Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Teledetekcyjne możliwości rozpoznania miejsc dogodnych do forsowania koryt dużych rzek nizinnych przez ciężkie pojazdy

Ostrowski Piotr

Journal of KONBiN

|

2022

|

Vol. 52, iss. 3

107--121

PL

Występujące w korytach niektórych rzek odporne na erozję kulminacje stropu podłoża aluwiów pełnić mogą w sprzyjających warunkach hydrologicznych funkcję „mostów geologicznych”, stanowiących miejsca dogodne do forsowania przez ciężkie pojazdy. W artykule omówiono możliwości teledetekcyjnej identyfikacji takich miejsc na podstawie wspólnej analizy zdjęć lotniczych, wysokorozdzielczych zdjęć satelitarnych oraz Numerycznych Modeli Terenu na podstawie lotniczego skaningu laserowego (ALS). Efektem prowadzonych prac była identyfikacja w dnach dolin dużych rzek nizinnych form rzeźby związanych z możliwością forsowania koryta przez ciężkie pojazdy. Pozwoliło to na sformułowanie ogólnych założeń SYSTEMU WYZNACZANIA STREF DOGODNYCH DLA PRZEPRAW Z WYKORZYSTANIEM PLATFORM POWIETRZNYCH.

EN

The erosion-resistant culminations of the alluvial subsoil occurring in the riverbeds of some rivers may play the role of "geological bridges" under favorable hydrological conditions, constituting places convenient for forcing by heavy vehicles. The article discusses the possibility of remote-sensing identification of such places based on a common analysis of aerial images, high-resolution satellite images and Digital Terrain Models based on Airborne Laser Scanning. The result of the work was the identification of relief forms in the valley bottoms of large lowland indicating the available locations for heavy vehicles forcing the bed. This allowed for the formulation of general assumptions of the SYSTEM OF DESIGNING ZONES CONVENIENT FOR CROSSROADS USING AIR PLATFORMS.

2

The need to recognize conditions for river crossing operations in the Polish lowlands by military vehicles in the light of NATO regulations

Mądrzycki Przemysław, Burek Monika, Marcinkowska Maria, Rusewicz Marcin, Ostrowski Piotr

Journal of KONBiN

|

2019

|

Vol. 49, iss. 4

139--156

EN

This paper presents the methods for obtaining the geomorphological information needed to determine the crossing conditions of river beds as well as requirements concerning its interpretation, both historical as well as currently binding and arising from NATO normative documents. The included procedures were analyzed in view of their usefulness in estimating the possibilities of crossing river beds in the Polish lowlands. Detecting the appropriate places to cross big rivers situated in the area of the so-called "eastern NATO flank" appears to be thoroughly essential, especially in the current geopolitical situation.

PL

W niniejszym artykule przedstawiono zasady pozyskiwania informacji geomorfologicznych istotnych dla określenia warunków forsowania koryt rzecznych oraz wymagania dotyczące ich interpretacji zarówno historyczne, jak i obowiązujące obecnie i wynikające z dokumentów normatywnych NATO. Zawarte w nich procedury poddano analizie pod kątem użyteczności do oceny możliwości forsowania koryt rzek Niżu Polskiego. Możliwość rozpoznania miejsc dogodnych do forsowania dużych rzek znajdujących się na obszarze definiowanym jako „wschodnia flanka” NATO wydaje się niezwykle istotne zwłaszcza w obecnej sytuacji geopolitycznej.

3

Problem odnowy rumowiska wleczonego poniżej zapór. Ocena możliwości sztucznego uzupełniania rumowiska poniżej stopnia wodnego we Włocławku

Habel M., Babiński Z., Szatten D.

Gospodarka Wodna

|

2017

|

Nr 11

360--363

PL

Artykuł stanowi pierwszą część z cyklu poświęconego projektowi sztucznego uzupełniania rumowiska wleczonego w odcinkach, gdzie występuje jego deficyt. Podjęto próbę wyznaczenia warunków brzegowych dla trwałego ustabilizowania procesów erozyjno-akumulacyjnych koryta dolnej Wisły. Ustalono, że powstanie sztucznego zbiornika wodnego skutkuje zmianą reżimu hydrologicznego rzeki, w tym następuje ograniczenie przepływu rumowiska rzecznego. Przeciętna roczna wielkość transportu osadów piaszczysto-żwirowych na dolnej Wiśle to ok. 2,2 mln ton i tyle jego dociera do cofki zbiornika włocławskiego. Deficyt w transporcie rumowiska poniżej zapory jest uzupełniany w wyniku erozji wgłębnej, często też bocznej, jednak tylko do przeciętnej rocznej wartości 1,1 mln ton. Wskazuje to na fakt, że Wisła samodzielnie nie jest w stanie odbudować transportu swoich osadów. W rezultacie rozważań proponuje się potrzebę „dokarmiania” koryta osadami piaszczysto-żwirowymi w odcinku erozyjnym w ilości mniejszej niż 0,5 mln ton rocznie.

EN

The article is the first of a cycle devoted to the project of artificial reconstruction of the bed load in sections where its shortage occurs. It attempts to determine the framework conditions for permanent stabilization of the erosion and accumulation processes in the Lower Vistula riverbed. It was found that creation of an artificial reservoir results in modification of the river’s hydrological regime, including limitation of the bed load flow. The average annual value of the sand and gravel deposits transport in Lower Vistula amounts to approx. 2.2 million tons and this is the amount that reaches the backwater part of the Włocławek reservoir. The deficit in the bed load transport downstream of the dam is completed mainly as a result of bottom erosion and, frequently, lateral erosion, but no more than to the average annual value of 1.1 million tons. It indicates that Vistula is not able to autonomously recreate the transport of its deposits. As a result of these considerations, the authors propose to “feed” the riverbed with sand and gravel deposits in the erosion section, in the amount of not less than 0.5 million tons per year.

4

Czynniki warunkujące żeglugę na Wiśle

Szatten D., Habel M., Babiński Z.

Gospodarka Wodna

|

2017

|

Nr 11

352--354

PL

W artykule scharakteryzowano drogę wodną Wisły od Przemszy (km 0+000) do ujścia rzeki do Zatoki Gdańskiej, pod kątem rozporządzenia klasyfikacyjnego, odnosząc się do czynników przyrodniczych i poza przyrodniczych warunkujących cechy koryta rzecznego.

EN

The article describes the Vistula waterway from Przemsza (km 0+000) to the river outlet into the Gdańsk Bay, in the light of the classifying regulation, with regard to the natural and extra-natural factors conditioning the riverbed characteristics.

5

Zmienność układu koryt rzecznych w dolinie Narwi na odcinku między Łapami a Żółtkami w II połowie XX wieku

Tobiasz M.

Teledetekcja Środowiska

|

2012

|

T. 47

15--31

EN

The water conditions in the River Narew valley began to change in the 1970s and 1980s owing to anthropogenic and natural factors. The former included the regulation of a part of the river valley below the village of Rzędziany. As a result of these measures, the river course was shortened and its gradient increased, leading to lower water levels, shortened surface flooding periods and a gradual lowering of the groundwater level in the whole of the valley. In consequence, many active river channels are disappearing due to their overgrowing and silting. The impact of the natural factors is slower and can be observed in the whole of the valley. From 1981 onwards, precipitation levels gradually fell. Mild winters and shorter snow cover periods resulted in reduced spring floodings. The water flow can also be significantly affected by the vegetation. Due to the overgrown banks plants can obstruct the water flow, leading to the damming of the river and consequently to the overgrowing of the river channel or avulsion. The existing vegetation also gradually leads to the narrowing of the river channels. The paper analyses the changes in the river channel network which took place in the River Narew valley between the villages of Łapy and Zółtki in the second half of the 20th century. It also describes how the natural and anthropogenic factors have influenced the channel network and characteristics of the River Narew. The research period covers the years 1966- 1997; the analysis was made using maps of the river channel network. The first map, developed on the basis of a series of panchromatic aerial photographs, shows the situation in 1966, while the second map, prepared on the basis of a spectrozonal orthophotomap, shows the location of the river channels in 1997. These maps were compared to illustrate the extent and directions of the changes that took place in the river channel network in the researched area over the past 31 years. To this end, two differential maps were prepared using ESRI’s ArcGIS 10.0 Two river channel types were distinguished: active and cut off. The first map shows all potential river channel transformations and those channels which did not undergo any changes in the researched area. This helped identify the overall maximum area occupied by the river channels in the period in question and the extent of the unchanged river channels. The second map shows six directions of changes, excluding the channels where no changes could be detected. In 1966 the natural River Narew network was very well developed, with the channels occupying the larger part of the river valley. In 1997 the river channels had changed considerably in comparison to 1966. A part of the researched area lying within the boundaries of the River Narew National Park had a relatively well-developed river channel network, although with a visible increase of cut-off channels. At the same time, in the section below Kurowo, it was found that the number of active channels had decreased, resulting in the dominance of the single-channel system, particularly well visible in the artificially created channel in the vicinity of the village of Rzędziany, reaching as far as the village of Żółtki. Changes in the river channel network could be observed in about 50 per cent of the area of the researched River Narew 16 valley floor. The dominant direction of change (50 per cent) has been the disappearance of active channels, mainly found in the southern part of the area in question. The year 1966 saw many floodings here. In the northern part of the researched area, strong vegetation growth could be observed, which led to the overgrowing of the river channels. The other significant direction of change (observable in 25 per cent of the researched area) has been the transformation of active channels into cutoff ones. Such changes were found mostly in the northern part of the area in question, between the villages of Radule and Żółtki. The third change type, covering about 17 per cent of the researched area, has been the formation of active channels, also found in the northern part of the area in question, in the so-called buffer zone of the Narew National Park. Similar changes were also observed in the vicinity of Waniewo and Radule, with few changes found in the remaining river channel categories. To sum up, it should be concluded that the changes which took place in the area in question were both varied and significant. Most notably, they included the disappearance of active channels in the southern part of the area in question and the transformation of active channels into cut-off ones in the northern part. The extent of the changes was the smallest in the latitudinal section of the valley, between Topilec and Waniewo; this is an area with a well-developed water network, characterised by stable river channels. Since 1996, work has been under way to restore the River Narew valley and recreate the water conditions existing here before the land drain age.

6

Changes in the shape of the river-bed over a period of time at the base of the Vistula River before Cracow

Bieda A., Hycner R.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2012

|

Vol. 6, no. 1

21-28

EN

Flowing waters, especially big rivers, influence their entire environment. Yet, for surveyors the most important are these changes caused by rivers, through changes in their beds, which can alternate cadastral data. The discussed problems result directly from both the damaging and constructive features of rivers and also from Water Law and other regulations which provide the fonundation for establishing grounds and building registers. This paper contains partly a comparison between former situation presented on archive maps and concerning sections of the Vistula River, west of Cracow and the contemporary situation. The purpose of this comparison is to draw the reader’s attention to the important problem of updating cadastral maps, made in surrounding of accumulative-erosion activity of river.

PL

Wody płynące, w szczególności duże rzeki, oddziaływają na całe swoje otoczenie. Dla wykonawców geodezyjnych najważniejsze są jednak zmiany kształtu koryta rzek pociągające za sobą konieczność modyfikacji w katastrze nieruchomości. Poruszana problematyka wynika bezpośrednio z właściwości niszczących i konstruktywnych rzek oraz zapisów prawa wodnego i aktów normatywnych, na podstawie których tworzona jest ewidencja gruntów i budynków. Publikacja zawiera częściowe porównanie archiwalnych materiałów kartograficznych dotyczących odcinka Wisły na zachód od Krakowa z obecną sytuacją terenową i ma na celu zasygnalizowanie problemu, jakim jest zapewnienie aktualności map zakładanych i prowadzonych w obrębie akumulacyjno-erozyjnej działalności cieków wodnych.

7

Administrative legal borders run along rivers

Bieda A., Hycner R.

Geomatics and Environmental Engineering

|

2012

|

Vol. 6, no. 2

15-22

EN

Borders of country administrative divisions are created on the basis of cadastral boundaries in a hierarchic way. Real estate boundaries if they have not been updated, are only boundaries according to factual status in the field. It particularly concerns administrative boundaries run along rivers. One tends to present in cadastre legal boundaries, nowadays. It is especially diffcult in the case of administrative borders, which have been run along natural stream waters. The changeable nature of rivers causes that boundaries, determined many years ago, may not be up-to-date. Thus, inserted in protocols of boundary records, stating that boundaries run along with the medium of a river bed, can somebody mislead. Therefore, one can see the necessity of updating databases of boundaries, which should be done during an administrative procedure. Its result will be a change of shape of boundaries, which after an ultimate decision will become legal boundaries. These boundaries after accepting them in the Ordinance of the Cabinet can be taken as administrative borders.

PL

Granice podziału administracyjnego kraju tworzone są z granic katastralnych w sposób hierarchiczny. Określone podczas zakładania operatu katastralnego granice nieruchomości gruntowych, jeżeli nie były aktualizowane, są jedynie granicami według stanu faktycznego. Dotyczy to w szczególności granic administracyjnych prowadzonych wzdłuż rzek. Obecnie dąży się do uwidocznienia w katastrze granic prawnych. Jest to szczególnie trudne w przypadku granic administracyjnych, które zostały poprowadzone wzdłuż naturalnych cieków wodnych. Zmienny bieg rzek powoduje, że wyznaczone przed wieloma laty granice mogą nie być już aktualne. Zatem umieszczane w protokołach granicznych zapisy mówiące o tym, że granice te biegną środkiem koryta rzecznego, mogą wprowadzać w błąd. Stąd wynika konieczność uaktualnienia baz danych o granicach, które powinno być dokonywane w postępowaniu administracyjnym. Jego wynikiem będzie zmiana konfiguracji granic, które po ostatecznej decyzji o zmianie w katastrze staną się granicami prawnymi. Granice te po zatwierdzeniu rozporządzeniem Rady Ministrów mogą stać się granicami administracyjnymi.

8

Rola użytkowania w kształtowaniu obszarów dostawy sedymentu do koryt w zlewni Sufragańca i Silnicy (Góry Świętokrzyskie)

Ciupa T.

Landform Analysis

|

2008

|

Vol. 9

75--78

9

O obliczaniu przepustowości koryt rzecznych

Kubrak E.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2005

|

Vol. 14, No. 1

29--38

EN

The calculation method of discharges capacity in rivers and channels are based on the Manning-Stricklera and Darcy-Weisbach friction factors to represent local river bed stresses coupled with other fluid dynamic processes. This paper describes the comparison of the velocities computed with the use of both methods of the evaluation of friction factors. The velocities calculated within rough zone based on Manning-Strickler and Darcy-Weisbach friction factors agree with each other for relative roughness k/4R(0.001; 0.050 ). When the relative roughness goes beyond this rangę or the flow is within smooth or transition zones, the velocities calculated on the basis of Manninga-Strickler friction factor are greater by about 20%. In rough zone there are two areas on Moody Diagram in which the ratio vST/v changes with the depth of the channel. In the transition zone the difference between the calculated velocities based on two methods inerease with the depth of the channel.

10

Koncepcja odbudowy terenów podmokłych w dolinie Smortawy

Adynkiewicz-Piragas M.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Nr 12

178-179

11

Analiza geometrii rozmycia koryta poniżej jazu w warunkach labolatoryjnych

Siwicki P.

Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Nr 12

229-230

12

Zastosowanie modelu wielowymiarowej funkcji spline do obliczenia przepływu wody w korycie rzecznym

Ren-Kurc A., Młynarczyk Z.

Ekologia i Technika

|

2005

|

R. 13, nr 1

32-39

PL

Prędkość wody płynącej w korycie rzecznym jest kształtowana przez wiele czynników. Trudności analitycznego ujęcia zależności między częścią z nich powodują, że najlepszym sposobem określenia prędkości w korycie rzecznym jest bezpośredni pomiar wykonany w wyznaczonych punktach przekroju poprzecznego, gdzie na podstawie uzyskanych wyników przy zastosowaniu odpowiedniego modelu możliwe jest uzyskanie przestrzennego rozkładu prędkości oraz obliczenie wartości prędkości dowolnie wybranego punktu przekroju przepływowego. W pracy omówiono dwie metody modelowania matematycznego wyników pomiarów z zastosowaniem aproksymacji funkcji spline dwu zmiennych z parametrem dla opisu prędkości przepływu oraz wielomianowe interpolacyjne funkcje spline dla opisu profilu dna. Obie metody modelowania zaimplementowano w programie RZEKA. Analityczne opisy krzywych i powierzchni otrzymanych w wyniku numerycznego zastosowania obu modeli posłużyły m.in. do obliczenia: obwodu zwilżonego, przepływu całkowitego, przedstawienia rozkładu prędkości w przekroju poprzecznym przy pomocy izotach i tachoid oraz wykonania szeregu obliczeń przepływów cząstkowych. Sterowanie numeryczną wartością parametru funkcji spline umożliwia elastyczne stosowanie modelu w badanych zagadnieniach.

EN

The velocity of water flowing in a river channel is controlled by a lot of factors. Difficulties with the analysis of relationships among some of them suggest at-a-station measurements at selected points of the channel cross-section as the best way of determining the velocity. On the basis of the results obtained, and having an appropriate model, it is then possible to get a spatial distribution of the velocity and to calculate its value at any given point of the cross-section. In the article two methods of the mathematical modelling of the results of measurements are presented. One involves the approximation of a spline function of two variables with a parameter to describe the flow velocity, and the other, polynomial interpolation spline functions to describe the bed profile. The two modelling methods have been implemented under the RIVER program. Analytical descriptions of curves and areas obtained as a result of the numerical application of both models served to calculate the wetted perimeter and total discharge, to present the distribution of velocities in the cross-section using isotachs and velocity profiles, and to calculate several partial discharges. Adjustments in the numerical value of the parameter of the spline function allow a flexible application of the models to the issues investigated.

13

Przepływ wody w korycie rzecznym na przykładzie dolnego odcinka Obry

Młynarczyk Z., Słowik M.

Ekologia i Technika

|

2005

|

R. 13, nr 3

96-106

EN

Discharge in river bed can be measured using many direct methods in field research. However, those methods are not enough to estimate flow velocity in any chosen point in river bed cross-section. This research work presents a spline function method, which allows mathematical modeling of flow velocity. This model also served to calculate the wetted perimeter and total discharge to in the cross-section using isotachs and velocity profiles. The modelling method has been implemented under the RIVER program. The model of a spline function approximation served to calculate the flow velocity and to demonstrate the distribution of flow velocities in the Obra river bed, in its lower course near Midzyrzecz (the town in the west of Poland). On the basis of this model it was possible to make detailed analysis of flow velocity changes in the river bed at various water stages. The most important changes, observed during low and high water stages, were differences in spatial extend of maximum flow velocity field in researched cross-sections. One of the reasons of these changes was asymmetrical shape of cross-section profile (in case of cross-section located on meander bend). Another analysis was made to describe flow velocity changes near the bed at different water stages. Presented investigation is essential to describe detailed features of the Obra river regime and needed in further research to determine the changes of bed load transport intensity in various hydrological conditions.

14

Response of riverine ecosystem after a flood event in the Smortawa valley

Adynkiewicz-Piragas M., Krzemińska A.

Journal of Water and Land Development

|

2004

|

no. 8

23-33

EN

This paper presents results on the response of riverine ecosystems after flooding on two river sections in the Smortawa valley. One of the sections is so-called improved and the other one is natural. The Smortawa River (39 km), the right-hand sided tributary of the Odra River, is a typical lowland river (A = 455 km²). In the lower and upper course the river is improved and in the middle course it has kept its natural character. The lower part of the basin is located in an area of the designed landscape park called "The Odra valley II". In the lower river course (length 4 km) a series of hydro-technical investments (2 weirs, 1 drop and regulation of riverbed) were carried out, that caused many undesirable changes in the natural environment. After a flood in 1997 in the Smortawa valley we observed changes in the riverine ecosystems. Estimated flood damages were smaller on the natural section of the river than on the improved. Changes were observed mainly in water quality, river bed and in quantity and quality of aquatic and riparian plant species. Changes of water quality were determined on the basis of chemical analysis which included 23 physico-chemical parameters. The technical state of the river bed was evaluated using probing in characteristic cross sections of the river. The quality - quantity changes of plant species were evaluated on the basis of an eco-morphological analysis and assessment of the Smortawa River. The objective of eco-morphological assessment was to quality anthropogenic transformations and to localize segments requiring protection or renaturalization. The presented method is based on characteristics deciding about the ecological values of the river-bed and the valley: river-bed morphology, hydrology of water course, water vegetation, river-bed afforestation, shape of the riverside zone, land use of the valley.

PL

W artykule opisano zmiany ekosystemu rzecznego po zalewie na dwóch odcinkach rzeki - uregulowanym i naturalnym w dolinie Smortawy. Rzeka Smortawa (39 km), prawobrzeżny dopływ Odry, jest typową rzeką nizinną (A = 455 km²). W górnym i dolnym biegu jest uregulowana, natomiast w środkowym zachowała naturalny charakter. Dolna część zlewni położona jest na obszarze projektowanego parku krajobrazowego "Dolina Odry II". W ostatnich latach na dolnym 4-km odcinku wykonano szereg inwestycji hydrotechnicznych (dwa jazy piętrzące, stopień wodny, regulacje koryta), które wywołały niekorzystne zmiany w środowisku przyrodniczym. Po przejściu fali powodziowej w 1997 r. w dolinie Smortawy zaobserwowano zmiany w ekosystemie rzecznym. Szkody powodziowe na odcinku nieuregulowanym były mniejsze niż na odcinku uregulowanym. Zaobserwowano głównie zmiany jakości wód, morfometrii koryta rzeki oraz jakościowo-ilościowe w występowaniu gatunków roślinności wodnej i przybrzeżnej. Zmiany jakości wód określono na podstawie analizy jakościowej wód Smortawy (23 parametry fizykochemiczne). Stan techniczny koryta na badanym odcinku oceniono metodą sondowań w charakterystycznych przekrojach poprzecznych rzeki. Zmiany ilościowo-jakościowe roślinności przybrzeżnej i wodnej oszacowano na podstawie ekomorfologicznej waloryzacji rzeki.

15

Wpływ podłoża aluwiów na morfologię koryta Wisły w rejonie Góry Kalwarii

Falkowski T., Złotoszewska-Niedziałek H.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2003

|

Vol. 12, No. 2

75--81

EN

The investigations, carried out in the Vistula river valley near Góra Kalwaria (Vistula middle course) were focused on the estimation of connections between alluvial basement position and contemporary channel stability. The culmination of basement was discovered in the upper part of the studied reach. It is generally composed of fluvioglacial deposits, covered by coarse-grained residuum residual lag. The occurence of this culmination has an effect on the position of the main channel during high water states, as well as lateral erosion and stability of channel depositional forms.