Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Film i krajobraz w perspektywie geografii kulturowej

Copik Ilona

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2023

|

nr 49 (1)

89--110

PL

Celem artykułu jest refleksja na temat relacji film i krajobraz inspirowana perspektywą geografii kulturowej. Przed¬miotem moich rozważań jest status krajobrazu filmowego (obraz, mapa, zdarzenie) oraz przesunięcia i kontinua w praktykach zapośredniczonego medialnie odkrywania świata przez film (od kontemplacji do praktyk set-jettingu). Biorąc pod uwagę sposób zaangażowania widza w krajobraz wyróżniam postawy: zdystansowanego obserwatora, zaangażowanego emocjonalnie uczestnika i badacza - eksploratora oraz wyodrębniam paradygmaty doświadczenia krajobrazu w filmie: obserwacyjny (chorograficzny), uczestniczący (afektywny) oraz obserwacyjno-uczestniczący (analityczny). Refleksja ta jest próbą krytycznego ustosunkowania się do tradycyjnej dychotomii krajobraz-obraz (reprezentacja)/ krajobraz-doświadczenie (uczestnictwo, sprawczość) i wykazania jej dezaktualizacji na gruncie współczesnych nauk o kulturze.

EN

Film and landscape from the perspective of cultural geography. The aim of this article is to reflect on the relationship between film and landscape inspired by cultural geography. The subject of my reflection is the status of film landscape (image, map, event) and the shifts and continua in the practices of mediated discovery of the world through film (from contemplation to set-jetting practices). Taking into account the way in which the viewer engages with the landscape, I distinguish between the attitudes of: the distanced observer (1), the emotionally engaged participant (2) and the researcher-explorer (3). I also distinguish between paradigms of landscape experience in film: observational/chorographic (1), participatory/affective (2) and observational-par¬ticipatory/analytical (3). This reflection is an attempt to critically address the traditional landscape-image (representation)/scape-experience (participation, causation) dichotomy and to demonstrate its obsolescence in contemporary cultural studies.

2

Piękno jako oblicze świętości w kaplicy Brata Klausa Petera Zumthora

Stec B.

Architecturae et Artibus

|

2017

|

Vol. 9, no. 1

50--62

PL

Przedmiotem badania jest zależność pomiędzy pięknem a świętością w kaplicy Brata Klausa Petera Zumthora. Założono, zgodnie z intuicją i doświadczeniem Zumthora, że piękno można uznać za promieniowanie „rzeczy”, którego człowiek doświadcza jako zjednoczenie pełni własnego życia ze „światem”. Promieniowanie to w przypadku kaplicy określono Obliczem Świętości, przyjmując, że świętość jest atrybutem Boga i że jest ona udzielana człowiekowi, który dzięki temu staje się święty, a oblicze - to wyraz twarzy, za którym kryje się wewnętrzne życie osoby. Celem badania jest wykazanie, że piękno kaplicy Brata Klausa można ująć i przedstawić jako Oblicze Świętości, dające się człowiekowi doświadczać w kontemplacji za pośrednictwem percepcji zmysłowej. Metoda badania polega najpierw na wyodrębnieniu i opisaniu sześciu etapów historii kaplicy: procesu powstawania projektu i jego realizacji oraz sposobu trwania kaplicy jako bryły w krajobrazie i jako wnętrza architektonicznego. Za kryterium takiego wyodrębnienia przyjęto związek historii kaplicy z życiem jej inwestorów, patrona, architekta oraz z życiem „fizycznego ciała architektury”, rozumianego, zgodnie z wyjaśnieniem Zumthora, jako „kształt, który przybrał formę i służy życiu”. Następnie badanie polegało na zestawieniu wyodrębnionych etapów z treścią piętnastowiecznego Schematu Trójcy Św. i Świata, który pomagał św. Bratu Klausowi kontemplować tajemnicę Trójjedynego Boga i świata stworzonego, a którego odzwierciedlenie w postaci brązowego koła o sześciu promieniach wisi w kaplicy. Na podstawie tego zestawienia nakreślono schemat piękna jako Oblicza Świętości, który proponuje się przyjąć za wynik badania. Przedstawia on zależność między pięknem i świętością jako ich relację pulsującą ze względu na ciągłą przemianę jednego w drugie, dającą się opisać zjawiskiem promieniowania oraz porównać do procesu oddychania, warunkującego życie. Proponowany schemat przedstawia relację piękna i świętości w sposób obrazowy, pomagający człowiekowi kontemplować piękno jako Oblicze (percypowalne przez ludzkie zmysły) Świętości (niedostępnej percepcji zmysłowej), uchwycić zasadę wzajemnej wymienności i naprzemienności Świętości i piękna oraz sposób manifestacji Świętości w swym Obliczu. Na podstawie badania uznano, że piękno kaplicy Brata Klausa Petera Zumthora można ująć i przedstawić jako Oblicze Świętości.

EN

The focus of this research study is the interdependence between beauty and holiness in Peter Zumthor’s Bruder Klaus Field Chapel. Pursuant to Zumthor’s intuition and experience, it has been assumed that beauty can be considered the radiation of a ‘thing’, something a human being experiences as the fullness of their own life becoming one with “the world”. In the case of the chapel, this radiation has been described as a Countenance of Holiness, assuming that holiness, being the attribute of the Divine Person and that it is given to a human person, who, thanks to this, becomes holy, and a countenance is an expression of the face representing the inner life of both the Person and a person. The objective of the study is to demonstrate that the beauty of the Bruder Klaus Field Chapel can be conceived of and represented as a Countenance of Holiness, accessible to human experience in contemplation through sensory perception. The research method consisted in identifying and describing six stages in the history of the chapel: the design and construction processes as well as the mode of its existence as a shape in the landscape and as an architectural interior. As the criterion for such identification, it has been adopted the connection between the history of the chapel and the lives of its founders, namesake, and architect, as well as the life of the ‘physical body of architecture’, understood, according to Zumthor’s explanation, as a ‘shape moulded into a form that serves life’. Then, the research method consisted in the juxtaposition of identified stages with the content of the 15th century Diagram of the Holy Trinity and the World, the aid used by Brother Klaus in contemplating the Triune God and the created world, featured in the chapel in the form of a bronze wheel with six rays attached to a wall. That juxtaposition provided the basis for drawing a diagram of beauty as a Cuntenance of Holiness, which is proposed as the result of the research. The diagram demonstrate the interdependence between beauty and holiness as a pulsating relation occasioned by the continual transformation of each into the other, describable in terms of the phenomenon of radiation and comparable to the breathing process, a condition of life. The proposed diagram represents this relation in an illustrative way, showing beauty as a countenance (perceptible to human senses) of holiness (inaccessible to sensory perception), capturing the mutual interchangeability and alternateness of holiness and its countenance, and the mode of the manifestation of holiness in its Countenance, determined here as beauty. The study has demonstrated that the beauty of Peter Zumthor’s Bruder Klaus Field Chapel can be conceived of and represented as a Countenance of Holiness.

3

Kontemplacja krajobrazu jako źródło inspiracji twórczości artystycznej

Królikowski J. T., Rykała E.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2016

|

nr 34

11--26

PL

Dotarcie do rzeczywistości krajobrazu wymaga porzucenia selektywnego widzenia i myślenia wypracowanego przez nauki szczegółowe. Całościowy obraz świata proponuje sztuka i fenomenologia. Podjęte badania wykorzystują introspekcję i wynikający z niej opis własnych doświadczeń związanych z twórczością artystyczną będącą wynikiem kontemplacji krajobrazu, studium literatury i analizę rezultatów twórczości artystycznej, w tym własnej. Kontemplacja krajobrazu to warunek równowagi pomiędzy vita activa a vita contemplativa, kryterium pełniejszego jego rozumienia, będącego podstawą projektowania bycia w świecie. Proces kontemplacji krajobrazu odkrywa jego formy, znaczenia i wartości. Wśród form zapisu rezultatów kontemplacji wyróżnia się koncepcja St. Vincenza traktująca krajobraz jako „pismo światowe” a malarstwo jako najdoskonalszy sposób jego odczytania. Efektem przeprowadzonych prac badawczych jest opis procesu kontemplacji krajobrazu oraz opracowanie modelu identyfikacji, ujawnienia i sposobu zapisu ducha miejsca. Złożoność doświadczeń kontemplacji krajobrazu ujmuje prezentowany otwarty model graficzny, którego struktura może być rozwijana.

EN

Reaching the reality of landscape requires giving up a selective way of seeing and thinking developed by disciplinary sciences. A holistic image of the world is offered by art and phenomenology. Conducted studies make use of introspection and, stemming from it, description of experiences connected with artistic activity which is the outcome of contemplation of landscape, study of literature and analysis of the results of artistic activity, including the very own one. Contemplation of landscape is the condition for the balance between vita activa and vita contemplativa; a criterion for its fuller understanding which is the basis of designing the existence in the world. The process of landscape contemplation unveils its forms, meanings and values. Among the forms of recording the results of contemplation, stands out the concept by Stanisław Vincenz treating landscape as a “world’s writing” and painting as the perfect way of interpreting it. The result of the conducted research is the description of the process of landscape contemplation and creating the model of identification and how to save the spirit of the place. The complexity of experiences of landscape contemplation is formulated by the presented open graphic model whose structure may be developed further.