

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące występowania Ni w różnych gatunkach grzybów wielkoowocnikowych pochodzących z terenów Polski południowej. Przeciętna zawartość Ni w grzybach rosnących na terenie Beskidu Śląskiego okazała się największa - 1,30 ug/g. Natomiast najmniejsza ilość Ni dostrzeżono w grzybach pochodzących z terenu Wyżyny Śląskiej - 0,89 ug/g. Biorąc pod uwagę zawartość Ni w poszczególnych gatunkach grzybów, to najwyższą przeciętną zawartość Ni stwierdzono w trzonie czernidłaka pospolitego Coprinus atramentarius (7,77 ug/g) pochodzącym z Beskidu Śląskiego, a najmniejszą (0,29 ug/g) w kapeluszu mleczaja biel Lactarius piperatus, rosnącym na terenie Wyżyny Śląskiej. Określono także charakter wspólwystępowania Ni z innymi badanymi metalami (Cd, Co, Cr, Mn, Zn, Fe, Cu, Na, K, Ca, Mg). Dostrzeżono wprost proporcjonalne zmiany występowania Ni z Pb, Co, Cr, we wszystkich analizowanych regionach, natomiast odwrotnie proporcjonalne zmiany pojawiły się z Cd. Cu na Wyżynie Śląskiej.

EN

This paper shown results of Ni concentration in different species of fungi chosen areas of the West Beskidy Mountains. The most of Ni content was observed in stem of Coprinus atramentarius growing at Beskid Śląski and the least of Ni content was observed in cap of Lactarius piperatus from Wyżyna Śląska. Ni content relate from the change of Co, Cd, Cr, Cu, Mn, Zn, Fe, Mg, K, Na, Ca. The direct proportion changes concerning with Pb, Co, Cr at anlysed region. Ni correlation in inversely proportional with Co and Cu at fungi from Wyżyna Śląska was observed.

11

Współwystępowanie metali w roślinie i glebie na terenie przemysłowym i rekreacyjnym na przykładzie pokrzywy zwyczajnej

Rochel R., Kwapuliński J., Morawiec-Brukiewicz A., Suchy A., Wojtanowska M., Surma M.

Ekologia i Technika

|

2008

|

R. 16, nr 3

114-119

PL

Przeprowadzono oznaczenie zawartości metali ciężkich: Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb i Zn w korzeniu pokrzywy zwyczajnej zebranej z terenu przemysłowego i rekreacyjnego. Zawartość metali ciężkich oznaczono we wszystkich próbkach oznaczono spektrofotometrycznie metodą AAS. Wykrywalność metody AAS wynosiła O, mg/g. Wykonano analizę specjacyjna gleby, dzięki której wyróżniono następujące formy metali: wymienną, zaadsorbowana, połączeń organicznych, węglanów, siarczków. Przeprowadzono badanie zależności współwystępowania metali w różnych elementach środowiska.

EN

Content of the following heavy metals: Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb and Zn in the root of the Common Nettle was determined. The plant samples were collected from the industrial and recreation areas. The method applied was atomic absorption spectrometric (AAS) method with the detection limit equal O, lug/g. The speciation analysis was conducted and the following metal forms were single out: exchangeable, adsorbed, organic, carbonate and sulphide. Metals coexistence in various elements of environment was also analyzed.

12

Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) jako bioindykator

Rochel R., Kwapuliński J., Morawiec-Brukiewicz A., Suchy A., Wojtanowska E., Surma M.

Ekologia i Technika

|

2008

|

R. 16, nr 2

52-59

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące zawartości Pb, Cd, Ni, Co, Cr, Mn, Zn, Fe, Cu, Na, K, Ca, i Mg w kumulowanych części naziemnej, liściu, łodydze i korzeniu pokrzywy zwyczajnej pochodzącej z terenów przemysłowych (Górnego Śląska) oraz terenów rekreacyjnych (Beskidu Śląskiego i Wyżyny Śląskiej). Wszystkie metale oznaczono metodą absorpcyjnej spektrofotometrii płomieniowej AAS. Pokrzywa zwyczaj na posiada cechy bioindykatora zanieczyszczonego środowiska przyrodniczego. Najwyższe wartości Pb stwierdzono w korzeniu -217,11 ug/g .Udział pierwiastków fizjologicznych Na, K, Ca i Mg jest większy w surowcu pochodzącym z terenów rekreacyjnych.

EN

This work addresses Common Nettle (Urtica dioica} in the context of its bioindication properties and a level of metals accumulation in the plant. The content of Pb, Cd, Ni, Co, Cr, Mn, Zn, Fe, Cu, Na, K, Ca and Mg was determined in the shoot, leaf, stem and root of samples collected from industrial areas of Upper Silesia (Górny Śląsk) and recreation areas of Silesian Beskid Mountains (Beskid Śląski) and the Silesian Upland (Wyżyna Śląska). The determining method for all the metals was flame Atomie Absorption Spectrophotometry (AAS). Common Nettle has proven to be a suitable bioindicator of environmental pollution. The highest concentration of Pb (217, 11 ug/g) was found in the root. Physiological elements (Na. K, Ca and Mg) were more concentrated in a material from recreation areas than from the industrial ones.

13

Kumulacja metali w wybranych gatunkach roślin leczniczych z terenu Beskidu Śląskiego i Żywieckiego

Łaszewska A., Kowol J., Wiechuła D., Kwapuliński J.

Problemy Ekologii

|

2007

|

R. 11, nr 6

285-291

PL

Celem przeprowadzonych badań było określenie właściwości fitokumulacyjnych 8 metali ciężkich (Fe, Mn, Zn, Ni, Cr, Cu, Cd, Pb) dla 6 gatunków roślin leczniczych: dziurawca pospolitego (Hypericum perforatum L.), mięty długolistnej (Mentha longifolia L.), pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica L.), nawłoci pospolitej (Solidago virgaurea L.), krwawnika pospolitego (Achillea millefolium L.) i wrotyczu pospolitego (Tanacetum vulgare L.). Próbki roślinne oraz próbki gleby pozyskano z rejonów Beskidu Śląskiego i Żywieckiego, z miejscowości Sól i Laliki w okresie od lipca do września 2003 r. Zawartość metali oznaczono za pomocą metody AAS. Zdolności wybiórcze kumulacji roślin określono za pomocą współczynników ekotoksykologicznych: fitokumulacji oraz specyficznej kumulacji.Badane gatunki w największym stopniu kumulowały Fe, Mn, Zn, Ni, Cu, w najmniejszym Cd, Pb, Cr. Największe ilości metali kumulowane były w korzeniach oraz liściach, jednakże obserwowano również znaczny udział łodygi i kwiatów w procesie kumulacji, zwłaszcza Cd i Ni.

EN

The purpose of this study was to determine the phytoaccumulation properties of 8 heavy metals (Fe, Mn, Zn, Ni, Cr, Cu, Cd, Pb) in 6 species of medicinal plants Hypericum perforatum L., Mentha longifoliaL., Urtica dioica L., Solidago virgaurea L., Achillea millefolium L., Tanacetum vulgare L. The samples of the plants and soils were collected from Laliki in the Silesian Beskids and Sól in the Żywiec Beskids from July to September 2003. Concentrations of the heavy metals were determined by AAS. Selective properties of plants accumulation were determined by the following ecotoxicological factors: fitoaccumulation and specific accumulation coefficients. The medicinal plants accumulated large amount of Fe, Mn, Zn, Ni, Cu and small amounts of Cd, Pb, Cr. The highest concentrations of the heavy metals were found in roots and leaves but stems and flowers accumulated considerable amounts of Cd and Ni as well.

14

Występowanie metali w różnych gatunkach grzybów na terenie Polski Południowej

Nogaj E., Fischer A., Linkarczyk-Paszek G., Kwapuliński J., Mirosławski J.

Ekologia i Technika

|

2007

|

R. 15, nr 6

240-249

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące zawartości Pb, Cd, Ni, Co, Cr, Mn, Zri, Fe, Cu, Na, K, Ca i Mg w różnych gatunkach grzybów wielkoowocnikowych pochodzących z terenów Polski Południowej (Beskidu Śląskiego, Beskidu Żywieckiego i Wyżyny Śląskiej). Największe ilości Pb stwierdzono w zasłoniaku niebieskawym (Beskid Śląski), lakówce ametystowej (Wyżyna Śląska) i gołąbku wymiotnym (Beskid Żywiecki). Natomiast Cd w największych ilościach występował w muchomorze czerwonym (Beskid Śląski), mleczaju bielu (Wyżyna Śląska) i zasłoniaku niebieskawym (Beskid Żywiecki). W pracy zamieszczono także wyniki dotyczące występowania Co, Cr, Cu, Ni i Zn. Udział pier wiastków fizjologicznych (Na, K, Ca, Mg) w składzie chemicznym grzybów jest duży rzędu 104pg/g.

EN

In the paper results concering Pb, Cd, Ni, Co, Cr, Mn, Zn, Fe, Cu, Na, K, Ca and Mg in different species of fungi groving at Beskidy Mountain Region are presented. The most Pb contetnt were in Cortinarius coerulescens, Laccaria amethystea and Russula emetica and moreover Cd content in Amanita uaginata, Lactarius pipperatus, Cortinarius coerulescens. In this papar there are orginal results concerning of Co, Cr, Cu, Ni and Zn. The part of physiological elements (Na, K, Ca, Mg) in minaral composition in fungi were great on the level 104ug/g.

15

Some metals in the organs of fish in Lake Gardno

Trojanowski J., Trojanowski P., Jańczak C., Antonowicz J.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

2006

|

Vol. 32, no. 2

55-68

EN

The total concentrations of Cu, Cd, Pb, Mn, Zn and Fc in the tissues (muscles, gills, liver) of fish from Lake Gardno were studied. Iron (5.35-57.38 ug g'1 wet wt.) and zinc (3.98-23.93 ug g"') were present in highest concentrations in all tissues, irrespective of fish species. Cadmium was present in the lowest concentrations (0.002-0.168 ug g"'). Among studied tissues, the liver had the greatest capacity to accumulate metals. Their content in the liver was several to a dozen or sometimes even more times higher than in the muscles. The content of manganese, copper, zinc and lead in the muscles of the studied bream decreased with weight, whereas the content of iron and cadmium increased with weight. The content of copper, iron and cadmium in the gills considerably influenced the level of accumulation of those metals in muscles and liver.

PL

Dominującymi gatunkami ryb w jeziorze Gardno są leszcz, okoń i płoć. W mięśniach, wątrobie i skrzelach tych ryb badano zawartość Cu, Cd, Pb, Mn, Zn i Fc. Badane narządy w największej ilości zawierały żelazo (5,35-57,38 ug g'1 mokrej masy) i cynk (3,98-23,93 ug g'1) niezależnie od gatunku ryby. Najmniejszą zawartością charakteryzował się kadm (0,002-0,168 ug g'). Spośród badanych tkanek wątroba wykazywała największe zdolności kumulacyjne analizowanych metali. Ich zawartość w wątrobie była kilka lub kilkanaście razy większa niż w mięśniach. Koncentracja manganu, miedzi, cynku i ołowiu w mięśniach badanych leszczy zmniejszała się wraz ze wzrostem ich masy. Natomiast odwrotną zależność obserwowano w przypadku żelaza i kadmu. Przyrostowi masy badanych ryb towarzyszył wzrost stężenia tych metali. Stwierdzono, że zawartość miedzi, żelaza i kadmu w skrzelach w sposób istotny wpływała na ich kumulację w mięśniach i wątrobie.

16

Effect of selected heavy metal ions on growth and bioaccumulation of four isolates of the species Cladosporium herbarum

Bieńkowski P., Bajan C., Popowska-Nowak E., Sosak-Świderska B.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2004

|

Vol. 11, nr 1

61--69

EN

The effect of Cu2+, Ni2+ and Zn2+ on the growth, biomass and cumulation was examined for four Cladosparium herbarum isolates under laboratory conditions. Two isolates derived from soils of the Karkonosze National Park (KNP), not contaminated with heavy metaIs, and the other twa horn soils of Upper Silesia, contaminated with heavy metaIs (Cd, Pb, and Zn). Three kinds of culture media were used: control - free from metalic ions, containing all metallic ions, and containing ions without nickeI. The colony diameters and mycelium biomass of all the four C. herbarum isolates were reduced in the medium containing Cu2+, Pb2+, and Zn2+. Enrichment ofthe substratum with Ni2+ additionally reduced the colony growth of the isolates. The ions were accumulated by the mycelia of all C. herbarum isolates. The isolates from Silesia tended to accumulate more Pb2+ and Zn2+ than the isolates from Karkonosze National Park. It has also been found that C. herbarum isolates from the KNP did not show differences in the level of accumulation of different ions in relation to the presence or absence of nickel ions in the medium. Totally different results were obtained for isolates from the Upper Silesia region. In both cases, the effect of nickeI ions on the level of accumulation of the other heavy metals (Cu2+, Pb2+, and Zn2+) was observed. In both isolates from Silesia, opposite tendencies in the cumulation of heavy metaIs in the presence of nickeI ions were observed. The C. herbarum isolate from the soil near Dąbrówka Wielka cumulated twice as many metallic ions in the presence of nickeI ions and, at the same time, showed the highest cumulation of nickeI as compared with the other isolates. On the contrary, the cumulation of metallic ions by the isolate from the soil near mill "Waryński" was reduced by half in the presence of nickeI ions. A microscopic analysis showed differences in the hyphae of mycelia (height and density) of C. herbarum isolates between the control medium and the media containing heavy metaIs.

PL

Badano wpływ jonów Cu2+, Ni2+, Pb2+ i Zn2+ na wzrost, biomasę i kumulację czterech izolatów gatunku Cladosporium herbarum w warunkach laboratoryjnych. Dwa izolaty pochodziły z niezanieczyszczonych metalami ciężkimi gleb z Karkonoskiego Parku Narodowego, dwa pozostałe - z gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi (Cd, Pb i Zn) z rejonu Górnego Śląska. W badaniach zastosowano trzy rodzaje podłoża hodowlanego: kontrolne - bez jonów metali, zawierające wszystkie jony metali oraz nie zawierające jonów niklu. Zarówno średnica kolonii, jak i biomasa grzybni wszystkich czterech izolatów C. herbarum były zahamowane po dodaniu do pożywki jonów Cu2+, Pb2+ i Zn2+. Wzbogacenie podłoża o jony Ni2+ spowodowało dodatkowe zahamowanie wzrostu kolonii badanych izolatów. Badane jony metali były kumulowane przez grzybnię wszystkich izolatów C. herbarum. Zaobserwowano tendencję do nieco większej kumulacji jonów Pb2+ i Zn2+ przez izolaty pochodzące ze Śląska. W badaniach stwierdzono również, że izolaty C. herbarum z rejonu KPN nie wykazywały różnic w poziomie kumulacji poszczególnych jonów metali bez względu na obecność czy brak jonów niklu w podłożu hodowlanym. Diametralnie różne wyniki uzyskano przy badaniu izolatów pochodzących z rejonu Górnego Śląska. W obydwu przypadkach uwidaczniał się wpływ jonów niklu na poziom kumulacji pozostałych jonów metali ciężkich (Cu2+, Pb2+ i Zn2+). U obydwu izolatów z rejonu Śląska stwierdzono przeciwstawne reakcje w kumulacji metali ciężkich w obecności jonów niklu w pożywce. Izolat C. herbarum uzyskany z gleby z okolic Dąbrówki Wielkiej charakteryzował się dwukrotnie większą kumulacją badanych jonów metali w obecności jonów niklu przy równoczesnej największej kumulacji niklu w porównaniu z pozostałymi izolatami. Natomiast izolat pochodzący z gleby w okolicach huty "Waryński" w obecności jonów niklu kumulował w grzybni dwukrotnie mniej jonów badanych metali ciężkich. Stwierdzono również w analizie obrazu mikroskopowego, że izolaty C. herbarum różniły się wyglądem strzępek grzybni (wysokością i gęstością) przy hodowli na pożywce z dodatkiem metali w porównaniu z pożywką kontrolną.

17

Influence of casing and liner inertia of wedge cumulative war-head on displacement velocity of their explosively driven elements, and on active mass of explosive

Włodarczyk E.

Journal of Technical Physics

|

2002

|

Vol. 43, no 1

19-33

EN

The influence of casing and liner inertia of the wedge cumulative war-head on a displacement velocity of their explosively driven elements and on the explosive active mass, has been analysed in this paper. Simple algebraic formulae were derived to estimate the displacement velocity of the casing and liner elements, and of the explosive active mass. The results of theoretical calculations, obtained with the aid of these formulae, are in agreement with the experimental data.

18

Efekt kumulacji zgniotu fazowego podczas cyklicznej obróbki cieplnej stopów tytanu.

Szkliniarz W.

Inżynieria Materiałowa

|

2002

|

R. XXIII, nr 3

96-102

PL

Podczas przemian fazowych alfa <-> beta w tytanie oraz przemian alfa+beta <-> beta w dwufazowych stopach tytanu występuje zgniot fazowy. Zwiększenie zawartości pierwiastków stopowych oraz zmniejszenie prędkości nagrzewania i chłodzenia powoduje wzrost zgniotu fazowego. Badania przeprowadzone w warunkach wielokrotnego cyklu nagrzewanie <-> chłodzenie ujawniły, że stopień zgniotu fazowego jest największy w pierwszym cyklu i zmniejsza się z każdym kolejnym cyklem. Badania wpływu składu chemicznego i wyjściowej mikrostruktury stopów oraz parametrów cyklu cieplnego (górna i dolna temperatura cyklu, prędkość nagrzewania i chłodzenia, liczba cykli) pozwoliły na ustalenie dla danego stopu o określonej wyjściowej mikrostrukturze warunków cyklicznej obróbki cieplnej zapewniającej uzyskanie maksymalnie możliwego zdefektowania. Tworzenie defektów struktury podczas cyklicznej obróbki cieplnej jest wynikiem relaksacji naprężeń wewnętrznych powstających w trakcie przemian alfa -> beta i alfa+beta->beta oraz następnego chłodzenia. Przeprowadzone badania wykazały, że przebieg przemian fazowych w gruboziarnistych stopach tytanu w warunkach wielokrotnego cyklu nagrzewanie <-> chłodzenie prowadzi do kumulacji zdefektowania mikrostruktury, wywołanego zgniotem fazowym oraz naprężeniami cieplnymi i strukturalnymi.

EN

During the alpha <-> phase transitions in titanium and the alpha+beta<->beta transitions in two-phase titanium alloys occurs an internal work-hardening. The increase in the alloying elements content, the decrease in heating and cooling rate bring about the rise in phase draft. The research carried out in the conditions of multiple heating <-> cooling cycle revealed that the degree of phase draft is biggest in the first cycle and decreases with each successive cycle. The research concerning the influence of chemical composition, the initial alloys microstructure and the parameters of thermal cycle (the upper and lower cycle temperature, the heating and cooling rate, the number of cycles), allowed to determine for a given alloy with a specific initial microstructure the conditions of cyclic heat treatment producing the maximal possible defects intensity. The formation of microstructure defects during the cyclic heat treatment is result of internal stresses relaxation ocurring during alpha->beta and alpha+beta->beta transitions, as well as during the subsequent cooling. The carried out research showed that the course of the phase transition in coarse-grained titanium alloys occuring in the conditions of multiple heating <-> cooling cycle, leads to the cumulation of the microstructure defect evoked by the internal work-hardening and the thermal and structural stresses.

19

Rola materiału wkładki w formowaniu strumienia kumulacyjnego (synteza danych literaturowych)

Janiszewski J., Włodarczyk E.

Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej

|

2002

|

Vol. 51, nr 3

41-64

PL

Wśród najistotniejszych czynników określających zdolności penetracyjne pocisków kumulacyjnych jest rodzaj materiału wkładki. W niniejszej pracy dokonano zestawienia wyników badań i poglądów dotyczących jego wpływu na charakterystyki strumienia kumulacyjnego na podstawie dostępnej literatury. Zwrócono szczególną uwagę na następujące parametry, określające jakość materiału wkładki: jednorodność, stopień zanieczyszczenia, wielkość ziarna oraz temperatura rekrystalizacji.

EN

Among the most significant terms defining the penetration of the shaped charges is known to be the liner material. In this paper we have carried out the review of the published study results and conclusions concerning the material influence on the cumulation flux characteristics. Particular attention was directed onto the following parameters determining the liner material quality: homogeneity, the pollution degree, the grain size and the recristalization temperature.

20

Wpływ inercyjności obudowy i wkładki głowicy kumulacyjnej na prędkość napędzania ich elementów i masę aktywną ładunku materiału wybuchowego

Włodarczyk E.

Prace Naukowe Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych. Technika Lotnicza

|

2000

|

nr 11

117-135

PL

W pracy zbadano wpływ inercyjności obudowy i wkładki klinowego ładunku kumulacyjnego na prędkość przemieszczania się wybuchowo napędzonych ich elementów oraz na masę aktywną materiału wybuchowego. Wyprowadzono proste algebraiczne wzory pozwalające szacować, z wystarczającą dla celów technicznych dokładnością, wartości wymienionych parametrów (uw, Uo i ma). Uzyskane wyniki obliczeń teoretycznych są zgodne z danymi eksperymentalnymi podawanymi w dostępnej literaturze.