Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Application of GPR and ERT methods for recognizing of gypsum deposits in urban areas

Gołębiowski Tomisław, Jarosińska Elżbieta

Acta Geophysica

|

2019

|

Vol. 67, no. 6

2015--2030

EN

This paper presents the selected results of GPR (ground penetrating radar) and ERT (electrical resistivity tomography) surveys carried out on the sites in Poland where shallow karst forms were found in gypsum deposits. The aim of the surveys was the noninvasive detection of karst forms as well as weathered and fractured bedrock which may threaten the stability of the surface and, consequently, may cause damage to buildings, as well as overground and underground infrastructure. The geophysical surveys were conducted at a depth of only a few meters, i.e., to the depth of buildings foundations. GPR surveys were carried out in short-offset reflection profiling mode with standard orientation of the antennae set; however, on one site, different orientations of antennae were tested. During ERT surveys, different measurement arrays were applied in order to analyze which array was optimal for the detection of karst forms as well as weathered and fractured bedrock. Complex interpretation of geophysical surveys resulted in reduced ambiguity and revealed some regions, dangerous for surface stability. Due to the fact that gypsum deposits were investigated to the depth of maximum 10 m; therefore, hydrological processes were analyzed in the paper instead of hydrogeological processes.

2

Kamieniołomy gipsowe jako cenne geostanowiska krasowe. Studium przypadku: Podole i Bukowina, Ukraina

Andrejczuk W.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2014

|

nr 26

93--110

PL

Gips jest skałą o szerokim rozpowszechnieniu w skorupie ziemskiej i na jej powierzchni. Ze względu na określone wartości użytkowe gips jest pożądanym surowcem skalnym, wydobywanym najczęściej w kamieniołomach. Gips należy do skał krasowiejących i łatwo ulega rozpuszczaniu w wodzie. Dlatego gipsowe serie skalne, zalegające blisko powierzchni ziemi oraz masywy gipsowe są silnie skrasowiałe. Kamieniołomy gipsowe praktycznie zawsze odsłaniają skrasowiałe wnętrza masywów gipsowych, obfitujące w różnorodne formy krasowe i paleokrasowe, w tym jaskinie. Te ostatnie często są duże i reprezentują cenne lub nawet unikatowe utwory przyrodnicze, warte objęcia ochroną prawną. Utwory krasowe najczęściej decydują o wartości ogólnej kamieniołomów gipsowych, jako geostanowisk. W artykule, na przykładzie różnych kamieniołomów Podola i Bukowiny pokazane są ich walory wynikające z obecności utworów krasowych, przede wszystkim jaskiń.

EN

Gypsum is a rock having a wide spread in the earth's crust and on its surface. Due to the specified usable values gypsum is a desired raw material, mostly mined in quarries. Gypsum belongs to karstic rocks and easily dissolves in water. Therefore, a series of gypsum rocks, lying close to the earth surface and gypsum massifs usually are strongly karstified. Gypsum quarries almost always expose the karstified interior of gypsum massifs, rich in various karst forms both karstic and paleokarstic, including caves. The latter are often large and represent a valuable or even unique natural formations, which should be taken under protection. Karst formations frequently determine the total value of gypsum quarries as geosites. In the article, the values of various gypsum quarries of Podilla and Bukovina resulting from karst formations, especially the caves, are shown, as examples.

3

Geophysical surveys and modelling for recognizing of gypsum karst

Łój M., Gołębiowski T., Porzucek S.

Geoinformatica Polonica

|

2014

|

T. 13

83--97

EN

Geophysical surveys are often used for examination of karst phenomena in limestone. This paper presents the research on gypsum karst which occurrence is much rarer. Non-invasive terrain surveys were carried out over known karst cavity in order to visualize karst phenomena developed around the void. Two geophysical methods that seems to be predestined for karst examination were selected, i.e. microgravimetry and georadar. For the interpretation of measured data numerical modelling was applied. Geophysical interpénétration depicted the presence of weathered material in the near surface zone and fractures and loose zones located over the karst cavity.

PL

Pomiary geofizyczne są często stosowane do badania krasu wapiennego. W artykule przedstawiono natomiast opis badań krasu gipsowego, którego występowanie jest o wiele rzadsze. Nieinwazyjne badania terenowe przeprowadzono nad znaną jaskinią krasową w celu zobrazowania zjawisk krasowych rozwijających się wokół pustki. Do badań wybrano dwie predystynowane do tego celu metody geofizyczne: mikrograwimetryczną i georadarową. Interpretację wyników badań geofizycznych przeprowadzono z wykorzystaniem modelowania numerycznego. Wyniki interpretacji wskazują, że w strefie przypowierzchniowej występuje warstwa zwietrzała, a nad pustką krasową występują strefy spękań i rozluźnień.

4

Geoturystyczne walory wybranych obiektów przyrody nieożywionej Litwy

Labus M.

Geoturystyka

|

2010

|

nr 3-4

19-28

PL

W artykule krótko opisano budowę geologiczną Litwy i związane z nią formy krajobrazowe. Krajobraz Litwy został ukształtowany niemal wyłącznie poprzez procesy glacjalne i fluwioglacjalne. Na powierzchni występują zatem głównie osady czwartorzędowe. Wychodnie skał starszych (dewonu, jury, kredy i neogenu) są stosunkowo nieliczne. Pomimo braku gór, geomorfologia Litwy jest urozmaicona; o różnorodności krajobrazu decyduje obecność wzgórz morenowych łagodnych równin, szerokich dolin rzecznych i głęboko wciętych, bystrych rzek, a także wielu jezior. Jednym z najciekawszych regionów Litwy jest znajdująca się na liście UNESCO Mierzeja Kurońska, stanowiąca piaszczysty wał z najwyższymi w północnej Europie wydmami. Eksploatowany jest tam najcenniejszy surowiec Litwy - bursztyn. W artykule przedstawiono ponadto inne warte odwiedzenia miejsca, m.in.: birżański obszar krasowy (zbudowany z dewońskich gipsów i anhydrytów), okolice miasta Pokrój, znane z eksploatacji wapieni permu i dolomitów dewonu, a także miejsc występowania największych głazów narzutowych na Litwie.

EN

The short characteristic of Lithuanian geology is presented, as well as the landforms which are tightly connected to the sediments. The landscape was formed thanks to glacial and fluvioglacial processes. The land is covered mainly by Quaternary sediments. The outcrops of older rocks (Devonian, Jurassic, Cretaceous and Neogeneperiods) are rather rare. Although there are no mountains on the territory of Lithuania, the geomorphology of the country is differentiated. The kinds of landscape are: morainic hills and plains, wide river valleys, as well as narrow river gullies and many of lakes. One of the most interesting places in Lithuania is the Curonian Spit placed on UNESCO's World Heritage list. It is full of sandy dunes, the highest in the Northern Europe. Moreover the Curonian Spit is famousfor the real Lithuanian treasure - amber. In the article there are also presented some more worth-seeing places, e.g.: Birżai karstarea (formed by gypsum and anhydrite rocks), Pakruojis region, well known thanks to the exploitation of Permian limestones and Devonian dolomites, and the large erratics locations.

5

Zmiany chemizmu wód w utworach krasu gipsowego na tle zmian w zagospodarowaniu terenu

Jóźwiak K., Solovey T.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/1

189-194

PL

Międzyrzecze Prut-Dniestr charakteryzuje się szerokim rozprzestrzenieniem gipsów mioceńskich przedkarpackiej formacji ewaporatowej. Na rym obszarze dominuje tektonika blokowa - przebieg warstwy gipsów o miąższości do 30 m jest zaburzony uskokami zrzutowymi. Zanurzanie się bloków tektonicznych, powoduje zróżnicowaną relację warstwy gipsów do głównych stref drenażu, jakimi są doliny Dniestru i Prutu. Obszar szczegółowych badań reprezentuje fragment zlewni Czarnego Potoku, zlokalizowanej w centralnej części międzyrzecza, gdzie doliny rzeczne wcinają się w warstwę gipsów i aktywnie rozwijają się procesy krasowe. Procesy te intensyfikowane są wody powierzchniowe wnikające w głąb masywu skalnego pustkami szczelinowo-krasowymi. W badaniach prowadzonych w 2008 r. zwrócono uwagę na antropogeniczne czynniki intensyfikujące procesy krasowienia- m.in. powstanie ciągu jezior w miejscu dotychczas zajmowanym przez koryto potoku.

EN

The interfluve of Dniester and Prut is characterized by the presence of Miocene gypsum of the Carpathian Foredeep evaporate formation. Gypsum strata (up to 30 m in thickness) are disturbed by thrust faults due to block tectonics in this area. Submerging of tectonic blocks causes variations in the relation between gypsum strata and main drainage zones (Dniester and Prut Valleys). The research area is situated in the Czarny Potok valley, in the middle part of the Dniester and Prut interfluve, where the river valleys cut into gypsum rocks and cause karst processes. These processes can be intensified by surface waters entering the massif through cracks and faults. Some attention has also been paid to anthropogenic processes that may influence karst processes (forming several lakes in a stream channel).

6

Kształtowanie się chemizmu wód gipsowej jaskini Zołuszka (Ukraina, Mołdawia)

Andrejczuk W., Jóźwiak K., Różkowski J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/1

9-16

PL

Przedstawiono środowisko hydrogeologiczne krasu gipsowego w rejonie jaskini Zołuszka (pogranicze Ukrainy i Mołdawii). Celem badań wykonanych w lipcu 2008 r. było określenie chemizmu wód jezior jaskiniowych. Stwierdzono, że kształtuje się on w środowisku hydrogeochemicznym przejściowym. W ramach modelowania geochemicznego określono specjacje składników roztworu wodnego o wielkości wskaźnika nasycenia (SI) roztworu względem wybranych faz mineralnych. Chemizm wód został zrównoważony ze stężeniami O2 i CO2 w powietrzu jaskini. Wyniki badań hydrochemicznych i modelowe obrazują hydrogeochemiczną strefowość kompleksu wodonośnego drenowanego przez kamieniołom, warunkowaną budową geologiczną, warunkami krążenia oraz mikroklimatem jaskini. Wyróżniono anomalie przestrzenne związane ze zwiększonym zasilaniem ascenzyjnym z piętra wodonośnego kredy.

EN

The paper presents the results of the research of the Badenian gypsum karst hydrogeochemical environment in the area of the Zoloushka cave in Ukraine. The investigations were carried out in June 2008 with the main aim of determining mechanism of cave lake waters chemistry. It has been found that the chemical mechanism of these waters is formed in a transitional hydrogeochemical environment. On the basis of the results of a hydrogeochemical numerical model, some of the features such as the distribution of elements, molar concentrations and main speciation as well as saturation indices (SI) for the chosen mineral phases were calculated. The chemical mechanism of the water was balanced with concentrations of O2 and CO2 present in the air of the cave. The results of hydrogeochemical investigations and modeling show a clear hydrochemical zonation within the described hydrogeological complex drained by the quarry. This is related to the geological structure, flow conditions and the cave microclimate. Spatial anomalies connected with the increased upward flow from the Cretaceous aquifer have been distinguished.