Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Prawno-ekonomiczne uwarunkowania gospodarki złożami i surowcami mineralnymi

Smakowski T., Szamałek K.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 96

265--277

PL

Gospodarowanie złożami i surowcami mineralnymi jest silnie powiązane z systemem prawnym, a także z warunkami techniczno-technologicznymi, górniczymi oraz ekonomicznymi. Autorzy dokonują analizy tych warunków i proponują zmiany. Po ponad 20 latach funkcjonowania obecnego systemu należy podjąć dyskusję o potrzebie zmian w zakresie podstawowych brakujących definicji w prawie geologicznym, takich jak górotwór, kopalina, surowiec mineralny, kopalina wielosurowcowa. Należy także zmodyfikować obowiązujące definicje złoża kopaliny czy parametrów granicznych złoża. Na nowo należy rozważyć zasady wymierzania opłaty eksploatacyjnej oraz wynagrodzenia za użytkowanie górnicze złoża. Prawo geologiczne musi uwzględniać szybki postęp techniczny i technologiczny dokonujący się w ostatnich dziesięcioleciach. Należy rozważyć zmianę usytuowania działu geologii z przeniesieniem go z Ministerstwa Środowiska do Ministerstwa Rozwoju.

EN

The management of the mineral deposits and mineral commodities is strongly linked with the legal system, as well as with the technical-technological, economic and mining conditions. The authors have analyzed these conditions and have proposed changes. After more than 20 years of operation of the current system it is time to begin the discussion about the need for the introduction of such missing definitions as: the rock mass, mineral, mineral raw materials, multi-mineral raw materials. It is also necessary to modify the existing definitions of mineral deposits or limit the parameters of the deposits. The authors suggest the necessity to take the Polish system of service charges and mining usufruct into consideration. Geological law must take the rapid technical and technological advances in recent decades into account. The current position of geology in the governmental structure should eventually be moved from the Ministry of Environment into the Ministry of Development.

2

The perspective and prognostic areas of zinc and lead ores in the Upper Silesia Zn-Pb Ore District

Mikulski S. Z., Strzelska-Smakowska B., Retman W.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2013

|

T. 29, z. 2

173--191

PL

Największego przyrostu zasobów rud cynku i ołowiu w Polsce możemy spodziewać się w obszarze śląsko-krakowskim, gdzie w utworach węglanowych, głównie triasu środkowego oraz dewonu, występuje mineralizacja siarczkowa Zn-Pb typu Mississippi Valley Type. W regionie olkuskim szacunkowe zasoby prognostyczne wynoszą około 50 mln t rud Zn-Pb, a w regionie zawierciańskim około 15 milionów t rud Zn-Pb. W sumie zasoby prognostyczne siarczkowych rud Zn-Pb stanowią obecnie 76–84,3% zasobów bilansowych rud Zn-Pb w udokumentowanych złożach. Zasoby rud siarczkowych Zn-Pb zostały zweryfikowane według kryteriów bilansowości z 2007 r. i oszacowane metodą autokorelacji wokół otworów z mineralizacją bilansową. W strefach wystąpień udokumentowanych złóż można liczyć na znaczny przyrost zasobów rud, ponieważ dotychczasowe rozpoznanie niejednokrotnie było oparte na zbyt rzadkiej siatce wierceń. Celowe jest przeprowadzenie szczegółowych prac geofizycznych (np. metodą IP). W przypadku pozytywnych wyników należałoby dokonać rozpoznania płytkimi wierceniami. Zasoby tlenowych rud Zn (galmanów) wynoszą w złożach około 51,19 mln t, a w zwałach kopalnianych około 9,64 mln t i są o około 30% mniejsze od zasobów udokumentowanych rud siarczkowych w tym regionie. Galmany występujące na obszarze śląsko-krakowskim z powodu niskiej jakości, zaostrzenia przepisów środowiskowych oraz konfliktowej lokalizacji w odniesieniu do gospodarki przestrzennej nie są obecnie przedmiotem eksploatacji. Zasoby rud galmanowych wymagają weryfikacji zgodnie z nowymi kryteriami bilansowości.

EN

The largest perspective of zinc and lead ore resource are located in the area of Upper Silesia District, where in the Middle Triassic and Devonian carbonate rocks occurs Zn-Pb sulfide ore mineralization of the Mississippi Valley Type (MVT). Prognostic amounts of Zn-Pb ores resources estimated in the Olkusz region are close to 50 million tons, and in the Zawiercie region 15 million tons. Actually, a total of prognostic resources of sulfide Zn-Pb ores represent 76–84.3% of all economic documented deposits. Zn-Pb sulfide ores resources have been verified according to the criteria from 2007 and their quantity evaluation based on autocorrelation around the boreholes locating economic mineralisation. In the zones of documented deposits a significant increase of resources is expected, because the actual data are based on too rare drilling grid. It is appropriate to carry out further geophysical works (e.g. IP – Inductive Polarization method) and, anomalous areas should be explored by drilling. Oxidized Zn ore resources (galman) in the deposits are 51.19 million t and in mining wastes 9.64 million t and are ca. 30% less than the Zn-Pb sulfide ore resources in documented deposits. The galmans occurring in the Upper Silesian district due to low quality, environmental laws and conflicts with the spatial economy are not currently the subject of exploitation. The galman ore resources in undeveloped deposits require verification of resources in accordance with the new economic criteria.

3

Przydatność węgla brunatnego w Polsce dla procesu zgazowania podziemnego (UGC) – problem kryteriów bilansowości

Kasiński J. R., Matl K., Stachowiak A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 448 (1)

169--181

PL

Spośród niekonwencjonalnych „czystych" technologii wykorzystania węgla brunatnego najbardziej zaawansowane wydaje się być podziemne zgazowanie węgla w złożu (UGC – underground coal gasification). Otrzymany gaz syntezowy stanowi substytut gazu ziemnego i może być użytkowany bezpośrednio lub do produkcji energii elektrycznej, przy czym emisja CO2 jest znacznie niższa niż w przypadku „klasycznego" spalania węgla. W wielu krajach działały lub działają obecnie instalacje eksperymentalne, a w kilku (Chiny, Indie, Uzbekistan) także niewielkie bloki energetyki zawodowej. Zaletą technologii UGC jest przede wszystkim mniejsza ingerencja przekształcająca powierzchnię ziemi oraz niski koszt pozyskania produktu, wadą natomiast – możliwość szkodliwych oddziaływań na wody podziemne i powierzchnię ziemi. Dla technologii UGC mogą być przydatne, obok złóż udokumentowanych dla potrzeb eksploatacji odkrywkowej, także cienkie pokłady węgla brunatnego oraz pokłady położone poniżej dotychczasowej granicy dokumentowania 350 m p.p.t. Na obecnym etapie badań problem stanowi jednak brak choćby ramowych kryteriów bilansowości węgla dla potrzeb UGC, co uniemożliwia porównywanie między sobą obiektów złożowych z punktu widzenia tej metody eksploatacji. Nie do końca są także wyjaśnione elementy procesu, w szczególności w obszarze oddziaływania na środowisko, co wskazuje na potrzebę prowadzenia dalszych badań w skali technicznej w instalacjach pilotowych.

EN

Among unconventional clean coal utilization technology, the underground coal gasification within the deposit (UCG) appears to be the most advanced. The produced synthesis gas is a substitute for natural gas and it can be used directly or to produce electricity, while CO2 emission is much lower than during the “classic” coal combustion. Experimental installations, operated or currently work in many countries. In several countries (China, India, Uzbekistan) small blocks of power plants also operate. The advantage of UCG technology is primarily the less transforming effect on soils and the low cost of the product. The disadvantage is the possibility of harmful impact on groundwater and soil. In addition to deposits documented for the opencast lignite mining, UGC technology could be useful for thin beds and seams situated below a deph of 350 m under the ground surface, which limited the depth of recent prospection. At the present stage of research, the lack of mining and ecological criteria for the UGC makes it impossible to compare between the deposit from the viewpoint of this exploitation technology. The elements of the process are also not fully resolved, particularly in the area of environmental impact, indicating a need for further research in technical scale in pilot installations.

4

Metoda obliczania kryteriów bilansowości rud z warunków ekonomicznych

Kudełko J., Wirth H., Wanielista K.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2011

|

R. 56, nr 9

451-457

PL

Kryteria bilansowości opisują warunki, jakie powinno spełniać nagromadzenie kopaliny, aby zostało ono zakwalifikowane jako złoże. Jakość kopaliny musi odpowiadać aktualnym kryteriom gospodarczego wykorzystania. Kryteria przyjmowane są w celu udokumentowania złoża, a w szczególności w celu określenia jego granic, zarówno w profilu pionowym, jak i w planie poziomym oraz ustalenia wielkości zasobów. W odniesieniu do cyklu inwestycyjnego projektów górniczych i surowcowych kryteria wykorzystywane w dokumentacji geologicznej służą do wariantowego rozważenia eksploatacji złoża na etapie studium możliwości i tworzą podstawę do określenia kryteriów przemysłowości dla sporządzenia projektu zagospodarowania złoża. W przypadku, gdy surowcem jest ruda zawierająca kilka metali lub składników użytecznych, zawartość metalu w rudzie wyrażamy poprzez wielkość ekwiwalentną. Przy definiowaniu kryteriów bilansowości korzystamy zazwyczaj z warunków techniczno?technologicznych, mających niekiedy charakter normatywny oraz z warunków ekonomicznych, przedstawianych w postaci funkcji. Parametry określające bilansowość zasobów są ustalane na podstawie norm, uwarunkowań geologicznych i górniczych, całościowej lub częściowej analogii do innych złóż oraz aktualnej sytuacji ekonomicznej na rynku surowcowym. Kryteria bilansowości powinny mieć sensownie liberalny charakter dokumentujący złoże w szerszym zakresie w stosunku do rygorystycznie pojętej bieżącej opłacalności jego eksploatacji. W artykule podano metodę określenia kryteriów bilansowości z warunków ekonomicznych. Ze względu na kompleksowość i procedurę ustalania kryteriów wyróżniono kryteria brzeżne, średnie dla bloku geologicznego i średnie dla obszaru górniczego. Zaproponowano funkcje do ich obliczania. Sposób ustalania kryteriów przedstawiono na odpowiednim schemacie blokowym. Rozważania teoretyczne zilustrowane zostały odpowiednim przykładem obliczeniowym.

EN

The balance criteria describe the conditions which should comply the mineral agglomeration to be classified as a deposit. Mineral quality must meet the current criteria of its economic use. The criteria are used to document the deposit, particularly to determine its boundaries both in vertical and in horizontal perspective as well as to establish the resources volume. With regard of investment cycle of mining projects, the criteria used in the geological report help to consider the different variants of deposit extraction at the stage of feasibility study and give the base to assess the industrial criteria to draw a prefeasibility study. In case of ore containing several metals or useful components, we present the metal content in ore as an equivalent value. While defining the balance criteria we usually take into consideration the technical and technological conditions, which are sometimes of standard nature as well as economic conditions presented in the form of function. Parameters describing the balance criteria are established upon the standards, geological and mining conditions, total or partial similarity to other deposits and current economic situation on mineral market. Balance criteria should present the rationally broad approach with regard of deposit documentation comparing to the current rigorous treatment of the costeffectiveness of its extraction. The paper presents the method of defining the balance criteria using the economic conditions. Due to the complexity and procedure of establishing the balance criteria, the cut?off and average criteria for geological block and average for mining area were distinguished. The functions necessary for their calculation were proposed. The method of defining the criteria was showed on the special block diagram. Theoretical considerations were illustrated by the computational example.

5

Ocena możliwości wykorzystania niezagospodarowanych złóż rud cynku i ołowiu regionu górnośląskiego

Blajda R.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2010

|

nr 79

111-120

PL

Górnictwo rud cynku i ołowiu w Polsce znalazło się z początkiem bieżącego stulecia w schyłkowym okresie swej działalności. Jedynym czynnym zakładem górniczym jest obecnie kopalnia "Olkusz-Pomorzany". Za możliwe do zagospodarowania w przyszłości rozpatrywane są rozpoznane wierceniami złoża rejonu olkuskiego i zawierciańskiego. Z dotychczasowych badań wynika, że charakteryzować je będzie duża nieciągłość mineralizacji w planie i w profilu pionowym. Występuje ona zarówno w głównym poziomie rudonośnym - dolomitach kruszconośnych - jak też w innych ogniwach triasu i w utworach dewońskich. W podstawowych opracowaniach dokumentacyjnych zasoby złóż niezagospodarowanych liczono metodą wieloboków Bołdyriewa. Przy rzadkiej sieci wierceń metoda ta spowodowała znaczne przeszacowanie zasobów wielu złóż. Dla urealnienia potencjału zasobowego złóż rezerwowych opracowano nowe zasady dokumentowania, dostosowane do gniazdowego modelu mineralizacji. W wykonanych w latach 2007-2008 dodatkach do dokumentacji podstawowych granice ciał rudnych wyznaczano na zasadzie ekstrapolacji informacji z otworów pozytywnych do odległości wynikającej z określonego geostatystycznie promienia autokorelacji. Bilansowe zasoby rud Zn-Pb oszacowano po weryfikacji na 66,4 mln ton, co stanowi zaledwie 36,6% zasobów pierwotnie udokumentowanych. Tylko trzy złoża spośród jedenastu przeanalizowanych rozpatrywać można pod względem ewentualnego zagospodarowania w przyszłości. Są to złoża "Laski", "Gołuchowice" i "Zawiercie I". Złoże "Laski" może być wykorzystane przez sąsiednią kopalnię "Olkusz-Pomorzany". Złoża "Gołuchowice" i "Zawiercie I" wymagają udostępnienia poprzez budowę nowych kopalń, po uwzględnieniu wymagań ochrony środowiska.

EN

After centuries of successful operation the Zn-Pb ore mining in Poland has accomplished the final stage of existence. At the beginning of the XXIst century the "Olkusz-Pomorzany" mine is the last, still operating mining enterprise in the Upper Silesian Zn-Pb ore district. The future of this mining industry is the group of assessed but undeveloped deposits in Olkusz and Zawiercie regions. However, the current state of knowledge indicates significant, horizontal and vertical discontinuity of ore mineralization observed not only in the main ore zone, i.e., in the ore-bearing dolomite but also in other ore zones hosted in Triassic and Devonian rocks. In previous assessment reports the reserves of undeveloped Zn-Pb ore deposits were calculated with the "classic" Boldyrev polygons method. Due to rather sparse drilling grid, application of this method led to considerable overestimations of the reserves of many deposits. In order to provide more realistic figures of Zn-Pb ore reserves the new assessment methods were proposed which take into account the nest-like geometry of the orebodies. In the years 2007-2008 the supplementary assessments were completed, in which the boundaries of orebodies were defined using the extrapolation of data obtained from positive drillings. The extrapolation distances were determined geostatistically from autocorrelation radii. The verified, measured reserves of Zn-Pb ore amount to 66.4 Mt, which constitutes only 36.6% of previously quoted reserves. Furthermore, the results demonstrate that among eleven previously assessed, undeveloped deposits taken for the following analysis only three meet the economic criteria for future development: "Laski", "Gołuchowice" and "Zawiercie I". The "Laski" deposit can be relatively easily developed using the existing workings of the "Olkusz-Pomorzany" mine whereas development of both the "Gołuchowie" and "Zawiercie I" deposits will require the construction of entirely new mines under the control of current, strict environmental regulations.

6

Zmiany zasobów niezagospodarowanych złóż rud cynku i ołowiu obszaru górnośląskiego na różnych etapach ich dokumentowania

Blajda R.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2010

|

R. 55, nr 12

831-837

PL

Przedstawiono historię dokumentowania górnośląskich złóż rud cynku i ołowiu od początku lat 50. ubiegłego wieku po rok 2008. Zestawiono wielkości zasobów oszacowanych według różnych kryteriów bilansowości, zwracając uwagę na zmiany granic złóż i zasobów w trakcie zagęszczania sieci otworów rozpoznawczych. Porównano stosowaną tradycyjnie metodykę liczenia i kwalifikacji zasobów złóż z wprowadzoną w 2006 r. nową procedurą dokumentowania. Wyniki przeprowadzonej w latach 2007-2008 weryfikacji zasobów złóż rezerwowych ujawniły ograniczone możliwości ich przyszłego zagospodarowania. Łączne zasoby bilansowe rud Zn-Pb w złożach perspektywicznych oszacowano obecnie na około 55 mln Mg, co stanowi zaledwie 30 % zasobów pierwotnie udokumentowanych. Ulokowane są one w peryferyjnych, ubogich częściach zagłębia kruszcowego, charakteryzujących się znaczną nieciągłością mineralizacji w poziomie i dużym rozrzutem interwałów rudnych w profilu pionowym. Tylko trzy złoża rozpatrywać można pod kątem ewentualnego zagospodarowania w przyszłości. Są to złoża "Laski", "Gołuchowice" i "Zawiercie I".

EN

The paper presents the history of the Upper Silesian Zn-Pb ore deposits assessment between early 1950-ties and 2008. The resources estimated under various criteria are compared and changes of ore contours and resources of particular deposits during densification of drilling grids are emphasized. Furthermore, the traditional methodology used in counting and classification of resources is compared with the new assessment procedure implemented in 2006. Verification of the resources of undeveloped deposits completed in the years 2007-2008 reveals rather limited possibility of their future exploitation. The verified, total resources of economic-grade Zn-Pb ores in the Upper Silesian undeveloped deposits are about 55 Mt, which makes only 30 % of resources determined earlier. These reserves are located in peripherial parts of the Upper Silesian Ore District, in lower-grade, discontinuous orebodies, scattered considerably in a vertical section. Only three ore deposits: "Laski", "Gołuchowice" and "Zawiercie I" can be regarded as perspective for future development.

7

Uwarunkowania podziemnego zgazowania węgla - 100 lat rozwoju metody

Hajdo S., Klich J., Polak K.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2010

|

R. 34, z. 4

225-236

PL

Polska jest jednym z krajów europejskich, w którym znajdują się niezagospodarowane duże złoża węgla brunatnego. Jedną z ważniejszych barier ich zagospodarowania jest opór lokalnych społeczności zamieszkujących tereny położone w granicach planowanej eksploatacji złóż metodą odkrywkową. Coraz częściej spotyka się opinie wskazujące na możliwość eksploatacji złóż z zachowaniem infrastruktury powierzchniowej. Wykorzystane byłyby w tym celu niekonwencjonalne metody eksploatacji węgla brunatnego, tj. poprzez jego podziemne zgazowanie. Metoda ta jest znana i stosowana od około 100 lat. W artykule przedstawiono wyniki dotychczasowych prac badawczych prowadzonych w byłym ZSRR, krajach UE, Stanach Zjednoczonych oraz Australii. Przedstawione także zostały główne uwarunkowania PZW oraz wnioski i zalecenia wypływające z prowadzonych dotychczas doświadczeń, prac pilotowych i demonstracyjnych oraz przemysłowego zastosowania metody podziemnego zgazowania węgla. Wyniki te powinny stać się punktem wyjścia przy planowaniu badań i prac pilotowych w Polsce.

EN

Poland is one of the European countries with large amount of non-utilised lignite sources. The main reason for it is strong objection of local government and public society from areas where those open-pit mining could be explored. Moreover opinion regarding non-conventional methods for lignite extraction to remain surface infrastructure become popular. The way to aim this goal is underground coal gasification process. This coal extraction method has been used for 100 years. The paper presents results of scientific and industrial research that has been released in former USSR, UE countries, USA and Australia. Additionally article presents major process assumptions and limitations elaborated from UCG pilot, demonstration and industrial plants experiences. Conclusions coming from those experiences should become starting point for all new scientific and industrial activities.

8

New methodology of resources categorization and calculation for undeveloped Zn-Pb ore deposits in the Upper Silesian ore district

Blajda R.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2010

|

T. 26, z. 4

45-58

EN

After long history of mining of Zn-Pb ore deposits their resources are considerably exhausted. The 'Olkusz-Pomorzany' is the only active mine. Further mining is possible of undeveloped deposits in Olkusz and Zawiercie areas. They were explored since 1970-1990 with the use of vertical boreholes. The borehole density was the basic criteria for estimation of resources assessment accuracy. Resources were calculated with the use of polygonal (Boldyriew) method. The deposit parameters defined in particular boreholes were assigned individually to the whole surrounding polygons. This method was undisputable in the case of most rich startoidal ore bodies (ore zones). Undeveloped deposits are composed of several local, net like ore bodies horizontally and vertically dispersed. For assessment of their resources a new approach was proposed based on limited extrapolation of borehole data up to the distance corresponding to the autocorrelation radii of zinc content. It was evaluated by geostatistical study of zinc content variation (zinc content variograms). Within the circle with 37.5 m radii, surrounding each borehole, resources were evaluated in C1 (indicated) category and up to 75 m in C2 (inferred) category. The boundary of deposit defines the limit of the area on which indirect phenomena of mineralization processes were registered (Zn, Pb below cut off limit, marcasite, calcite, barite).

PL

Po wielu wiekach intensywnej eksploatacji górnośląskich złóż rud cynku i ołowiu nastąpiło znaczne wyczerpanie ich zasobów. Wydobycie rud Zn-Pb prowadzi obecnie tylko kopalnia 'Olkusz-Pomorzany'. Nadzieje na przedłużenie funkcjonowania krajowego górnictwa rud Zn-Pb wiąże się z niezagospodarowanymi złożami rejonu olkuskiego i zawierciańskiego. Udokumentowano je w latach 1970-1990 ubiegłego wieku. Złoża badano pionowymi otworami z powierzchni, ustalając kategorię rozpoznania w zależności od gęstości sieci wierceń. Zasoby złóż liczono metodą wieloboków Bołdyriewa. Zakłada ona, że wartości parametrów interwałów rudnych określone w otworze centralnym dotyczą także całego wieloboku. Przyjęty schemat nie budził zastrzeżeń w trakcie eksploatacji bogatych, ciągłych na znacznej przestrzeni ciał rudnych występujących w centralnych rejonach górnośląskiego zagłębia kruszcowego. Niezagospodarowane złoża rejonu olkuskiego i zawierciańskiego usytuowane są w peryferyjnych częściach regionu. Z rozpoznania wiertniczego wynika, że mineralizacja Zn-Pb występuje w nich przede wszystkim w formie rozproszonych w planie i w pionie skupień gniazdowych. Przy założeniu gniazdowego modelu złóż koniecznym stało się odejście od tradycyjnych metod ich dokumentowania. Zaproponowano procedurę szacowania zasobów takich złóż, polegającą na ekstrapolacji informacji z otworów pozytywnych do odległości wynikającej z promienia autokorelacji (zasięgu wpływu informacji). Wyznaczono go na podstawie wyników badań geostatystycznych modeli zmienności zawartości cynku w złożach eksploatowanych. Przyjęto, że zasoby szacowane są w otoczeniu otworów rozpoznawczych w obrębie okręgów o promieniu 37,5m w kategorii C1 i w odległości do 75 m w kategorii C2. Granice obszaru złożowego wyznacza kontur obszaru, w którym stwierdzono pośrednie oznaki mineralizacji.

9

Ocena stopnia rozpoznania i bazy zasobów surowcowych niezagospodarowanych złóż rud cynku i ołowiu obszaru górnośląskiego według nowych zasad dokumentowania

Blajda R.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

nr 439 (2)

281--287

PL

Krajowe górnictwo rud cynku i ołowiu znalazło się z początkiem XXI wieku w schyłkowym okresie swej działalności. Jedynym czynnym zakładem górniczym w obszarze górnośląskim jest obecnie kopalnia Olkusz-Pomorzany. Za możliwe do przyszłego zagospodarowania uważa się rozpoznane wierceniami peryferyjnej części rejonu olkuskiego oraz złoża rejonu zawierciańskiego. Dla oceny potencjału zasobowego złóż rezerwowych opracowano w 2006 r. nowe zasady ich dokumentowania, dostosowane do przewidywanego, gniazdowego modelu złóż. W dotychczasowych opracowaniach dokumentacyjnych zasoby złóż rud Zn–Pb liczono metodą wieloboków Bołdyriewa, a kategorię ich rozpoznania ustalano na podstawie zagęszczenia sieci otworów badawczych. Metoda ta powodowała znaczne zawyżanie zasobów nieciągłych złóż peryferyjnych. W wykonanych w latach 2007–2008 dodatkach do pierwotnych dokumentacji złóż niezagospodarowanych granice ciał rudnych wyznaczano na zasadzie ekstrapolacji informacji z otworów pozytywnych do odległości wynikającej z promienia autokorelacji (zasięgu wpływu informacji). Określono go na podstawie wyników badań nad geostatystycznym modelem zmienności rozpoznanych górniczo złóż Pomorzany i Balin-Trzebionka. Za granice ciał rudnych przyjęto okręgi o promieniach 37,5 i 75,0 m. Kategorie oszacowania zasobów ustalano w zależności od usytuowania interwałów rudnych w profilu litostratygraficznym utworów złożowych. Za zasadniczy poziom dokumentowania (DK1) uznano dolomity kruszconośne w przedziale odpowiadającym warstwom górażdżańskim. Zasoby w granicach okręgu o promieniu 37,5 m kwalifikowano w nim do kategorii C1, w promieniu do 75,0 m do kategorii C2. Zasoby usytuowane poza podstawowym poziomem rudonośnym kwalifikowano do kategorii C2 lub D, przyjmując zasięg wpływu informacji na 37,5 m. Zweryfikowane w ten sposób bilansowe zasoby rud Zn–Pb oszacowano w złożach niezagospodarowanych na ok. 66 mln Mg, co stanowi zaledwie 37% zasobów pierwotnie udokumentowanych. W analizowanych rejonach tylko złoża Gołuchowice i Laski uznać można za dostatecznie rozpoznane. W pozostałych obszarach wskazane jest wykonanie uzupełniających badań geofizycznych i wiertniczych dla uściślenia modelu budowy złóż i oceny ich wartości gospodarczej.

EN

At the beginning of the XXIst century the domestic Zn–Pn ore mining industry has reached its final stage of existence. Recently, the only operating Zn–Pb ore mine in the Upper Silesia region is the Olkusz-Pomorzany enterprise. The perspective areas for future development are peripherial parts of the Olkusz ore clusters and the Zawiercie ore cluster, where assessment drillings have already been completed. In order to evaluate the ore potential of these areas the new assessment principles were implemented in 2006, which took into consideration the predicted, nest-like geometry of the orebodies. In the existing assessment reports the reserves of Zn–Pb ores were calculated with the Boldyriev polygonal method and the assessment category depended on the density of drilling grid. However, such an attempt caused significant overestimation of the reserves of uncontinuous peripherial orebodies. Thus, in the supplements to assessment reports for undeveloped deposits completed in the years 2007–2008 the boundaries of orebodies were drawn using the extrapolation of data obtained from the positive wells. Precisely, the particular distances were calculated from the autocorrelation radii (the range of influence of given information) based upon the geostatistical variability models of exploited Pomorzany and Balin-Trzebionka ore deposits. From these models the boundaries of orebodies were taken as circles of radii 37.5 and 75.0 meters. The assessment categories of the reserves were dependent on the positions of orebodies in the lithostratigraphic column of the ore series. The main ore zone = the main assessment level (DK1) was a part of the Ore-bearing Dolomite corresponding to the Górażdże Beds. Within this horizon the ore reserves accumulated within the 37.5 meters circles were ascribed to the C1 assessment category and those within the 75.0 meters circles – to the C2 category. The reserves accumulated outside the main ore zone, were identified as C2 or D category if the 37.5 meters circles were considered. The ore reserves of undeveloped deposits estimated with this new methodology amounted some 66 Mt, which constitutes only 37%of reserves assessed with the old methodology. Consequently, in both the considered ore clusters only two undeveloped deposits: Gołuchowice and Laski can be regarded as adequately assessed. The remaining deposits require supplementary geophysical survey and additional drillings in order to improve data for their models and to evaluate their economic significance.

10

Weryfikacja zasobów niezagospodarowanych złóż rud Zn-Pb obszaru górnośląskiego w świetle nowych zasad ich dokumentowania

Blajda R.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2/1

115-122

EN

Considering the imminent exhaustion of Zn-Pb ore reserves at the currently operating mines, the reserves potential of undeveloped deposits was evaluated for both the Olkusz and the Zawiercie ore districts. In order to assess these reserves, new calculation principles and new estimation methods of assessment categories were prepared, consistent with the presumed, nest-like distribution model of economic-grade ores.

11

Anachronism of the obligatory copper ores recoverability criteria in Pre-Sudetian Monoclyne considered in aspect of high metal prices

Jasiewicz J., Głodzik S., Magda R., Woźny T.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2007

|

T. 23, z. 4

5-18

EN

A fact that in spite of more and more often affords aimed to correction of actually obligatory recoverability criteria related with poli-metallic ore deposits do not follow current increase of the deposit value resulting from high copper prices on the World markets was pointed out in the present study. Based on the analysis of two geological bore-holes it was proved in the study that actual value of 1m2 of the deposit occurring around the bore-hole, from which the data are classified according to current and former criteria as non-recoverable (because of small efficiency or too low equivalent percentage content of Cu), is comparable to value of 1m2 of the deposit classified according to criterions from the year 1977 (and actual) as recoverable resources. Some doubts were also pointed out with respect to calculation procedure of equivalent Cu percentage content taking under consideration rigid parity Cu versus Ag, as the value of silver is usually overestimated, and moreover, price fluctuations of these both metals are not mutually correlated.

PL

Artykuł zwraca uwagę na fakt, że mimo coraz częstszych prób korygowania obowiązujących kryteriów bilansowości złóż rud polimetalicznych, nie nadążają one za wzrostem wartości złóż w wynikającym z wysokich cen metali na rynkach światowych. Analizując dane z dwóch otworów geologicznych dowiedziono w artykule, że aktualna wartość 1m2 złoża w otoczeniu otworu z którego dane uznawane są według obecnych i wcześniejszych kryteriów za pozabilansowe (z powodu za małej zasobności, albo zbyt niskiej ekwiwalentnej zawartości procentowej Cu), jest porównywalna z wartością 1 m2 złoża uznanego według kryteriów z 1977 roku (i obecnych) za złoże bilansowe. Podniesiono również wątpliwości co do zasady przeliczania ekwiwalentnej zawartości procentowej Cu z uwzględnieniem sztywnego parytetu Cu do Ag, jako że wartość srebra w tych przeliczeniach na ogół jest zawyżana, a nadto wahania cen obydwu tych metali nie są ze sobą skorelowane.

12

Zmiany bazy zasobowej metali nieżelaznych w Polsce w ostatnim 50-leciu

Paulo A.

Rudy i Metale Nieżelazne

|

2005

|

R. 50, nr 9

485-490

PL

Przedstawiono obraz wieloletnich zmian zasobów rud metali nieżelaznych w Polsce, ich przyczyny i prognozę. Perspektywy powiększenia zasobów przemysłowych są ograniczone, a stopień ich wykorzystania przez urynkowione kopalnie zależy od światowych cen metali. Od połowy lat siedemdziesiątych baza zasobowa rud metali nieżelaznych w Polsce kurczy się nie tylko na skutek intensywnej eksploatacji znanych zasobów i spadku efektywności poszukiwań w miarę zagęszczania sieci rozpoznawczej, ale także zmiany technologii górniczych generujących większe straty zasobów, niekorzystnej ewolucji cen większości metali wpływającej na zmianę kryteriów bilansowości, zmiany polityki surowcowej od autarkicznej do wolnorynkowej oraz spadku nakładów na rozpoznanie złóż i modernizację zakładów przetwórczych. Złoża rud cynkowo-ołowiowych ulegną wyczerpaniu w ciągu kilku lat, a kopalnie rud miedzi będą zmuszone do ograniczenia wydobycia około 2020 roku, jeśli nie nastąpi udostępnienie głębszych części złoża. Przetwarzanie metalurgiczne rud miedzi dostarcza ubocznie srebra, ołowiu i selenu w ilościach znaczących na rynku światowym. Rudy te tworzą także duże potencjalne źródło innych metali, dla których nie opracowano jeszcze zadowalających technologii pozyskiwania.

EN

An insight into long-term changes of non-ferrous ore resources and reserves in Poland is given, along with explanation of reasons and forecast. Perspectives of increasing mineral reserves are rather limited, whereas their exhaustion depends greatly on world metal market development. Since mid-70's Polish non-ferrous ore resource base have shrinked due to large scale exploitation of reserves and diminishing efficiency of exploration at mature stage of geological knowledge of the country. Among other reasons are: evolution into bulk mining technologies which generate losses in reserves, decrease in metal prices leading to elimination of low-grade ores and change of balance sheet criteria, profound change of mineral policy from autarchy into open market and drastic reduction of investment in geological research and modernizing industrial plants. Lead-zinc deposits will be exhausted within next years. Copper mines will be forced to reduce capacities around 2020 if deep mining operations are not developed. Metallurgy of copper ores supplies significant quantities of silver, lead and selenium into world market. Copper ores present also large potential of other metals, but their recovery were not successfully developed, as yet.

13

Czym są kryteria bilansowości i ich rola w gospodarce złożem

Nieć M.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

T. 18, z. spec.

29-40

PL

Zakres pojęć "zasoby bilansowe" i "kryteria bilansowości" zmieniał się w czasie. W warunkach gospodarki centralnie planowanej traktowane były one jako podstawa dla oceny ekonomicznej złoża i miały uzasadniać celowość podejmowania jego eksploatacji. Ich niewystarczalność w tym zakresie spowodowała wyróżnianie zasobów przemysłowych jako kwalifikujących się do gospodarczo uzasadnionej eksploatacji. W warunkach gospodarki rynkowej, zasadnicze znaczenie dla gospodarki złożem mają zasoby przemysłowe. Kryteria bilansowości tracą znaczenie jako element oceny ekonomicznej złoża, natomiast stają się niezbędne dla zdefiniowania złoża jako naturalnego nagromadzenia kopaliny, którego eksploatacja może przynieść korzyść gospodarczą. Ich zadaniem jest wyznaczenie granic złoża dla jego geologicznego udokumentowania. Określane są one na podstawie doświadczeń górnictwa, wymagań technologii użytkowania kopaliny oraz uproszczonego rachunku ekonomicznego wychodzącego z porównania kosztów pozyskania surowca i jego ceny. Przedstawiono rolę tak rozumianych kryteriów w gospodarce złożem, przede wszystkim jako podstawy jego definiowania jako obiektu ochrony do czasu jego zagospodarowania.

EN

The definition of "balance criteria" used for "balance resources" delineation has been changed in time. In the centralplanned economy they were used as economic criteria of deposit evaluation authorizing mining investment decisions. Unsatisfactory such evaluation made necessary to define "industrial resources" (reserves) as a feasible portion of balance resources. Reserves ("industrial resources") are the only important of mineral commodity designed for mining in market economy conditions. It made necessary to change the meaning of balance criteria. Thjey are used now as criteria defining the deposit as natuarl accumulation of mineral commodity, which natural features make it mineable. They are defined by experience of existing mines, technological exigencies, and simplified economic calculations based on comparison of mining costs and mineral commodity prices. The role of such criteria in defining mineral deposit for its protection befor the mining project is scheduled is discussed.