Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 20

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  kopalina
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
W artykule przedstawiono przypadek łamania, na wielką skalę, przepisów ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Przedsiębiorca pod pozorem robót geologicznych prowadził regularną eksploatację iłu do produkcji wyrobów ceramiki budowlanej. Ostatecznie zmuszony do przeprowadzenia geodezyjnego obmiaru wyrobiska i rozliczenia zasobów złoża, prawie 11krotnie zaniżył ilość kopaliny pobranej w sposób nielegalny, czego dowiedziono wykorzystując metodykę obliczania zasobów metodą przekrojów. Procederowi sprzyjał brak zdecydowania w działaniu organu koncesyjnego.
EN
The article presents a case of large-scale violation of the Polish Geological and Mining Law. Under a disguise of geological works, an entrepreneur has conducted a regular mine working of clay for a production of ceramic construction products. Finally, forced to conduct a geodesic measurement of open-cut working and to provide the statement on the resources, they have understated estimated the amount of the illegally acquired mineral product 11-fold. This has been proved that using the methodology for the calculation of resources using sections method. The practice was encouraged by the hesitant activities undertaken by the licensing authority.
2
PL
Termin „surowiec krytyczny" został przyjęty 5-7 lat temu w USA i UE. Dotyczy on deficytowych surowców mineralnych, trudno dostępnych i zarazem kluczowych dla rozwoju nowoczesnego przemysłu. Polskie tłumaczenie tego pojęcia wydaje się nietrafne i powinno być zastąpione terminem "surowiec deficytowy". Chaos terminologiczny dotyczy także innych pojęć z dziedziny gospodarki surowcami mineralnymi, np. nieporównywalności (niejednoznaczności) określeń różnych pierwiastków o kluczowym znaczeniu surowcowym np. „rzadkie", "rozproszone", "śladowe".
EN
The term "critical raw material" was accepted 5-7 years ago in the USA and the EU. It concerns the deficit raw minerals, ones difficult to access and at the same time important for the development of modern industry. The Polish translation of this concept seems to be inaccurate and should be replaced by "scarce raw mineral”. Chaotic terminology also applies to other concepts in the field of mineral economy, such as ambiguous definitions of the various elements of the critical raw materials, e.g.: "rare", "scattered", "trace".
EN
The exploitation of minerals from fields of exploitation can be treated as a separate investment project. Three stages of such a project should be considered during the decision-making process, the preparation of a field for exploitation, the acquisition of raw materials and the liquidation of the field following mining activities. During the implementation of these various stages, the evaluation of the economic efficiency of static and dynamic methods are taken into account in each of the stages. An essential element is also the evaluation of risks connected with the investment, this is a quantitative measure of the uncertainty of achieving specific objectives. The bases for the correct calculation of economic efficiency include: proper input data, including economic and technological aspects. This article highlights the necessity of an economic evaluation concerning the exploitation of fields during operational periods due to their recognition in higher categories and the ever changing mining and economic conditions. Such changes are analysed with economic efficiency of exploitation systems. The initial value of the project takes into consideration the time value of money proposed as a criterion of economic evaluation. Income and expenditure, which correspond to the liquidity of the company, are assumed as a basis for calculation. Net present value is presented as a sum of values regarding preparation period, exploitation and field liquidation.
PL
Wydobywanie kopalin z pól eksploatacyjnych można traktować jako odrębny projekt inwestycyjny. W procesie podejmowania decyzji należy uwzględniać trzy etapy takiego projektu, obejmujące przygotowanie pola do eksploatacji, pozyskanie surowca oraz likwidację pola po zakończeniu działalności górniczej. W procedurze realizacji poszczególnych etapów w każdym z nich uwzględnia się ocenę efektywności ekonomicznej, z zastosowaniem metod statycznych i dynamicznych. Ważnym elementem jest również ocena ryzyka związanego z prowadzeniem inwestycji, będącego ilościową miarą niepewności osiągnięcia zamierzonych celów. Podstawą poprawnie wykonanego rachunku efektywności są odpowiednie dane wejściowe, obejmujące aspekty ekonomiczne i technologiczne. W artykule wskazano na celowość dokonywania oceny ekonomicznej eksploatacji pól w okresie operacyjnym ze względu na ich rozpoznanie w wyższych kategoriach oraz ewentualną zmianę warunków górniczych i ekonomicznych. Stosownie do takich zmian analizuje się ekonomiczną efektywność systemów eksploatacji. Jako kryterium oceny ekonomicznej zaproponowano wartość początkową projektu, uwzględniającą wartość pieniądza w czasie, a za podstawę obliczeń przyjęto wpływy i wydatki, które korespondują z płynnością finansową przedsiębiorstwa. Wartość bieżącą netto przedstawiono jako sumę wartości z okresów przygotowania, eksploatacji i likwidacji pola.
PL
W pracy zaprezentowano wybrane problemy w wykładni i stosowaniu nowej regulacji prawa geologicznego i górniczego (ustawa z 9 czerwca 2011). Wskazano istotne zmiany w ukształtowaniu stosunków własnościowych w górotworze i własności złóż oraz wynikającymi z tego problemami nowej formy użytkowania górniczego. W artykule przedstawiono, jakie przepisy prawa zobowiązań odnoszące się do dzierżawy będą miały zastosowanie do użytkowania górniczego.
EN
The paper presents the development of selected problems in the interpretation and application of new rules of the geological and mining law (act of june 9. 2011). In particular, it deals with the significant changes in main terms and the formation of ownership and property in the problem of subsurface deposits, arising from this new form of mining usufruct. The article also presents how contract law provisions relating to the lease will apply to the mining use.
PL
Autor prezentuje w opracowaniu stan koncesji i użytkowań górniczych dla rozpoznania i udokumentowania zasobów niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego w Polsce (tzw. gaz z łupków – „shale gas” i „tight gas”) na podstawie koncesji udzielonych dotychczas przez Ministerstwo Środowiska. Omówiono zakres udzielonych koncesji, tak co do aspektu rzeczowego, jak i ich warunków (czy też obowiązków i uprawnień) oraz użytkowań górniczych, a więc z punktu widzenia dwóch podstawowych instytucji prawa geologicznego kształtujących prawa i obowiązki przedsiębiorców – koncesjonariuszy tak na płaszczyźnie prawa publicznego (koncesja jako akt administracyjny, forma reglamentacji działalności, publicznoprawne uprawnienie podmiotowe), jak i ze względu na materię prawa prywatnego (umowa użytkowania górniczego, majątkowe prawo podmiotowe). Odrębnie zasygnalizowano również zagadnienia legislacji co do niektórych aspektów nowego prawa geologicznego i górniczego według Sprawozdania Komisji Nadzwyczajnej Druk Sejmowy nr 1696 z dnia 28 kwietnia 2010 r.
EN
In the paper the author presents status of mining concessions and mining usufruct for recognize and documentation of unconventional natural gas deposits in Poland on the basis of concessions previously granted by the Ministry of Environment. The Author discusses the range of granted concessions, both in the material aspect and conditions of concessions (or the duties and rights) and operated mining usufructs, so from the perspective of two fundamental institutions of geological law, regulating rights and obligations of entrepreneurs – the party performing geological works, as both in the public law area (concession as an administrative act, a form of activity regulation, public law), and for the sake of the matter of private law (an agreement concerning mining usufruct, a personal right to property). Separately also indicate issues of legislation on certain aspects of the new geological and mining law according to the reports of the Special Committee, Publication of The Sejm of The Republic of Poland, 1696 of 28 April 2010.
PL
Autor przedstawia w pracy ocenę wybranych przepisów prawa geologicznego i górniczego z punktu widzenia efektywności wykorzystania zasobów surowcowych. Między innymi zgłasza zastrzeżenia do definicji niektórych pojęć, treści i procedur koncesjonowania, użytkowania górniczego, rozstrzygnięć własnościowych oraz ochrony złóż i planowania. W pracy przywołuje i cytuje orzecznictwo sądowe uwzględniając też szeroko literaturę przedmiotu. Uwagi mają być przyczynkiem do prac nad nowymi rozwiązaniami regulacji działalności geologicznej i górniczej.
EN
In the paper, author presents evaluation of selected regulations of the geological and mining law from the point of view of efficiency of mineral deposits reserves' utilization. He discusses definitions of some concepts, contents and procedures of licensing, mining use, mineral deposits ownership, as well as deposits' protection and site planning. Author gives also court judgements and cites literature connected with this topic. Remarks should be some contribution to the works on new regulations of the geological and mining law.
8
Content available remote Złoża antropogeniczne - problemy praktyczne i prawne
PL
Idea tworzenia antropogenicznych złóż wtórnych kopalin użytecznych wynika z dążenia do ochrony zasobów kopalin towarzyszących i odpadowych w eksploatowanych złożach surowców mineralnych. Problem ten jest szczególnie widoczny w przypadku kopalń odkrywkowych, w których konieczne jest przemieszczenie dużej ilości materiału mineralnego z nadkładu i przewarstwień w celu udostępnienia i eksploatacji kopaliny głównej. Podstawowym warunkiem efektywności tych działań jest selektywne wybieranie i składowanie odmiennych litologicznie i jakościowo surowców. Obowiązujące obecnie unormowania prawne dotyczące gospodarki kopalinami nie zawierają jednak żadnych mechanizmów ekonomicznych stymulujących tego typu działania. Brak jest również programów merytorycznych i finansowych planowych badań technologicznych i wdrożeniowych dla opracowania nowych zastosowań gospodarczych nagromadzonych na składowiskach surowców.
EN
An idea of secondary antropogenic deposits exploitation arised from the strategy of related and waste mineral deposits protection in the areas of active mining industry operations. Open pit surface mining gives the most significant difficulties connected with the above mentioned items. In this case, problems are associated with a need of removing of large overburden and inter-layered rocks amount due to making a main deposit accessible for development. Selective excavation and storage of lithologically and qualitatively different raw materials are the first conditions of successful mining operations. Recent law regulations of mineral deposit management do not yield any of the economic tools, which would point out and stimulate above technical activities. The clear procedures of technological, implementational, and financial instruments for modern economically profitable managing of secondary mineral deposits are not still established, too.
PL
Przesiewacze liniowo-eliptyczne są maszynami, w których stworzone zostały stosunkowo dobre warunki do segregacji materiałów ziarnistych na sicie, przy zachowaniu prostej konstrukcji tych urządzeń. Ponadto są to przesiewacze o prostopadłościennej budowie rzeszot, co pozwala wykorzystać nieomal wszystkie elementy konstrukcyjne, znane i sprawdzone w przesiewaczach budowanych do chwili obecnej. Niniejsza praca dotyczy wyznaczenia parametrów procesowych przesiewacza doświadczalnego liniowo-eliptycznego, należącego do grupy krążących, a jej wyniki odnoszą się również do innych przesiewaczy o podobnym układzie napędowym. Przedmiotem badań jest jeden z serii przesiewaczy opracowanych w PŁ dla którego wykonano badania ruchu rzeszota, oraz badania procesowe przesiewania modelowych materiałów ziarnistych.
EN
Linear-elliptic screens are machines of simple construction characterised by relatively good conditions for the segregation of granular material on a sieve. Additionally, these screens are equipped with rectangular riddles, which make it possible to use almost all structural components that have been known and checked in screens constructed so far. The authors have determined process parameters of an experimental linear-elliptic screen that belongs to the class of circling screens. Results of this study refer also to other screens with a similar drive. The subject of study is one of numerous screens developed in ŁódźTechnical University. The study covers research of the riddle motion and process research of model granular material screening.
10
Content available remote Eksploatacja i wykorzystanie torfu w Polsce
PL
W artykule przedstawiono definicję kopaliny jaka jest torf. Określono bazę zasobową, wielkość produkcji, sposoby eksploatacji złóż torfowych oraz zastosowanie praktyczne.
EN
The article presents of definition of peat as a mineral. It defines the resource base, the production scale, the methods of peat deposits exploitation and practical application.
PL
Artykuł zawiera wstępną analizę charakteru zmian wybranych wskaźników litologicznych, głównie mikrostrukturalnych jako rezultatów długotrwałego statycznego obciążenia kredy jeziornej ze złoża Marcelin, na Pomorzu Środkowym. Charakter zmian może być istotny z uwagi na możliwość wykorzystania kopaliny w różnych dziedzinach ochrony litosfery.
EN
The article presents a preliminary analysis of physical and chemical changes of lithological indices in lacustrine chalk from Marcelin deposit (Middle Pomerania) caused by loading. The type of these changes may be crucial as far as the possibility of using lacustrine chalk in various areas of lithosphere protection is concerned.
12
Content available remote Zasady i zakres ochrony zasobów kopalin
PL
Wychodząc z definicji kopaliny i jej złoża w artykule przeanalizowano przepisy Prawa geologicznego i górniczego, Prawa ochrony środowiska, Prawa działalności gospodarczej, Ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym i wydanym na ich podstawie przepisów wykonawczych. W wyniku analizy, przeprowadzonej z punktu widzenia gospodarki złożem, sformułowano podstawowe zasady prawne ochrony złóż kopalin i wynikający z nich zakres tej ochrony. Generalnie stwierdzono, że ochrona złóż kopalin polega na racjonalnym wykorzystaniu ich zasobów dla zaspokojenia aktualnych potrzeb, a także na uzasadnionym ich zachowaniu dla przyszłych pokoleń. Z punktu widzenia aktualnych potrzeb wartość gospodarczą zasadniczo posiadają zasoby przemysłowe - w złożach poddanych ocenie techniczno-ekonomicznej, lub bilansowe - w złożach pozbawionych takiej oceny. Zasoby takie powinny więc być chronione stosowanie do postanowień miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i warunków podkreślonych w koncesjach na ich wydobywanie. Pozostała część zasobów (odpowiednio: nieprzemysłowe i pozabilansowe) może natomiast posiadać wartość gospodarczą dla przyszłych pokoleń. Przyszła ich wartość obecnie jest jednak nieweryfikowalna, wobec czego ochrona takich zasobów może być tylko warunkowa - o ile nie koliduje z bieżącymi potrzebami gospodarczego korzystania ze środowiska.
EN
Grounding od definitions of both minerals and their deposits, the paper analyses Geological and Mining Law, Environmental Protection Law, Economic Activity Law and Land Development Act as well as the other regulations concerning the statutes mentioned. In the result of the analysis, conducted from deposits management point of view, there have been formulated essential rules of deposits protection as well as a scope of the protection lies in rational utilisation of deposits resources to meet current requirements, and also in reasonable preservation of them for future generations. From the current requirements point of view an economic value there show only economic reserves of deposits - if the deposits have been assessed technically and economically, or the potentially economic resources - if not. So, the economic reserves and potentially economic resources should be protected in accordance with the statements of local plans of lands development or conditions of deposit exploitation fixed in licences on. Instead, the other part of resource (i.e. not economic or out of balance one) can show economic value only for future generations. The future value, however, is out of verification now. So, the protection of this part of resource can only be conditional, if it does not stand in the way of current utilisation of the environment.
PL
Omówiono dotychczasowe podstawy prawne i zasady obliczania opłat eksploatacyjnych za wydobywanie kopalin ze złóż. Przeprowadzono dyskusję wprowadzonych zmian w przepisach prawa odnoszących się do opłat eksploatacyjnych. Podkreślono konieczność uwzględniania przy ustalaniu stawek opłat eksploatacyjnych funkcji jakie spełniają opłaty. Dnia 27 lipca 2001 roku Sejm RP Ustawą o zmianie Ustawy-Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 110, poz. 1190) wprowadził zasadnicze modyfikacje w Ustawie z dnia 4 lutego 1994 roku (Dz.U. Nr 27, poz. 96). Zmienione zostały między innymi przepisy dotyczące opłat eksploatacyjnych za wydobywanie kopalin. Analizę tych zagadnień zawiera niniejsza praca.
EN
Up to now legal basis and calculation methods of exploitation fees for the excavation of minerals from deposits were analyzed. The introduced modifications in the legal regulations concerning the exploitation fees were discussed. The necessity to take into account the functions of the fees while establishing their rates was stressed. On the 27th of july 2001 the Seym of the Republic of Poland introduced considerable modifications to the Act from the 4th of February 1994 (Dz.U. No. 27, pos. 96) in the form of the Act concerning the changes in the Geological and Mining Law (Dz. U. No. 110, pos. 1190). Among others the changes concerned regulations of exploitation fee for the excavation of minerals. The paper contains the analysis of the issues.
14
Content available remote O potrzebie definicji kopaliny
PL
W potocznym języku termin "kopalina" jest wystarczająco precyzyjny. Oznacza bowiem wszystko to co się wydobywa. W przypadku jego stosowania w aktach prawnych wymaga jednoznacznego zdefiniowania, zwłaszcza gdy dotyczą one wartości złoża i opłat eksploatacyjnych. Zaproponowano by definiować jako kopaliny wszystko co się urabia metodami górniczymi w celu dalszego wykorzystania. Kopaliną jest zatem każda trwale odspojona od górotworu jego cześć i przemieszczona poza obręb nieruchomości. Kopalina staje się surowcem gdy zostaje wykorzystana w działalności gospodarczej.
EN
The term "mineral commodity" in everyday language is well understood. When it is used law procedures, it needs clear definition, especilly if the value of "mineral commodity" within the deposit and royalty is a matter of concern. It is proposed that "mineral commodity" should be defined any part of mineral material detached from rock massif and moved outside the ground property, independently of its economic value. It may become "mineral raw material" if it is economically utilized.
15
Content available remote Wyniki badań zmienności gęstości nasypowej kopalin
PL
Przy selektywnej eksploatacji kopalin towarzyszących oraz przetwórstwie różnych kruszyw - istnieją szczególnie korzystne warunki dla określenia gęstości nasypowej kopalin - wskaźnika o istotnym znaczeniu w praktyce górniczej. Te sprzyjające warunki są wykorzystywane w Kopalni Bełchatów.
EN
During selective exploitation of accompanying minerals and aggregates processing there are especially favourable conditions for determining the overlay density of minerals. The value has crucial meaning in mining practise. Belchatow open cast mine takes advantage of the conditions.
PL
W artykule przedstawiono geologiczne i górnicze warunki zalegania kopalin w wielkopolskich odkrywkach węgla brunatnego. Najpierw opisano genezę, a następnie stratygrafię trzeciorzędu obszarów złóż węgla brunatnego okolic Konina i Turku. Dużo wagi poświęcono także stratygrafii i wiekowi kredowych, trzeciorzędowych i czwartorzędowych kopalin. Geneza rowów tektonicznych wypełnionych m.in. przez złoża węgla brunatnego jest łączona z aktywnością soli w głębokim podłożu. Trzeciorzędowe kopaliny, a głównie węgle i iły, były również deformowane i niszczone przez plejstoceńską erozję lądolodów skandynawskich i ich wód roztopowych oraz przez procesy glacitektoniczne. Ponadto zaprezentowano wpływ procesów wewnętrznych i zewnętrznych na działalność górniczą. Generalnie, skutki oddziaływania obu grup procesów geologicznych mają zarówno zalety, jak i wady przy eksploatacji kopalin w wielkopolskich odkrywkach.
EN
The article presents geological and mining conditions of mineral position in lignite open cast mines in the region of Wielkopolska. The genesis and Tertiary stratygraphy of the lignite deposits area in Konin and Turek vicinity are described. Also a lot of attention is paid to the stratigraphy and age of the cainozoic, Tertiary and Quaternary minerals. The genesis of tectonic grabens filled, among others, with Tertiary minerals and their accumulation and deformation are connected with salt activity in deeper substratum. Tertiary minerals, especially lignites and clays, were destroyed and deformed by the Pleistocene erosion of the Scandinavian ice sheets and their outwash waters or by glacitectonic processes. Moreover, the influence of inner and outer processes on the mining activity is presented. The effects of both groups of the above geological processes have both advantages and disadvantages for the mining activity in general.
17
Content available remote Eksploatacja selektywna jako pierwsze ogniwo procesu przetwórczego kopaliny
PL
Selektywna eksploatacja danej kopaliny a następnie jej selektywne składowanie ułatwiają, a w niektórych przypadkach wręcz warunkują możliwości ich przetwórstwa. Dotyczy to wielu różnych kopalin. Zagadnienie jest szczegółowo omówione na przykładzie eksploatacji piasku.
EN
Selective exploitation of a given mineral and its selective dumping facilitate, and in some cases even condition, the possibilities of their processing. It concerns many minerals. The issue is discussed in detail on the example of sand exploitation.
PL
Artykuł zawiera analizę przepisów prawa odnośnie własności złóż kopalin, uwzględniając regulacje zawarte w Kodeksie Cywilnym w zakresie własności nieruchomości gruntowej. Na tle tej analizy autor przedstawia niektóre propozycje nowych rozwiązań, zgłaszane w trakcie prac Sejmu RP nad projektem ustawy o zmianie ustawy - Prawo geologiczne i górnicze. Sformułowano polemiczne wnioski dotyczące tych propozycji.
EN
This article covers an analysis of the regulations regarding the ownership of mineral deposits, with taking into account the regulations of the Civil Code pertaining to the real estate owner-ship. With the analysis as a background, the author presents some of the propositions of the new solutions raised in the course of debates in the Polish parliament on the Bill of changing the Act "The Mining and Geolo
PL
Charakterystyka geomechaniczna skał wchodzi w zakres wymaganych elementów dokumentacji geologicznej złoża oraz ocen oddziaływania prac geologicznych i górniczych na środowisko. Właściwe przygotowanie tych dokumentów ma istotne znaczenie m.in. w poprawnym przebiegu procesu koncesjonowania. Zakres badań geomechanicznych w przepisach i zaleceniach metodycznych nie jest określany obligatoryjnie lecz każdorazowo ustalany przez projektanta w dostosowaniu do specyfiki złoża i warunków eksploatacji. Znaczne usprawnienie uzyskiwania oraz przetwarzania niezbędnych parametrów geomechanicznych można osiągnąć poprzez tworzenie oraz wykorzystywanie bazy danych opracowanej i wdrożonej w badaniach regionalnych. Struktura bazy umożliwia gromadzenie wyników badań polowych i laboratoryjnych obejmujących zarówno standardowe parametry wytrzymałościowo - odkształceniowe oraz strukturalne skał jak i wyniki badań w stanach pokrytycznych, z uwzględnieniem emisji akustycznej. Opcjonalne metody interpretowania danych pomiarowych zgromadzonych w bazie pozwalają na określanie właściwości fizyczno - mechanicznych niezbędnych dla oceny m.in. osłabienia górotworu na skutek zawodnienia i zamrażania, urabialności kopaliny, warunków geotechnicznych skał otczających złoże, kierunków i sposobów rekultywacji obszarów poeksploatacyjnych. Zakres informacji zawarty w bazie umożliwia jej wykorztystanie na różnych etapach procesu dokumentowania i koncesjonowania złóż kopalin skalnych.
EN
Geomechanical characteristics of rocks belongs to the elements required in deposit geological documentation and in the evaluations of the impact of geological and mining work on the environment. Proper preparation of the documents is crucial e.g. for the process of concession granting. The range of geomechanical research is not obligatory in regulations and directives but is outlined individually by the designer in relation to the characteristics of the deposit and exploitation conditions. The acquisition and processing of the indispensable geomechanical parameters can be facilitated by the creation and application of database elaborated and implemented in regional research. The structure of the database enables the collection of field research and laboratory results which include both standard strength-deformation and structural parameters of the rocks and the results of research in post-critical states, taking into account acoustic emission. Optional methods of database measurement data interpretation enable the definition of physical and mechanical properties which are necessary to evaluate among others the weakening of rock mass caused by hydration and freezing, mineral digging, geotechnical conditions of rocks surrounding the deposit, directions and methods of postexploitation areas recultivation. The information range within the database enables its application at various stages of the process of documentation and concession granting for rock mineral deposits.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.