Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Small sacral architecture in the Sub-Carpathian countryside landscape. The case of Czarnorzeki and Wydrze

Sołtysik A., Dołęga A., Szarek N.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2017

|

Nr 4

67--85

EN

The characteristic feature of Polish rural landscape is the presence of wayside crosses and shrines which create the unusual atmosphere of countryside. They date back to the early years of Christianity in Poland. At the beginning they were built in former pagan places of worship. Wayside shrines have various architectural forms. In Sub-Carpathian region there are five basic types of wayside shrines: chapel shrine, cabinet shrine, wall shrine, column shrine and pedestal shrine. In those shrines, depending on type, sacred figures were placed in different places – as a crowning in cabinets or in niches?. The presence of shrines and crosses in the landscape of countryside is connected with their various functions. The most important was and still is the sacral function. The surrounding of shrines could be considered in spatial, symbolic and functional context. The examples of small sacral architecture in Sub-Carpathian villages are shrines situated in Czarnorzeki and Wydrze. In Czarnorzeki most common are stone column shrines and in Wydrze chapel shrines.

PL

Charakterystyczną cechą polskiego krajobrazu wiejskiego są przydrożne krzyże i kapliczki tworzące niezwykły klimat wsi. W subtelny sposób wpisują się one w krajobraz. Geneza powstawania kapliczek jest ściśle związana z obecnością religii chrześcijańskiej na terenie Polski. Przydrożne kapliczki przybierają różne formy architektoniczne. W krajobrazie Podkarpacia można wyróżnić pięć podstawowych typów kapliczek: domkowe, szafkowe, wnękowe, słupowe i postumentowe. Kapliczki te, w zależności od typu, najczęściej mieściły w sobie figury świętych lub były nimi zwieńczone. Obecność kapliczek i krzyży w krajobrazie wsi wiąże się z różnymi funkcjami jakie pełniły. Najważniejsza z nich to funkcja sakralna. Otoczenie małej architektury można rozpatrywać w kontekście przestrzennym, symbolicznym i funkcjonalnym. Przykładem są kapliczki znajdujące się na terenie dwóch małych miejscowości Czarnorzek i Wydrza. W Czarnorzekach spotkać można kapliczki słupowe wykonane z kamienia, w krajobrazie Wydrza przeważają kapliczki domkowe.

2

Park miejski a park wiejski. Znaczenie parku w układzie urbanistycznym na przykładzie projektu rewitalizacji krajobrazu wsi Strzelce Wielkie

Baster P.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2017

|

T. 45

181--192

PL

Zarówno w miejskich, jak i wiejskich kompozycjach urbanistycznych parki mogą pełnić szczególną rolę oraz wpływać na układ przestrzenny. We wsi Strzelce Wielkie centrum oraz otaczający je krajobraz otwarty powiązane były kompozycyjnie ze znajdującym się w tej miejscowości parkiem dworskim. Zespolony z układem urbanistycznym, determinował on wygląd i lokalizację najważniejszych historycznych elementów wsi.

EN

In urban composition of both rural and urban areas, parks may play a significant role with particular influence on the spatial arrangement. In Strzelce Wielkie the village center and the surrounding open landscape were connected compositionally with the local manor park. As an significant element of urban layout, the park determined the form and location of the most important historical elements of the village.

3

Waloryzacja krajobrazu wsi popegeerowskich z terenu Pomorza Zachodniego

Rzeszotarska-Pałka M.

Przestrzeń i Forma

|

2016

|

nr 26

283--292

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań prowadzonych po 2000 r. nad stanem krajobrazu kulturowego wsi folwarcznych z terenu Pomorza Zachodniego administrowanych w latach 1949–1991 przez PGR. Analiza przekształceń historycznych struktur krajobrazowych wsi folwarcznych ma na celu określenie stopnia dewastacji ich krajobrazu kulturowego, co w konsekwencji może umożliwić jego waloryzację.

EN

The article presents the results of a research carried out after 2000 on the state of the cultural landscape of manor villages from the area of the Western Pomerania administered in l. 1949 – 1991 by PGRs (state run farms). An analysis of the historical transformation of the landscape structures of manor villages from the area of the Western Pomerania aims at determining the devastation of the cultural landscape and, in consequence, its valorization.

4

Przemiany architektoniczno-krajobrazowe wsi karpackiej na przykładzie Komańczy

Bielawka S.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

R. 108, z. 5-A

3--17

PL

W niniejszym artykule autor dokonuje analizy i śledzi procesy osadnicze kształtujące wieś karpacką w ciągu stuleci. Dokonuje przy tym oceny tychże procesów oraz wartościowania powstających w kolejnych etapach przestrzeni. Chodzi tu głównie o wartości krajobrazowe, ekologiczne, przestrzenne oraz architektoniczne, charakteryzujące dawną i dzisiejszą wieś karpacką. Procesy zachodzące współcześnie w regionie bieszczadzkim, który jest wciąż jednym z przyrodniczo najcenniejszych obszarów Polski, powodują niepokój wielu środowisk związanych z ochroną krajobrazowo-kulturową tego regionu. Brak spójnych działań ochronnych powoduje, że z roku na rok rejon ten drastycznie, często niekorzystnie, zmienia swój charakter. W celu głębszej i bardziej szczegółowej analizy zagadnienia, autor skupił się na rejonie Komańczy, która jest typową dla łemkowszczyzny wsią karpacką. Śledząc zmienność procesów osadniczych w jej rejonie, czyni on obserwacje obrazujące przemiany całego regionu.

EN

The paper analyses the settlement processes shaping the Carpathian village over the centuries. The author attempts to evaluate the processes and spaces that have been developed in the successive stages. This refers primarily to the value of landscape, ecological, spatial and architectural forms, which are characteristic for both the old and the contemporary Carpathian village. The processes occurring presently in the Bieszczady region, which is one of the most valuable natural areas of Poland, cause much concern among many groups engaged in the landscape and culture protection of the region. The lack of consistent protective measures results in the situation in which this region has been drastically losing its unique character, year by year. Therefore, in order to discuss the present problem in details, the author has focused on the area of Komańcza, which is one of the typical Carpathian Lemko village. Analysing the changes in settlement processes in the district, the author formulates observations concerning transformations occurring in the entire region.

5

Bioróżnorodność szansą rozwoju obszarów wiejskich

Ulbrych Adam

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2009

|

nr 12

265--271

PL

W dobie, gdy wieś traci swoje wypracowane przez stulecia funkcje producenta żywności, należy określić dla niej funkcje nowe można stwierdzić, że ochrona bioróżnorodności jest szansą na zmianę mentalności i spojrzenia na dany obszar nie tylko pod kątem produkcji rolnej, ale również pod kątem wprowadzania nowych możliwości. Jedyną z przyczyn niechęci wśród rolników dla działań służących ochronie bioróżnorodności jest brak edukacji i rzetelnej informacji ze strony urzędów i agencji rządowych.

EN

The lecture presented assumptions and problems connected with realization of the project involving legal protection of the part of farm area as an ecological use. Sustaining and enriching nature values of a selected area which have not been appropriately taken care of, are basic tasks to be performed. Protection of biodiversity and education constitute a basic function of a farm, not an additional one as it has been practiced so far. Therefore, it has become an essential need to elaborate educational programs to highlight practical aspects of environmental protection on agricultural areas. Cultural and historic values featuring farms and their surrounding have also been made use of. Resulting refungium creates a chance of survival for those species of plants and animals which can currently be found in this region.

6

Wybrane zagadnienia przemian funkcjonalnych i przestrzennych gmin podmiejskich na przykładzie gminy Dobrzeń Wielki

Szachowicz U., Niedźwiecka-Filipiak I.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 2b

185-194

PL

W ostatnich latach obserwuje się znaczne przekształcenia funkcjonalne oraz przestrzenne wsi. Podlegają im przede wszystkim wsie położone w bezpośrednim sąsiedztwie aglomeracji miejskich. O atrakcyjności lokowania na terenie wsi domostw osób pracujących w mieście decydują takie czynniki, jak: bliskość miejsca pracy, dogodne połączenia komunikacyjne, atrakcyjne ceny działek budowlanych oraz przyjazne warunki bytowania bliżej natury. W artykule zaprezentowano wyniki analiz dotyczących gminy Dobrzeń Wielki, znajdującej się w bezpośrednim sąsiedztwie Opola. Wykorzystano badania procesów demograficznych, rodzajów zabudowy, sposobu urządzania terenu, lesistości oraz ochrony krajobrazu. Krajobraz jest sumą elementów przyrodniczych oraz antropogenicznych i o jego typie decyduje stosunek udziału tych elementów. Zachwianie proporcji otwartych przestrzeni uprawnych i zajętych przez substancję budowlaną ma niekorzystny wpływ na jakość życia na wsi, jednocześnie rzutując na aspekt wizualny. Charakter, skala, zagęszczenie nowo powstałej substancji mieszkaniowej kreuje nowy krajobraz osiedli wiejskich, które formą skłaniają się ku terenom miejskim. Przyczyn tych zjawisk jest kilka. Powstaje między innymi zabudowa nieuporządkowana, o różnej formie, skali i kolorystyce, między innymi na skutek wytyczania kilkuarowych działek budowlanych i braku standardów urbanistycznych. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego nie zapewniają utrzymania charakteru zabudowy. Ponadto na przyległe do miast tereny wiejskie wkracza zabudowa usługowa i przemysłowa o odmiennej od zabudowy wiejskiej formie, technologii budowy i kubaturze. Estetyka i regionalizm powoli zaczynają być doceniane jedynie w obiektach związanych z usługami gastronomicznymi, rozrywkowymi oraz rekreacją. W gminie Dobrzeń Wielki obserwujemy pełne spektrum problemów przekształceń krajobrazu wiejskiego, wynikających z oddziaływania miasta na przyległe tereny wiejskie.

EN

Remarkable functional and spatial transformation of rural areas has been observed in the recent years. This is especially true for villages situated near municipal agglomerations. People working in the town are attracted to settle in the countryside because of: close vicinity of the workplace, convenient transport, attractive prices of lands and nature-friendly life conditions. This paper presents the results of analyses pertaining to Dobrzeń Wielki - a commune situated in the close neighbourhood of Opole. Presented analyses explore the studies of demographic processes, types of housing, land management, forest cover and landscape protection. Any landscape is a sum of natural and anthropogenic elements and its type is determined by the proportion of these elements. Disturbing the ratio between open cropland areas and those covered by housing exerts an unfavourable impact on rural life quality and visual aspects. The character, scale and density of new-built housing create a new landscape of rural settlements which begin to resemble town grounds. There are several reasons of such phenomenon. Housing of variable form, scale and colour is out of order because of setting small building plots and a lack of any development standards. Local plans of spatial management do not secure the maintenance of residential character. Moreover, rural suburban areas are invaded by industrial and service sector buildings which differ from typical rural housing in the building technology and capacity. Aesthetics and regional values are being acknowledged only in objects associated with catering, entertainment and recreation. In the Dobrzeń Wielki commune we observe full spectrum of problems associated with the transformation of rural landscape originating from the urban impact on adjacent rural areas.

7

Bilanse składników nawozowych w gospodarstwie ukierunkowanym na produkcję mleka na bazie pasz z użytków zielonych położonych na glebach organicznych

Pietrzak S., Chrzanowski S., Zielazny M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

T. 7, z. 2b

129-142

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań bilansów azotu, fosforu i potasu w Zakładzie Doświadczalnym IMUZ w Biebrzy - gospodarstwie ukierunkowanym na produkcję mleka, bazującym na paszach z użytków zielonych położonych głównie na glebach torfowo-murszowych. W badaniach wykorzystano metodę bilansowania składników nawozowych "u wrót gospodarstwa" (ang. "farm gate balance"). Stwierdzono, że średnie nadwyżki azotu, fosforu i potasu w ZD IMUZ Biebrza latach 2002-2006 wynosiły kolejno 40,7 kg N·ha-¹ lub 18,9 kg N · 1000-¹ l mleka, 8,1 kg P·ha-¹ i 47,5 kg K·ha-¹, a wykorzystanie tych składników kształtowało się odpowiednio na poziomie: 28,4, 29,8 i 9,1%. Jednostkowe nadwyżki azotu, fosforu i potasu w Zakładzie były znacznie mniejsze od nadwyżek tych składników w indywidualnych gospodarstwach o podobnym profilu produkcji z podregionów łomżyńskiego i ostrołęckiego, posiadających w większości gleby mineralne. Uznano, że ilość stosowanych nawozów fosforowych w Zakładzie można zmniejszyć, natomiast celowe jest zwiększenie ilości potasu. Wskazano na potrzebę opracowania wskaźników ilości azotu mineralnego uwalnianego w procesie mineralizacji gleb organicznych, z uwzględnieniem różnych czynników wpływających na ten proces.

EN

Balances of nitrogen, phosphorus and potassium are presented for a dairy farm, the Experimental Farm IMUZ in Biebrza, basing on fodder from grasslands situated mainly on peat-moorsh soils. The method of nutrient balancing "at the farm's gate" was used in the study. Mean surplus of nitrogen, phosphorus and potassium for the years 2002-2006 in Experimental Farm IMUZ Biebrza was 40.7 kg N·ha-¹ or 18.9 kg N · 1000-¹ l milk, 8.1 kg P·ha-¹ and 47.5 kg K·ha-¹, and the efficiency of nutrient utilisation was 28.4, 29.8 and 9.1%, respectively. Specific surplus of nitrogen, phosphorus and potassium in the Experimental Farm was considerably smaller than the surplus of these components in private farms of similar production from łomżyński and ostrołęcki regions of mostly mineral soils. It was estimated that the level of phosphorus fertilization in the Experimental Farm could be diminished while an increase of potassium fertilization appeared reasonable. The need was underlined of elaborating the indices of mineral nitrogen release during mineralisation of organic soils with regard to various factors affecting this process.

8

Powrót na wieś? : Tradycja, nowoczesność, odnowiona tradycja

Górka A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2007

|

R. 104, z. 5-A

134-135

PL

Krajobrazy wiejskie ulegają obecnie gwałtownym przemianom. Różne formy podboju wsi przez miasto mogą powodować zanikanie zjawisk wiejskości jako żywotnych elementów dziedzictwa kulturowego w naszej globalizującej się rzeczywistości. Sukces kształtowania piękna krajobrazu zależy od zwrócenia uwagi na pewne nowe kwestie: erozję tradycji, przemiany społeczne, przekaz kulturowy, relacje pomiędzy wiedzą obecną i specjalistyczną. Współczesny krajobraz wiejski w Polsce posiada swoje społeczne i kulturowe przyczyny oraz szanse odnowy tradycji.

EN

Nowadays, rural landscapes change violently. Different ways of towns invading a countryside could result in disappearing of the rusticity's phenomena as vital elements of the cultural heritage in our globalizing reality. The success of landscape beauty's shaping depends on highlighting of some new issues: the tradition's erosion, the social transition, the cultural transmission and the relations between current and experts' knowledge. Contemporary rural landscape in Poland, has its social and cultural reasons.

9

Dziedzictwo kulturowe historycznej Warmii

Jaszczak A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2007

|

R. 104, z. 5-A

138-139

PL

W artykule zaprezentowano dziedzictwo kulturowe historycznej Warmii. Krajobraz tego regionu jest odmienny od krajobrazu innych regionów Polski. Różnicę widać w ukształtowaniu terenu, klimacie, elementach krajobrazu, historycznych i regionalnych obiektach i obszarach, architekturze wiejskiej, typowej zabudowie, obiektach sakralnych i terenach zielonych. Celem badań jest analiza i ocena obiektów i obszarów o specjalnej wartości kulturowej w 50 wsiach regionu.

EN

The paper presents cultural heritage of the historical Warmia region. The landscape of this region is different from landscape in other regions in Poland. This difference can be seen in the lie of the land, climate, natural elements, objects and areas, historical and regional, rural architecture, typical houses, religious objects, greenery areas. The goal of research is to provide an analysis and evaluation of objects and areas of special cultural values in 50 Warmian villages.